BỆNH DO VIRUS Ở CÁ 1 docx

1
BỆNH DO VIRUS
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA VIRUS

Hình dạng: đa dạng, có thể: hình que, hình cầu, hình đa diện.

Không có cấu trúc tế bào, chỉ gồm:
+ 1 lớp vỏ bằng protein
+ Acid Nucleic: AND (kép) hay ARN(đơn)

Không thể nuôi cấy trên môi trường tổng hợp, phải nuôi cấy
trên các tế bào sống.

Có kích thước siêu hiển vi: vài chục- vài trăm nm

Trong tự nhiên thường tồn tại trong tế bào các cơ thể sống- sinh
vật mang mầm bệnh.

Trong tế bào ký chủ, virus có thể hình thành các thể vùi và thể
ẩn có kích thước hiển vi, làm thay đổi tổ chức tế bào
2
CẤU TẠO CỦA VI THỂ VIRUS
3
BỆNH DO VIRUS
ĐẶC ĐIỂM BỆNH DO VIRUS

Thường là các bệnh nguy hiểm, gây tác hại lớn.

Thường xảy ra ở một giai đoạn phát triển của ký
chủ, tùy theo từng bệnh


Sự bùng phát bệnh thường mang tính mùa vụ-có
sự ảnh hưởng của rõ của khí hậu, thời tiết.

Bệnh bùng phát thường liên quan chặt chẽ với hiện
tượng vật nuôi bị sốc do các yếu tố môi trường hoặc
kỹ thuật

Là bệnh cho đến nay vẫn chưa có thuốc đặc trị.

Trong thực tế phòng bệnh là chủ yếu
4
BỆNH DO VIRUS
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN BỆNH VIRUS

Phương pháp chẩn đoán dựa vào dấu hiệu bệnh

Phương pháp chẩn đoán nhanh
- Với MBV
- Với HPV
- Với YHV
- Với WSSV

Phương pháp mô bệnh học (Histopathology method)

Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction)

Phương pháp kính hiển vi điện tử (TEM)

Phương pháp ELISA


….
5
BỆNH DO VIRUS Ở TÔM
1. Bệnh virus đốm trắng- WSSV
2. Bệnh virus MBV
3. Bệnh virus BMN
4. Bệnh virus YHV/GAV
5. Bệnh IHHNV
6. Bệnh virus HPV
7. Bệnh virus TSV
8. Bệnh MSGV
9. Bệnh Virus gây đục cơ ở tôm he chân trắng
10. Bệnh virus gây đục cơ ở tôm càng xanh
6
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS

Tên gọi của bệnh
- Bệnh đốm trắng (White spot Disease- WSD)
- Hội chứng đốm trắng (White spot syndrome virus– WSSV)
- Bệnh Systemic ectodermal and Mesodermal
Baculovirus (SEMBV)
- Bệnh White spot Baculovirus (WSBV)
- Bệnh Red disease (RD)
- Bệnh White patch (WPD)
- Bệnh Rod shaped nuclear virus o f penaeus japonicus
(RV PJ)
- Bệnh Baculoviral hypodermal and hematopoietic
Necrosis (HHNBV)
7
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS

2. Tác nhân gây bệnh:
-
Baculovirus-DNA
-
Nimarividae (Van Hulten,2001)
Có dạng hình que
Kích thước:
SEMBV: 121 x 276 nm
WSBV: 70–150x350 – 380nm
RV – PJ: 83 x 275 nm
- Là virus ký sinh ở nhân TB
- Cơ quan đích: mang, dạ dày, biểu mô
dưới vỏ, cơ quan tạo máu…
- Thể vùi nằm trong nhân TB

8
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
9
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
DẤU HiỆU BỆNH LÝ:

Khả năng bắt mồi giảm sút
rõ

Có thể tăng khả năng bắt
mồi trong vài ngày rồi mới
bỏ ăn

Một số hoặc nhiều con yếu
vào bờ, lờ đờ, hôn mê.


Xuất hiện các đốm trắng
tròn 0,5-2 mm, dưới vỏ kitin,
tập trong nhiều ở giáp đầu
ngực và đốt bụng cuối cùng.

Có thể thân tôm xuất hiện
màu đỏ tím
10
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
Các dấu hiệu
của bệnhđốm
trắng do vi
khuẩn
11
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS

Có thể xuất hiện màu đỏ
tím trên cơ thể tôm bệnh
cùng với các đốm trắng
tròn.

Có thể không xuất hiện
dấu hiệu gì đặc biệt,
ngoài hiện tượng tôm hôn
mê, vào bờ và chết hàng
loạt- cấp tính.

Xuất hiện một thể vùi
hình cầu hoặc trứng, bắt

màu tím hồng trong
những nhân tế bào bị
phình to ở mô mang, dạ
dày, biểu mô dưới vỏ
12
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
13
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
14
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
15
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
Biểu mô dưới vỏ và mô dạ dày của tôm bị nhiễm WSBV
16
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
Mô bệnh học mang tôm bị bệnh WSBV
17
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
18
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
4. ĐẶC ĐiỂM PHÂN BỐ, VÀ ĐIỀU KiỆN LÂY LAN
Đặc điểm phân bố:

Phân bố theo loài ký chủ.
Nhiễm tự nhiên:
P. monodon, P. japonicus, P. chinens s, P. indicus, P.
merguiensis, P. setiferus, và P. vannamei. Metapenaeus
spp; Macrobrachium rosenbergii; Scylla serrata;
Portunus pelagicus, Portunus
sanguinolentus;panulinus spp;Acetes sp;copepoda

Nhiễm trong điều kiện nhân tạo.
P. stylirostris, P. aztecus, P. duorarum và P. setiferus.
19
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
ĐẶC ĐiỂM DỊCH TỄ HỌC

Xuất hiện theo giai đoạn phát triển của tôm:
- Có thể cảm nhiễm ở hầu hết các giai đoạn PT
- Nhưng bệnh thường xảy ra ở tháng nuôi thứ 1 và 2

Xuất hiện theo mùa vụ:
- Bệnh xuất hiện tập trung vào mùa có nhiệt độ thấp,
mưa nhiều. Tại Khánh Hòa: tháng 10-tháng 3 năm sau

Xuất hiện lần đầu tiên vào 1992-1993

Ở Việt Nam xuất hiện lần đầu tiên 1993-1994

Phân bố địa lý:
- Phổ biến ở châu Á, một số nước thuộc châu Mỹ
20
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
Đặc điểm lây lan:
Chế
t
Tôm mẹ (+)
sống sót (+)
Giáp xác
hoang dã

Bệnh
WSBV
Tôm thịt (+)
Postlarvae (+)
Tôm ấu niên (+)
Ấu trùng (+)
Trứng (+)
Tôm
khỏe
Lây nhiễm theo trục dọc
Lây nhiễm theo trục ngang
Chu kỳ sinh học của WSBV
21
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
ĐIỀU KIỆN BÙNG NỔ:

Bệnh đốm trắng do virus sẽ bùng phát khi tôm bị nhiễm WSBV
và bị sốc do một số yếu tố môi trường:
- Chỉ số pH cao và biến động
- Độ mặn tăng cao hay giảm thấp và gây sốc
- Nồng độ NH
3
-N cao
- Nhiệt dộ thấp </=27
0
C
- Thay nước mới
- Mưa lớn kéo dài
- Tảo tàn đột ngột
- Do các tác động cơ học: Đánh bắt, vậ chuyển…

22
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
Biện pháp phòng bệnh:

Ngoài ao nuôi thương phẩm:
- Tẩy dọn và diệt những sinh vật mang virus
- Chọn đàn giống = kỹ thuật PCR
- Chọn mùa vụ nuôi để tránh tác hại của bệnh WSBV
- Ngăn chặn sự xâm nhập của SV mang mầm bệnh
- Dùng vitamin C để tăng sức đề khángcủa tôm
- Quản lý môi trường để chống gây sốc cho tôm.
- Không nên thay nước trực tiếp từ biển

Trong trại giống:
-
Dùng tôm mẹ (-) với WSBV.
-
Nhốt riêng các tôm mẹ có nguồn gốc khác nhau.
-
Ốc ký cư dùng nuôi tôm mẹ có thể là SV mang V.Rus
23
BỆNH ĐỐM TRẮNG DO VIRUS
BiỆN PHÁP CHẨN ĐOÁN

Dựa vào dấu hiệu chính của bệnh

Thực hiện test chẩn đoán nhanh với Hematoxylin & Eosin

Dùng kỹ thuật mô bệnh học- Histopathology


PCR (polymerase chain Reaction)

Kính hiển vi điện tử- TEM

Phương pháp In situ Nucleic acid Hybridization
24
BỆNH VIRUS MBV
DẤU HiỆU BỆNH LÝ:

Tôm giống
- Chuyển sang màu xanh đen
- lờ đờ, yếu, phân đàn
- Có thể chết rải rác tới hàng
loạt trong bể ấp hay
trongtrong những ngày đầu
thả giống

Tôm thịt khi bị nhiễm MBV
thường có mầu đen tối, kém
ăn, còi cọc, chậm lớn, chu kì
lột xác kéo dài, nên trên
mang và bề mặt cơ thể bị
cảm nhiễm nhiều SV bám
25
BỆNH VIRUS MBV
2. Tác nhân gây bênh:

Là Baculovirus-AND

Có dạng hình que


Cơ quan đích là gan tụy

Là virus ký sinh ở nhân TB

Tồn tại nhiều thể vùi hình
cầu, bắt mầu đỏ của Eosin