CAO HUYẾT ÁPNHỮNG ĐIỂM MỐC HUYẾT ÁP doc

CAO HUYẾT ÁP

NHỮNG ĐIỂM MỐC
HUYẾT ÁP. Cùng với việc bắt mạch (tần số tim) và sự sử dụng ông nghe
(để thính chẩn cơ thể và đặc biệt là ngực), huyết áp kế để đo huyết áp là
động tác y khoa cơ bản đơn giản thứ ba đối với một lần thăm khám đầu tiên.
CÁC TRẺ EM. Các trẻ em chúng cũng có thể bị cao huyết áp. Đối với một
trẻ em được đặt nằm dài, ở trạng thái nghỉ ngơi, với một băng tay (brassard)
của huyết áp kế được thích ứng theo tầm vóc của nó, nói chung huyết áp
phải là, trước 1 tuổi 8/5, từ 1 đến 2 tuổi 9/6, từ 2 đến 4 tuổi 10/6,5, từ 4 đến
5 tuổi 9/6, từ 5/10 tuổi 10/6 và từ 10 đến 14 tuổi 1/6.
TỰ ĐO. Với máy điện tử thích ứng, có thể tự đo lấy mình huyết áp theo quy
tắc 3 (règle de trois) : ba lần buổi sáng, ba lần buổi chiều trong 3 ngày (với
những lần đo cách nhau từ 1 đến 2 phút). Như thế những người lo lắng có
thể có những bất ngờ đối với những lần đo được thực hiện trong phòng mạch
của người thầy thuốc.
MUỐI. Trong một thời gian lâu, huyết áp đồng nghĩa với chế độ ăn uống
không có muối. Hôm nay không còn như thế nữa, khác hẳn là đằng khác.
Nếu quả đúng là nói chung chúng ta ăn quá nhiều muối (6g mỗi ngày là đủ),
nhưng không được nhịn muối hoàn toàn. Cũng cần tránh những thức ăn quá
mặn (thí dụ đồ thịt lợn), ưu tiên những món ăn được chế biến tại nhà, ưa
thích hơn nước nhạt hơn là nước khoáng có hơi.
THỂ THAO. Một hoạt động thể thao thích ứng với tầm mức của mình là rất
được khuyến nghị. Nhưng không nên tập quá nhiều.
ĐIỀU TRỊ. Các loại thuốc chống cao huyết áp có hiệu quả, với điều kiện
chung được sử dụng một cách đều đặn và đúng liều lượng. Thế mà nhiều
bệnh nhân, vì nhiều lý do khác nhau quá thường quên theo sát điều trị.
HUYẾT ÁP LÀ GÌ ?
1/ ĐO HUYẾT ÁP
Được thực hiện nhiều nơi trên cơ thể và nhiều lần với một huyết áp kế.
2/ ĐỌC

3/ GIẢI THÍCH

4/ NHỮNG HẬU QUẢ CỦA CAO HUYẾT ÁP
- Các động mạch dễ vỡ.
- Nguy cơ xơ mỡ động mạch
- Tai biến mạch máu não
- Suy tim
- Suy thận
- các thương tổn mắt
Được làm dễ bởi dịch bệnh béo phì, bệnh cao huyết áp vẫn thường còn là
“kẻ giết người thầm lặng” của các tai biến tim mạch.
HYPERTENSION ARTERIELLE. Theo một công trình nghiên cứu, được
công bố vào tháng hai, cao huyết áp gây nên 7 triệu trường hợp tử vong mỗi
năm trên thế giới, và số những người cao huyết áp từ nay đến năm 2025 sẽ
đạt đến 1,5 tỷ người ! Ở Pháp, 31% những người từ 18 đến 74 tuổi là cao
huyết áp, điều tra ENNS 2007 đã chỉ rõ như vậy. “Trong số 15 triệu người bị
cao huyết áp được biết, 12 triệu được điều trị bằng thuốc, nhưng huyết áp
chỉ được kiểm soát nơi một nửa số các bệnh nhân. Và cứ hai người bị cao
huyết áp thì có một không hay biết là mình bị bệnh”, GS Xavier Girerd, thầy
thuốc chuyên khoa tim (CHU Pitié- Salpetrière, Paris) đã chỉ rõ như vậy.
Đau đầu, ù tai, “ruồi bay” trước mắt …cao huyết áp chỉ được biểu hiện khi
nó đã nghiêm trọng, khi huyết áp vượt quá nhiều trị số bình thường, hoặc
140/90. Hai con số này biểu hiện áp suất gây nên bởi máu lên các thành
động mạch : con số cao nhất khi tim co bóp và phóng máu (huyết áp thu
tâm), con số thấp nhất khi tim giãn ra và được làm đầy (huyết áp trương
tâm). Huyết áp không được biết đến hay bị lơ là trầm trọng dần. Nó gây nên
một sự lão hóa gia tốc và không hồi phục của các mạch máu, cũng làm tổn
hại vài cơ quan : não bộ, tim, thận và mắt và gây nên các biến chứng : tai
biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim hay thận, viêm động mạch.

Có cao huyết áp ngay khi huyết áp vượt quá trong nhiều lần 140/90 hay chỉ
một trong các con số này. “Kể từ 40-50 tuổi, huyết áp trương tâm vẫn ổn
định và chỉ cần nhớ rằng con số cao nhất không được vượt quá 140”, GS
Stéphane Laurent, thầy thuốc chuyên khoa tim đã chỉ rõ như vậy. Từ năm
2005, HAS khuyến nghị rằng trước mọi điều trị, sự tự đo ở nhà hay ghi
ngoại trú xác nhận cao huyết áp được đo ở phòng mạch nhằm loại bỏ một
tác dụng áo choàng trắng (“effet blouse blanche”) gây rối loạn.
DI TRUYỀN
Trong 5 đến 10% các trường hợp, nhất là nơi những người trẻ, cao huyết áp
có thể là hậu quả của một bệnh khác như hẹp động mạch thận
(rétrécissement de l’artère rénale), phéochromocytome, bệnh Cushing hay
hyperaldostéronisme, cần được điều trị để trở lại tình trạng bình thường.
Nhưng 90% các trường hợp cao huyết áp, mà tỷ lệ gia tăng theo tuổi tác, chỉ
phát xuất từ những yếu tố môi trường và di truyền. “Những công trình khảo
sát gia đình đã cho thấy rằng huyết áp tùy thuộc khoảng 30% yếu tố di
truyền. Nhưng những khảo sát mới đây về toàn bộ génome của hàng chục
ngàn người đã không cho phép nhận diện những gène làm dễ sự xuất hiện
cao huyết áp”, GS Xavier Jeunemaitre, chuyên gia về di truyền tim mạch đã
giải thích như vậy.
Cao huyết áp chủ yếu được liên kết mạnh với những yếu tố nguy cơ tim
mạch khác. Thường ở đàn ông hơn là đàn bà, cao huyết áp thường xuất hiện
khoảng lứa tuổi 50, là lứa tuổi mà ta bắt đầu lên cân. “Bệnh béo phì có lẽ là
một trong những yếu tố làm gia trọng của cao huyết áp, làm cho nó tiến triển
nhanh nhất”, GS Laurent đã nhấn mạnh như vậy.
Và chuyên gia này xác nhận rằng cao huyết áp là một bộ phận của hội chứng
chuyển hóa (syndrome métabolique). Hội chứng này bao gồm một sự gia
tăng vòng bụng (tour de taille abdominale), những bất thường của đường
huyết và của bilan lipidique. Những tiêu chuẩn này tăng cường lẫn nhau.
Càng nhiều các tiêu chuẩn thì nguy cơ bị cao huyết áp càng cao. “Gần 50%
những bệnh nhân cao huyết áp bị tăng thể trọng, và 40% được điều trị chống

lại cholestérol”, GS Girerd đã xác nhận như vậy. Sự nhàn rỗi không hoạt
động và sự dùng quá nhiều muối cũng làm dễ cao huyết áp.
Vậy thầy thuốc sẽ tính một nguy cơ tim-mạch toàn bộ (risque
cardiovasculaire global), xác định điều trị sau khi đã đánh giá thương tổn
của các cơ quan đích (organe cible). Trong tất cả các trường hợp, cần thay
đổi những thói quen trong đời sống để làm mất cân, tiếp tục một hoạt động
vật lý, giảm sự tiêu thụ muối. Khi nguy cơ tim-mạch thấp, những biện pháp
vệ sinh-dinh dưỡng này có thể đủ để bình thường hóa huyết áp, nhất là nơi
những người trẻ tuổi nhất. Nếu nguy cơ này ở mức trung bình hay cao, thậm
chí rất cao như sau nhồi máu cơ tim, việc nhờ đến các thuốc trở nên cần
thiết. “Được sử dụng đơn độc hay phối hợp, chúng tác động lên một trong ba
cơ chế chính của cao huyết áp : sự co mạch quá mức được chống lại bởi các
antagonniste calcium, các IEC (inhibiteur de l’enzyme de conversion) và các
antagoniste của thụ thể angiotensine 2 (ARA2), sự gia tăng thể tích máu
được chống lại bởi các thuốc lợi tiểu, và sự quá mức của trương lực của hệ
thần kinh giao cảm được chống lại bởi các bêtabloquant”, GS Laurent đã
giải thích như vậy.
Cũng giống hệt như cholestérol có tác dụng làm dễ nhồi máu cơ tim, thì cao
huyết áp cũng làm dễ các thương tổn não, dữ dội như các tai biến mạch máu
não, hay âm ỉ như sự ảnh hưởng dần dần của các chức năng cao cấp và của
trí nhớ, gây nên bởi các thương tổn huyết quản vi thể, mà về lâu về dài sẽ
dẫn đến sa sút trí tuệ tuổi già (démence sénile). Điều trị nó ngay khi được
chẩn đoán cũng cho phép gìn giữ tốt hơn tuổi già.