Chương 5 - Cấu trúc điều khiển pps

1
Chương 5:
Chương 5:


Cấu trúc điều khiển
Cấu trúc điều khiển
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
2
Giới thiệu
Giới thiệu

Câu lệnh có cấu trúc
−
Là lệnh trong đó chứa các lệnh khác.
−
Các lệnh con được gom vào trong cặp dấu {}  gọi là khối lệnh.

Khối lệnh lồng nhau
{
… lệnh;
{
… lệnh;
{
… lệnh;
}
… lệnh;
}
… lệnh;
}
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010

3
Các cấu trúc điều khiển
Các cấu trúc điều khiển

Cấu trúc rẽ nhánh

Cấu trúc lựa chọn

Cấu trúc vòng lặp

Một số lệnh đặc biệt
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
4
1. Cấu trúc rẽ nhánh
1. Cấu trúc rẽ nhánh

Dạng không đầy đủ

Ý nghĩa
−
Nếu <bt đkiện> đúng

Thực hiện <công việc>  Thoát
−
Nếu <bt đkiện> sai

Thoát khỏi lệnh if
if (<biểu thức điều kiện>)
<công việc>
BT đkiện

Công việc
Thoát
Đúng
Sai
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
5
1. Cấu trúc rẽ nhánh
1. Cấu trúc rẽ nhánh

Dạng không đầy đủ
if (delta<0)
printf(“Pt vo nghiem”);
if (delta>0)
{
printf(“Pt co 2 nghiem phan biet\n”);
printf(“x1=%f”, (-b+sqrt(delta))/2/a);
printf(“\tx2=%f”, (-b-sqrt(delta))/2/a);
}
if (delta==0)
…
Lệnh đơn
Khối
lệnh
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
6
1. Cấu trúc rẽ nhánh
1. Cấu trúc rẽ nhánh

Dạng đầy đủ


VD
if (<biểu thức điều kiện>)
<công việc 1>
else
<công việc 2>
BT đkiện
Công việc 1
Thoát
Đúng
Sai
Công việc 2
if (a<0)
printf(“a la so am”);
else
printf(“a la so duong”);
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
7
1. Cấu trúc rẽ nhánh
1. Cấu trúc rẽ nhánh

Dạng đầy đủ
−
Lệnh if lồng nhau
−
Khi sử dụng các lệnh if lồng nhau, nên sử dụng {} để tránh gây ra sự hiểu nhầm if nào tương ứng với else
nào
−
VD:
if (a != 0)
if (a > b)

y = b/a;
else
y = -b/a;
if (a != 0)
{
if (a > b)
y = b/a;
else
y = -b/a;
}
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
8
1. Cấu trúc rẽ nhánh
1. Cấu trúc rẽ nhánh

Dạng đầy đủ
if (delta<0)
printf(“Pt vo nghiem”);
else //delta >0 hoặc delta==0
if (delta>0)
{
printf(“Pt co 2 nghiem phan biet\n”);
printf(“x1=%f”, (-b+sqrt(delta))/2/a);
printf(“\tx2=%f”, (-b-sqrt(delta))/2/a);
}
else //delta==0
…
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
9
1. Cấu trúc rẽ nhánh

1. Cấu trúc rẽ nhánh

Bài tập
1. Tìm số lớn nhất trong hai số nguyên
2. Tìm số lớn nhất trong ba số nguyên
3. Viết chương trình giải pt bậc nhất ax+b=0
4. Viết chương trình giải pt bậc hai ax
2
+bx+c=0
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
10
2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn

Cho phép lựa chọn một trong nhiều trường hợp
switch (<Biểu thức>)
{
case giá trị 1:
Khối lệnh thực hiện công việc 1;
break;
…
case giá trị n:
Khối lệnh thực hiện công việc n;
break;
[default :
Khối lệnh thực hiện công việc mặc định;
break;]
}
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
11

2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn

Cho phép lựa chọn một trong nhiều trường hợp
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
12
2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn

Lưu ý
−
Biểu thức trong switch() phải có kết quả là giá trị kiểu số nguyên (int, char, long, …).
−
Các giá trị sau case phải là kiểu số nguyên.
−
Không bắt buộc phải có default
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
13
2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn

Cho biết số ngày của tháng bất kỳ
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
14
2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn
Ý NGHĨA CÂU LỆNH

Nếu biểu thức nguyên có giá trị bằng nhãn n
i

−
nhảy đến thực hiện các lệnh của nhãn đó
Nếu không bằng
−
nhảy đến thực hiện các lệnh trong thành phần tùy chọn default

Ra khỏi toán tử switch khi
−
gặp câu lệnh break
−
hoặc gặp dấu “}” của câu lệnh switch

Chú ý, khi nhảy tới nhãn ni, nếu kết thúc dãy lệnh
trong nhãn này không có câu lệnh break thì sẽ tiếp
tục thực hiện các lệnh trong nhãn n
i+1
−
Thường cuối mỗi dãy lệnh của một nhãn có một lệnh break
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
15
2. Cấu trúc lựa chọn
2. Cấu trúc lựa chọn

Bài tập
1. Nhập số có 2 chữ số, hiển thị cách đọc số đó
2. Nhập vào tháng của một năm, cho biết số ngày của tháng
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
16
Cấu trúc lặp

Cấu trúc lặp

Vòng lặp for

Vòng lặp while

vòn lặp do while
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
17
3.1. Cấu trúc lặp - for
3.1. Cấu trúc lặp - for

Ví dụ
−
Hiển thị ra màn hình các số từ 1 10, mỗi số trên một dòng?

Vòng lặp for
−
Thực hiện công việc lặp đi lặp lại nhiều lần
−
<biểu thức 2>: Biểu thức điều kiện
for(biểu thức 1; biểu thức 2; biểu thức 3;)
<công việc >
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
18
3.1. Cấu trúc lặp - for
3.1. Cấu trúc lặp - for

B1: Tính giá trị biểu thức
1.


B2: Tính giá trị biểu thức
2.
−
Nếu giá trị của biểu thức 2 sai
 Thoát khỏi for.
−
Nếu giá trị của biểu thức 2
đúng  Thực hiện <công
việc>.

B3: Tính giá trị của biểu
thức 3 và quay lại B2.
Bắt đầu
Tính giá trị
biểu thức 1
Biểu thức 2
(bt điều kiện)
Công việc
Tính giá trị
biểu thức 3
Đúng
Kết thúc
Sai
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
19
3.1. Cấu trúc lặp - for
3.1. Cấu trúc lặp - for

Ví dụ


Một số lưu ý khi sử dụng câu lệnh for
−
BT1 thường là một phép gán để khởi tạo giá trị ban đầu cho biến
điều kiện.
−
BT2 là một biểu thức kiểm tra điều kiện đúng/sai để dừng vòng
lặp.
−
BT 3 thường là một phép gán để thay đổi giá trị của biến điều
kiện.
−
Trong mỗi biểu thức có thể có nhiều biểu thức con. Các biểu
thức con được phân biệt bởi dấu phẩy.
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
20
3.1. Cấu trúc lặp - for
3.1. Cấu trúc lặp - for

Nhận xét
−
BT1 chỉ được tính một lần
−
BT2, BT3 và khối lệnh trong thân lệnh for được lặp đi lặp lại nhiều lần
−
Khi biểu thức 2 vắng mặt thì nó được xem là đúng
−
Có thể sử dụng các lệnh for lồng nhau

Câu lệnh sau làm gì ?

for(;;){}
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
21
3.1. Cấu trúc lặp - for
3.1. Cấu trúc lặp - for

Bài tập
Viết chương trình:
−
Nhập số nguyên n
−
Hiển thị các số chẵn từ 0 đến n
−
Tính tổng của n số tự nhiên đầu
−
Hiển thị các số từ n đến 1
−
Tính x
n
(n, x nhập từ bàn phím)
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
22
Ví dụ minh họa
Ví dụ minh họa
#include<stdio.h>
#include<conio.h>
void main(){
int n, S=0; float x, T=1;
//nhập số nguyên n
printf(“Nhap n:”); scanf(“%d”, &n);

//tính tổng n số nguyên đầu tiên
for(int i=1; i<=n; i++)
S=S+i;
printf(“Tong cac so tu 1 den %d =%d”,n,S);
//tính x
n
printf(“Nhap x:”); scanf(“%d”, &x);
for(i=1; i<=n; i++)
T=T*x;
printf(“%f luy thua %d = %f”, x, n, T);
//tính S=-1+2-3+….+(-1)
n
.n
int tam=1;
for(i=1;i<=n; i++)
{
tam=tam*(-1);
S=S+tam*i;
}
printf(“Tong la: %d”, S);
getch();
}
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
23
3.2. Cấu trúc lặp - while
3.2. Cấu trúc lặp - while

Lặp lại một công việc cho đến khi điều kiện sai

Cú pháp


Vòng lặp dừng khi điều kiện sai.

Khối lệnh thực hiện công việc có thể rỗng, có thể
làm thay đổi điều kiện.
while(Biểu thức điều kiện)
<công việc >
điều kiện
Công việc
Thoát
Sai
Đúng
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
24
3.2. Cấu trúc lặp - while
3.2. Cấu trúc lặp - while

Viết chương trình thực hiện
1. In dãy số từ 1  10.
2. Nhập n. Tính tổng n số nguyên đầu tiên
3. Nhập số nguyên n.
Kiểm tra n có phải số nguyên tố không?
Kiểm tra n có phải số chính phương không?
THĐC - Văn Thị Thiên Trang - 2010
25
Ví dụ minh họa
Ví dụ minh họa
//in dãy số từ 1 đến 10
int i=1;
while (i<=10)

{
printf(“%3d”, i);
i+=1; //hoặc i++; hoặc i=i+1;
}

In dãy số từ 0 đến n?
//nhập n
printf(“Nhap n:”); scanf(“%d”, &n);
//in dãy số từ 0 đến n
int i=0;
while (i<=n)
{
printf(“%3d”, i);
i+=1; //hoặc i++; hoặc i=i+1;
}