Chuyên đề tốt nghiệp: Lênin và những đề án chống lại thời kỳ quá độ tại Việt Nam phần 5 pot

37

Qua số liêu trên cho thấy động thái và nhòp điệu phát triển thu hút
đầu tư nhanh chủ yếu là từ năm 1991 .Nhìn chung cho đến nay các dự án
được phân bố tập trung nhiều ở thành phố Hồ Chí Minh ,Hà Nội , Hỉa
Phòng và đã đưa lại một số kết quả nhất đònh >Một số trung tâm công
nghiệp kỹ thuật cao đã đưa lại một số kết quả nhất đònh ,nhát là khách sạn
du laich qua hình thức liên doanh vốn nước ngoai bước đầu hình thành ; tạo
thêm công ăn việc làm cho người lao động ;làm thay đổi bộ mặt của đất
nước theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá .
Tuy nhiên việc thực hiện hình thức này trong thời gian qua triển khai
còn chậm so với yêu cầu đặt ra .Có nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên
nhân về thủ tục giấy tờ với nhiều cơ quan đầ mối thẩm đònh và xét duyệt
dự án ; có nguyên nhân về năng lực điều hành ,quản trò .Lợi dụng bên Việt
Nam thiếu vốn ,thiếu năng lực ,bên đầu tư nước ngoài đã vi phạm một số
khía cạnh nhu: mua chuộc cán bộ quản lý và cán bộ đối tác ; đầu tư chui
,chèn ép hà khắc công nhân Việt Nam (năm 1994 có 26 vụ đình công của
công nhân ) : mua bán bất động sản trái phéo ,lừa đảo ,chốn thuế ,ép giá
gia công ,tăng giá đầu tư thiết bòv.v…Những hạn chế này cần được giải
quyết thoả đáng ,tạo điều kiên tiếp tục mở rộng hình thức liên doanh với
nước ngoài một cách có hiệu quả trong thời gian tới ở nứoc ta .
3.Về hình thức tô nhượng ,mà thực chất là hình thức xí nghiệp
100% vốn nước ngoài ,được hình thành trong các khu chế xuất .

38

Hình thức này ở Nga trứoc đây dưới thời Lênin có đưa ra ,nhưng do
điều kiện lòch sử lúc bấy giờ ,ít được sự hưởng ứng của các nhà tue bản
nước ngaòi ,nên tô nhượng được thực hiên không đáng kể .Ở một số nước
khác nhất la Trung Quốc ,tô nhưọng đựoc thực hiên dưới hình thức xí

nghiệp 100% thông qua viêc hình thành các khu chế xuất ,đã thu đựoc
những thành công nhất đònh ,song không phải không có chỗ chưa thành
công …ơ nước ta loại hình xí nghiệp 100% vốn nước ngoai trong các khu
chế xuất hiên nay đang còn rất mới mẻ ,vừa làm vừa rút kinh nghiệm.Trên
tinh thân đó ,ngày 18/10/1991 Chính phủ đã ban hành quy chế khuchế xuất
với nội dung bao gồ viêc xác đònh mục tiêu ,đối tïng đầu tư ,nghành đựoc
khuyến khích đầu tư ,các hình thức đầu tư ,những chính sách ưu đãi và việc
quản lý nhà nước đối với khu chế xuất . dến nay cả nứơc đã được chính
phủ cho phép hình thành 6 khu chế xuất (Thành phố Hồ CHí Minh 2,Cần
Thơ 1,Quảng Nam-Đà Nẵng 1 ,Hà Nội1và Hải Phòng1)
Mục tiêu việc hình thành khu chế xuất là:
-thu hút vốn đầu tư nước ngoài và trong nước
-giải quyết công ăn việc làm bà thông qua đó đào tạo đội ngũ cán bộ
quản ly,cán bộ kỹ thuật và công nhân lành nghề
-du nhập kỹ thuật hiện đại và kinh nghiệm quản lý tiên tiến

39

-tạo nguồn hàng xuất khẩu và có sức cạnh tranh tren thò trường thế
giới ,góp phần thúc đẩy sự hội nhập của nền kinh tế Việt Nam vào nền
kinh tế thế giới và khu vực
-tăng nguồn thu ngoại tệ ,góp phần cải thiện cán cân thương mại và
cán cân thanh toán quốc tế
-thúc đẩy nền kinh tế nội đòa có mũi nhọn đột phá theo hướng công
nghiệp hoá ,hiện đại hoá .
Qua gần 4 năm thực hiện tình hình này cho thấy ,nhiều dự án khu chế
xuất chưa hoàn tất về thủ tục ;đối tác tham gia chưa nhiều lại chưa ổn đònh
nên việc triển khai còn chậm, chưa được nhiều ; Ở Thành phố Hồ Chí
Minh ,hai khu chế xuất Linh Trung và Tân Thuận đã được triển khai ,bước
đầu đưa lại một số kết quả ( nhất là khu chế xuất Tân Thuận) tính đến

30/9/95 ,khu chế xuất Tân Thuận đã có 115 công ty đăng ký đặt cọc thuê
đất với tổng số vốn đầu tư 340.729.491USD với 105 ha diện tích đất đựoc
thuê.Có 16 xí nghiệp đi vào hoạt động ,8 xí nghiệp đang sản xuất thử ,16
xí nghiệp đang xây dựng .Đã có 3.235 lao động được tuyển dụng ,246
nhân viên quản lý ,kỹ thuậtvà công nhân lành nghề .Có 7 xí nghiệp đã
xuất khẩu với kim nghạch 30 triệu USD …Trong khi đó khu chế xuất Tân
Linh mới có 5 xí nghiệp đã cấp giấy phép
Mặc dù việc triển khai khu chế xuất ở một vài nơi có đưa lại một số kết
quả nhất đònh nào đó ,song nhìn chung viêc phát triển còn chậm so với dự

40

kiến ban đầu .Chính điều này đã dẫn đến một số hoài nghi về việc xây
dựng khu chế xuất
4 Thực hiện hình thức cho thuê thong qua đấu thầu một số cơ sở vật
chất của doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế nhà nước.
Đây là một hình thức kinh tế tue bản nhà nước đựoc Lênin rất coi
trọng .Trong kinh tế nông ngiệp nước ta đã và đang tồn tại loại hình thức
này .Đó là con đường hữu hiệu nhất để phát triển nông nghiệp ,chuyển
nền sản xuất từ phân tán đến tập trung ,từ nền nông nghiệp nửa tự nhiên
,tự nhiên sang nền kinh tế hàng hoá .Đó là con đường xã hội hoá sản xuất
nông nghiệp trong thực tế
5. Hình thức gia công đặt hàng
Hình thức này thường áp dụng đối với các nghành sản xuất vật chất
,nghành mà hàm lượng lao động sống đòi hỏi nhiều .Nó là hình thức khá
phù hợp với nước ta , một nước có tỷ lệ gia tăng đân số và gia tăng lao
động còn cao ,công ăn việc làm hiên đang là sức ép cần đựoc giải toả
.Hình thức gia công đặt hàng còn thể hiện theo hai chiều : các doanh
nghiệp nhà nước Việt Nam nhận gia công cho kinh tế tư nhân trong và
ngoài nước và ngựoc lại kinh tế tư nhân trong và ngoài nước nhận gia công

cho doang nghiệp nhà nước Việt Nam
6. Hình thức đại lý

41

Đây là hình thức thường áp dụng trong các nghành nhất là nghành dòch
vụ ( hiểu theo nghóa rông) Nó bao gồm đại lý mua, đại lý bán đại lý về
các dòch vụ khác giữa các doanh nghiệp nhà nước Việt Nam với các tổ
chức tư nhân trong nước và ngoài nước >Hình thức này cũng đựơc thực
hiện hai chiều như hình thức gia công đặt hàng .
Trên đây là một số hình thức chủ yếu thường đựoc áp dụng .Trong đời
sống thực tế ,các quan hệ kinh tế trong và ngoài nước ,các hình thức của
Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước diễn ra rất phong phú và đa dạng .Nó đòi
hỏi xuất phát từ thực tiễn luôn luôn biến đọng để điều chỉnh các hình thức
ít hoặc không còn thích hợp ,tìm tòi sáng tạo thêm các hình thức mới có
hiệu quả hơn để vận dụng vào thực tiễn nứoc ta .Tuy nhiên, cho dù lựa
chọn và ứng dụng hình thức nào cũng phải đảm bảo cho phù hợp với quan
điểm làm cơ sở cho sự lựa chọn đã được xá đònh.
7.Hình thức cổ phần hoá các doanh nghiệp:
Dây là hình thức nhằm huy đông vốn nhàn rỗi trong các thành phần
kinh tế bằng cách bán đi những cổ phần của doanh nghiệp mà người mua
sẽ nhận được khoản lãi tương đương với giá trò số tiền đã bỏ ra và tỉ suất
lợi nhuậnmà doanh nghiệp thu được.
III\ Phương hướng và những đièu kiện để có thể vận dụng
thành công kinh tế tư bản Nhà nước ở nứơc ta

42

1. Hệ cơ sở làm quan điểm cho việc mở rộng các hình thức kinh tế
tư bản Nhà nước :

*Phải đẩm bảo nền kinh tế phát triển bền vưngx ,tức nghóa là có tăng
trưởng kinh tế đời sống sản xuất và đời sống nhâân dân được nâng
caonhưng vẫn đảm bao về cơ sở vật chất ,môi trường,và tài nguyên thiên
nhiên phát triển theo đúng quy luật.
*Vơí chế đọ Chủ Nghóa Xã Hội thì môi phương hướng mục tiêu đều lấy
con người làm trung tâmvì thế phải làm sao đảm bảo cho đời sống nhân
dân không những no đủ mà còn phải dầu sang.Đó cũng chính là khẩu hiệu
dân giàu nước mạh ,xã hội công bằng văn minh.
* Phải thông qua thực trạng vận dụng các hình thức Chủ Nghóa Tư Bản
Nhà Nước trong thời gian qua ,nhất là thời kỳ đổi mới nền kinh tế ở ùnước
ta ,có tính đến những kinh nghiệm thành công và chưa thành công của
một số nước ,gắn với điều kiện mới của thời đại để tìm ra hình thức Chủ
Nghóa Tư Bản Nhà Nước có thể vận dụngthích hợp với điều kiện nứoc ta
.Nói cách khác phải có quan điểm mới và toàn diện ,xem xét cả trước mắ
và lâu dài ,để lựa chọn các hình thức ,đồng thời vừa làm vừa phát hiện
các hình thức mới hữu hiệu có thể vận dụng trong các nghành công
nghiệp ,nông nghiệp và dòch vụ ở nước ta .
* Việc vận dụng ,phát triển và mở rộngcác hình thức Chủ Nghóa Tư
Bản Nhà Nước phải bảo đảm nền kinh tế tăng trưởng bền vững ,gắn tăng
trưởng với giữ gìn độc lập chủ quyền và bản sắc văn hoá dân tộc ; gắn

43

phát triển với phúc lợi xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái ,giải quyết
mối quan hệ đúng dắn về nghóa vụ và quyền lợi của người lao đọng và sử
dụng sức lao đọng trong các doanh nghiệp ,nhất là doanh nghiệp liên
doanh với nước ngoài ; đảm bảo phát triênt theo đúng mục tiêu dân giàu
nước mạnh ,xã hội công bằng văn minh và Xã Hội Chủ Nghóa
, Quá trình phát triển và mở rộng các hình thức của Chủ Nghóa Tư
Bản Nhà Nước phải bảo đảm khu vực kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ

đạo ; công nghiệp hoá ,hiện đại hoá đựoc xây dựng thành công tạo ra
một lực lượng sản xuất mạnh hướng Xã Hội Chủ Nghóa đựoc hình thành
và phát triển ,đủ sức hoà nhập vào nền kinh tế thế giới và nền kinh tế
khu vực.
2. Những điều kiện bảo đảm sự thành công của việc mở rộng và
phát triển các hình thức kinh tế tư bản nhà nước
*Tăng cường thực lực kinh tế nhà nước:
Để giữ vững đònh hướng Xã Hội Chủ Nghóa trong quá trình đẩy mạnh
công nghiiệp hoá ,hiện đại hoá .Nhà nước không chỉ đơn thuần đóng vai
trò người quản lý điều hành nền kinh tế quốc dân ,mà phải có thực lực
kinh tế làm cơ sở .Nhà nước cần nắm giữu được những nghành những
khâu then chốt ,trọng yếu nhất của nên kinh tế quốc dân .
Đặc điểm của thời đại ngày nay là sự phát triển của hệ thống tài
chính và thò trưòng tiền tệ ,chứng khoán .Khi nền kinh tế tăng trưỏng

44

thì tất yếu có lạm phát và các chu kỳ kinh doanh .Muốn hạn chế
được nhược điểm này nhà nước phải tiến hành điều tiết nền kinh tế
bằng các chính sách vó mô như chính sách tài khoá hay chính sách
tiền tệ .Vi vậy hệ thống ngân sách ,ngân hàng thuộc khu vực kinh tế
nhà nước phải vững mạnh ; Lực lưọng dự trữ quốc gia về vật tư hàng
hoá và hang hoá chiến lược phải đảm bảo đày đủ để Nhà nước có
thể dập đựoc các cơn sốt do tình trạng tự phát của thò trưòng gây ra.
* Vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đựoc giữ vững.
Đây có thể coi là điều kiện chính trò tiên quyết để thưc hiện
thành công Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước
Sự ổn đònh về chính trò luôn tạo ra một môi trường đầu tư ttót
cho các nhà đầu tư.Họ không thể đưa tài sản ,mồ hôi nước mát của
mình vào những nơi mà chỉ trong một dêm tài sản của họ có thể tan

thành mây khói .Một luật sư đại diên cho một công ty của Mỹ nói :
họ thận trọng khi đàu tư vào Liên Xô vì tình hình chính trò ở đây còn
hỗn loạn …
Để vai trò lãnh đạo của Đảng được giữ vững thì Đảng ta phải thực sự
trong sạch ,đảng viên và nhất là cán bộ phải thực sự có trí tuệ và năng lực.
* Xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã Hội Chủ Nghóa
Khi đề xuất và thực hiện chính sách Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước,
Lênin đã chỉ rõ Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước la thứ Chủ Nghóa Tư Bản

45

“phục tùng sự điều tiết của nhà nước” .Trong điều kiện quá độ lên Chủ
Nghóa Xã Hội ,từ một nước tiểu nông lên Chủ Nghóa Xã Hội ,sự thành
công trong việc thực hành Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước ở nứoc ta là phụ
thuộc vào sự vững mạnh của bộ máy Nhà nước .muốn vậy phải đẩy mạnh
cải cách Nhà nước về hành chính ,xây dựng đồng bộ hệ thông pháp
luật,đổi mới kế hoạch hoá ,tăng cưòng năng lực của cơ quan pháp luật
,hành pháp và tính ngiêm minh của cơ quan tư pháp .
Về mặt kinh tế quản lý của Nhà nước phải bảo đảm:
-Đối với những nghành có khả năng thu đựoc lợi nhuận cao ,đòi hỏi
vốn đầu tư không lớn thì ưu tiên cho việc gọi vốn trong nứoc .Nếu có liên
doanh thì vốn của phía Việt Nam phải chiếm từ 2/3 trở lên ,vốn nước ngoài
chỉ dành cho việc nhập thiết bò ,công nghệ ở những khâu quyết đònh năng
suất ,chất lượng sản phẩm
-Hạn chế đến mức thấp nhất việc nhập những thiết bò ,công nghệ mà
nghành cơ khí trong nứoc đã chế tạo đựoc
-Thực hiện sự bảo hộ đối với những mặt hàng công nghiệp trong
nước sản xuất đạt chất lượng ở mức cần thiết và có giá thành hợp lý ,bảo
đảm lợi ích chính đáng cho người sản xuất .Chỉ có như vậy caác doanh
nhân trong nước mới mạnh dạn bỏ vốn đầu tư vào sản xuất công nghiệp ,

nội lực mới được phát huy và thu hút vốn đầu tư nước ngoài dưới hình thức
kinh tế tư bản nhà nưỡc mới phát triển mạnh theo đúng mục tiêu đònh