Chuyên đề tốt nghiệp: Lênin và những đề án chống lại thời kỳ quá độ tại Việt Nam phần 3 ppt

19

Nhà nứơc vô sản tác động đến quá trình tuần hoàn TB thông qua các
chính sách về thuế


20

Tư liệu sản xuất
T – H …….Sản xuất … H’_T’
Sức lao động
Mỗi giai đoạn của quá trình tuần hoàn nhà nước lại có những chính
sách tác động nhau như : ở gai đoạn bán (H’ – T’) chính quyền Xô Viết có
thể yêu cầu nhà tư bản bán thêm từ 50% đến 100% số lượng sản phẩm tiêu
dùng cho các công nhân ở xí nghiệp tôcũng với một giá bán, làm như vậy
là để cải thiện đời sống công nhân khác .
Từ những phân tích tên ta thấy rằng việc áp dụng thành công Chủ
Nghóa Tư Bản nhà nước đòi hỏi phải có những cải biến sâu sắc trong cách
nhìn và trong cách làm của giai cấp vô sản đối với Chủ Nghóa Tư Bản .Đây
là môït vấn đề mới mẻ cần được tiếp tục nghiên cứu từ kinh nghiệm thực
tiễn.
3.Tác dụng của Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước .
Qua những phân tích trên chúng ta thấy rằng việc phát triển Chủ
Nghóa Tư Bản Nhà Nước trong thì kỳ quá độ lên Chủ Nghóa Xã Hội là
một tất yếu khách quan . Đây là thứ Chủ Nghóa Tư Bản “có lợi và cần
thiết” ,là”điều đáng mong đợi” cho chúng ta.
Theo Lê Nin ,cần phải nhận thức rõ : Thực hành Chủ Nghóa Tư Bản Nhà
Nước sẽ có lợi cho ai ?

21

Nước Đức lúc bấy giờ “là đỉnh cao về kỹ thuật đại Tư Bản Chủ
Nghóa hiêïn đại và về tổ chức có kế hoạch , phục tùng chủ nghóa đế quốc
giống_kẻ_tư sản”.Nếu như thay thế chính quyền quân phiệt Đức bằng
chính quyền Xô Viết thì nước Đức có tất cả các điều kiện để xây dựng
thành công Chủ Nghóa Xã Hội .
Với thực trạng nước Nga hiện nay thì điều quan trọng trước tiên là
phải phát triển lực lượng sản xuất ,tăng lên ngay hoặc trong một thời gian
ngắn bằng sự “du nhập”
Chủ Nghóa Tư Bản từ bên ngoài vào.Và tác dụng đầu tiên của Chủ
Nghóa Tư Bản Nhà Nước là lợi dụng sự phát triển của khoa học kó thuật
của các nước tư bản phát triển để xây dựng nền đại sản xuất công
nghiệp.Qua đó giai cấp công nhân có thể học tập được cách quản lý và tổ
chức một nền sản xuất lớn , dần khôi phục lại tính giai cấp đã bò mất của
mình. “Chừng nào giai cấp công nhân học được cách sắp đặt tổ chức sản
xuất với quy mô lớn” , chừng nào lực lượng sản xuất xã hội được xây
dựng trên những phát minh mới nhất của khoa học hiện đạithì khi đó mới
có thể nói đến Chủ Nghóa Xã Hội được.
Nước Nga tiểu nông bò bao trùm bởi nạn đầu cơ và tình trạng quan liêu
chủ ngiã mang tính hệ thống , xã hội rơi vào khủng hoảng , tín nhiệm của
nông dân đói với chính quyền Xô Viết bò giảm sút nghiêm trọng .Chỉ có
Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước mới “cứu nguy”được cho nền chuyên chính
vô sản.Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước sẽ là sự liên hợp nền sản xuất nhỏ

22

lại thành nền đại sản xuất , một đặc trưng của xã hội cộng sản . Một nước
tiểu nông với đại đa số những người sản xuất hàng hoá nhỏ thì “tính tự
phát tiểu tư sản chiếm ưu thế và không thể không chiếm ưu thế” .Chính
những người tiểu tư sản này đang ngấm ngầm phá hoại sự độc quyền của

Nhà nước XÔ Viếtbằng việc đầu cơ tích trữ, chống lại các biện pháp kinh
tế của chính quyền.Nhưng khi Lênin đưa ra thành phần kinh tế tư bản nhà
nước thì mội người đều cho răng chính Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước mới
là kẻ thù của giai cấp vô sản .Vậy thực chất vấn đề ở đây là gì?Chúng ta
đều biết rằng cơ sở kinh tế của nạn đầu cơlà tầng lớp những kẻtiểu tư hữu
vô cùng rộng rãi ở nước Nga,có đại diện của mình trong mỗi người tiểu tư
sản, ỏ¬ đây không phải là Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước đấu tanh vớic1
mà là giai cấp tiểu tư sản cộng với Chủ Nghóa Tư Bản tư nhân đấu tranh
chống lại cả Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước và Chủ Nghóa Xã Hội .Như vậy
trong thời kỳ quá độ Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước sẽ là một nhân tố quan
trọng giù giai cấp công nhân sớm hoàn thành lý tưởng của mình .
Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước do nhà nước vô sản kiểm soát và đièu tiết có
thể đẩy nhanh sự phát triển ngay tức khắc nền nông nghiệp .Nhờ việc tăng
nhanh lực lượng sản xuất trong nông nghiiệp mà ổn đònh dược xã hội ,thoát
khỏi khủng hoảng và phần nào khắc phục được nạn đầu cỏ nhỏ tràn lan…
Chính với ý nghóa vai trò của việc thực hiện Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước
như vậy mà Lênin nói rằng đó là điều cần thiết đáng mông đợi trong diều
kiện của chính quyền Xô Viết lúc bấy giờ .

23

4.Các hình thức của Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước được Lênin đưa
ra :
* Hình thức tô nhượng :là sự giao kèo ,sự liên kết liên minh giữa
chính quyền nhà nước Xô Viết ,nghóalà nhà nước vô sản với Chủ Nghóa Tư
Bản Nhà Nước chống lại thế lực phát triển tư hữu ,người nhận tô nhượng là
nhà tư bản .Nhưng trong hình thức này cả nhà tư bản lẫn chính quyền Xô
Viết đều nhận đượcnhững quyền lợi nhất đònh.
Người nhận tô nhượng phải có trách nhiệm cải thiện đời sống công
nhân trong các xí nghiệp tô nhượng sao cho đạt tới mức sống trung bình

của nước ngoài.
Ngoài ra người nhận tô nhượng phải bán thêm cho chính quyên Xô
Viết (nếu có yêu cầu )từ 50%đến 100%số lượng sản phẩm tiêu dùng cho
các công nhân các xí nghiệp khác cũng với giá như trên để cải thiện đời
sống công nhân khác .
Điều kiện trả lương cho công nhân sẽ quy đinh riêng trong từng hợp
đồng đảm bảo mức sống cho công nhân .Công đoàn có quyền đòi của Nga
cũng như luật lệ của Nga đối với bản hợp đồng đó.Phải tôn trọng các đạo
luật củ Nga như điều kiện lao động , về kì hạn phát lương…Không cho các
chuyên gia ưu tú làm việc trong các xí nghiệp tô nhượng ,hơp ddoòng phải
được giám sát .

24

*Các hợp tác xã :là một hình thức của Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước
theo quan niệm ban đầu của Lênin nhưng sau này ông cho rằng trong thực
tế tồn tại hai hình thức hợp tác xa õ tư bản chủ nghóa và Xã Hội Chủ Nghóa
trong lòng chế độ XôViết được coi là một hình thức của Chủ Nghóa Tư Bản
Nhà Nước
Đặc trưng các xí nghiệp của hình thức này làsự kết hợp giưã tư bản
tư nhân xây dựng trên đất đai thuộc về xã hội với những xí nghiệp kiểu xã
hội chủ nghóa chính cống .Chủ Nghóa Tư Bản hợp tác xã giống Chủ Nghóa
Tư Bản Nhà Nước ở chỗ nó tạo điều kiẹn cho sợkiểm kê kiểm soát theo
dõi những quan hệ đã ghi trong hợp đồng giữa nhà nước với tư bản và tạo
điều kiện cho hàng triệu người và toàn bộ dânchúng chuẩn bò cho bước
quá độ trong tương lai.từ Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước lên Chủ Nghóa Xã
Hội .
Chế hợp tác dựa trên cơ sở nền sản xuất tiểu công nghiệp ,trên nền
sản xuất thủ công mà một bộ phận mang tính gia trưởng.phải cho cá hợp
tác xã hưởng ơu đãi về tài chính ngân hàng .Theo Lênin đây là một hoạt

động văn minh là chế dộ xã hội Xã Hội Chủ Nghóa .
*Hình thớc đại uỷ thác :Hình thớc này là nhà nước lôi cuốn nhà tư
bản với tư cách một nhf buôn ,trả cho họ số tiền hoa hồng để họ bán sản
phẩm của nhà nước và mua sản phẩm của nhà sản xuất nhỏ.
*Cho nhà tư bản trong nước thuê các xí nghiệp vùng mỏ ,rừng ,đất
:Hình thức này giống như hình thức tô nhượng Nhưng đối với tô người]ơng

25

không phải là tư bản người[cs ngoài mà là tư bản trong nước .Hình thức
nay được coi là hình thức riêng biệt để phân biệt nó với hình thức tương tự
nhưng đối tượng thuê chỉ là tư bản trong nước.
*Cho công nhân thuê nhưng hầm mỏ nhỏ :Qua thực tiễn Lênin rút ra
một hình thức nữa của Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước là: cho công nhân
thuê những hầm mỏ .nông dân này hoạt đông theo kiểu nộp tô cho nhà
nước Đây cũng là kiểu cho thuê nhưng đối tượng cho thuê theo cách nói
của lênin là nhưng tiểu tư bản .
*Công ty hợp doanh:Hoạt động của các công ty này là trong lónh vực
thương nghiệp ,được thành lập theo thể thức tiền vốn một phần là của tư
bản tư nhân ,ngoài ra của tư bản nước ngoài va một phần làchính quyền Xô
Viết .
5-Ý nghóa của Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước trong thời kỳ quá đọ
lên Chủ Nghóa Xã Hội nói chung và của nhà nước Xô Viết lúc bấy giờ nói
riêng :
Kinh tế Tư bản Nhà nước có vai trò quan trọng trong việc động viên
tiềm năng to lớn về vốn ,công nghệ ,khả năng tổ chớc quản lý…của các
nhsà tư bản vì lợi ích của riêng họ cũng nhơ của công cuộc xây dựng đất
nước bởi theo A.Smith:”Lơi ích cà nhân sẽ là loại dầu nhờn tốt nhất để
làm chạy các bánh xe của toàn nền kinh tế “.

26

Riêng chính sách Chủ Nghóa Tư Bản Nhà Nước ,qua các tài liệu và
sự đánh giá cho đến năm1924.nhìn chungđã mang lại cho nươc Nga Xô
Viết những tácdụng tích cực nhất đònh góp phần làm sống ddoongj nền
kinh tế đã suy sụp từ sau chiến tranh . Nhờ tô nhượng với nước ngoài ,
nhiều ngành công nghiệp quan trọng (nhất là khai thác dầu ) đã phát triển
,nhiều kinh nghiệm tiến tiến với kó thuật , thiết bò hiện đại của nền sản
xuất lớn tư bản chủ nghóa được đơa vào quy trình sản xuất ,mang lại hiệu
qủa cao .Tô nhượng cùng các công ty hợp doanh đã góp phần phát triển
sản xuất hàng hoá ,tăng thêm dợ trỡ ngoại tệ cho đất nước , mở rộng các
quan hệ liên doanh ,liên kết kinh tế trong các lónh vợc đầu tơ sản xuất
,chuyển giao công nghệ tiên tiến và phát triển ngoại thương với các nước
tư bản phương Tây .Thông qua các hoạt động của cacs công ty hợp doanh
,những người cộng sản Nga có thể thực sự học cách buôn bán ,điều mà
Lênin tư bản thừơng nói là nhiệm vụ rất quan trọng .Hoạt động của các xí
nghiệp cho thuê đã góp phần giúp nhà nước Xô Viết duy trì hoạt động ở
các cơ sở kinh tế ,tăng thêm sản phẩm cho xã hội ,việc làm cho người lao
động .Hình thớc đại lý thương nghiệpvà các hợp tác xã tư bản chủ nghóa
tong các lónh vợc sản xuất ,tín dụng và tiêu thụ đã góp phần phát triển hệ
thống thương nghiệp Xã Hội Chủ Nghóa ,đẩy nhanh quá trình troa đổi ,lưu
thông hàng hoá tiền tệ ,làm sống đọng nền sản xuất nhỏ ,qua đó cải biến
nhgề tiểu nông ,nối liền quan hệ trao đổi công- nông nghiệp ,thành thò -
nông thôn giữa trong nước và quốc tế…
Thực hiên chính sách mới (NEP) mà một phần đặc trưng là Chủ
Nghóa Tư Bản Nhà Nước ,chính quyền XôViết đã giữ những vò trí vững

27

chắc trong nông nghiệp và công nghiệp và có khả năng tiến lên được

.Nông dân vừa lòng ,công nghiệp và nông nghiệp đang hồi sinh và phát
triển .Đó là một thắng lợi của chính quyền Xô Viết nói riêng và của nền
kinh tế trong thời kỳ qua độ nói chung.Tuy nhiên so vứi sự mông muốn
,mục tiêu ban đầu đặt của Lênin thì kết quả thực hành chế độ này vẫn còn
rất thấp .Nguyên nhân quan trọng nhất là Chủ Nghóa Tư Bản đế quốc vẫn
đang tìm cách bóp chết chính quyền XôViết ,vì thế sự hợp tác ,đầu tư của
Tư bản nước ngoài vào Liên Xôk đạt được như sự mông muốn.
B-Vân dụng ở Việt Nam.
I-Tính tất yếu khách quan phải sử dụng Chủ Nghóa Tư Bản Nhà
Nước ở Việt Nam
1.Tình trạng một nền kinh tế từ xuất phat điểm thầp:
-Trước khi Pháp thuộc nước Việt Nam có một nền sản xuất nông
nghiệp phong kiến lạc hậu .Với sợ sâm lược của thực dân Phápvà nay là
đế quốc Mỹ ,Phát xít nhật và hai cuộc kháng chiến trường kỳ đã làm cho
nền kinh tế nước ta ra vào tình trạng kiệt quệ ,chúng vơ vét tài nguyên
,bần cùng hoá đời sống con người để dễ cai trò ,bên cạnh đó là nền nông
nghiệp với cơ sở hạ tầng thấp kém,trình đọ kỹ thuật công nghệ lạc hậu
Bước ra khỏi cuộc chiên tranh để vực dậy một nền kinh tế đã vốn
sẵn khó lại có một bước phát triển sai lầm của nước ta là duy trì quá lâu
chế độ tập trung bao cấp trì hoãn sự phát triển của nền kinh tế ,làm cho