Kháng thể đơn dòng và hy vọng mới trong điều trị ung thư doc

Kháng thể đơn dòng và hy vọng
mới trong điều trị ung thư

Trên thế giới cũng như ở Việt Nam, bệnh ung thư ngày càng
gia tăng về số người mắc bệnh, thể loại bệnh cũng như mức
độ nguy hiểm. Các nhà khoa học thuộc nhiều quốc gia đã tốn
không ít công sức, tiền bạc dành tâm huyết nghiên cứu
những phương cách mới nhất, hiệu quả nhất nhằm làm
thuyên giảm hay kéo dài thời gian sống còn cho người bệnh.
Một trong những cách thức đó là điều trị trúng đích theo cá
thể, đặc biệt đối với ung thư đại trực tràng, ung thư tế bào
vẩy vùng đầu, cổ.
Mỗi người bệnh là một đích điều trị
Hiện nay, trong điều trị ung thư nói
chung vẫn dựa vào các phương pháp
kinh điển như phẫu thuật (ở giai đoạn
sớm), xạ trị, hóa trị liệu (với các
trường hợp ung thư lan rộng, khó lấy
hết được khối u) Việc sử dụng
phương pháp ngoại khoa hay nội
khoa, sử dụng phối hợp nhiều cách

Các kháng thể đơn d
òng
cho phép điều tr
ị đích
b
ằng cách khóa chặt các
phân tử đặc hiệu trên t
ế
bào miễn dịch.

hay một cách ở những bệnh nhân cụ thể tại thời điểm nhất định
còn phụ thuộc rất nhiều vào giai đoạn bệnh, cơ địa mỗi người
bệnh. Điều trị trúng đích là một phần trong điều trị nội khoa ung
thư. GS. Nguyễn Bá Đức - Phó Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam
cho biết: Dựa vào những nghiên cứu rất sâu về sinh học phân tử
của tế bào ung thư, người ta phát hiện ra rằng, tế bào ung thư
phát triển vô hạn độ do không nhạy cảm với các tín hiệu chống
tăng trưởng, giảm nhạy với hiện tượng chết tế bào, phát triển và
duy trì mạng mạch máu (tăng sinh mạch) xâm lấn và di căn. Và
muốn phát triển được, tế bào ung thư phải có các thụ thể tác
động trên bề mặt của tế bào. Có thể ví mỗi tế bào là một viên
gạch của cơ thể, vỏ ngoài có những ăng-ten nhận tín hiệu tác
động, chỉ huy vào các nhân tế bào, có các gen của ADN của tế
bào, ADN quyết định tế bào có tiếp tục nhân lên, ngừng lại hay là
chết. Qua đó tìm ra những hoạt chất như kháng thể đơn dòng
(cetuximab, panitumumab ) tác động vào từng đích phân tử trên
bề mặt tế bào hay các hàng rào dẫn truyền nhằm ngăn chặn tín
hiệu hoặc ngăn chặn dẫn truyền với mục đích cuối cùng là làm
cho tế bào không phát triển. Tuy nhiên, đây cũng chỉ được coi là
một phương pháp hỗ trợ để tăng thêm đáp ứng của người bệnh
với các phương pháp điều trị khác, diệt tế bào ung thư nhưng nó
cũng không thể áp dụng cho tất cả mọi trường hợp mà có sự lựa
chọn riêng. Kháng thể đơn dòng điều trị trúng đích đặc biệt có tác
dụng trong điều trị ung thư có đột biến gen KRAS (trong ung thư
đại trực tràng thể hoang dã) hay thụ thể EGFR.
Kháng thể đơn dòng trong điều trị ung thư đại trực tràng
BS. Wong Seng Weng- Giám đốc Y khoa, chuyên gia tư vấn về
nội khoa và ung thư Singapore cho biết, mỗi năm có khoảng 1
triệu ca mắc mới ung thư đại trực tràng với tần suất tăng dần, tỷ
lệ tử vong do bệnh cũng rất cao (khoảng 40-50%, có thể lên đến

70% ở các nước đang phát triển) nên nhu cầu tìm kiếm những
điều trị mới tăng cao. Trong đó kháng thể đơn dòng sử dụng kết
hợp với phương pháp điều trị ung thư khác như hóa trị được ví
như là một liệu pháp điều trị đa mô thức nhằm cải thiện tình trạng
bệnh, giảm tổng khối bướu, giảm triệu chứng, tăng thời gian sống
còn, chuyển những trường hợp di căn thành mổ được. Ung thư
đại trực tràng di căn đột biến KRAS (thể tự nhiên) được chứng
minh rõ ràng với hiệu quả từ phương pháp này với tỷ lệ đáp ứng
điều trị khoảng 60%, giảm nguy cơ tiến triển bệnh 32% (khi sử
dụng kháng thể đơn dòng thể khảm IgG1). Để xác định đột biến
KRAS và lựa chọn điều trị đích, người bệnh được làm một xét
nghiệm riêng biệt, mẫu mô (có thể là mô tươi, mô đông lạnh hoặc
cố định bằng paraffin) được gửi tới nơi xét nghiệm, nhà giải phẫu
bệnh học xác nhận có mẫu ung thư và ADN mẫu được chuẩn bị
để xét nghiệm KRAS, có thể sử dụng phản ứng PCR khuếch đại
ADN và tìm đột biến này. Xét nghiệm KRAS có ý nghĩa quyết định
trong việc lựa chọn có điều trị trúng đích hay không vì có đến
60% số người mắc ung thư đại trực tràng có gen KRAS đột biến,
nếu áp dụng điều trị đích theo cá thể sẽ không có tác dụng nhưng
hiện xét nghiệm này vẫn chưa được thực hiện thường quy tại
Việt Nam.
Và ung thư tế bào vẩy
GS. Anthony Chan - Chủ nhiệm Khoa Ung bướu lâm sàng - Đại
học Y khoa Hồng Kông đã nghiên cứu nhiều bệnh nhân mắc ung
thư tế bào vẩy vùng đầu cổ được điều trị bằng kháng thể đơn
dòng kết hợp với hóa trị (liệu pháp điều trị đa mô thức) phát hiện
ra rằng, kháng thể đơn dòng thể khảm IgG1 có tác dụng đặc hiệu
kháng thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu mô (EGFR) khi nó ngăn
chặn con đường dẫn truyền tín hiệu liên quan đến kiểm soát sự
sinh tồn của tế bào ung thư, làm chậm sự tiến triển của chu trình

tế bào, giảm tạo mạch máu nuôi, ngăn chặn quá trình xâm lấn và
di căn của tế bào ung thư đến các cơ quan khác. Tuy nhiên, khi
được điều trị, người bệnh có thể gặp một số tác dụng không
mong muốn như viêm miệng (hay niêm mạc), nuốt khó, khô
miệng, ban da dạng mụn, mệt mỏi
Bệnh ung thư khi được phát hiện thường ở giai đoạn rất muộn,
có khi đã di căn xa nên việc áp dụng một biện pháp điều trị là
chưa đủ, có thể cần phải kết hợp nhiều biện pháp trên cơ sở
bệnh tích của người bệnh. Điều trị đích theo cá thể được áp
dụng, có thể chỉ sử dụng cho một số trường hợp đã chứng minh
hiệu quả khi làm giảm được triệu chứng, kéo dài cuộc sống cho
người bệnh. Hiện nay, do thuốc sử dụng trong điều trị trúng đích
còn khá đắt nên phương pháp này mới được thực hiện tại một số
bệnh viện ở thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và trên
những bệnh nhân được lựa chọn kỹ lưỡng.
Đi
ều trị trúng đích
-

Cơ h
ội mới cho ng
ư
ời bệnh ung th
ư

Vừa qua, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư ph
ối
h
ợp với Công ty Merck Serono vừa tổ chức hội thảo về điều trị
trúng đích theo cá thể cho người bệnh ung thư đại trực tràng

và
ung thư tế bào vẩy vùng đầu cổ. Theo đó, người bệnh ung th
ư
sẽ được điều trị theo từng cơ địa và b
ệnh tích nhằm giảm triệu
chứng, tăng thời gian sống còn. Khi kết hợp với một số ph
ương
pháp điều trị ung thư kinh điển khác như hóa tr
ị liệu, biện pháp
này cũng có tác dụng ngăn chặn sự nhân lên của tế bào lạ, l
àm
giảm số lượng khối u, thuyên giảm bệnh Điều trị trúng đích đ
ã
được thực hiện ở nhiều nước như Singapore, Trung Qu
ốc, Thái
Lan nhưng ở Việt Nam vẫn chưa được phổ biến rộng r
ãi do chi
phí còn cao. Áp dụng phương pháp điều trị trúng đích - Cơ h
ội
mới cho người bệnh ung thư sẽ được lựa chọn trong t
ương lai
gần ở nước ta.