Quá trình hình thành giáo trình đọc và hiểu giá cổ phiếu trong quy tắc cho nhận của thị trường chứng khoán p10 pptx

- Giới hạn theo luật về lượng nợ mà chính quyền địa phương được phép huy
động. Giới hạn này được Nhà nước cho phép hoặc hội đồng địa phương nghị
quyết.
- Việc huy động GOs cần phải được nhân dân địa phương người đóng thuế
chấp thuận bằng một cuộc trưng cầu gọi là voter approval
- Xác định một giới hạn mức đánh thuế. Bởi vì trái phiếu GOs được tài trợ
bởi thuế đánh trên giá trị tài sản ad- valorem tax cho nên người ta rất ngại
chính quyền địa phương nâng thuế một cách tuỳ tiện để có tiền trả nợ. Việc
giới hạn mức đánh thuế theo đó phải được khống chế không cho vượt một
bách phân nào đó trên giá trị tài sản hoặc không được tăng quá một bách
phân cho phép trên cơ sở mỗi năm.
- Phối hợp nghĩa vụ chung tại vùng chồng lấn. Những địa phương có quyền
lợi cộng đồng gắn kết trên một đường biên giới chung, khi huy động trái
phiếu đô thị vào việc công ích mà phúc lợi sẽ được chia sẻ cho cả vùng có
sinh hoạt qua lại đó có thể phối hợp điều hành trái phiếu đô thị theo một
phương thức kết hợp song phương. Ví dụ, một thành phố nằm trong hoặc
chung địa giới với một tỉnh có thể chia sẻ trách nhiệm về món nợ huy động
bằng trái phiếu GOs mà tỉnh chủ trương để xây dựng một công viên sinh thái
chẳng hạn.
 Trái phiếu thu nhập revenue bonds:
Là loại trái phiếu đô thị có lãi và gốc được trả dựa theo thu nhập cho bởi
công trình mà đợt trái phiếu đó tài trợ. Ví dụ dễ thấy nhất của loại trái phiếu
thu nhập là các dự án về cầu đường cao cấp có thu phí, phát triển nhà ở, nới
rộng bến cảng, sân bay,
Tại các nước công nghiệp hiện đại, lịch sử phát triển của họ có phần đóng
góp quan trọng của những "viên gạch" sắm vai trái phiếu thu nhập này. Đây
là loại trái phiếu tập trung chủ yếu để phát triển hạ tầng, giúp các chính phủ
nhẹ gánh ngân sách. Hiện nay 1999, ở Việt Nam cũng đã thực hiện nhiều dự
án xây dựng hạ tầng có thu phí, nhưng chủ yếu sử dụng nguồn vốn vay ưu
đãi hoặc đầu tư trực tiếp từ nước ngoài. Một ít sử dụng vốn trong nước,
nhưng ở dạng vận dụng từ các nguồn tích luỹ hoặc chiếm dụng ngân sách.

Trong khi đó trái phiếu thu nhập để xây dựng công trình trái phiếu công
trình là loại huy động đại chúng rất phổ biến và hiệu quả tại nhiều nước, hứa
hẹn được sự đón nhận rộng rãi của bà con ta, thì hầu như chưa được quan
tâm nghiên cứu xúc tiến tại nước nhà. Đây là điều rất đáng tiếc.
Trái phiếu thu nhập thường được xem là có chất lượng thấp hơn trái phiếu
công ích. Điều cần biết là mỗi công trình có thể có những rủi ro rất khác
nhau, và tuỳ thuộc vào việc khai thác có hiệu quả hay không công trình đó.
Thu nhập thu hoạch dùng để trả nợ từ các công trình tuỳ theo loại và gồm
có: thu tiền người sử dụng các tiện ích công cộng, phí cầu đường, tiền đặc
nhượng khai thác và phí sử dụng phi cảng, chỗ neo tàu thuyền, đậu xe,…
Các chương trình nhà ở thì có tiền bán hoặc cho thuê nhà. Cũng có trường
hợp cơ quan phát hành trái phiếu thu nhập thu xếp với chính quyền và các tổ
chức khác thu nguyên công trình dài hạn. Trái phiếu thu nhập được huy
động và điều hành bởi các tổ chức xây dựng và khai thác dạng xí nghiệp, do
chính quyền địa phương quản lý. Trái phiếu thu nhập không lệ thuộc vào
một mức giới hạn về lượng huy động theo luật như loại GOs và cũng không
cần ra dân để lấy ý kiến.
Các trái phiếu thu nhập thường có lợi suất rất hấp dẫn nhưng có thể bị rủi ro,
vì chúng thường không được bảo kê bằng bất cứ nguồn nào khác ngoài
chính thu nhập từng công trình mà chúng góp phần làm ra một cách độc lập.
Trên mặt một chứng chỉ trái phiếu thu nhập luôn luôn có giới thiệu một hợp
đồng trách nhiệm để tham khảo. Đây là bằng chứng về những điều khoản
ràng buộc giữa chủ thể phát hành và tổ chức được ủy khảon hợp pháp đại
diện cho tất cả mọi người cầm trái phiếu đó. Những điều được giao kết trong
một hợp đồng trách nhiệm trust indenture thường gồm:
- Điều khoản về lãi suất
- Điều khoản bảo vệ
- Điều khoản bảo hiểm
- Điều khoản về phát hành trái phiếu bổ sung
- Điều khoản về quỹ hoàn trái sinking fund

- Điều khoản bất khả kháng catastrophe
- Điều khoản quản lý sử dụng tiền huy động flow of funds
- Điều kiện về việc thu hồi trái phiếu call features.
GIỚI THIỆU MỘT SỐ LOẠI TRÁI PHIẾU THU NHẬP ĐẶC BIỆT
 Trái phiếu thu nhập phát triển công nghiệp Industrial development
revenue bonds, viết tắt là IDRs hay IDBs:
Gồm các trái phiếu phát triển hạ tầng công nghiệp địa phương và trái phiếu
kiểm soát ô nhiễm. Các chính quyền địa phương phát hành các loại trái
phiếu này nhằm xây dựng các công trình tiện ích, mua thiết bị, sau đó cho
một công ty thuê lại để khai thác. Trách nhiệm trả vốn và lãi cho người mua
trái phiếu được chuyển lại cho công ty nhận thuê này. Công ty khai thác
quản lý và điều hành tài sản được chính quyền chọn thường là một công ty
tư hoạt động tiện ích. Những công trình mà loại trái phiếu này tài trợ là
những loại không khẩn thiết lắm, chẳng hạn hệ thống phân phối điện nước,
khí đốt, hệ thống vận tải công cộng, xử lý chất thải,
Ở đây chúng ta cần lưu ý một quan điểm, theo phân loại của Mỹ thì có loại
trái phiếu mang chức năng thiết yếu essential function bond được nhà nước
ưu tiên hơn loại không khẩn thiết non-essential function bond hay còn gọi là
private activity bond. Các hoạt động được gọi là khẩn thiết dựa vào ý nghĩa
mục đích truyền thống mà chính quyền phải lo, trong đó có cơ ngơi và
phương tiện làm việc của chính phủ, thư viện, công viên, đường sá, trường
học, nhà từ,…
 Trái phiếu bọc lót bằng thuế đặc biệt, người thụ hưởng đặc biệt:
Những công trình đặc biệt nào đó cần có trong một cộng đồng dân cư, nhưng
không thuộc loại khẩn thiết, có thể được huy động vốn bằng trái phiếu đô thị
loại thu nhập để xây dựng. Khác với các GOs, loại này sẽ được khoanh lại
một số nguồn thu để trả, chủ yếu là nguồn thu từ các đối tượng trực tiếp sử
dụng các tiện ích này. Ví dụ chính quyền sẽ xây một trung tâm sinh hoạt
cộng đồng từ nguồn vốn huy động bằng trái phiếu. Nguồn trả vốn và lãi cho
các trái phiếu đó sẽ được bảo đảm từ tiền thuế thu trên hoạt động của các

phương tiện lưu trú, đậu xe, nhà hàng, làm dịch vụ trực tiếp cho trung tâm
đó, cùng với tiền cho thuê phục vụ nếu có. Những ví dụ khác có thể là các
khu vui chơi giải trí, thể thao,.
 Trái phiếu phát triển nhà ở:
Loại trái phiếu này có thể được các nhà nước bảo đảm hoàn toàn. Tiền huy
động từ trái phiếu này sẽ cung cấp ngân quỹ để các định chế tài chính cho
các đối tượng có nhu cầu vay, với lãi suất tương đối thấp, nhằm mục đích
mua nhà ở mới. Tiền gốc và lãi của trái phiếu được bảo đảm nhờ vào tài sản
thế chấp theo thủ tục của các món nợ cho vay kia.
 Trái phiếu bọc lót hai lần double- barreled bonds hay combination
bonds:
Đây là loại trái phiếu huy động tài trợ các công trình trọng điểm, theo đó lãi
và vốn được trả từ thu nhập thông qua khai thác công trình. Tuy nhiên các
trái phiếu đó đồng thời cũng được bảo trợ bởi năng lực hành thu thuế của
một địa phương.
 Trái phiếu nhà nước bảo nhận nghĩa vụ tinh thần - moral obligation
bonds:
Loại này có thể là của chính quyền trung ương chính phủ bảo nhận hoặc là
của địa phương địa phương bảo nhận. Những sự bảo nhận hàm ý như là một
lời cam kết nhưng không rõ ràng như được bảo kê hoàn toàn theo phương
thức "full- faith- and- credit" có chỉ định nguồn bảo đảm chi trả của nhà
nước. Các món nợ được báo nhận bằng đạo lý này được phát hành nhằm để
lách các hạn chế về mặt luật trong huy động nợ. Trong thực tế, nếu các
khoản thu công trình không đủ trả nợ, địa phương có đủ thế mạnh sử dụng
các nguồn hợp pháp để bảo trợ.
Về kỹ thuật, một trái phiếu đô thị có thể là loại dài hạn, ngắn hạn, chiết
khấu, lãi suất định kỳ hoặc kết hợp. Ta khảo sát thêm hai loại sau đây để rõ
vấn đề hơn.
 Trái phiếu đô thị chuyển đổi municipal convertible
Đây là một trái phiếu đô thị dài hạn và có kỹ thuật phát hành và duy trì rất

độc đáo. Đầu tiên nó được phát hành với thể thức cho người mua trái phiếu
hưởng một mức chiết khấu khá hậu hĩ trên mệnh giá, và sẽ không được tính
lãi cho tới một thời điểm quy định. Tại thời điểm quy định này việc trả các
lãi suất định kỳ sẽ bắt đầu và duy trì tiếp tục cho đến thời gian đáo hạn.
Ví dụ minh hoạ, một trái phiếu đô thị được phát hành vào năm 1998 có thời
gian đáo hạn vào năm 2018. Ngay khi phát hành, trái phiếu áp dụng chiết
khấu 25% và không được tính lãi đến ngày 31- 12- 2003. Từ 1- 1- 2004 trái
phiếu được tiếp tục trả lãi định kỳ 6 tháng một lần, với lãi suất 7% một năm
chẳng hạn, cho đến ngày đáo hạn.
Bản chất của loại trái phiếu chuyển đổi này là một sự kết hợp giữa loại trái
phiếu không trả lãi định kỳ zero- coupon và trái phiếu trả lãi định kỳ bình
thường.
 Trái phiếu đô thị ngắn hạn:
Các tỉnh, thành phố, đặc khu là các địa phương trực thuộc trung ương có thể
cần những khoản chi tiêu ngắn hạn. Việc huy động các khoản vay ngắn hạn
này có thể theo thủ tục riêng và được thực hiện thông qua hình thức trái
phiếu đô thị ngắn hạn municipal note. Các trái phiếu đô thị ngắn hạn thường
được phát hành với thời gian đáo hạn là 12 tháng, tuy nhiên theo ước lệ, loại
này có khung đáo hạn từ 3 tháng đến 3 năm.
Việc điều hành trái phiếu đô thị cần có một khung pháp lý tối thiểu quy định
các nội dung liên quan đến chủ thể phát hành, phương thức phát hành, chủng
loại trái phiếu đô thị, phương thức mua bán thứ cấp, yêu cầu thông tin đầy
đủ và vấn đề bảo vệ người đầu tư.
Trái phiếu đô thị dù là hình thức huy động nợ của chính quyền địa phương,
nó luôn mang hình ảnh và uy tín của nhà nước, do đó các quy định liên quan
đến thẩm quyền phát hành, nguồn trả nợ, trách nhiệm trả nợ, các cơ chế
kiểm tra giám sát, là những yếu tố cực kỳ quan trọng, cần được chế định
càng chi tiết càng tốt. Việc phát hành và điều hành trái phiếu cần tuân thủ
những quy trình và theo các thủ tục rất chặt chẽ. Chẳng hạn ở Mỹ, các trái
phiếu đô thị được phân loại và định mức được "bảo hộ" tới đâu. Có loại

được xếp hạng thấp và người đầu tư phải chịu rủi ro gần giống như trái
phiếu công ty, nghĩa là cũng có thể bị mất vốn. Việc phát hành có khi phải
"ra dân" để nhận được sự chấp thuận trường hợp các GOs, cấp nào được
đứng phát hành, phát hành bao nhiêu và loại nào đều được quy định rõ.
Thông thường hầu như tất cả trái phiếu thu nhập revenue bond được phát
hành thông qua thương lượng và được phân phối đại chúng hoặc bán riêng
từng khối lớn cho khách hàng đặc biệt. Các trái phiếu công ích GOs lại được
thực hiện việc đấu giá cạnh tranh bởi các ngân hàng đầu tư, họ lập thành
những nhóm bao tiêu và đấu với nhau bằng cách đưa ra mức chi phí bán
cạnh tranh để chủ thể phát hành chọn lựa. Chủ thể phát hành lúc nào chằng
muốn thu về cao, nên họ sẽ chọn bán cho ai đưa ra mức phí thấp nhất. Sau
khi thắng thầu, các nhà bao tiêu sẽ bán lại cho công chúng theo giá mới đã
có lời, gọi là giá tái phát hành reoffering price.
Các yêu cầu về trình tự giải trình và duyệt xét đối với một đợt phát hành trái
phiếu đô thị, nói chung, cũng chặt chẽ như phát hành chứng khoán công ty.
Có một điểm đặc biệt mà ta cần lưu ý trong phát hành trái phiếu đô thị, đó là
cả ba đối tượng chính quan hệ quyền lợi trong một đợt phát hành đều có sự
giám sát rất cụ thể và như là một thủ tục về mặt luật: chủ thể phát hành cần
có "ý kiến về pháp lý" của một cố vấn phát hành trái phiếu bond counsel.
Nhà bảo lãnh cần nhờ đến cố vấn để đại diện quyền lợi cho mình gọi là cố
vấn nhà bao tiêu underwriter’s counsel. Và quần chúng đầu tư luôn được bảo
vệ quyền lợi của mình thông qua một "hợp đồng trách nhiệm" trust indenture
do một đại diện uỷ quyền trustee đảm nhận.
Lược qua Các loại trái phiếu công ty
Loại trái phiếu có bảo đảm
Trái phiếu có bảo đảm secured bonds là loại được xếp hạng bảo vệ cao, chủ
yếu là bằng các tài sản dùng để cam kết trả nợ. Khi doanh nghiệp phá sản,
đại diện được uỷ nhiệm trustee của đợt phát hành sẽ thay mặt các trái chủ
bond-holders quản lý các tài sản đó và thanh lý chúng để phân phối tiền lại
cho trái chủ. Các loại trái phiếu có bảo đảm được xếp loại từ cao đến thấp

theo tài sản đứng sau chúng, và gồm có:
 Trái phiếu có tài sản đảm bảo mortgage bond
là loại dài hạn có độ an toàn cao nhất so với các trái phiếu cùng loại. Tài sản
bảo đảm được quản lý theo thủ tục cầm cố. Có hai loại tài sản đảm bảo:
- Dạng đóng closed- end mortgage, loại này không cho tổ chức phát hành
trái phiếu dùng tài sản mortgage để vay mượn thêm, nhằm tạo một sự bảo vệ
cao cho các trái chủ.
- Dạng mở open- end mortgage, cho phép các công ty phát hành được phép
sử dụng tài sản đã mortgage để huy động thêm nợ, nhưng thường là trong
một giới hạn quy định. Về kỹ thuật, trái phiếu mortgage thường được các
công ty tiện ích phát hành theo các sê- ri series, với lượng phát hành bằng
nhau và kế tục theo lối cuốn chiếu.
 Trái phiếu bảo kê theo thiết bị equipment trust certificates,
là các trái phiếu trung và dài hạn. Lãi được trả cho loại này là nguồn cho
thuê và khai thác thiết bị leasing. Loại trái phiếu này có một lịch sử sử dụng
tài trợ rất hiệu quả, đồng thời cung cấp một công cụ rất an toàn cho người
đầu tư, đặc biệt trong hai ngành đường sắt và hàng không, để mua sắm và
đổi mới tàu xe và phi cơ.
 Trái phiếu bảo kê bằng thế chấp collateral trust bonds,
Là loại trái phiếu dài hạn được các công ty phát hành huy động tài chánh vay
nợ bằng cách dùng các cổ phần của các công ty khác mà công ty đó đang sở
hữu để thế chấp, thay vì thế chấp bằng tài sản hữu hình. Đa số loại này được
các "holdings", đang nắm và chi phối cổ phần các công ty con, phát hành để
vay mượn bằng chính lợi thế về lượng cổ phần mà họ đang có trong tay đó.
Các trái phiếu không có bảo đảm
Trái phiếu không có bảo đảm lại là loại phổ biến trên TTCK và được các
công ty cổ phần sử dụng chủ yếu để huy động vốn bằng chứng khoán nợ.
 Trái phiếu thường debentures
là loại có bảo đảm duy nhất bằng uy tín công ty. Khi công ty chẳng may bị
phá sản, trong dòng người chờ để được "chiếu cố", các chủ nợ loại này xếp

hàng chỉ trước anh cổ đông có cổ phần ưu đãi. Nhưng chính loại trái phiếu
này mới được xem là “con đẻ" của TTCK. Tuy nhiên, cũng cùng một xuồng
với "debentures" lại có thêm một "subordinated debentures" trái phiếu
thường bị lệ thuộc, có ưu tiên được "bắt đền" còn kém hơn các debentures
thường nữa. Bù lại, các loại này có lợi suất rất hấp dẫn và đặc biệt chỉ có các
công ty làm ăn rất uy tín mới đủ hấp lực huy động.
 Trái phiếu thường chuyển đổi được convertible debentures
là loại có thêm sự chọn lựa dành cho người đầu tư nào muốn hoán chuyển
chúng ra cổ phần thường, với một số điều kiện xin xem chuyên đề "Chứng
khoán chuyển đổi"
 Trái phiếu được bảo lãnh guaranteed bonds:
Trường hợp một công ty chưa tạo được chỗ đứng về niềm tin trên một thị
trường thì rất khó phát hành trái phiếu thường để huy động nợ. Tuy nhiên,
họ có thể nhờ một công ty có uy tín khác dùng lợi thế về tên tuổi để bảo kê
cho mình. Thường thường đó là một đối tác trong liên doanh joint venture
hoặc quan hệ công ty mẹ công ty con trong các holdings. Sự bảo đảm bao
hàm cả việc trả lãi lẫn thanh toán tiền gốc.
 Trái phiếu thu nhập income bonds
là một loại chứng khoán dài hạn và có đặc điểm tổ chức phát hành chỉ phải
trả lãi khi nào công ty có lời dư để trả: Loại này thường được các công ty
đang gặp khó khăn về tài chính, đang trong quá trình tái tạo lập từ nguy cơ
phá sản sử dụng, có cam kết trả tiền gốc nghiêm chỉnh. Do không xác định
việc trả lãi, nó được giao dịch theo phương thức cố định không lãi, thuật ngữ
tiếng Anh là "flat" và thường được bán thấp xa mệnh giá. Do đặc điểm có sự