Tiểu luận: Quy luật vận động của nền kinh tế phù hợp với sự phát triển của Lực lượng sản xuất 2 pps

Tiểu luận: Quy luật vận động của nền kinh tế phù hợp với
sự phát triển của Lực lượng sản xuất
2
Với tính chất là những quan hệ kinh tế khách quan không phụ thuộc vào ý muốn
của con người, quan hệ sản xuất là những quan hệ mang tính vật chất của đời sống
xã hội. Quan hệ sản xuất là hình thức xã hội của lực lượng sản xuất và là cơ sở của
đời sống xã hội.
Quan hệ sản xuất gồm 3 mặt:
- Quan hệ sở hữu về tư liêu sản xuất tức là quan hệ giữa người với tư liệu sản xuất.
Tính chất của quan hệ sản xuất trước hết được quy định bởi quan hệ sở hữu đối
với tư liệu sản xuất – Biểu hiện thành chế độ sở hữu. trong hệ thống các quan hệ
sản xuất thì quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất có vai trò quyết định đối với các
quan hệ xã hội khác.
- Quan hệ tổ chức và quản lý kinh doanh sản xuất: Tức là quan hệ giưã người với
người trong sản xuất và trong trao đổi vật chất của cải. Trong hệ thống các quan hệ
sản xuất các quan hệ về mặt tổ chức quản lý sản xuất là các quan hệ có khả năng
quyết định một cách quy mô tốc độ hiệu quả và xu hướng mỗi nền sản xuất cụ thể
đi ngược lại các quan hệ quản lý và tổ chức có thể làm biến dạng quan hệ sở hữu
ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế xã hội.
- Quan hệ phân phối sản xuất sản phẩm: tức là quan hệ chặt chẽ với nhau cùng
mục tiêu chung là sử dụng hợp lý và có hiệu qủa tư liệu sản xuất để làm cho chúng
không ngừng được tăng trưởng, thúc đẩy tái sản xuất mở rộng nâng cao phúc lợi
cho người lao động. Bên cạnh các quan hệ về mặt tổ chức quản lý, trong hệ thống
quan hệ sản xuất, các quan hệ về mặt phân phối sản phẩm lao động cũng là những
nhân tố có ý nghĩa hết sức to lớn đối với sự vận động của toàn bộ nền kinh tế.
Quan hệ phân phối có thể thúc đẩy tốc độ và nhịp điệu của sản xuất nhưng ngược
lại nó có khả năng kìm hãm sản xuất kìm hãn sự phát triển của xã hội
Nêu xét riêng trong phạm vi một quan hệ sản xuất nhất định thì tính chất sở hữu
quyết định tính chất của quản lý và phân phối. Mặt khác trong mỗi hình thái kinh
tế xã hội nhất định quan hệ sản xuất thống trị bao giờ cũng giữ vai trò chi phối các
quan hệ sản xuất khác, ít nhiều cải biến chúng để chẳng những chúng không đối

lập mà phục vụ đắc lực cho sự tồn tại và phát triển của kinh tế xã hội mới.
B/ Quy luật về quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của
lực lượng sản xuất:
1/ Tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất:
a/ Tính chất:
Tính chất của lực lượng sản xuất là tính chất của tu liệu sản xuất và lao động. Khi
nền sản xuất được thực hiện với những công cụ ở trình độ phổ thông, lực lượng
sản xuất chủ yếu mang tính chất cá nhân. Khi trình độ sản xuất đạt tới trình độ cơ
khí hoá, lực lượng sản xuất đòi hỏi phải được vận động cho sự hợp tác xã hội rộng
rãi trên cơ sở chuyên môn hoá. Tính chất tự cấp tự túc cô lập của nền sản xuất nhỏ
lúc đó phải được thay thế bởi tính chất xã hội hoá.
b/ Trình độ của lực lượng sản xuất:
Lực lượng sản xuất là yếu tố có tác dụng quyết định đối với sự phát triển của
phương thức sản xuất: Trình độ của lực lượng sản xuất trong từng giai đoạn của
lịch sử loài người thể hiện trình độ chinh phục tự nhiên của loài người trong giai
đoạn đó. Khái niệm trình độ của lực lượng sản xuất nói lên khả năng của con
người thông qua việc sử dụng công cụ lao động thực hiện quá trình cải biến tự
nhiên nhằm đảm bảo cho sự sinh tồn và phát triển của mình. Trình độ lực lượng
sản xuất thể hiện ở: Trình độ công cụ lao động, trình độ quản lý xã hội trình độ
ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, kinh nghiệm và kỹ năng của con người
và trình độ phân công lao động.
Trên thực tế tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất không tách biệt nhau
2/ Quy luật về quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất:
Quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất là hai mặt của phương thức sản xuất, sự
tác động lẫn nhau giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất biểu hiên mối quan
hệ mang tính chất biện chứng. Chính sự thống nhất và tác động giữa quan hệ sản
xuất và lực lượng sản xuất đã hình thành nên quy luật về sự phù hợp giữa quan hệ
sản xuất với tính chất và trìng độ phát triển của lực lượng sản xuất.
Lực lượng sản xuất là nhân tố thường xuyên biến đổi và phát triển. Ngược lại quan

hệ sản xuất thường có tính ổn định trong một thời gian dài.
Sự biến đội của lực lượng sản xuất có nhiều nguyên nhân:
- Bản thân người lao động thì những kỹ năng và kinh nghiệm không ngừng tích
luỹ và tăng lên.
- Bản thân tri thức khoa học trí thức công nghệ trở thành lực lượng sản xuất trực
tiếp.
- Sự ổn định của quan hệ sản xuất là nhu cầu khách quan để có thể sản xuất được.
Chính vì vậy mà sự phát triển của lực lượng sản xuất đến một giới hạn nhất định
sẽ đặt ra nhu cầu xoá bỏ quan hệ sản xuất cũ và hiện có. Việc xoá bỏ quan hệ sản
xuất cũ thay nó bằng một quan hệ sản xuất mới cũng có nghĩa là diệt vong cả một
phương thức sản xuất lỗi thời và sự ra đời của một phương thức sản xuất mới.
Những quan hệ sản xuất cũ và hiện có từ chỗ là hình thức kinh tế cần thiết để đảm
bảo duy trì khai thác, phát triển của lực lượng sản xuất giờ đây trở thành những
hình thức kìm h•m sự phát triển đó. Đó cũng chính là nội dung quy luật về sự phù
hợp của quan hệ sản xuất với trình độ phát triển nhất định của lực lượng sản xuất.
Thực tiễn cho thấy rằng lực lượng sản xuất chỉ có thể phát triển khi có một quan
hệ sản xuất hợp lý đồng bộ phù hợp với nó. quan hệ sản xuất lạc hậu hơn hoặc tiên
tiến hơn một cách giả tạo cũng sẽ kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất.
Khi mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất đã bộc lộ gay gắt đòi
hỏi phải giải quyết nhưng còn lực lượng sản xuất người không phát hiện được
cũng như mâu thuẫn được phát hiện mà không giải quyết được hoặc giải quyết
một cách sai lầm thì tác dụng kìm hãm của quan hệ sản xuất sẽ trở thành nhân tố
phá hoại đối với lực lượng sản xuất.