Tài liệu về chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh tiểu đường docx

1. Bệnh tiểu đường là gì?
Theo y học hiện đại, đái tháo đường là một rối loạn về chuyển hóa carbohydrate trong
đó đường trong cơ thể không bị oxy hóa để sinh ra năng lượng vì thiếu hormone tụy
tạng insulin. Đường tích tụ lại và xuất hiện trong máu (tăng đường huyết) rồi trong nước
tiểu, các triệu chứng gồm khát: uống nhiều, chóng đói ăn nhiều, đái nhiều; tiêu: thể
trọng, sức lực. Xét nghiệm cận lâm sàng: đường huyết, đường niệu tăng cao.
2. Triệu chứng
Đây là triệu chứng chia theo típ:
- Tiểu đường típ 1: thường gặp ở người gầy, trẻ tuổi, có các biểu hiện tiểu nhiều, uống
nhiều, ăn nhiều và gầy nhiều.
- Tiểu đường típ 2: thường gặp ở người mập, cũng có các triệu chứng tiểu nhiều, uống
nhiều, mờ mắt, cảm giác kiến bò ở đầu ngón tay và chân…Tuy nhiên, trong đa số các
trường hợp triệu chứng bệnh thường âm ỉ nên bệnh thường phát hiện muộn, tình cờ.
Theo Ủy ban Dịch vụ con người và Sức khỏe Mỹ, các triệu chứng thường gặp của tiểu
đường gồm:
 Khát và đi tiểu quá nhiều
 Thường xuyên cảm thấy rất đói
 Cảm giác rất mệt mỏi
 Sụt cân không rõ nguyên nhân
 Thường xuyên nhiễm trùng hoặc các vết thương không lành
 Nhìn mờ
 Tê hoặc ngứa ran ở tay và chân.
 Da khô, ngứa.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số các triệu chứng trên, hãy đi khám bác sĩ để
kiểm tra tiểu đường, đặc biệt nếu bạn trên 45 tuổi.
Ta có thể dựa vào những triệu chứng bệnh kia để chia ra chế độ ăn uống thích hợp cho
người tiểu đường
3. Chế độ ăn uống cho người bệnh tiểu đường
a. 5 khuyến cáo về dinh dưỡng
Nên từ bỏ các thói quen bất lợi như hút thuốc,
Đối với bệnh tiểu đường, chế độ dinh dưỡng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc

phòng và điều trị bệnh. Trước đây từng diễn ra tranh luận kéo dài hàng thế kỷ về chế độ
ăn uống cho người tiểu đường. Ngày nay dưới ánh sáng của tiến bộ khoa học và công
nghệ người ta đã đi đến thống nhất về chế độ dinh dưỡng và ăn uống với người tiểu
đường.
- Cung cấp đủ nhu cầu dinh dưỡng và thức ăn thích hợp có chọn lọc nhưng bảo
đảm được cuộc sống bình thường.
- Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức cần và đủ. Người gầy cần phải tăng cân,
người béo cần phải giảm cân.
- Chia bữa ăn hợp lý và ăn phụ để bảo đảm nhu cầu về năng lượng: ba bữa
chính, 1-3 bữa phụ (ăn nhẹ).
- Bỏ dần các thói quen bất lợi như thích ăn đồ ngọt, món ăn xào, rán béo ngậy,
nghiện rượu, hút thuốc.
- Về tỷ lệ chung các thành phần thức ăn nên giàu cacbon hydrat phức hợp và chất
xơ, hạn chế mỡ và cholesterol.
b. Chế độ ăn đáp ứng nhu cầu năng lượng:
Người bệnh đái tháo đường không nhất thiết phải sử dụng thức ăn đặc biệt hay thực
hiện những kế hoạch dinh dưỡng đặc biệt. Chế độ ăn cho người bệnh đái tháo đường
thực ra không khác nhiều so với chế độ ăn lành mạnh cho tất cả mọi người, trong đó
lưu ý nên ăn nhiều rau quả, ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt, thức ăn giàu dinh dưỡng
nhưng chứa ít chất béo, ít năng lượng, hạn chế chất bột và đường.
Trước khi bắt đầu chế độ ăn, người bệnh đái tháo đường nên tham khảo ý kiến bác sỹ
dinh dưỡng, những người có thể đưa ra lời khuyên về dinh dưỡng dựa trên mục tiêu về
sức khỏe, khẩu vị, hay thói quen ăn uống của người bệnh, giúp họ kiểm soát chế độ ăn
chung, lựa chọn thức ăn thích hợp và duy trì cân nặng phù hợp.
Tổng lượng thức ăn hàng ngày phải được tính toán cụ thể, dựa trên các dữ liệu về chế
độ làm việc, nghề nghiệp, giới tính của người bệnh, người bệnh gày hay béo (tính
BMI), mang thai hay không….
Nhu cầu tính theo thể trạng và tính chất lao động:
Thể trạng Lao động nhẹ Lao động vừa Lao động nặng
Gầy 35 Kcal/kg 40 Kcal/kg 45 Kcal/kg

Trung bình 30 Kcal/kg 35 Kcal/kg 40 Kcal/kg
Mập 25 Kcal/kg 30 Kcal/kg 35 Kcal/kg
Về thành phần các chất dinh dưỡng, nói chung thành phần bột - đường (carbohydrates)
nên chiếm 60-70% tổng số năng lượng hàng ngày. Nên ăn carbohydrates dạng phức
hợp như ngũ cốc nguyên hạt, củ, bột… có chứa nhiều chất xơ giúp chậm hấp thu
đường. Hạn chế carbohydrates dạng đơn có trong đường, hoa quả vì làm đường máu
tăng nhanh.
Chất đạm nên chiếm 10-20%, khoảng 0,8-1,2g/kg thể trọng (100g thịt nac có 18 g đạm).
Nếu người bệnh bị suy thận, lượng chất đạm cần giảm xuống còn 0,6g/kg/ngày.
Lượng chất béo chỉ nên chiếm 15-20% tổng số năng lượng, trong đó các chất béo bão
hòa không quá 1/3 (có trong các loại thịt béo như cừu, lợn, gia cầm). Nhìn chung tỷ lệ
chất béo có nguồn gốc động vật/chất béo nguồn gốc thực vật là 50/50. Lượng
cholesterol ăn vào hàng ngày không nên quá 200mg. Người bệnh đái tháo đường nên
ăn cá, trong dầu cá có chứa docosahexaenoic (DHA) và eicosapentaenoic acids (EPA),
có tác dụng chống viêm, chống đông máu, có ích lợi trong bảo vệ tim mạch.
Các yếu tố vi lượng và vitamine: các vitamine liều thấp có thể sử dụng, can xi và acid
folic có thể bổ sung cho người có thiếu can xi hay người có thai. Một số vitamine có tác
dụng chống oxy hóa cũng có thể dùng với liều vừa phải.
Bên cạnh đó, để hỗ trợ giảm đường huyết và tăng sức đề kháng cho cơ thể, người bệnh
đái tháo đường nên sử dung thêm sản phẩm có chứa Crome (chromium)- một chất vi
lượng có tác động tốt đến chức năng và tác dụng của insulin, có vai trò điều hòa hoạt
tính glucose và giúp cải thiện dung nạp glucose, do đó làm ổn định đường máu. Ở nước
ta hiện nay có sản phẩm GTF thành phần chính là crome. GTF có thể sử dụng để hỗ trợ
điều trị bệnh đái tháo đường. Một gói GTF cung cấp đủ 200mcg crome cho cơ thể giúp
giảm đường huyết và chuyển hoá hiệu quả lượng đường (glucose) trong thức ăn đi vào
tế bào, tạo ra năng lượng, giúp cơ thể khoẻ mạnh, tránh xa bệnh tật.
Người bệnh đái tháo đường không nên ăn mặn, nhất là người bị tăng huyết áp.
Rượu chỉ nên uống với lượng vừa phải, tốt nhất nên uống rượu vang đỏ, được chứng
minh có vai trò bảo vệ tim mạch do làm tăng HDL-cholesterol “tốt”. Nhưng nếu uống
nhiều rượu lại có hại, có thể gây xơ gan, dễ bị hạ đường máu nếu chỉ uống rượu mà ăn

không đủ.
c. Thực đơn cho người bị bệnh tiểu đường
Theo trung tâm dinh dưỡng TP Hồ Chí Minh, sau đây là thực đơn 1.200-1.400 calo dành
cho bệnh nhân tiểu đường type 1 dùng isulin liều thấp, tiểu đường type 2 thừa cân.
Giờ
ăn
Thực đơn 1
Thực đơn 2
6 - 7g
1 ly sữa đậu nành (1/2 muỗng
đường.
Phở ăn liền: 1 gói nhỏ, 1 nắm giá hẹ.
11g3
0
Khoai môn sọ: 1 củ
Bánh tráng cuốn cá lóc (bánh tráng
10 cái nhỏ 20g, bún tươi 80g, cá lóc
100g, gia vị, dầu ăn 5g)
Đu đủ 100g
Sương sâm ít đường 1 ly, ½ muỗng
đường
Bún tàu xào chay (bún đã ngâm nước 1 chén
đầy, tàu hũ chiên 100g, tàu hũ ky 20g, đậu
hà lan 50g, nấm rơm 50g, giá + cà rốt 200g,
5g gia vị)
Rau thơm 30g
Cam 1 trái (100g)
18g
Một chén cơm vơi
Cải bó xôi xào tỏi (cải 100g, dầu ăn

5g)
Xíu mại hấp (thịt nạc băm 100g, củ
sắn: 1/4 củ)
Canh cải bẹ xanh nấu cá (cải 100g,
cá 10g)
Quýt 1 trái
Sương sáo: 1 ly
Một chén cơm vơi
su su xào hột vịt (su su 200g, trứng 1 quả,
dầu ăn 5g, gia vị)
Canh bông bí nấu chem chép (bông bí 100g,
chem chép 20g)
21g
Sữa tách bơ 1 ly
Đậu phộng rang 20g
Mận 2 trái lớn (60g)
Bánh lạt: 2 cái (20g)