Thảo luận: Biểu hiện của quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất ở nước ta. pps

BÀI THẢO LUẬN SỐ 1
NHÓM 11

Nội dung thảo luận
Biểu hiện của quy luật quan hệ sản
xuất phù hợp với trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất ở nước ta.


I. Mở đầu.
II. Đặt vấn đề.
III. Giải quyết vấn đề.
A. Khái niệm về lực lượng sản xuất và quan hệ
sản xuất.
B. Quy luật và quan hệ sản xuất phù hợp với
trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
C. Biểu hiện quy luật trong sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
IV. Vận dụng quy luật vào quá trình phát
triển kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.


I. Mở đầu.
•
Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với
trình độ phát triển của lực lượng sản
xuất là quy luật hết sức phổ biến. trong
công cuộc xây dựng đất nước của mỗi

quốc gia. Sự phù hợp giữa quan hệ sản
xuất và lực lượng sản xuất có ảnh
hưởng rất lớn tới nền kinh tế ,tạo nên
một nền kinh tế có lực lượng sản xuất
phát triển kéo theo một quan hệ sản
xuất phát triển.


II. Đặt vấn đề
•
Là phạm trù của chủ nghĩa duy vật lịch sử
phương thức sản xuất biểu thị cách thức con
người thực hiện quá trình sản xuất vật chất ở
những giai đoạn lịch sử nhất định của xã hội
loài người. Dưới sự vận động của lịch sử loài
người cũng như sự vận động của mỗi xã hội
cụ thể, sự thay đổi về phương thức sản xuất
bao giờ cũng có sự thay đổi có tính chất cách
mạng.
•
Phương thức sản xuất là sự thống nhất giữa
lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định
và quan hệ sản suất tương ứng


•
Đó là quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với
trình độ phất triển của lực lượng sản xuất. Do
vậy quy luật trên trước hết là quy luật kinh tế
hơn thế nữa nó còn là quy luật cơ bản nhất của

toàn bộ đời sống xã hội, bởi vì nó là quy luật cơ
bản của phương thức sản xuất
•
Với những chính sách đường lối và chủ trương
đúng đắn nắm bắt tốt quy luật của Đảng và nhà
nước, nền kinh tế đã phát triển mạnh mẽ đưa
nước ta từ một nước có nền nông nghiệp lạc
hậu thành một nước sản xuất nông nghiệp tiên
tiến góp phần đẩy nhanh nền kinh tế nước nhà
đi sang một hướng khác.

III. Giải quyết vấn đề.
•
Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát
triển của lực lượng sản suất và biểu hiện của quy luật
này ở nước ta.
A. Khái niệm về lự lượng sản xuất và quan hệ sản xuất
1. Lực lượng sản xuất.
2. Quan hệ sản xuất.
B. Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát
triển của lực lượng sản xuất.
1. Trình độ lực lượng sản xuất.
2. Biểu hiện quy luật trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam.


A. Khái niện:
1. Lực lượng sản xuất.
•
Để tiến hành sản xuất thì con người phải

dung các yếu tố vật chất và kĩ thuật nhất
định. Tổng thể các yếu tố đó goi là lực lượng
sản xuất. Lực lượng sản xuất biểu hiện mối
quan hệ giữa con người và tự nhiên.
•
Các yếu cấu thành nên lực lượng sản xuất là
người lao động và tư liệu sản xuất.
•
Như Lê nin đã viết”lực lượng sản xuất hàng
đầu của nhân loại là người lao động, công
nhân” vì vậy có thể coi yếu tố quan trọng nhất
trong lực lượng sản xuất chính là con người


2. Quan hệ sản xuất.

Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa người với
người trong sản xuất.

Quan hệ sản xuất gồm 3 mặt:
•
Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất nghĩa là
quan hệ giữa người với tư liệu sản xuất.
•
Quan hệ tổ chức và quản lý kinh doanh nghĩa
là quan hệ giữa người với người trong sản
xuất và trong trao đổi của cải.
•
Quan hệ phân phối sản xuất sản phẩm nghĩa
là quan hệ chặt chẽ với nhau cùng mục tiêu

chung là sử dụng hợp lý và có hiệu quả tư liệu
sản xuất để làm cho chúng không ngưng tăng
trưởng thúc đẩy tái sản xuất mở roongjj và
nâng cao phúc lợi cho người lao động


B. Quy luật và quan hệ phù hợp
với trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất.
1. Trình độ của lực lượng sản xuất.
•
Lực lượng sản xuất là yếu tố có tác dụng
quyết định đối với phương thức sản xuất.
Trình độ của lực lượng sản xuất trong
từng giai đoạn lịch sử loài người thể hiện
khả năng chinh phục thiên nhiên của con
người trong giai đoạn đó.


•
Khái niệm của trình độ của lực lượng sản
xuất nói lên khả năng của con người
thông qua việc sử dụng công cụ lao động
thực hiện quá trình cải biến tự nhiên nhằm
đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của
mình.
•
Trình độ lao động sản xuất thể hiện ở trình
độ công cụ lao động, trình độ quản lý xã
hội, trình độ ứng dụng khoa học kĩ thuật

vào sản xuất, kinh nghiệm và kĩ năng của
con người, trình độ phân công lao động


2. Quy luật về quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất
•
Quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất là 2 mặt của
phương thức sản xuất, sự tác động lẫn nhau giữa
chúng biểu hiện mối quan hệ mang tinh biện
chứng.Chính sự thống nhất và tác động giữa quan hệ
sản xuất và lực lượng sản xuất đã hình thành lên quy
luật về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất.
•
Sự phát triển của lực lượng sản xuất dẫn đến một giới
hạn nhất định sẽ đặt ra nhu cầu xóa bỏ quan hệ sản
xuất cũ và hiện có.Việc xóa bỏ quan hệ sản xuất cũ
thay nó bằng một quan hệ sản xuất mới cũng có nghĩa
là diệt vong cả một phương thức sản xuất lỗi thời và
đánh dấu sự ra đời của một phương thức sản xuất
mới


•
Sự xóa bỏ các hình thức quan hệ hiện có không phải là tự
thân mà phải thông qua một phương thức chính trị và pháp
quyền mà phương thức pháp quyền là trực tiếp. Những
quan hệ sản xuất cũ và hiện có từ chỗ là hình thức kinh tế
cần thiết để đảm bảo duy trì khai thác, phát triển của lực

lượng sản xuất giờ đây trở thành hình thức kìm hãm sự
phát triển đó. Như CácMác đã nhận định“từ một giai đoạn
phát triển nào đó của chúng các lực lượng sản xuất vật
chất của xã hội mâu thuẫn với những quan hệ sản xuất
hiện có trong đó từ trước đến nay các lực lượng sản xuất
vẫn tiếp tục phát triển. Từ chỗ là những hình thức phát
triển của lực lượng sản xuất những quan hệ đấy trở thành
những xiềng xích của các lực lượng sản xuất. Khi đó bắt
đầu một cuộc cách mạng xã hội”Đó cũng chính là nội dung
quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với trình độ
phát triển của lực lượng sản xuất


•
Khi mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản
xuất đã bộc lộ gay gắt đòi hỏi phải giải quyết nhưng còn
lực lượng sản xuất người không phát hiện được cũng
như mâu thuẫn được phát hiện mà không giải quyết
được hoặc giải quyết một cách sai lầm thì tác dụng kìm
hãm của quan hệ sản xuất sẽ trở thành nhân tố phá hoại
đối với lực lượng sản xuất.
•
Tuy nhiên bên cạnh đó, chúng ta không nên tuyệt đối
hóa vai trò của lực lượng sản xuất mà bỏ qua sự tác
động trở lại của quan hệ sản xuất đối với nó khi giữa
chúng có sự phù hợp. Đôi khi sự phát triển chệch hướng
của quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chật và
trình độ phát triển của lượng sản xuất là do yếu tố chủ
quan, chứ không phải do tính chất đặc thù của quy luật
đó

•
Chủ nghĩa duy vật lịch sử đã chứng minh vai trò
quyết định của lực lượng sản xuất đối với quan
hệ sản xuất song nó cũng chỉ rõ rằng quan hệ
sản xuất bao giờ cũng thể hiện tính độc lập
tương đối với lực lượng sản xuất.
•
Nó làm nhiệm vụ chỉ ra mục tiêu bước đi và tạo
quy mô thích hợp cho lực lượng sản xuất hoạt
động, cũng như đảm bảo lợi ích chính đáng cho
người lao động phát huy tính tích cực, sáng tạo
cho con người là nhân tố quan trọng và quyết
định trong lực lượng sản xuất


•
Sở dĩ quan hệ sản xuất có thể tác động
mạnh mẽ trở lại đối với lực lượng sản xuất
vì nó quyết định mục đích sản xuất, quy
định hệ thống quản lí sản xuất và quản lí
xã hội quy định phân phối và phần của cải
ít hay nhiều mà người lao động được
hưởng. Do đó nó tạo ra những điều kiện
hoặc kích thích, hoặc hạn chế sự phát
triển của công cụ sản xuất áp dụng thành
tựu khoa học và sản xuất hợp tác phân
công lao động.

C. Biểu hiện quy luật về quan hệ sản
xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực
lượng sản xuất trong sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
•
Việt Nam xây dựng chủ nghĩa xã hội được hơn
30 năm ở miền Bắc và hơn 10 năm trên phạm vi
toàn quốc nếu tính đến thời điểm bắt đầu đổi
mới. Ngôi nhà xã hội chủ nghĩa mà chúng ta bắt
muốn xây dựng có thể có nhiều đặc
trưng,nhưng có hai dặc trưng chất lượng quan
trọng nhất mà dứt khoát chúng ta phải đạt tới,
đó là vừa giàu có hơn, vừa công bằng hơn so
với chủ nghĩa tư bản.


•
Tuy nhiên trong quá trình đi lên chủ nghĩa
xã hội thì nền kinh tế sản xuất của nước ta
lại chậm phát triển, đời sống nhân dân còn
gặp nhiều khó khăn. Sự khó khăn này có
thể có nhiều nguyên nhân, nhưng có lẽ
một trong những nguyên nhân quan trọng
nhất là: không nắm vững quy luật quan hệ
sản xuất phù hợp với trình độ phá triển
của lực lượng sản xuất.




Nghị quyết Đại hội VIII đã chỉ rõ những yếu
kém, khuyết điểm.
•
Nền kinh tế phát triển chưa vững chắc, hiệu quả
và sức mạnh thấp. Nhịp độ tăng trưởng tổn sản
phẩm trong nước(GDP), nhịp độ tăng giá trị sản
xuất nông nghiệp, dịch vụ, kinh ngạch xuất khẩu,
nhập khẩu,…không đạt chỉ tiêu đề ra.
•
Nhìn chung năng xuất lao động thấp, chất lượng
sản phẩm chưa tốt, giá cao. Nhiều sản phẩm
nông nghiệp , công nghiệp, thủ công nghiệp
thiếu thị trường tiêu thụ cả trong và ngoài nước.
Hệ thống tài chính ngân hàng còn yếu kém và
thiếu lành mạnh. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch
chậm, cơ cấu đầu tư chưa hợp lý, đầu tư còn
phân tán, lãng phí và thất thoát nhiều.


•
Cơ chế chính sách không đồng bộ và
chưa tác động lực mạnh để phát triển một
số cơ chế, chính sách còn thiếu, chưa
nhất quán, chưa sát với cuộc sống, thiếu
tính khả thi. Nhiều cấp ngành chưa thay
thế, sửa đổi những quy định về quản lý
nhà nước không còn phù hợp, chưa bổ
xung những cơ chế, chính sách mới có
tác dụng giải phóng mạnh mẽ lực lượng
sản xuất.

•
Trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã
hội từ một nước xã hội tiền tư bản chủ
nghĩa, nhà nước ta đã khôn thấy rõ bước
đi có tính quy luật trên con đường tiến lên
chủ nghĩa xã hội nên đã tiến hành ngay
cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với nền
kinh tế quốc dân và xét về thực chất là
theo đường lối đẩy mạnh cải tạo xã hội
chủ nghĩa, đưa quan hệ sản xuất đi trước
mở đường cho lực lượng sản xuất phát
triển.


•
Điều đó nghĩa là đưa quan hệ sả xuất đi
trước để tạo địa bàn rộng rãi, thúc đẩy lực
lượng sản xuất phát triển. Điều đố hoàn
toàn mâu thuẫn với quy luật: ‘quan hệ sản
xuất phù hợp với trình độ phát triển của
lực lượng sản xuất. Để khắc phục những
mâu thuẫn có thể phát sinh đòi hỏi phải
thiết lập quan hệ sản xuất mới với những
hình thức và bước đi phù hợp với trình độ
phát triển của lượng sản xuất


•

Những chính sách mới của Đảng và nhà
nước đã thúc đẩy nền kinh tế nước ta
phát triển một cách mạnh mẽ. Sự thúc đẩy
nền kinh tế nhiều thành phần theo định
hướng xã hội chủ nghĩa đã đưa nền kinh
tế nước ta sang một bước đi mới. Mọi
người được tự do kinh doanh buôn bán,
các doanh nghiệp kinh doanh hợp tác và
cạnh tranh với nhau một cách bình đẳng
trước pháp luật.…Tất cả đều vì mục tiêu
duy nhất là thúc đẩy nền kinh tế nước nhà
phát triển đi lên


III. Vận dụng quy luật về sự phù hợp của
quan hệ sản xuất và trình độ phát triển của
lực lượng sản xuất vào quá trình phát triển
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam:
•
Nền kinh tế trong thời kỳ quá độ ở nước ta là
nền kinh tế đang thực hiện những cuộc cải biến
cách mạng toàn diện và sâu sắc trên mọi lĩnh
vực kinh tế,chính trị,văn hóa,xã hội.Trong lĩnh
vực kinh tế đó việc cải tạo quan hệ sản xuất
cũ,xây dựng quan hệ sản xuất mới xã hội chủ
nghĩa gắn liền với quá trình công nghiệp hóa,
phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất xã hội
chủ nghĩa, từng bước chuyển nền kinh tế nhiều
thành phần, sản xuất nhỏ là chủ yếu lên nền

kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa.



Đại hội Đảng lần thứ 8 đã chỉ rõ: vai trò
chủ đạo của nền kinh tế nhà nước biểu
hiện ở chỗ “làm đòn bẩy đẩy nhanh tăng
trưởng kinh tế và giải quyết những vấn đề
xã hội, mở đường, hướng dẫn, hỡ trợ các
thành phần kinh tế khác cùng phát triển;
làm lực lượng vật chất để nhà nước thực
hiện chức năng điều tiết và quản lý vĩ
mô,tạo nền tảng cho chế độ xã hội mới