Dịch truyền và truyền dịch: Thận trọng khi sử dụng ppsx

Dịch truyền và truyền dịch: Thận
trọng khi sử dụng


Truyền dịch là một kỹ thuật y tế không phải ai cũng làm được và
đôi khi có những tai biến nguy hiểm.
Hiện nay, một số thầy thuốc hoạt động hành nghề y dược tư nhân tại
các địa phương thường thực hiện kỹ thuật truyền dịch cho những người có
yêu cầu tại nhà. Một số người cho rằng truyền dịch để bổ sung nước, bổ
sung chất dinh dưỡng, giúp cho da tươi mát và mịn màng. Vì vậy, đôi khi
không do yêu cầu về cân bằng điện giải hoặc nhu cầu thực tế để điều trị
bệnh, họ vẫn rất thích tiêm truyền và thường yêu cầu các thầy thuốc tư thực
hiện việc tiêm truyền tại nhà mà không cần đến các cơ sở y tế. Nhiều người
còn bỏ tiền ra mua một số dung dịch tiêm truyền đắt tiền có vitamin, acid
amin để truyền cho khỏe người.
Vai trò của dịch truyền trong điều trị bệnh
Trước hết chúng ta cần phải biết đôi chút về vai trò của nước và một
số chất điện giải trong cơ thể. Nước chiếm 70% trọng lượng cơ thể và được
phân bố 50% trong các tế bào, 5% trong huyết tương, 15% ở khoảng gian
bào. Nước là môi trường cho các hợp chất hóa học có trong cơ thể tồn tại và
thực hiện vai trò của chúng, tham gia đào thải các chất cặn bã của các quá
trình chuyển hóa trong cơ thể. Khi cơ thể bị tiêu chảy, mất máu sẽ làm mất
nhiều nước gây ra những rối loạn sinh lý nhiều khi nguy hiểm đến tính
mạng.
Dịch truyền là những dung dịch thuốc vô khuẩn dùng để tiêm truyền
nhỏ giọt vào tĩnh mạch với khối lượng lớn. Dịch truyền có nhiều loại với các
thành phần hoạt chất ở những nồng độ khác nhau. Dịch truyền có thể ở dạng
ưu trương hoặc đẳng trương với các chất tương ứng có trong máu. Một số
dạng dịch truyền có khá đầy đủ các chất và được dùng thay thế huyết tương
hoặc bổ sung vitamin, acid amin trong một số trường hợp cần thiết.
Dịch truyền có tác dụng nâng huyết áp cơ thể, cân bằng các chất điện

giải có trong máu khi người bệnh bị mất máu, mất nước do chấn thương, tai
nạn, do phẫu thuật, do tiêu chảy, nôn mửa kéo dài, do bị bỏng, do các trường
hợp bị mất nhiều mồ hôi trong điều kiện quá nóng bức. Một số dịch truyền
có acid amin, vitamin, glucose có tác dụng bù đắp các chất này cho cơ thể.
Truyền dịch khi cần thiết còn có tác dụng giải các chất độc trong cơ thể khi
bị ngộ độc do thuốc, ngộ độc thức ăn, nhiễm khuẩn cấp tính, giúp tăng bài
tiết nước tiểu. Một số dạng dung dịch tiêm truyền còn dùng làm dung môi
hòa tan một số thuốc tiêm.
Các loại dịch truyền thường dùng
Trong thực tế dịch truyền được chia thành 4 loại như sau:
- Dịch truyền bù nước và cân bằng điện giải bao gồm một số loại như
dung dịch natri clorid đẳng trương 0,9%, dung dịch ringer lactat; dung dịch
kali clorid 2%.
- Dung dịch cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể như dung dịch
glucose đẳng trương 5%, glucose ưu trương 20% hoặc 30%; hỗn hợp các
acid amin (như alvesin, moriamin), vitamin và muối khoáng ( như
vitaplex)
- Dung dịch thay thế huyết tương, duy trì huyết áp, chống trụy tim
mạch như huyết tương khô (plasma sec), dextran, subtosan
- Dung dịch chống toan, kiềm huyết như natri hydrocarbonat 1,4%.
Tùy theo tình trạng cơ thể bệnh nhân mà thầy thuốc sẽ cho truyền loại
dịch nào. Khi sử dụng dịch truyền để truyền cho bệnh nhân trong bất cứ
trường hợp nào cũng cần phải lưu ý nguy cơ bệnh nhân có thể bị sốc. Sốc có
thể xảy ra tức thì hoặc trong, hoặc ngay sau khi tiêm. Biểu hiện là bệnh nhân
bắt đầu thấy rét run đột ngột, sốt, nhiệt độ cơ thể có thể lên 39-40oC hoặc
cao hơn, mạch nhanh, vã mồ hôi, chân tay lạnh, huyết áp tụt, khó thở, nhịp
thở nhanh và nông, bệnh nhân lo lắng bồn chồn, vật vã Nếu không xử trí
kịp thời bệnh nhân có thể sẽ bị tử vong. Nguyên nhân gây sốc có thể do chất
lượng thuốc hoặc do dụng cụ tiêm truyền không bảo đảm vô trùng, tốc độ
truyền quá nhanh, đôi khi do cơ địa bệnh nhân mẫn cảm hoặc di ứng thuốc.

Dù nguyên nhân nào cũng phải ngừng tiêm truyền ngay và dùng thuốc
chống sốc theo quy định của ngành y tế. Chính vì tai biến nguy hiểm này mà
cần cảnh báo đến tất cả mọi người không nên truyền dịch tại nhà vì không có
người theo dõi, không có đầy đủ thuốc men và phương tiện cấp cứu chống
sốc sẽ nguy hiểm đến tính mạng.
Truyền dịch rất cần thiết và là biện pháp cấp cứu trong nhiều trường
hợp. Kỹ thuật tiêm truyền phải do nhân viên y tế đã qua đào tạo thực hiện và
chỉ được tiến hành tại các cơ sở y tế khi có đầy đủ phương tiện cấp cứu đề
phòng sốc phản vệ. Không nên lạm dụng tiêm truyền với các mục đích
không do nhu cầu chữa bệnh. Những trường hợp tự mua dịch truyền có đạm
hoặc các vitamin phối hợp để truyền với mục đích làm đẹp da, nâng cao sức
khỏe cần phải cân nhắc thận trọng để tránh tai biến nguy hiểm. Trên thị
trường có một số dạng dịch truyền phối hợp một số vitamin và muối khoáng
thường được gọi là “nước hoa quả” mà có nhiều phụ nữ thường mua để
truyền với mục đích làm đẹp cần phải lưu ý đó là sản phẩm thuốc và chỉ sử
dụng khi có chỉ định của thầy thuốc. Mọi sự lạm dụng dịch truyền cũng như
các thuốc khác không những không cần thiết cho cơ thể mà còn có nguy cơ
tai biến do bị sốc hoặc do thừa vitamin.