Những điều cần biết khi dùng thuốc đặt pot

Những điều cần biết khi
dùng thuốc đặt


Ở nước ta viên thuốc đặt khá phong phú và hiện cũng được lưu
thông rộng rãi trên thị trường. Sự cấu thành của loại viên thuốc đặt này
cũng giống như các loại thuốc chung, bao giờ cũng chứa những thành
phần chính mang hoạt chất gọi là dược chất và thành phần đi kèm là tá
dược.
Ở thuốc đặt người ta sử dụng hai loại tá dược đó là tá dược béo và tá
dược ưa nước. Tá dược béo là các chất dầu mỡ, sáp, hay dẫn chất của chúng
mà khi gặp độ ấm nóng của cơ thể sẽ phóng thích ra dược chất. Còn tá dược
ưa nước, khi gặp các dịch thể của cơ thể sẽ giải phóng dược chất.
Khác với các dạng thuốc viên và thuốc tiêm, thuốc đặt cũng có những
ưu thế nhất định như đã phát huy được nhanh chóng khi điều trị tại chỗ. Như
thuốc đặt vào trực tràng hậu môn đa số các dược chất được ngấm từ từ vào
hệ thống tuần hoàn tĩnh mạch trở về tim và được phân ra khắp cơ thể. Do
vậy thuốc loại này có công hiệu trị liệu toàn thân. Bởi con đường dẫn truyền
đặc biệt này mà thuốc không phải qua gan và dạ dày nên không bị phân hóa
tác dụng, không gây ra các kích ứng cho niêm mạc dạ dày, ruột. Nhờ vậy đối
với người có bộ máy tiêu hóa dễ bị kích ứng, dễ nôn ọe, sợ uống thuốc thì sử
dụng dạng thuốc này là rất tốt và thuận lợi.
Các thuốc dạng trứng được sử dụng đặt vào âm đạo có khả năng phát
huy tác dụng trị nhiễm khuẩn, nhiễm nấm hoặc nhiễm ký sinh trùng cho
đường sinh dục nữ. Có tác dụng ngừa thai tức thì sau quan hệ tình dục (đặt
thuốc diệt tinh trùng vào âm đạo trước khi giao hợp 10 phút).
Đặc biệt hơn cả là viên đặt có khả năng ưu việt hơn là thay thế thuốc
uống cho người bệnh trong các trạng thái bệnh lý nguy kịch như đang hôn
mê, co giật, loét thực quản, hẹp hoặc co thắt môn vị hay phải sử dụng các
loại thuốc gây kích ứng niêm mạc ruột cho bệnh nhân mà không thể dùng
đường uống. Thuốc đặt còn sử dụng cho phụ nữ đang thời kỳ thai nghén, trẻ

dễ nôn trớ, sặc, dễ gây sự cố lạc vào đường khí quản và ngay cả người lớn
sợ uống thuốc sử dụng loại này sẽ tránh được các sự cố trên và không bị
giảm liều lượng thuốc cần đưa vào cơ thể cho mỗi lần uống thuốc.
Thuốc đặt có hai loại, đó là thuốc tác dụng toàn thân và thuốc tác
dụng tại chỗ.
Thuốc tác dụng toàn thân
Thường gặp các chế phẩm viên đặt loại thuốc tác dụng giảm đau, hạ
nhiệt, kháng viêm, cắt cơn sốt như:
Dafalgan: Chứa dược chất là paracetamol 600mg/viên (sử dụng cho
người lớn), chữa sốt cao, đau nhức. Mỗi lần 1 viên, ngày đặt vào hậu môn -
trực tràng không quá 5 viên.
Efferalgan: Chứa dược chất paracetamol 80mg/viên (sử dụng cho trẻ
em), tác dụng giảm đau, hạ nhiệt, liều theo cân nặng là 20 - 30mg/kg cơ thể
trong 24 giờ. Theo tuổi thì trẻ em 1 - 2 tuổi sử dụng 1 - 2 viên trong 24 giờ.
Trẻ em 3 - 4 tuổi sử dụng 3 - 4 viên trong 24 giờ. Trẻ em 4-6 tuổi sử dụng
viên có hàm lượng 300mg/viên, đặt từ 2 đến 3-4 lần trong ngày.
Nifluril: Là loại thuốc kháng viêm không chứa steroid (có cả 2 loại,
dùng cho người lớn và trẻ em). Thuốc tác dụng giảm đau nhức, giảm sốt,
chống viêm nhiễm cho các chứng viêm khớp, thấp khớp kéo dài, hay viêm
xương khớp Trong một số trường hợp thuốc chỉ định sử dụng thời hạn 4 -
5 ngày và kết hợp cùng kháng sinh, trong trị viêm tai, viêm thanh quản ở trẻ.
Trẻ trên 13 tuổi và người lớn đặt 2 viên loại 700mg vào buổi sáng và chiều
tối, mỗi lần 1 viên. Trẻ em từ 30 tháng tuổi đến 13 tuổi đặt viên loại 400mg,
nhưng không quá 3 viên trong 24 giờ (nếu phối hợp cả kháng sinh thì cần
giảm bớt liều trên).
Thuốc tác dụng tại chỗ
Đây là loại thuốc thường dùng cho phụ nữ nên viên có dạng dẹt hay
hình trứng. Thuốc tác dụng diệt khuẩn, diệt nấm, ký sinh trùng và cả tinh
trùng nữa.
Chẳng hạn các loại thuốc diệt nấm candida hoặc nhiễm khuẩn phối

hợp được đặt sâu vào trong âm đạo như các loại biệt dược gyno-daktarin,
gynomyk, gyno-trosyd. Các thuốc chữa các viêm nhiễm đường sinh dục nữ
do nấm men hay các loại do trùng roi âm đạo trichomonas cùng các bội
nhiễm vi khuẩn khác cũng được sử dụng thuốc canestin VT, canestin 1VT.
Polygynax: Là loại thuốc chứa nhiều loại kháng sinh như neomycine,
polymycine B, mystatin nên có tác dụng rất tốt trong chữa trị các bệnh
nhiễm khuẩn như viêm âm đạo, viêm tử cung, đặc biệt là bệnh khi có phối
hợp cả với nấm candida albicans. Loại biệt dược này còn sử dụng trị viêm
âm hộ ở các bé gái.
Colpotrophine: Là loại thuốc dưới dạng nang và kem có chứa dược
chất promestriene sử dụng đặt cho phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh. Thuốc
tác dụng làm giảm sự teo đét các tế bào tuyến ở niêm mạc âm đạo do nguyên
nhân giảm nội tiết tố sinh dục nữ, giúp kéo dài khả năng sinh hoạt tình dục
cho phụ nữ, làm chậm quá trình sẹo hóa gây chít hẹp âm đạo sau khi can
thiệp ngoại khoa hay chửa đẻ.
Tác dụng diệt tinh trùng: Đây là loại thuốc biệt dược có tác dụng diệt
tinh trùng thuộc loại dạng viên nén hoặc trứng. Trong thuốc chứa hoạt chất
có tác dụng diệt tinh trùng trong âm đạo sau mỗi lần giao hợp. Thuốc được
đặt sâu vào trong âm đạo phụ nữ 10 phút trước khi quan hệ vợ chồng. Thuốc
chỉ có khả năng tác dụng sau 4 giờ, nếu quá khoảng thời gian trên phải đặt
viên khác.