23 Kế toán tiền lương tại Công ty Du Lịch An Giang

Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Trong xã hội bất kỳ ngành nghề lĩnh vực nào từ sản xuất, thương mại hay
dịch vụ muốn tồn tại và phát triển đều phải có yếu tố lao động hoặc là
lao động chân tay hoặc là lao động trí óc. Lao động chính là điều kiện đầu tiên,
là yếu tố có tính chất quyết định nhằm biến đổi các vật thể tự nhiên thành
những vật phẩm cần thiết để thoả mãn nhu cầu của xã hội. Xã hội càng phát
triển thì đòi hỏi người lao động càng phải tiến bộ phát triển cao hơn, từ đó
càng biểu hiện rõ tính quan trọng, cần thiết của lao động.
Và để cho người lao động có thể tồn tại, bù đắp được những hao phí mà
họ đã bỏ ra nhằm tái sản xuất sức lao động thì cần phải có yếu tố tiền lương.
Tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động nó được xác định
theo hai cơ sở chủ yếu là số lượng và chất lượng lao động.
Bên cạnh chức năng đảm bảo cuộc sống cho người lao động, tiền lương
còn được sử dụng để khuyến khích tinh thần, thúc đẩy người lao động
làm việc tốt hơn, hăng hái tích cực hơn.
Ngoài ra tiền lương cũng được xtôi là một bộ phận chi phí cấu thành nên
giá trị các loại sản phẩm, dịch vụ do doanh nghiệp sản xuất ra, qua đó sẽ ảnh
hưởng đến kết quả kinh doanh hay lợi nhuận của doanh nghiệp. Nhưng doanh
nghiệp lại không thể giảm, tiết kiệm được chi phí lương trả cho người
lao động, mà phải biết cách sử dụng có hiệu quả sức lao động nhằm tiết kiệm
chi phí, tăng năng suất qua đó tăng doanh thu, lợi nhuận của doanh nghiệp,
góp phần tăng tích lũy cho đơn vị và sẽ tác động trở lại làm cho thu
nhập của người lao động tăng lên, đời sống được cải thiện hơn.
Ngày nay, các doanh nghiệp đã thấy được những ảnh hưởng to lớn của
tiền lương đối với người lao động, đối với doanh nghiệp và cách sử dụng nó
một cách hợp lý hay chưa hay chỉ biết tìm cách giảm chi phí lương trả cho
người lao động để từ đó giảm chi phí của doanh nghiệp, tăng lợi nhuận. Đó
vẫn đang là vấn đề nóng bỏng chưa được giải quyết đúng đắn thỏa đáng.
Với vấn đề cấp thiết trên là một sinh viên chuyên ngành kinh tế, bằng
những kiến thức đã học ở trường và ngoài xã hội, tôi muốn trình bày những

quan điểm của mình về nó thông qua tình hình thực tế, đặc biệt tại công ty Du
Lịch An Giang, một doanh nghiệp Nhà Nước hoạt động kinh doanh trên cả 2
lĩnh vực vừa sản xuất vừa làm dịch vụ. Mục đích chọn đề tài là để tìm hiểu
xtôi Công ty đã xây dựng được hệ thống lương hợp lý chưa, có kích
thích được người lao động làm việc tốt không và có thể làm cho người lao động
gắn
bó với Công ty không. Đồng thời đề tài cũng tìm hiểu xtôi chi phí lương ảnh
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

1 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà

Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
hưởng như thế nào trong tổng chi phí của hoạt động sản xuất và hoạt động
dịch vụ, để từ đó có thể tìm ra được những giải pháp tốt hơn cho vấn đề tiền
lương ở Công ty. Vì vậy tôi chọn đề tài nghiên cứu: “ PHÂN TÍCH TÌNH
HÌNH LAO ĐỘNG VÀ KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG TẠI CÔNG TY
DU LỊCH AN GIANG”.
II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU :
Luận văn tập trung nghiên cứu về một số vấn đề sau :
−
Tình hình lao động tại Công ty.
−
Cách tính lương và hình thức trả lương tại Công ty.
−
Sự biến động quỹ lương ở Công ty.
Sau khi đánh giá những vấn đề này, đề tài sẽ đưa ra một số biện pháp
nhằm nâng cao hiệu quả của hệ thống tiền lương ở Công ty, qua đó nâng cao
năng suất của người lao động đồng thời tăng lợi nhuận cho Công ty.
III. PHẠM VI NGHIÊN CỨU :
Đề tài tập trung nghiên cứu về vấn đề tiền lương, về các khoản trích, về
cách hạch toán, về chi phí lương tại Công ty. Tuy nhiên nghiên cứu chủ yếu tại
Công ty chứ không đi sâu, cụ thể ở các nhà máy chế biến, ở các đơn vị du lịch
trực thuộc do các đơn vị trực thuộc này ở xa và ở các nơi khác nhau, tuy nhiên
vẫn theo sự chỉ đạo của Công ty. Đồng thời đề tài cũng đi vào phân tích tình
hình lao động và một số quy định về lao động tiền lương ở Công ty.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :
1. Nguồn số liệu được thu thập từ:
Những số liệu trong đề tài này được thu thập từ phòng Kế toán – Tài vụ
và phòng Tổ chức- Hành chính của Công ty.
−
Bảng lương, quỹ tiền lương.

−
Bảng phân phối tiền lương.
−
Bảng Kết quả hoạt động kinh doanh, bảng Cân đối kế toán.
−
Sổ chi tiết các tài khoản.
−
Sổ Cái.
−
Danh sách về lao động
−
Các nội qui, chính sách về lao động và tiền lương ở Công ty.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

2 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
2. Phương pháp phân tích:
−
Đề tài được nghiên cứu theo phương pháp thống kê, tổng hợp, đánh
giá, phân tích số liệu các năm và các tháng trong năm. Năm được chọn phân
tích là năm 2003.
−
Kết hợp với phương pháp so sánh, thay thế liên hoàn các số liệu
giữa kế hoạch và thực hiện ở Công ty
−
Đồng thời sử dụng những kiến thức học được tại trường và thu thập
qua việc đọc sách, báo, qua các cuộc hội thảo của doanh nghiệp, xtôi diễn đàn
doanh nghiệp trên truyền hình. Ngoài ra còn tham khảo ý kiến của một số cán
bộ liên quan đến đề tài trong cơ quan. Từ đó tạo cho bản thân có được phương
pháp nghiên cứu công tác kế toán của cơ quan một cách hợp lý.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

3 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
CHƯƠNG I.CƠ SỞ LÝ LUẬN


I. KHÁI QUÁT VỀ LAO ĐỘNG VÀ TIỀN LƯƠNG :
1. Khái niệm về lao động và tiền lương :
1.1. Khái niệm về lao động :
Lao động là hoạt động bằng chân tay hay trí óc có mục đích của
con người nhằm biến đổi các vật thể trong tự nhiên để sản xuất sản phẩm có
ích phục vụ cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của con người. Lao động là
điều kiện đầu tiên cần thiết và vĩnh viễn cho sự tồn tại và phát triển của xã hội.
1.2. Khái niệm, ý nghĩa của tiền lương và các khoản trích theo lương:
Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của bộ phận sản phẩm xã hội
mà người lao động được sử dụng để bù đắp hao phí lao động của mình trong
quá trình sản xuất nhằm tái sản xuất sức lao động. Mặt khác, tiền lương là bộ
phận cấu thành nên giá trị sản phẩm do lao động tạo ra.
Trong trường hợp người lao động tạm thời hay vĩnh viễn mất sức lao

động như khi bị ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí mất sức hay
tử tuất… sẽ được hưởng khoản trợ cấp nhằm giảm bớt khó khăn trong cuộc
sống,
đó là khoản trợ cấp Bảo hiểm xã hội (BHXH).
Nhằm xã hội hóa việc khám chữa bệnh, người lao động còn được
hưởng chế độ khám chữa bệnh không mất tiền bao gồm các khoản chi về viện
phí, thuốc men… khi bị ốm đau. Điều kiện để người lao động được khám chữa
bệnh không mất tiền là họ phải có thẻ bảo hiểm y tế. Thẻ bảo hiểm y tế được
mua từ tiền trích Bảo hiểm y tế (BHYT).
Ngoài ra để phục vụ cho hoạt động của tổ chức Công đoàn
doanh nghiệp phải trích lập quỹ kinh phí công đoàn. Quỹ kinh phí công đoàn
được hình thành bằng cách trích theo tỷ lệ quy định trên tiền lương phải trả và
được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.
Tăng cường quản lý lao động, cải tiến và hoàn thiện việc phân bổ và sử
dụng có hiệu quả lực lượng lao động, cải tiến và hoàn thiện chế độ tiền lương,
chế độ sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn được
xtôi là một phương tiện hữu hiệu để kích thích người lao động gắn bó với hoạt
động sản xuất kinh doanh, rèn luyện tay nghề, nâng cao năng suất lao động.
1.3. Nhiệm vụ kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương:
Để thực hiện chức năng của kế toán trong việc điều hành quản lý hoạt
động của doanh nghiệp, kế toán tiền lương, BHXH, BHYT, KPCĐ cần thực
hiện những nhiệm vụ sau đây:
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

4 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang

Tổ chức ghi chép, phản ánh, tổng hợp một cách trung thực, chính
xác, kịp thời, đầy đủ tình hình hiện có và sự biến động về số lượng và chất
lượng lao động, tình hình sử dụng thời gian lao động và kết quả lao động.

Tính toán chính xác, kịp thời, đúng chính sách, chế độ các khoản tiền
lương, tiền thưởng, các khoản trợ cấp phải trả cho người lao động.

Tính toán và phân bổ chính xác, đúng đối tượng các khoản
tiền lương, các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ vào chi phí sản xuất
kinh doanh.
2. Một số nội dung của tiền lương :
2.1. Chế độ tiền lương - Phụ cấp - Tiền thưởng - Phúc lợi :
2.1.1. Chế độ trả lương :

Lương

bổng

và

đãi

ngộ
Tài

chính Phi

tài

chính
Trực

tiếp
-Lương

công
nhật
-Lương

tháng
-Hoa

hồng
-Tiền

thưởng
Gián

tiếp
-Bảo

hiểm
-Trợ

cấp

XH
-Phúc

lợi

Về

hưu

An

ninh
XH

Đền

bù


Dịch

vụ
-Vắng

mặt
được

trả

lương

Nghỉ

hè

Nghỉ

lễ

Ốm

đau
Công

việc
-Nhiệm

vụ
thích

thú
-Phấn

đấu
-Trách

nhiệm
-Cơ

hội

được
cấp

trên

nhận
biết
-Cảm

giác
hoàn

thành
công

tác
-Cơ

hội

thăng
tiến
Môi trường
công

tác
-Chính

sách
hợp

lý
-Kiểm

tra

khéo
léo
-Đồng

nghiệp
hợp

tính
-Biểu

tượng
địa

vị

phù

hợp
-Điều

kiện

làm
việc

thoải

mái
-Giờ

uyển
chuyển
-Tuần

lễ

làm
việc

dồn

lại

-Chia

xẻ

công
việc
2. 1.2. Tiền lương cơ bản:
Tiền lương cơ bản là tiền lương được xác định trên cơ sở tính đủ các
nhu cầu cơ bản về sinh học, xã hội học, về độ phức tạp và mức độ tiêu hao lao
động trong những điều kiện lao động trung bình của từng ngành nghề công
việc. Khái niệm tiền lương cơ bản được sử dụng rộng rãi đối với những người
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

5 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
làm việc trong khu vực doanh nghiệp quốc doanh hoặc trong khu vực hành
chánh sự nghiệp ở Việt Nam và được xác định theo thang, bảng lương
của Nhà Nước. Để được xếp vào một bậc nhất định trong hệ thống thang,
bảng lương, người lao động phải có trình độ lành nghề, kiến thức, kinh nghiệm
làm việc nhất định. Trong thực tế, người lao động trong khu vực nhà nước
thường coi lương cơ bản như một thước đo chủ yếu về trình độ lành nghề
và thâm niên nghề nghiệp. Họ rất tự hào về mức lương cơ bản cao, muốn
được tăng lương cơ bản, mặc dù, lương cơ bản chỉ có thể chiếm một phần nhỏ
trong tổng thu nhập từ công việc.
2.1. 3. Phụ cấp lương:
Phụ cấp lương là tiền công lao động ngoài tiền lương cơ bản. Nó bổ
sung cho lương cơ bản, bù đắp thêm cho người lao động khi họ phải làm việc
trong những điều kiện không ổn định hoặc không thuận lợi mà chưa được tính
đến khi xác định lương cơ bản. Tiền phụ cấp có ý nghĩa kích thích người lao
động thực hiện tốt công việc trong những điều kiện khó khăn, phức tạp hơn
bình thường.
2.1. 4. Tiền thưởng:
Tiền thưởng là một loại kích thích vật chất có tác dụng rất tích cực đối với
người lao động trong việc phấn đấu thực hiện công việc tốt hơn, thường có
rất nhiều loại. Trong thực tế doanh nghiệp có thể áp dụng một số hoặc tất cả
các loại thưởng sau đây:

Thưởng tiết kiệm: áp dụng khi người lao động sử dụng tiết kiệm các
loại vật tư, nguyên liệu, có tác dụng giảm giá thành sản phẩm dịch vụ mà vẫn
bảo đảm được chất lượng theo yêu cầu.


Thưởng sáng kiến: áp dụng khi người lao động có các sáng kiến, cải
tiến kỹ thuật, tìm ra các phương pháp làm việc mới, v. v… có tác dụng nâng
cao năng suất lao động, giảm giá thành, hoặc nâng cao chất lượng sản phẩm,
dịch vụ.

Thưởng theo kết quả hoạt động kinh doanh chung của doanh nghiệp:
áp dụng khi doanh nghiệp làm ăn có lời, người lao động trong doanh nghiệp sẽ
chia một phần tiền lời dưới dạng tiền thưởng.

Thưởng bảo đảm ngày công: áp dụng khi người lao động làm việc với
số ngày công vượt mức quy định của doanh nghiệp.
2.1. 5. Phúc lợi:
Các loại phúc lợi mà người lao động được hưởng rất đa dạng và
phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như quy định của Chính phủ, tập quán
trong nhân dân, mức độ phát triển kinh tế, khả năng tài chính và các yếu tố,
hoàn
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

6 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
cảnh cụ thể của doanh nghiệp. Phúc lợi thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp
đến đời sống của người lao động, có tác dụng kích thích nhân viên
trung thành, gắn bó với doanh nghiệp. Dù ở cương vị cao hay thấp, hoàn
thành tốt công việc hay chỉ ở mức độ bình thường, có trình độ lành nghề cao
hay thấp,
đã là nhân viên trong doanh nghiệp thì đều được hưởng phúc lợi. Phúc lợi của
doanh nghiệp gồm có:
- Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế .
- Hưu trí .
- Nghỉ phép .
- Nghỉ lễ .
- Ăn trưa do doanh nghiệp đài thọ…
Ngày nay, khi đời sống của người lao động được cải thiện rõ rệt, trình
độ chuyên môn của người lao động được nâng cao, người lao động đi
làm không chỉ mong muốn các yếu tố vật chất như lương cơ bản, thưởng, trợ
cấp, phúc lợi mà còn muốn có được những cơ hội thăng tiến trong nghề
nghiệp, được thực hiện những công việc có tính thách thức, thú vị, v. v…
2.2. Quỹ tiền lương:
Quỹ tiền lương là toàn bộ số tiền lương tính theo số công nhân viên của

doanh nghiệp do doanh nghiệp trực tiếp quản lý và chi trả lương, bao gồm các
khoản sau:

Tiền lương tính theo thời gian.

Tiền lương tính theo sản phẩm.

Tiền lương công nhật, lương khoán.

Phụ cấp làm đêm, thêm giờ, thêm ca.

Phụ cấp trách nhiệm….
Ngoài ra trong quỹ tiền lương còn gồm cả khoản tiền chi trợ cấp
bảo hiểm xã hội cho công nhân viên trong thời gian ốm đau, thai sản, tai nạn
lao động (BHXH trả thay lương).
Quỹ tiền lương trong DN cần quản lý và kiểm tra một cách chặt chẽ đảm
bảo việc sử dụng quỹ tiền lương một cách hợp lý và có hiệu quả. Quỹ
tiền lương thực tế phải được thường xuyên đối chiếu với quỹ lương kế hoạch
trong mối quan hệ với việc thực hiện kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp
trong kỳ
đó nhằm phát hiện kịp thời các khoản tiền lương không hợp lý, kịp thời đề ra
những biện pháp nhằm nâng cao năng suất lao động, đảm bảo thực hiện
nguyên tắc phân phối theo lao động, thực hiện nguyên tắc mức tăng năng suất
lao động bình quân nhanh hơn mức tăng tiền lương bình quân góp phần hạ
thấp chi phí trong sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, tăng tích lũy xã hội.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

7 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
2.3. Tiền lương chính và tiền lương phụ:
Trong kế toán và phân tích kinh tế tiền lương của công nhân trong doanh
nghiệp được chia thành 2 loại: tiền lương chính và tiền lương phụ.
2.3.1.Tiền lương chính :
Tiền lương chính là tiền lương trả cho công nhân viên trong thời
gian công nhân viên thực hiện nhiệm vụ chính của họ bao gồm tiền lương trả
theo cấp bậc và các khoản phụ cấp kèm theo lương như phụ cấp trách nhiệm,
phụ cấp khu vực, phụ cấp thâm niên…
2.3.2. Tiền lương phụ :
Tiền lương phụ là tiền lương trả cho công nhân viên trong thời gian công
nhân viên thực hiện nhiệm vụ khác ngoài nhiệm vụ chính của họ và thời gian

công nhân viên nghỉ theo chế độ được hưởng lương như đi nghỉ phép, nghỉ vì
ngừng sản xuất, đi học, đi họp…
2.3.3. Ý nghĩa :
Việc phân chia tiền lương chính, tiền lương phụ có ý nghĩa quan trọng
trong công tác kế toán tiền lương và phân tích khoản mục chi phí tiền lương và
giá thành sản phẩm. Trong công tác kế toán, tiền lương chính của công nhân
sản xuất thường được hạch toán trực tiếp vào chi phí sản xuất cho từng loại
sản phẩm vì tiền lương chính của công nhân sản xuất có quan hệ trực tiếp với
khối lượng sản phẩm sản xuất ra, có quan hệ với năng suất lao động.
Tiền lương phụ của công nhân trực tiếp sản xuất không gắn bó với việc
chế tạo sản phẩm cũng như không quan hệ đến năng suất lao động cho nên
tiền lương phụ được phân bổ một cách gián tiếp vào chi phí sản xuất các loại
sản phẩm.
2.4. Tính lương:
Để phản ánh các khoản tiền lương, tiền thưởng, trợ cấp BHXH phải trả
cho từng công nhân viên, kế toán sử dụng các chứng từ sau:
- Bảng thanh toán tiền lương (Mẫu số 02-LĐTL).
Bảng thanh toán tiền lương là chứng từ làm căn cứ thanh toán tiền lương,
phụ cấp cho người lao động, kiểm tra việc thanh toán tiền lương cho người lao
động làm việc trong các đơn vị sản xuất kinh doanh đồng thời là căn cứ để
thống kê về lao động tiền lương.
Việc trả lương cho công nhân viên trong doanh nghiệp thường được tiến
hành 2 lần trong tháng, lần đầu doanh nghiệp tạm ứng lương cho công nhân
viên theo tỷ lệ nhất định căn cứ vào lương cấp bậc. Sau khi tính lương và các
khoản phải trả khác cho công nhân viên trong tháng doanh nghiệp tiến hành
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

8 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
thanh toán số tiền công nhân viên còn được lĩnh trong tháng đó sau khi trừ các
khoản khấu trừ vào lương như BHYT, BHXH và các khoản khác.
2.5.Trích trước tiền lương nghỉ phép cho công nhân sản xuất :

Đối với công nhân viên nghỉ phép hàng năm, theo chế độ quy định thì
công nhân trong thời gian nghỉ phép đó vẫn được hưởng lương đầy đủ như
thời gian đi làm việc.

Tiền lương nghỉ phép phải được tính vào chi phí sản xuất một cách
hợp lý vì nó ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm.


Nếu doanh nghiệp không bố trí được cho công nhân nghỉ phép
đều đặn trong năm (có tháng công nhân tập trung nghỉ nhiều, có tháng nghỉ ít
hoặc không nghỉ), thì để đảm bảo cho giá thành không bị đột biến, tiền lương
nghỉ phép của công nhân được tính vào chi phí sản xuất thông qua phương
pháp trích trước theo kế hoạch.
Số trích trước theo KH
tiền lương nghỉ phép
của CNSX trong tháng
Số tiền lương chính
= phải trả cho CNSX
trong tháng
Tỷ lệ trích trước theo
x KH tiền lương nghỉ
phép của CNSX
Tỷ lệ trích trước
theo KH tiền lương
nghỉ phép của
CNSX
Tổng số tiền lương nghỉ phép phải trả cho
CNSX theo kế hoạch trong nă m
=
Tổng số tiền lương chính phải trả cho
CNSX theo kế hoạch trong năm
3. Cách tính lương và các hình thức tiền lương :
3.1. Nguyên tắc cơ bản của tổ chức tiền lương:
Dưới chế độ Chủ nghĩa xã hội dù thực hiện bất kỳ chế độ tiền lương nào,
muốn phát huy đầy đủ tác dụng đòn bẩy kinh tế của nó đối với sản xuất và đời
sống phải thực hiện đầy đủ những nguyên tắc sau:
- Trả lương bằng nhau cho lao động như nhau.
- Bảo đảm tốc độ tăng năng suất lao động bình quân phải nhanh hơn tốc

độ tăng bình quân tiền lương trong toàn đơn vị và trong kỳ kế hoạch.
- Bảo đảm thu nhập tiền lương hợp lý giữa các ngành nghề khác nhau
trong nền kinh tế.
- Khuyến khích bằng lợi ích vật chất kết hợp với giáo dục chính trị tư
tưởng cho người lao động.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

9 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
3.2 Các hình thức tiền lương:

Tiền lương trả cho người lao động phải quán triệt nguyên tắc phân phối
theo lao động, trả lương theo số lượng và chất lượng lao động vì nó có ý nghĩa
rất to lớn trong việc động viên, khuyến khích người lao động phát huy tinh
thần dân chủ ở cơ sở, thúc đẩy họ hăng say lao động sáng tạo, nâng cao năng
suất lao động nhằm tạo ra nhiều của cải cải vật chất cho xã hội, nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần của mỗi thành viên trong xã hội.
Hiện nay, việc tính trả lương cho người lao động được tiến hành theo hai
hình thức chủ yếu: hình thức trả lương theo thời gian và hình thức trả lương
theo sản phẩm.
3.2.1. Hình thức trả lương theo thời gian:
Tiền lương tính theo thời gian là tiền lương tính trả cho người lao động
theo thời gian làm việc, cấp bậc công việc và thang lương theo quy định của
Nhà Nước.
Công t hức tính l ư ơ ng theo th ời gian:

Lương tháng: đã được quy định cho từng bậc lương trong bảng
lương, thường áp dụng cho nhân viên làm công việc quản lý hành
chính, quản lý kinh tế.
Mức lương tháng = Mức lương cơ bản
⋅
[ Hệ số lương +

HSPC]

Lương ngày: căn cứ vào số ngày làm việc thực tế trong tháng và mức
lương một ngày để tính trả lương.
Mức lương tháng
Mức lương ngày =
22 (hoặc 26)


Lương giờ: căn cứ vào mức lương ngày chia cho 8 giờ và số giờ làm
việc thực tế, áp dụng để tính đơn giá tiền lương trả theo sản phẩm.
Hình thức tiền lương tính theo thời gian có nhiều hạn chế vì tiền lương
tính trả cho người lao động chưa đảm bảo đầy đủ nguyên tắc phân phối theo
lao động vì chưa tính đến một cách đầy đủ chất lượng lao động, do đó chưa
phát huy đầy đủ chức năng đòn bẫy kinh tế của tiền lương trong việc
kích thích sự phát triển của sản xuất, chưa phát huy hết khả năng sẵn có của
người lao động.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

10 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
3. 2. 2. Hình thức tiền lương tính theo sản phẩm:
Tiền lương tính theo sản phẩm là tiền lương tính trả cho người lao động
theo kết quả lao động - khối lượng sản phẩm, công việc và lao vụ đã
hoàn thành, bảo đảm đúng tiêu chuẩn, kỹ thuật, chất lượng đã quy định và
đơn giá tiền lương tính cho một đơn vị sản phẩm, công việc lao vụ đó.
Tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp (không hạn chế)
Tiền lương được
=
lãnh trong tháng
Số lượng (KL) SP

công việc hoàn thành
Đơn giá tiền
lương
Theo cách tính này tiền lương được lãnh căn cứ vào số lượng sản phẩm
hoặc khối lượng công việc hoàn thành và đơn giá tiền lương, không hạn chế
khối lượng sản phẩm, công việc là hụt hay vượt mức quy định.

Tiền lương tính theo sản phẩm có thưởng là tiền lương tính theo sản
phẩm trực tiếp hay gián tiếp kết hợp với chế độ khen thưởng do doanh nghiệp
quy định như thưởng chất lượng sản phẩm, tăng tỷ lệ sản phẩm chất
lượng cao, thưởng tăng năng suất lao động, tiết kiệm nguyên vật liệu…

Tiền lương khoán theo khối lượng công việc hay từng công việc tính
cho từng người lao động hay một tập thể người lao động nhận khoán.
Tiền lương khoán được áp dụng đối với những khối lượng công việc
hoặc từng công việc cần phải được hoàn thành trong một thời gian nhất định.
 Chia lương theo cấp bậc tiền lương và thời gian lao động thực tế của

từng người lao động trong tập thể đó. Các bước tiến hành như sau:
Tiền lương chia cho từng người:
Tiền lương được
lãnh từng người
Tiền lương theo cấp bậc và thời
=
gian làm việc của từng người
Hệ số chia
x
lương
Hệ số chia
=
lương
Tổng tiền lương thực tế được lãnh của tập thể
Tổng tiền lương theo cấp bậc và thời gian làm
việc của các công nhân trong tập thể
 Chia lương theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc thực tế của
từng người lao động kết hợp với việc bình công chấm điểm của từng người lao
động trong tập thể đó. Các bước tiến hành như sau:
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

11 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
+ Xác định tiền lương tính theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc
cho từng người:
Tiền lương theo
=
cấp bậc công việc
Thời gian thực tế
làm việc
Đơn giá tiền lương
x
theo cấp bậc
+ Xác định chênh lệch giữa tiền lương thực lãnh của tập thể với tổng
tiền lương tính theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc của tập
thể là phần lương do tăng năng suất lao động, chia theo số điểm được bình
của từng công nhân trong tập thể:
Tiền lương
năng suất của
từng người

Tổng tiền lương do tăng năng
su ất của tập thể


= x
Tổng số điểm được bình của tập
thể
Số điểm được
bình của từng
người
+ Xác định tiền lương được lãnh của từng người là số tổng cộng phần
lương tính theo cấp bậc công việc và thời gian làm việc với phần lương được
lĩnh do tăng năng suất lao động.
 Chia lương theo bình công chấm điểm hàng ngày cho từng người lao
động trong tập thể đó.
Tùy thuộc vào tính chất công việc được phân công cho từng người lao
động trong tập thể lao động có phù hợp giữa cấp bậc kỹ thuật công nhân với
cấp bậc công việc được giao; lao động giản đơn hay lao động có yêu cầu kỹ
thuật cao … để lựa chọn phương án chia lương cho thích hợp nhằm động viên,
khuyến khích và tạo điều kiện cho người lao động phát huy hết năng lực lao
động của mình.
Hình thức tiền lương tính theo sản phẩm là hình thức có nhiều ưu điểm,
đảm bảo nguyên tắc phân phối theo lao động làm cho người lao động quan
tâm đến số lượng và chất lượng lao động của mình. Tiền lương tính theo sản
phẩm phát huy đầy đủ vai trò đòn bẫy kinh tế, kích thích sản xuất phát triển,
thúc đẩy tăng năng suất lao động, tăng sản phẩm cho xã hội.
4.Phân tích yếu tố lao động ảnh hưởng đến sản xuất :
4.1. Ý nghĩa :

Để tiến hành sản xuất phải có đầy đủ ba yếu tố: sức lao động, đối

tượng lao động, tư liệu lao động. Trong ba yếu tố trên thì sức lao động là yếu
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

12 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
tố cơ bản nhất, với tính năng động chủ quan và sức sáng tạo sẵn có, nó có ý
nghĩa quyết định trên một mức độ lớn tình hình thực hiện nhiệm vụ sản xuất.

Yếu tố lao động tác động đến sản xuất tổng hợp ở cả hai mặt của nó
là: số lượng và chất lượng mà cụ thể là số lượng lao động và trình độ sử dụng lao

động (năng suất lao động).
Sự tác động nàycó thể biểu hiện bằng công thức:
Giá trị
sản xuất
Số lao động
=
⋅
bình quân
Năng suất bình
quân một lao động.
Phân tích ảnh hưởng của yếu tố lao động đến sản xuất là đánh giá ảnh
hưởng cả hai mặt số lượng và chất lượng nêu trên đến sản xuất và điều này có
ý nghĩa rất quan trọng bởi vì:
+ Qua phân tích mới đánh giá được tình hình biến động về số lượng lao
động của xí nghiệp, tình hình bố trí lao động, từ đó có biện pháp sử dụng hợp
lý tiết kiệm sức lao động.
+ Qua phân tích mới có biện pháp, sử dụng hợp lý sức lao động và tăng
năng suất lao động.
4.2.Phân tích tình hình lao động về mặt số lượng :
4.2.1.Phân tích tình hình tăng, giảm công nhân sản xuất:
Công nhân sản xuất là người trực tiếp làm ra sản phẩm, trực tiếp phục vụ
sản xuất, sự biến động của lực lượng này ảnh hưởng rất lớn đến kết quả sản
xuất của xí nghiệp.
Nội dung, trình tự phân tích:
+ So sánh số công nhân giữa thực tế và kế hoạch để đánh giá tình hình
tuyển dụng và đào tạo, thấy được mức độ đảm bảo sức lao động.
+ Nếu dừng lại ở phép so sánh này thì không thấy được tình hình quản
lý và sử dụng số công nhân. Bởi vì có trường hợp xí nghiệp không đảm bảo
được số công nhân cho sản xuất, nhưng kết quả sản xuất không giảm
hoặc giảm với tốc độ nhỏ hơn, điều này chứng tỏ xí nghiệp tổ chức quản lý, sử

dụng
tốt số công nhân nên năng suất lao động tăng lên, và ngược lại. Vì thế phải so
sánh số công nhân thực tế với kế hoạch đã điều chỉnh theo tỉ lệ hoàn thành kế
hoạch giá trị sản xuất để đánh giá tình hình quản lý sử dụng công nhân.
Cụ thể:
Số công Số công Số công Tỉ lệ hoàn thành
nhân (giảm) = nhân
−
nhân kế
⋅
kế hoạch giá trị
tương đối
thực tế hoạch sản xuất
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

13 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
tốt.
+ Nếu số lượng công nhân tăng chứng tỏ việc quản lý công nhân không
+ Nếu số công nhân giảm chứng tỏ việc tổ chức quản lý và sử dụng công
nhân tốt.
+ Sau khi đánh giá tình hình biến động về số công nhân, cần xác định rõ
ảnh hưởng của tình hình tuyển dụng, đào tạo và tình hình quản lý, sử dụng
công nhân tức là năng suất lao động đến giá trị tổng sản lượng để thấy rõ kết
quả sản xuất do nguyên nhân nào ảnh hưởng chủ yếu.
+ Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp thay thế liên hoàn hoặc
phương pháp số chênh lệch.
Ta có:
Giá trị
=
sản xuất
Số lượng
x
công nhân
Năng suất lao động bình
quân của công nhân
+Mức độ ảnh hưởng của nhân tố số lượng công nhân.
( Số CN thực tế
−
Số CN kế hoạch)

⋅
Năng suất lao động kế hoạch
+ Mức độ ảnh hưởng của nhân tố năng suất lao động
.Số CN thực tế x ( NS lao động thực tế
−
NS lao động kế hoạch)
- Ví dụ: Căn cứ vào tài liệu sau đây phân tích tình hình biến động về công
nhân sản xuất.
Chỉ tiêu Kế hoạch Thực tế Chênh lệch
1. Giá trị sản xuất (1.000đ)
2. Số công nhân bình quân.
3. Năng suất lao động bình
quân một công nhân
(1.000đ)
90.000
90
1.000
117.000
100
1.170
+27.000
+10
+170
+Xét về số tuyệt đối công nhân tăng lên 10 người, mức độ đảm bảo
sức lao động cho sản xuất như vậy là tốt.
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

14 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà
Phân tích tình hình lao động và kế toán tiền lương tại công ty Du Lịch An Giang
+ Xét về số biến động tương đối, ta có:
Số công nhân
tăng (giảm)
tương đối
117.000
= (100)
−
90
⋅

90.000

⋅
100% =
−
17
Như vậy tình hình quản lý, sử dụng lao động có nhiều biểu hiện tốt. Để
thấy rõ nguyên nhân ảnh hưởng đến giá trị sản xuất tăng 27.000, ta đi sâu tìm
ra mức độ ảnh hưởng của nhân tố số lượng công nhân và năng suất lao động
đến giá trị sản xuất.
Mức độ ảnh hưởng của nhân tố số lượng công nhân:
( 100 - 90 ) x 1.000 = + 10.000
Mức độ ảnh hưởng của nhân tố năng suất lao động:
100 x ( 1170 – 1000 ) = + 17.000
Như vậy giá trị sản xuất tăng lên 27.000 do sự đóng góp của
năng suất lao động nhiều hơn.
4.2.2.Phân tích tình hình biến động các loại lao động khác.

Phân tích tình hình biến động các loại lao động khác là đáng giá,
xtôi xét tình hình tăng giảm: nhân viên kỹ thuật, nhân viên quản lý kinh tế,
hành chính, học nghề trong lao động thuộc ngành sản xuất chính, lao
động thuộc khu vực sản xuất khác và lao động khu vực phi sản xuất.

Khi phân tích cần dùng các chỉ tiêu sau:
1.
Tỷ lệ nhân viên kỹ thuật so
với nhân viên sản xuất
Số nhân viên kỹ thuật
=
Số công nhân sản xuất
* 100%
Chỉ tiêu này có thể nói rõ lực lượng kỹ thuật của xí nghiệp mạnh hay

yếu. Nếu chỉ tiêu này tăng lên đánh giá là tích cực bởi vì lực lượng kỹ thuật
nâng cao ta điều kiện nâng cao khối lượng, chất lượng của sản xuất, ngược lại
chỉ tiêu này giảm là biểu hiện không tốt.
2.
Tỷ lệ giữa nhân viên quản lý kinh
tế so với công nhân sản xuất
3.
Số NV quản lý KT
=
Số công nhân sản xuất
⋅
100%
Tỷ lệ giữa NV quản lý hành
chánh so với NV sản xuất.
Số NV quản lý hành chánh
=
Số công nhân sản xuất
⋅
100%
Hai chỉ tiêu (2), (3) có thể cho thấy hiệu suất công tác của bộ phận
quản lý xí nghiệp. Nếu chỉ tiêu này giảm thì đánh giá tích cực bởi xí nghiệp
tiết kiệm chi phí quản lý v.v…
GVHD

:

Nguyễn

Tri

Như

Quỳnh Trang

15 SVTH

:

Đoàn

Thị

Hương

Hà