Giải mã "bí mật huyền ảo" mang tên BIOS (Phần I) pdf

Giải mã "bí mật huyền ảo" mang tên BIOS (Phần
I)
BIOS thật bí hiểm và dễ tạo ra cảm giác “ghê sợ”!
Tuy nhiên, không phải quá khó để chúng ta có thể
nắm bắt “nỗi sợ hãi” này.
BIOS vẫn luôn là một “cụm từ” đáng kinh sợ với
nhiều người. Vậy nên thông thường người dùng chỉ
dám giữ nguyên những giá trị mặc định của BIOS với
suy nghĩ “thế cho lành”. Nhưng điều bí ẩn nào cũng
có thể được đưa ra ngoài ánh sáng. Trong bài viết
này, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về cơ chế của BIOS
theo hướng như vậy.

Làm quen với BIOS

BIOS ở đây là viết tắt của cụm từ tiếng Anh (Basic
Input/Output System) có nghĩa là Hệ thống nhập xuất
cơ bản. BIOS nằm bên trong máy tính, trên bo mạch
chính. BIOS được xem như chương trình được chạy
đầu tiên khi máy tính khởi động.



Hầu hết các màn hình khởi động của BIOS đều chỉ
xuất hiện trong thời gian rất ngắn khiến bạn chỉ có
thể thoáng nhìn qua logo của hãng sản xuất. Ở chế độ
mặc định, các cấu hình chi tiết trong BIOS sẽ không
hiện ra. Để thấy được điều đó thì khi màn hình BIOS
xuất hiện, bạn cần ấn phím “Del” hoặc “F2” hoặc
một số phím khác tùy từng hãng sản xuất quy định
hiện trên màn hình. Nếu hệ thống boot tới một màn

hình logo hiện thị rất to thì hãy nhấn phím Tab ngay
lập tức để đọc được thông báo. Bạn cũng có thể kiểm
tra trên các tài liệu đi kèm với máy tính để biết thêm
chi tiết về điều này.



Khi vào được BIOS, bạn sẽ thấy một menu tổng quan
của chương trình này. Menu này sẽ chứa những thông
tin cơ bản về hệ thống và một vài lựa chọn mà các
nhà thiết kế thiết lập ra. Tuy đơn giản nhưng việc có
một cái nhìn sơ khai về màn hình Main Menu này là
rất cần thiết.

Ngày giờ



Thông thường bạn không cần phải quan tâm nhiều
đến hệ thống thời gian của BIOS. Nhưng nếu như
máy tính của bạn thường xuyên có dấu hiệu “nhảy”
ngày thì rất có thể pin CMOS của bạn đã có vấn đề
hoặc sắp hết. Hãy kiểm tra các tài liệu liên quan để
xác định loại pin mà bo mạch chủ dùng để mua dự
trữ phòng khi cần thiết. Giá loại pin này rất thấp, chỉ
vài nghìn đồng một quả.

Đĩa mềm

Tuy việc sử dụng đĩa mềm đã gần như đi vào quá khứ
nhưng những thiết lập có liên quan đến thiết bị này
vẫn được các nhà sản xuất tích hợp vào. Nếu bạn
không sở hữu một ổ đĩa mềm nào hoặc có mà không
dùng đến, hãy disable những thiết lập có liên quan để
giảm thời gian boot của hệ thống.

Kênh IDE/SATA

Có thể bạn sẽ thấy menu chỉ ra ổ đĩa IDE hay SATA
đang kết nối với hệ thống máy tính của mình và số
kênh mà chúng đang sử dụng. Điều này đặc biệt quan
trọng nếu như bạn vừa mới cài đặt một ổ đĩa và muốn
chắc chắn rằng hệ thống đã nhận ra thiết bị mới. Nếu
không thấy một ổ đĩa mới nào, hãy kiểm tra lại để
chắc chắn Channel không ở tình trạng “disable”.

Cấu hình chuẩn SATA

Bạn có thể cấu hình chuẩn SATA theo 3 hướng sau:
RAID nếu bạn muốn kết hợp 2 hay nhiều ổ đĩa. Chế
độ AHCI để bật thêm những tính năng phụ của chuẩn
SATA hay chuẩn IDE dể đạt được độ tương thích lớn
nhất.



Một số người cho ràng cấu hình theo chế độ AHCI sẽ
tăng tốc được ổ đĩa cứng. Tuy nhiên, điều này là chưa

được khẳng định hoàn toàn mà chỉ dựa trên cảm nhận
của một số người. Trong trường hợp bạn cấu hình ổ
đĩa theo chuẩn này mà máy tính không khởi động
được, hãy trả lại về giá trị mặc định ban đầu.

IDE Detect Timeout



Một số mẫu motherboards khởi động quá nhanh đến
nỗi ổ IDE chưa kịp vận hành, gây ra hiện tượng máy
tính không thể khởi chạy được. Để tránh tình trạng
trên, một thông số kỹ thuật được đưa ra là IDE Detect
Timeout (Thời gian chờ phát hiện ổ IDE). Nếu ổ IDE
của bạn thường xuyên “không được” nhận ra, hãy
tăng giá trị của IDE Detect Timeout để đạt được kết
quả khả quan hơn. Một số loại BIOS giấu thiết lập
này trong menu Advanced.

Lựa chọn Boot mặc định



Chế độ này giúp cho máy tính xác định được thiết bị
sẽ được Boot mặc định. Thông thường ổ đĩa cứng
HDD sẽ được chọn là “first device” để giảm thời gian
khởi động. Tuy nhiên, nếu định cài lại Windows hoặc
sử dụng đĩa Hiren Boot thì người dùng sẽ phải cấu
hình boot từ ổ đĩa DVD đầu tiên.

Hiện thị Logo toàn màn hình (Full-screen logo)

Hiển thị logo có thể được cho là tăng tính thẩm mỹ
nhưng lại cũng làm tăng thời gian boot của hệ thống.
Việc hiển thị những logo này cũng không cần thiết
cho lắm nên bạn hoàn toàn có thể tắt chúng đi.

Thông báo “Hit Del” hoặc “Press Del”



Như đã nói, khi BIOS khởi động, nếu bạn bấm phím
“Del” thì PC sẽ chuyển sang chương trình setting
BIOS. Việc làm này có tác dụng trong trường hợp
bạn cần giải quyết một vài vấn đề nếu muốn kiểm
soát người dùng khác như thiết lập password cho
BIOS. Nhưng hãy chắc chắn rằng dù bạn có thực
hiện hành động nào thì bạn vẫn sẽ phải vào được
BIOS trong lần tiếp theo.

Nhấn F1 nếu có lỗi

Nếu hệ thống bo mạch chủ hoặc phần cứng có bất cứ
lỗi nào thì màn hình BIOS sẽ hiển thị thông báo cho
người dùng biết. Đây là một điều bình thường ngoại
trừ trường hợp PC của bạn không có keyboard, lúc đó
bạn sẽ bấm phím “F1” như thế nào? Do vậy, an toàn
nhất là bạn nên disable chức năng này.

Thông tin hệ thống (System information)

Một danh sách những thiết bị phần cứng có trong
máy tính của bạn sẽ hiện ra, bao gồm tốc độ và chủng
loại CPU, lượng RAM, phiên bản BIOS và có thể là
ngày tháng sản xuất. Nếu chương trình BIOS của bạn
đã quá cũ thì việc nâng cấp BIOS sẽ tạo cho bạn một
cảm giác khác hẳn. Thông thường thì tốc độ của hệ
thống sẽ được cải thiện đáng kể cũng như sẽ tránh
được nhiều lỗi lặt vặt không đáng có.



Tuy nhiên, việc nâng cấp BIOS được cho là ẩn chứa
nhiều mối “nguy hiểm”, do vậy bạn hãy thật cẩn
trọng khi update chương trình này. Hãy dự phòng
một bản back-up BIOS trước khi tiến hành bất cứ
thay đổi, update nào của hệ thống.