Chuyện “đơn thuốc”: Nói mãi vẫn không thừa (Kỳ I) pptx

Chuyện “đơn thuốc”: Nói mãi vẫn
không thừa (Kỳ I)

Xoay quanh "đơn thuốc" thường không ít "chuyện phiền hà", đôi
khi ngay cả các bác sĩ cũng giật mình vì đơn thuốc. Qua việc khám
bệnh, kê đơn và thực hiện đơn thuốc người ta có thể hiểu được rất nhiều
về:
- Tính chất bệnh tật, sức khỏe người bệnh.
- Trình độ thầy thuốc kê đơn.
- Mức độ hiểu biết của người bệnh.
- Trình độ tổ chức mạng lưới y tế cơ sở.
Ở đây chúng tôi giới hạn về việc thực hiện đơn thuốc chữa bệnh có
nhiều vấn đề cần bàn và rút kinh nghiệm:
Đơn thuốc không phải là giấy nháp, hóa đơn thanh toán
- Chúng tôi thường gặp bên lề trái từng loại thuốc trong đơn thuốc có
ghi số tiền là bao nhiêu, cuối cùng là tổng số tiền bệnh nhân mua thuốc phải
trả.
- Tự ý đánh dấu, ghi chép thêm vào đơn thuốc và đủ các thứ mực, thứ
chữ.
- Quyển y bạ nhàu nát đôi khi có chữ nguệch ngoạc của trẻ em.
Thực hiện đơn thuốc một cách tùy tiện, không theo đúng y lệnh
Có thuốc phải uống cùng một lúc với nhau vào lúc đói để thuốc hấp
thụ tốt, tăng cường tác dụng của nhau, ví như thuốc lao uống lúc đói vào
sáng sớm mới ngủ dậy là tốt nhất, nhưng có người lại tự động chia làm nhiều
lần, uống sau khi ăn cơm.
Có thuốc phải uống sau khi ăn để tránh kích thích dạ dày gây viêm
loét dạ dày, thủng dạ dày, xuất huyết dạ dày như aspirin, các thuốc
cortisone lại được uống vào lúc đói.
Có thuốc phải nuốt chửng (aspirin pH8, thuốc giải phóng chậm như
volmax chữa hen suyễn ), để tránh tai biến thuốc, kéo dài tác dụng thuốc
lại bị nhai, hoặc bẻ gãy trước khi nuốt.

Có thuốc phải chia đều thời gian dùng thuốc (nếu không có chỉ định
phải uống cùng một lúc với nhau), nếu uống cùng một lúc 2-3 thuốc sẽ hạn
chế tác dụng của thuốc với nhau hoặc tăng cường độc tính với cơ thể.
Uống thuốc tốt nhất là với nước đun sôi để nguội, lượng nước vừa đủ
theo quy định của sản phẩm lại uống với bất cứ nước gì (nước chè, cà phê,
nước ngọt ), thậm chí lại nuốt chửng không uống nước, như vậy thuốc
không được hòa tan hết, hạn chế ngấm qua niêm mạc ruột, hoặc nguy hiểm
hơn thuốc mắc ở thực quản gây viêm loét, thủng thực quản, sau này có bao
nhiêu tác hại xảy ra? Ví dụ thuốc osafix chữa loãng xương, đề phòng gãy
xương phải uống vào buổi sáng lúc đói, với một cốc nước 200ml, 1 giờ sau
mới được ăn và không được nằm ít nhất 30 phút sau khi uống, người bệnh
phải ngồi thẳng người trong thời gian đó.
Không tôn trọng đơn thuốc, tùy tiện tẩy xóa và thay thế tên thuốc
"Người bán thuốc" bán nhầm thuốc khác, hoặc tự động bán thêm
thuốc mà trong đơn không có chỉ định.
Một số người bán thuốc là các dược tá sơ cấp, không đủ trình độ
chuyên môn, lại ít biết ngoại ngữ, các tên thuốc lại là chữ nước ngoài, nếu
không được các dược sĩ cao cấp phụ trách cửa hàng duyệt lại, dễ đưa đến
bán nhầm thuốc khác (chữ "tác" đánh chữ "tộ"), có trường hợp bán thêm
thuốc để thu được nhiều lợi nhuận hoặc tự ý thay thuốc.
"Người bán thuốc" kê đơn mồm theo yêu cầu của người bệnh. Hiện
tượng này khá phổ biến ở các cơ sở: trạm y tế xã, phường. Người bệnh đến
cơ sở y tế trình bày sốt, ho, đau họng Người bán thuốc bảo ngay là sốt do
virut, viêm phế quản, viêm họng rồi bán cho vài vỉ "amô", "ampi", "xê
pha" uống 2-3 ngày, nếu mệt mỏi: "truyền đạm", "truyền nước hoa quả".
Với cách kê đơn như vậy rất nguy hiểm vì dùng kháng sinh không có chỉ
định, không đủ liều lượng sẽ dẫn đến bệnh không khỏi, nguy hiểm nữa là tạo
ra nhiều chủng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Tình trạng kháng thuốc ở
nước ta rất phổ biến hiện nay. Một chuyên gia y tế nước ngoài công tác ở
Việt Nam đã phát biểu, với tình trạng dùng thuốc tùy tiện như thế này chẳng

bao lâu nước ta sẽ quay trở lại thời kỳ chưa có thuốc kháng sinh (!!!). Bệnh
nhân không gầy yếu, không thiếu chất đạm, nếu truyền đạm vào cơ thể, cơ
thể sẽ bị "bội thực chất đạm" (?!). Bệnh nhân không bị mất nước, lại truyền
1/2 lít nước ngọt hay muối đẳng trương, cơ thể nhận một khối nước lớn và
nếu bệnh nhân bị suy tim, suy hô hấp (viêm phế quản mạn, hen phế quản,
bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)) dễ bị phù phổi cấp, trụy tim mạch và
tử vong. Vả lại, hiện nay trên thị trường không có "nước hoa quả" truyền
tĩnh mạch, (chỉ có nước hoa quả uống), thực ra "nước hoa quả truyền tĩnh
mạch" là dung dịch đường hay muối đẳng trương pha thêm vài ống vitamin
C, B1 gọi là “nước hoa quả” nghe rất hấp dẫn người bệnh, thu được nhiều
tiền của bệnh nhân (tiền dịch truyền, bộ dây truyền, công truyền dịch). Cũng
đã có một số trường hợp do truyền dịch không đúng chỉ định đã gây ra tử
vong, vì thế Bộ Y tế gần đây ra chỉ thị cấm truyền dịch ở nhà.