Giáo án lớp 5 môn Lịch Sử: PHAN BỘI CHÂU VÀ PHONG TRÀO ĐÔNG DU pps

1
LỊCH SỬ :
PHAN BỘI CHÂU
VÀ PHONG TRÀO ĐÔNG DU

A . MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Học xong bài này, học sinh biết :
 Phan Bội Châu là nhà yêu nước tiêu biểu ở Việt Nam đầu thế kỷ 19 .
 Phong trào Đông Du là 1 phong trào yêu nước, nhằm vận động chống thực
dân Pháp .
B . ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
 Chân dung Phan Bội Châu .
 Phiếu học tập cho học sinh .
 Học sinh chuẩn bị các thông tin, tranh ảnh sưu tầm được về phong trào Đông
Du và Phan Bội Châu .
C . HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động dạy Hoạt động học
I
.
Kiểm tra bài cũ
:
- Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu
hỏi về nội dung bài trước .


- Nhận xét, cho điểm từng học sinh .
2 học sinh lên bảng lần lượt trả lời :
+ Từ cuối thế kỷ XIX ,ở Việt Nam đã
xuất hiện nghành kinh tế mời nào ?
+ Những thay đổi về kinh tế đã tạo ra

những giai cấp , tầng lớp mới nào trong
xã hội Việt Nam ?
II . Bài mới :
1. Giới thiệu :
- Giáo viên cho học sinh quan sát ảnh Phan Bội Châu và giới thiệu ngày : Đầu thế
kỉ XX ở nước ta có 2 phong trào chống Pháp tiêu biểu do hai chí sĩ yêu nước là
Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh lãnh đạo . Trong bài học hôm nay chúng ta cùng
tìm hiểu về Phong trào Đông Du do Phan Bội Châu lãnh đạo .
2. Tiểu sử Phan Bội Châu :
- Học sinh làm việc theo nhóm , thảo
luận để nêu những thông tin hiểu biết
về Phan Bội Châu .
+ Chia sẻ với các bạn trong nhóm thông
tin, tư liệu em tìm hiểu được về Phan
Bội Châu .
+ Cả nhóm cùng thảo luận, chọn lọc
thông tin để viết thành tiểu sử của Phan
Bội Châu .
- Giáo viên tổ chức cho các nhóm báo
cáo . Học sinh nhóm khác bổ sung .


- Học sinh làm việc theo nhóm .


+ Lần lượt học sinh trình bày thông tin
của mình trước nhóm, cả nhóm cùng
theo dõi .
+ Các thành viên trong nhóm thảo luận
để lựa chọn thông tin và ghi vào phiếu

học tập của nhóm .
- Đại diện các nhóm trình bày ý kiến,
các nhóm khác bổ sung ý kiến .
- Giáo viên nhận xét phần tìm hiểu của học sinh , sau đó nêu một số nét chính về
tiểu sử Phan Bội Châu : Phan Bội Châu sinh năm 1867 trong một gia đình nhà nho
nghèo, giàu truyền thống yêu nước thuộc huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngay từ
khi còn trẻ ông đã có nhiệt tình cứu nước . Năm 17 tuổi ông viết hịch “ Bình Tây –

2
thu Bắc ” – Đánh giặc Pháp lấy lại xứ Bắc – để cổ động nhân dân chống Pháp.
Năm 19 tuổi lập đội “ Thí sinh quân ” để ứng nghĩa khi kinh thành Huế thất thủ
nhưng việc không thành . Năm 1904 ông bắt đầu hoạt động đấu tranh giải phóng
dân tộc bằng việc khởi xướng và lập ra Hội Duy Tân, một tổ chức yêu nước chống
Pháp chủ trương theo cái mới, tiến bộ .
Ông là người khởi xướng, tổ chức và giữ vai trò trọng yếu trong phong trào Đông
Du . Từ năm 1905 đến 1908, Phong trào Đông Du đã đưa được nhiều thanh niên ra
nước ngoài học tập để trở về cứu nước.
Sau Phong trào Đông Du tan rã, Phan Bội Châu tiếp tục hoạt động tại Trung Quốc
, Thái Lan. Năm 1925 ông bị Pháp bắt ở Trung Quốc đưa về Việt Nam, giam ở Hỏa
Lò và định bí mật thủ tiêu . Song do phong trào đấu tranh mạnh mẽ ở Việt Nam
đòi thả Phan Bội Châu nên Pháp đưa ông về giam lỏng tại Huế .
Ông mất ngày 29 tháng 10 năm 1940 tại Huế .
3. Sơ lược về phong trào Đông Du
- Học sinh thảo luận nhóm với các nội
dung sau:

+ Phong trào Đông Du diễn ra vào
thời gian nào ? Ai là người lãnh đạo ?
Mục đích của phong trào là gì ?

+ Nhân dân trong nước, đặc biệt là các
thanh niên yêu nước đã hưởng ứng
phong trào Đông Du như thế nào ?







+ Kết quả của phong trào Đông Du
và ý nghĩa của phong trào này như thế
nào ?










- Học sinh làm nhóm 4 , cùng đọc SGK,
thảo luận để cùng rúy ra các nét chính
của Phong trào Đông Du như sau :
+ Phong trào Đông Du được khởi xướng

từ năm 1905, do Phan Bội Châu lãnh
đạo. Mục đích của Phong trào Đông Du
là đào tạo những người yêu nước có
kiến thức về khoa học kĩ thuật được học
ở nước Nhật tiên tiến, sau đó đưa họ về
nước để hoạt động cứu nước .
+ Càng ngày phong trào càng vận đọng
được nhiều người sang Nhật để học . Để
có tiền ăn học, họ đã phải làm nhiều
nghề kể cả việc đánh giầy hay rửa bát
trong các quán ăn. Cuộc sống của họ rất
vất vả, kham khổ, nhà cửa chật chội,
thiếu thốn đủ thứ . Mặc dù vậy họ vẫn
hăng say học tập . Nhân dân trong nước
cũng nô nức góp tiền của cho phong trào
Đông Du .
+ Phong trào Đông Du phát triển làm
cho thực dân Pháp hết sức lo ngại , năm
1908 thực dân Pháp cấu kết với Nhật
chống phá phong trào Đông Du . Ít lâu
sau chính phủ Nhật ra lệnh trục xuất
những người yêu nước Việt Nam và
Phan Bội Châu ra khỏi Nhật Bản. Phong
trào Đông Du tan rã .
Tuy thất bại nhưng Phong trào Đông
Du đã tào tạo được nhiều nhân tài cho
đất nước , đồng thời cổ vũ , khơi dậy
lòng yêu nước của nhân dân ta .

3

- Tổ chức cho học sinh nhóm báo cáo
kết quả thảo luận . Học sinh nhóm khác
nhận xét bổ sung .
- Giáo viên nhận xét về kết quả thảo
luận sau đó hỏi thêm :
+ Tại sao trong điều kiện khó khăn ,
thiếu thốn mà nhóm thanh niên Việt
Nam vẫn hăng say học tập ?
+ Tại sao chính phủ Nhật lại trục xuất
và những người du học ?
- 3 học sinh lần lượt trình bày theo 3
phần trên, học sinh cả lớp cùng nhận
xét, bổ sung ý kiến .
- Học sinh cả lớp cùng suy nghĩ, sau đó
phát biểu trước lớp .
+ Vì họ có lòng yêu nước nên quyết tâm
học tập để cứu nước .
+ Vì thực dân Pháp cấu kết với Nhật
chống phá phong trào Đông Du .
Giáo viên giảng thêm : Phong trào Đông Du thất bại là vì thực dân Pháp cấu kết
với Nhật, đồng ý cho Nhật Bản vào buôn bán ở Việt Nam, còn Nhật thì cam kết
không để cho các nhà yêu nước Việt Nam trú ngụ và hoạt động trên đất Nhật . Sự
thất bại của phong trào Đông Du cho ta thấy rằng đã là đế quốc thì không phân biệt
màu da, chúng sẵn sàng cấu kết với nhau để áp bức dân tộc ta .
III . Củng cố - dặn dò :
 Phan Bội Châu là người như thế nào ? ( Phan Bội Châu là một người anh hùng
đầy nhiệt huyết . Cuộc đời hoạt động của nhà chí sĩ yêu nước Phan Bội Châu là
một tấm gương sáng, không riêng người đương thời cảm kích mà những thế hệ
hiện nay cũng đều trân trọng . Không chỉ đồng bào ta thấy rõ mà ngay kẻ thù
cũng phải nhiều phen công khai xác nhận ) .

 Ông đã tổ chức phong trào Đông Du nhằm mục đích gì ? ( Mục đích của
Phong trào Đông Du là đào tạo những người yêu nước có kiến thức về khoa
học kĩ thuật được học ở nước Nhật tiên tiến, sau đó đưa họ về nước để hoạt
động cứu nước ) .
 1 học sinh đọc phần bài học trong sách giáo khoa .
 Chọn ý đúng sai :
Phong trào Đông Du thất bại vì :
a. Đường đi từ Việt Nam sang Nhật bản quá xa .
b. Cuộc sống của thanh niên Việt Nam sang Nhật quá khó khăn .
c. Thực dân Pháp cấu kết với chính phủ Nhật để chống phá
phong trào ? .
 Nhận xét đánh giá tiết học .
 Tìm hiểu quê hương và thời niên thiếu của Nguyễn Tất Thành