ảNH Hởng của điều kiện đờng
đến tai nạn giao thông
ThS. Võ Xuân lý
Liên Bộ môn Công trình
Cơ sở II - Trờng Đại học GTVT
Tóm tắt: Trong bi viết ny, tác giả muốn giới thiệu với bạn đọc, nguyên nhân gây ra tai
nạn giao thông do điêu kiên đờng. Nguyên nhân ny, khi xem xét một tai nạn thờng đợc coi
nhẹ, mặc dù nếu không phải l chủ yếu thì các điều kiện đờng cũng tạo ra những nguyên
nhân phát sinh nhiều tai nạn giao thông. Cũng trong bi ny nêu lên các vị trí nguy hiểm xẩy ra
tai nạn v các biện pháp thờng dùng để cải thiện an ton chạy xe.
Summary: In this writing, the author would like to introduce with the readers about the
reason that cause accidents because of the road conditions. We dont often consider about this
reason carefully. However, the road conditions often causes many dangerous accidents.
Sometimes, it is the main reason. This text also talks about the dangerous positions of
accidents and the ways to improve safe traffic.
Vai trò của điều kiện đờng trong các
nguyên nhân tai nạn giao thông thờng đợc
coi nhẹ vì tai nạn do chúng gây ra đợc giải
thích chỉ là do những h hỏng thấy đợc của
đờng và công trình đờng, nh vậy là cha
đủ. Nguyên nhân gây tai nạn và biện pháp
giảm tai nạn giao thông đờng bộ cần phải
đợc xem xét một cách tổng hợp trong các
mối quan hệ của hệ thống đờng ô tô, ô tô,
ngời điều khiển xe và môi trờng xung quanh
đờng. Chỉ cần một yếu tố trong hệ thống
xẩy ra điều bất thờng là có thể gây ra tai nạn
giao thông.
Khi phân tích các tai nạn, đơn giản nhất
là qui nguyên nhân nó xảy ra cho con ngời vì
thông thờng ngời lái xe phải phản ứng kịp
thời với những thay đổi của các yếu tố khác
nhau trong tổ hợp và phải khắc phục kịp thời
ảnh hởng của chúng để đạt đợc chế độ
chạy xe cần thiết. Tin tởng nh vậy là không
đủ. Khác với hệ thống điều chỉnh tự động, con
ngời không có chơng trình hệ thống các câu
trả lời, trong khi xem xét các phơng án có thể
xảy ra để quyết định việc làm trong thời gian
hạn chế, con ngời có thể mắc sai lầm và số
sai lầm càng tăng khi mệt mỏi. Khi xét đến
tình trạng này, ngoài các nguyên nhân của
các tai nạn đã thống kê nh đi quá tốc độ,
vợt xe không đúng, tầm nhìn ban đêm xấu thì
trong nhiều trờng hợp cho thấy đối với đa số
ngời lái, các điều kiện xe chạy khó khăn do
thiết kế hay do đặc điểm khai thác đờng là
nguyên nhân gây ra tai nạn. Chỉ cần làm giảm
chút ít sự chú ý của ngời lái cũng đủ để gây
ra tai nạn giao thông nguy hiểm.
Không hiếm các trờng hợp khi điều kiện
đờng đơn điệu: nh các đoạn thẳng kéo dài,
các đoạn góc ngoặt nhỏ bố trí đờng cong
bán kính lớn làm cho ngời lái dự định chạy
với tốc độ cao. Chỗ ngoặt gấp bất ngờ với
đờng cong bán kính nhỏ gặp trên đờng nh
vậy sẽ gây ra tình trạng nguy hiểm đối với
những ngời lái cha quen đờng. Nhng
trong thực tế xây dựng đờng hiện nay, có
những trờng hợp bán kính đờng cong
không thoả mãn các yêu cầu tối thiểu theo
tiêu chuẩn thiết kế đờng đối với cấp hạng đã
định nhng khi duyệt các bản thiết kế và cả
trong quá trình xây dựng ngời ta vẫn thờng
không xét đến vai trò của các vị trí nguy hiểm
ở trên đờng nh vậy sẽ ảnh hởng lớn đến
an toàn chạy xe mà chủ yếu chỉ xét đến sai
lầm của ngời lái xe.
Việc nghiên cứu sâu sắc các điều kiện
đờng là cần thiết để xem xét, nhìn nhận lại
vai trò của chúng vì nếu không phải là chủ
yếu thì các điều kiện đờng cũng tạo ra những
nguyên nhân phát sinh nhiều tai nạn giao
thông.
Độ nguy hiểm về tai nạn giao thông tăng
lên và tốc độ trung bình của dòng xe giảm đi
nhiều ở các chỗ dới đây:
1. Các điều kiện đờng bị xấu đi bất ngờ
về yếu tố bình đồ và trắc dọc, bề rộng và độ
bằng phẳng của mặt đờng v.v (cầu hẹp so
với đờng, các chỗ giao nhau không nhìn thấy
rõ từ xa, mặt đờng trơn trợt hay không hay
bằng phẳng);
2. Nơi có điều kiện đờng cho phép tăng
tốc độ vợt quá tốc độ an toàn trong điều kiện
chạy xe qui định. Chẳng hạn nh đoạn xuống
dốc kéo dài trên một vài đờng trục. Cho đến
nay ngời lái xe ít chú ý đến điều đó, mặc dầu
đây là nguyên nhân của các tai nạn;
3. Nơi mà các điều kiện đờng làm giảm
tốc độ của những ô tô có dự trữ công suất nhỏ
giảm đáng kể (những chỗ lên dốc gắt). Tình
trạng này kết hợp với tầm nhìn không đủ ở
trắc dọc sẽ gây ra nhiều tai nạn giao thông
khi vợt xe;
4. Nơi nhập hay cắt của các dòng xe nh
chỗ giao nhau, chỗ nối, chỗ vợt, các làn
chuyển tốc;
5. Nơi ở trên đờng có thể có ngời đi bộ,
đi xe đạp và các súc vật xuất hiện bất ngờ;
Nh vậy, tất cả vị trí nguy hiểm của
đờng đồng thời cũng là các đoạn có chỉ tiêu
khai thác vận tai thấp. ảnh hởng của việc
giảm tốc độ chạy xe ở gần các chỗ nguy hiểm
đợc kéo dài trong khoảng 1 đến 2 km (xem
hình 1). Nó đặc biệt liên quan đến những đặc
điểm tiếp nhận về mặt tâm lý của ngời lái đối
với điều kiện đờng và ngời lái sẽ cho xe
giảm tốc độ đến một trị số nào đó mà ngời lái
cảm thấy an toàn hoặc thuận lợi.
Để nâng cao an toàn chạy xe, ngời Kỹ
s thiết kế và xây dựng đờng phải nghiên
cứu để hoàn thiện khi xét ảnh hởng đồng thời
của các điều kiện đờng đến an toàn chạy xe
và thờng áp dụng các biện pháp sau:
- Hớng tiếp theo của đờng, trong đó có
những đoạn ở ngoài phạm vi tầm nhìn trực
tiếp, phải thấy đợc rõ ràng về mặt tâm lý.
Ngời lái xe phỏng đoán hớng đờng bằng
mắt từ khoảng cách lớn hơn tầm nhìn tiêu
chuẩn.
- Phối hợp tơng hỗ các yếu tố bình đồ
và trắc dọc trong điều kiện địa hình và tình
trạng gò bó, phải đảm bảo sao cho xe có thể
đi trên các đoạn nối tiếp nhau với tốc độ thay
đổi không lớn.
- Kết hợp các yếu tố của đờng và quang
cảnh xung quanh, nhằm đảm bảo trị số chịu
cảm xúc tốt nhất cho ngời lái xe.
- Bề rộng của các làn xe trên phần xe chạy
phải tơng ứng với các tốc độ xe chạy đợc đảm
bảo bởi các yếu tố bình đồ và trắc dọc đờng.
- Mặt đờng và lề đờng phải có đủ độ
nhám và độ bằng phẳng vững chắc. Chênh
lệch sức cản lăn và hệ số bám của mặt và lề
đờng phải nhỏ.
- Các biển báo trên đờng và các phơng
tiện thông tin khác phải có tác dụng định
hớng cho ngời lái xe.
- Các đặc trng của đờng trong cả năm
không thay đổi mặc dù điều kiện thời tiết thay
đổi. Do đó phải đảm bảo ổn định hệ số bám
giữa lốp xe với mặt đờng.
)
6
0
0
6
0
5
0
4
0
3
0
4
0
0
2
0
0
0
2
0
0
4
0
0
6
0
0
8
0
0
1
0
0
0
m
V
=
4
9
,
7
k
m
/
h
t
b
T
o
ỏc
ủ
o
ọ
k
m
/
h
T
o
ỏc
ủ
o
ọ
k
m
/
h
t
b
V
=
5
0
,
4
k
m
/
h
1
0
0
0
m
8
0
0
6
0
0
4
0
0
2
0
0
0
2
0
0
4
0
0
3
0
4
0
5
0
6
0
6
0
0
7
0
7
0
6
0
0
6
0
5
0
4
0
3
0
4
0
0
2
0
0
0
2
0
0
4
0
0
6
0
0
8
0
0
1
0
0
0
m
V
=
5
4
k
m
/
h
t
b
T
o
ỏc
ủ
o
ọ
k
m
/
h
R
Hình 1. Các trờng hợp giảm tốc độ chạy xe của các dòng xe
a. khi xe chạy trong đô thị
b. khi xe chạy ở nơi giao nhau cùng mức
c. trên đờng cong bán kính nhỏ
Tài liệu tham khảo
[1]. Cải thiện các vị trí nguy hiểm. Ngân hàng phát triển Châu á, 4/1997.
[2]. Nguyễn Xuân Trục, Dơng Học Hải, Vũ Đình Phụng (2001). Sổ tay thiết kế đờng ôtô, Nhà xuất bản
giáo dục.
[3]. Nguyễn Xuân Vinh (1984). Điều kiện đờng và an toàn giao thông (tài liệu dịch). Nhà xuất bản khoa
học kỹ thuật