Tải bản đầy đủ (.doc) (43 trang)

Tuyển tập các bài văn nghị luận khối THCS: Văn biểu cảm

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (313.05 KB, 43 trang )



Như một câu thơ đã nói
" Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra "
Quả rằng câu nói ấy không sai. Từ khi cất tiếng khóc chào đời, ta đều được nhận một
vaofng tay âu yếm, một dòng sữa ngọt ngào và đặc biệt là một tình thương mênh mông,
tràn trề từ người mẹ. Mỗi khi có chuyện bùn vui, tôi đều chia sẻ với mẹ. Mỗi khi tôi
mắc lỗi, mẹ vẫn luôn nhìn tôi, khuyên răn dạy bảo tôi bằng ~ lời nói ngọt ngào mà sâu
lắng. Vì thế trong nhà, mẹ là người mf tôi yêu thương nhất.
Tôi thương mẹ lắm! Thật ự rằng, mẹ tôi ko đẹp như những người phụ nữ khác. Mẹ ko
có mái tóc dài đen mượt, khhoong có làn da trắng hồng hay đôi mắt long lanh. Nhưng
mẹ đẹp ở trong tâm hồn. Đẹp vì sự cần cù nhẫn nại, đẹp vì sự thông minh sáng suốt, và
hơn cả, mẹ đẹp nhất bởi khuôn mặt nhân hậu và đôi mắt luôn nhìn tôi trìu mến. Có
nhiều lúc, tôi lại ngĩ rằng mẹ thật lnhj lùng và nghiêm khắc. Nhưng những lúc mẹ ôm
tôi vào lòng, bàn tay gầy gò vcura mẹ vuốt nhẹ lên mái tóc tôi, những suy nghĩ ấy đã
biến mất. Vào lúc đó, vào lúc đó, tình cảm yêu thương và nụ cười nhân hậu của mẹ đối
với tôi thật ngọt ngào, ngọt như một viên kẹo. Từ nhỏ đến lớn, mẹ đã gửi cho tôi những
tình cảm yêu thương, mẹ đã nôi nấng tôi, dạy giỗ tôi nên người, tôi pik ơn mẹ lắm!
Như đã nói, tôi yêu mẹ vô cùng. Đặc biệ nhất là yêu đôi bàn tay gầy gầy xương xương
của mẹ. Hằng ngày , đôi bàn tay ấy đã làm việc, kiếm tiền nuôi gia đình. Tối về, đôi
bàn tay ấy giặt giũ, nấu cơm. Đôi bàn tay ấy đã làm ko pik bao nhiêu điều kì diệu đối
với tôi. Mỗi ngày, mẹ xoa đầu tôi nhẹ nhàng. Rồi lúc tôi sốt li bì phải nằm trong bệnh
viện, mẹ đã nắm chặt tay tôi, trong tình yêu thương, đôi bàn tay mẹ thật ấm áp & giàu
tình cảm. Điều đó đã khiến cho cơn sốt của tôi lúc ấy giảm bớt đyk phần nào.
Tôi vẫn còn nhớ hôm ấy, tôi dyk học về, tôi bắt quả tang mẹ đã đọc trộm nhật ký của
tôi. Tôi bước đến chõ mẹ đang ngồi và quát mẹ: " Mẹ Ko được đọc trộm nhật ký của
con! " Cứ tưởng rằng, mrj se cho tôi mooth cái tát vì tội hỗn, nào ngờ, mẹ đã ko làm
thế, mẹ rời phòng tôi với đôi mắt rưng rưng như đang khóc. Tôi ko thể tin đk mẹ lị làm
như thế. Tôi nghĩ mẹ thật wá đáng, sao mẹ ại có thể làm thế cơ chứ? Bước vào trong
phòng, tôi khóa chặt cửa mặc cho mẹ gọi mãi ở ngoài. Hôm ấy tôi đã ko ăn tối. Đêm
đến, tôi trằn trọc ko thể ngủ được. Vì hồi ấy tới giờ, tôi toàn ngủ chung với mẹ nên tối


nào tôi cũng nhận được những tình cảm yêu thương của mẹ, được phiêu lưu trong thế
giới cổ tích tuyệt vời, nhưng hum nay thì ko. Tôi đang cảm thấy thật trống vắng. Phải
chăng tôi đang cảm thấy hối hận? Phải chăng tôi đang thèm khát sự yêu thương từ
người mẹ dấu yêu của mik hay sao?
Tôi đã khóc, khóc suốt đêm đó. Nước mắt ướt đẫm vả cánh tay áo, ướt đẫm cả chiếc
gối nhỏ. Nhìn sang chiếc gối của mẹ, tôi thấy nhớ mẹ lém! trong giấc mơ,tôi thấy mẹ
đang xoa đầu, âu yếm ôm tôi vào lòng. Giá như lúc này mẹ cũng làm thế với tôi. ko
hiểu sao lúc này, mẹ đối với tôi lại quan trọng đến thế?! Không hiểu sao lúc này, tôi lại
có những cảm xúc chân thật như thế này?
(1)

Mẹ yêu dấu ơi! Mẹ đã làm quá nhìu việc vì con mà chưa bao giờ đòi điều gì từ con. Mẹ
có pik rằng mẹ là người tuyệt vời nhứt. Suốt đời này sẽ chẳng có ai bằng mẹ đâu! Bởi
vì mẹ là mẹ của con và chính mẹ đã cho con những tình cảm đặc biệt ấy. Vì vậy con
vẫn sẽ luôn yêu thương và kính trọng mẹ. Con lớn lên vẫn sẽ là con mẹ. Trong lòng con
vẫn luôn nghĩ về mẹ. Đối với con, mẹ là số 1, mẹ yêu dấu ơi!
C m nh n c a em v bài th Qua èo ngang ả ậ ủ ề ơ đ
Trong thơ ca Việt Nam có hai nữ sĩ đã ghi lại tên tuổi vào dòng văn học trung đại, đó là
Hồ Xuân Hương và Bà Huyện Thanh Quan. Nếu nói thơ của Hồ Xuân Hương sắc sảo,
góc cạnh thì thơ của Bà Huyện Thanh Quan lại mang sự trầm lắng, sâu kín, hoài cảm,
gửi gắm nỗi niềm vào lời thơ. Phong cách đó của bà đã làm ta cảm nhận sâu sắc về tình
cảm bà dành cho quê hương qua bài thơ “Qua Đèo Ngang”.

“Bước đến Đèo Ngang, bóng xế tà

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa

Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà


Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia

Dừng chân đứng lại trời, non, nước

Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát, giọng thơ nhẹ, trầm lặng mang nét buồn
sâu lắng. Nữ sĩ tài danh lần đầu xa nhà, đặt chân đến Đèo Ngang vào một buổi xế
chiều, không gian khiến ai nghe cũng cảm giác buồn, gợi nỗi niềm riêng

“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà”

Ngay từ đầu, cảnh vật ở Đèo Ngang đã hiện lên dưới ánh nắng chiều sắp tắt, thật
hữu tình nhưng vẫn hoang vu, hiu vắng. Đó là khung hiện ra trong con mắt của người
xa sứ mang theo vẻ buồn mênh mang. Khoảng khắc “xế tà” xuất hiện như để bộc lộ tâm
trạng buồn của một lữ khách cô đơn trước không gian rộng mà heo hút, hoang sơ của
Đèo Ngang

“Cỏ cây chen đá, lá chen hoa”

(2)

Điệp từ “chen” của tác giả làm cho cây cỏ lá hoa có sức sống mạnh liệt nhưng
nơi đây còn hoang sơ, ít dấu chân người. Câu thơ cho em cảm xúc bâng khuâng, niềm
mong ước đặt chân đến miền đất xa sôi này. Nơi đã khơi gợi niềm cảm xúc nhớ nhà của
nữ sĩ. Khung cảnh ấy bất giác gieo vào lòng người đọc một ấn tượng trống vắng, lạnh
lẽo cả không gian lẫn thời gian. Một bức tranh thiên nhiên đẹp nhưng lại đượm buồn.

Người phụ nữ sang trọng, đài cát, ăn mặc theo lối xưa đang hướng đôi mắt buồn nhìn
cảnh Đèo Ngang trong buổi chiều tà lặng êm. Và khi bước chân lên đỉnh đèo, khung
cảnh đã được mở rộng thêm

“Lom khom dưới núi, tiều vài chú

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà”

Giữa không gian mênh mông, trống trải của Đèo Ngang không phải là không tồn
tại sự sống, vẫn có người, có chợ nhưng lại quá thưa thớt. Từ láy “lom khom, lác đác”
cùng từ “vài, mấy” gợi vẻ ít ỏi, thưa thớt, cuộc sống ở đây hẳn còn khó khăn, vất vả. Sự
tồn tại đó không làm cho không gian trở nên ấm cúng mà trái lại càng tăng thêm vẻ tàn
tạ, hiu hắt của cảnh vật mà thôi! Tác giả đã sử dụng nghệ thuật đảo ngữ, đặc sắc nhất là
phép đối làm đậm vẻ bâng khuâng, dào dạt trong lòng nhà thơ. Là người phụ nữ đoan
trang ở chốn phố phường đông đúc mà giờ lại chứng kiến cảnh tượng trái ngược với
khung cảnh hàng ngày được thấy nên cái buồn của cảnh đã bộc lộ cái buồn kết đọng
trong lòng bà. Tất cả như hòa quyện cùng với tâm hồn của nhà thơ – một tâm hồn cô
đơn, trống vắng vì nỗi nhớ nhà, nhớ quê. Đến đây, em cảm nhận được một vẻ đẹp
hoang sơ, heo hút buồn của Đèo Ngang qua con mắt của nhà thơ. Nữ sĩ đã thành công
trong việc mượn cảnh tả tình, bày tỏ nỗi niềm hoài cổ, man mác buồn của mình. Cảnh
buồn, người buồn, thậm chí cả những âm thanh vang vọng trong chiều tà cũng làm tăng
thêm nỗi buồn da diết trong lòng kẻ xa quê

“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia”

Tác giả khéo léo dùng phép chơi chữ “quốc – nước” “gia – nhà”. Âm thanh khắc
khoải, da diết của tiếng chim kêu não nuột, nghẹn ngào hay tiếng lòng của nữ sĩ? Cảnh
thể hiện kín đáo, nhẹ nhàng mà tha thiết, sâu sắc tình yêu, nỗi nhớ quê hương, gia đình.

Nỗi niềm vời vợi nhớ thương của nhà thơ bất chợt bùng lên trong giây lát, để rồi lại trở
về với cái vẻ hoang vắng vốn có của đất trời và sự cô đơn đến tuyệt đỉnh của chính nhà
thơ làm xúc động lòng người

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước

Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Cụm từ “dừng chân đứng lại” là nỗi ngập ngừng lưu luyến khi bước qua “ranh
giới hai miền”, là sự đối lập khi đứng giữa đất trời mênh mông, con người trở nên nhỏ
(3)

bé. Nỗi buồn của con người như cô đặc lại, không người chia sẻ, nỗi buồn được chính
nhà thơ chịu đựng một mình. Tác giả đã khiến em nhận ra sự lẻ loi, bé nhỏ, cô đơn của
nữ sĩ. Cụm từ “ta với ta” nghe thật cô đơn biết bao, nó diễn tả bà với chính mình, đó là
sự cô đơn đến tộc độ, là nỗi buồn sâu thẳm. Nó khác hoàn toàn với “ta với ta” đầm ấm,
vui tươi trong “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến. Đọc bài thơ, em đồng cảm với
nỗi buồn sâu sắc của tác giả và nhận thấy một điểm đáng trân trọng trong tâm hồn
người nữ sĩ tài danh, đó là tình yêu sâu nặng bà dành cho quê hương, đất nước. Bằng
cách sử dụng nhiều nghệ thuật, bà Huyện Thanh Quan đã miêu tả cảnh đẹp hoang sơ
của đèo Ngang thưở trước, đồng thời thể hiện nỗi cô đơn, nhớ nước thương nhà da diết
của chính mình mà có lẽ chỉ có những người xa quê mới cảm nhận hết được. Đây là bài
thơ đậm chất trữ tình, được đánh giá cao và thanh công nhất của Bà Huyện Thanh
Quan.

Đây là bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc, là tác phẩm hay trong dòng thơ trung đại
Việt Nam. Em yêu thích ngòi bút ngôn ngữ rất nực trang nhã của bà Huyện Thanh
Quan. Bài thơ đọng lại trong ta bao cảm xúc buồn mà đáng nhớ. Nó xứng đáng được
người đời ghi nhớ và hoài lưu đến tận sau này
Ngu n (s u t m)ồ ư ầ

 !"#$% &'()"*$ #+$",-$%#." /0+$12$
 /$ .3'(%45$6 42$7
Nguyễn Khuyến là nhà thơ nôm kiệt xuất của dân tộc ta đầu thế kỉ 20. Ông là tác
giả của chùm thơ thu nổi tiếng: Thu điếu , thu vịnh , và thu ẩm. Ngoài ra , ông còn để
lại nhiều bài thơ hay nói lên tình bạn cao quý , chân thành và cảm động. “Bạn đến chơi
nhà” là một trong những bài thơ nôm tiêu biểu ấy.
Câu nhập đề rất tự nhiên, mộc mạc , giản dị nhưng lại biểu lộ sự vồn vã, vui
mừng khôn xiết của một người đã quá lâu rồi mới gặp lại bạn tri âm.
“Đã bấy lâu nay bác tới nhà”
Chữ “bác” gợi lên thái độ niềm nở, thân mật, và trân trọng, một cách xưng hô
thân tình. Ta như cảm nhận được những giọt lệ đang ứa ra ở khóe mắt đôi bạn già tri kỉ
đã quá lâu rồi mới được gặp nhau. Sự xa cách, nhớ mong làm nỗi bật niềm xúc động,
niềm vui sướng vô hạn khi gặp lại bạn.
“Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”
Nối tiếp sự vui mừng khôn xiết là một nụ cười rạng rỡ nhưng cũng vô cùng hóm
hĩnh. Nhà thơ đã tự tạo ra một tình huống éo le. Đoạn thơ như vẽ lên một bức tranh
thân thuộc của khu vườn nơi thôn dã. Có ao cá, có gà, có cà, có cải, có mướp, có
bầu…,có hai người bạn già đang cầm tay nhau đi dạo trong vườn, tận hưởng thú vui
dân dã của một ông quan về ở ẩn. Có tất cả mà cũng chẳng có gì để đãi bạn. Ta có cảm
giác như ông đang phân giải với bạn, nhưng cũng có cảm giác ông đang nói lên cuộc
(4)

sống thanh bạch của chính mình. “Miếng trầu là đầu câu chuyện” thế mà Nguyễn
Khuyến thì “Đầu trò tiếp khách trầu không có”, sự thiếu thốn đã được ông nâng cao
một cách hóm hỉnh, hài hước đến tột đỉnh. Tất cả để khẳng định :
“ Bác đến chơi đây, ta với ta”

Mọi cái đều “không có” ,chỉ có duy nhất một thứ, đó là tình bạn thắm thiết mà
không một thứ vật chất nào có thể thay thế được. Tình bạn là trên hết. Tình bạn được
xây dựng từ sự cảm thông , tôn trọng lẫn nhau, không vụ lợi. Cuộc đời một con người
có được bao nhiêu người bạn thân như thế. Đoạn thơ như dạy cho chúng ta phải biết
nuôi dưỡng tình bạn trong sáng như thế nào. Hãy trải lòng ra để sống với mọi người,
đừng để vật chất làm hoen ố những tình cảm vốn rất đẹp trong mỗi chúng ta.
Tóm lại, bài “Bác đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến được viết bằng lời thơ giản
dị, mộc mạc nhưng thanh thoát, nhẹ nhàng, tự nhiên, nói lên được tình bạn thâm giao,
trong sáng, chân tình. Nó có tác dụng giúp chúng ta nhìn nhận lại chính bản thân mình,
không bị cuộc sống vật chất của xã hội phát triển lôi kéo, giúp chúng ta luôn giữ được
một tình bạn trong sáng, thủy chung, và cao đẹp vốn là bản chất của dân tộc Việt.
8.2"'(). $%9:;<=>9,?@$%A%45$B4CDEF$G
$% &'()"*$ #+$" @ HI$
Trong cuộc sống hiện nay có rất nhiều mối quan hệ thân sơ, nhiều cung bậc tình cảm
giữa con người với nhau. Tất cả hoà quyện vào nhau, hình thành nên nhiều khúc tình
cảm tâm tình : tình cảm gia đình, tình yêu, tình bạn . Tuy rằng, tình cảm bạn bè
không thiêng liêng, cao cả bằng tình cảm gia đình, không nồng nàn, mãnh liệt như tình
yêu, nhưng ai cũng cần có một tình bạn chân thành để có thể cùng nhau chia sẽ bao
niềm vui và nỗi buồn. Nếu trên thế gian này không có tình bạn thì sẽ tẻ nhạt biết bao.
Có thể nói tình bạn đã tiếp thêm cho chúng ta nghị lực để vươn lên trong cuộc sống.
Đặc biệt, những tình bạn thời học sinh là những tình cảm hồn nhiên, trong sáng và đẹp
đẽ biết bao.
Có khi nào ngồi buồn, bạn tự hỏi mình “ Tình bạn là gì ” chưa ? Tình bạn – friendship.
Nếu dịch sát nghĩa từ tiếng Anh, theo như tôi hiểu, là con thuyền của tình bạn. Mỗi
chiếc thuyền lớn là một sự gắn kết của biết bao mảnh ghép nhỏ bé. Nếu không có sự
liên kết bền chặt thì những mảnh ghép mãi mãi chỉ là những miếng gỗ vô dụng không
hơn không kém… Và tình bạn cũng như con thuyền kia, cũng được xây dựng từ những
mảnh ghép của sự thông cảm, hiểu biết và chia sẻ. Nếu lỡ một ngày nào đó, một trong
hàng ngàn, hàng vạn mảnh ghép nhỏ bé đấy mất đi, hay mai một, đấy là lúc luyển tiếc
thay một tình bạn tình bạn bị tan vỡ chỉ vì một chuyện nhỏ. Cũng như những chiếc

thuyền lớn, thường xuyên cần được tu sửa. Đấy là khi bạn đã quá mệt mỏi với biết bao
lo toan, suy nghĩ giữa những bon chen của cuộc sống và dường như cảm thấy không
còn thời gian dành cho những người bạn của mình. Đừng vội trách bạn không chia sẻ,
không quan tâm để rồi sẽ làm cho mình xa bạn hơn thôi. Hãy tạm quên đi tất cả và quan
tâm hơn đến những người bạn của mình. Đừng để những mối mọt phiền muộn, hiểu
lầm làm hư mục, rạn nứt tình bạn. Nếu có người từng ví tình yêu như những chuyến
tàu, sẽ đi ngang qua cuộc đời ta hoặc đưa ta đi đến những chặng dừng khác nhau… thì
(5)

tình bạn chân thành sâu sắc sẽ như những chiếc thuyền vững chắc, cùng ta vượt qua tất
cả bão tố, sóng gió của cuộc đời… Luôn luôn thầm lặng và bền bỉ …. Như vậy, một
tình bạn sẽ chẳng thể bền vững nếu như thiếu đi những chia sẻ, đồng cảm và hiểu
nhau… cũng như 1 chiếc thuyền không thể đối mặt với phong ba, bão táp nếu thiếu đi
bất kỳ một mảnh ghép nào, dù là một mảnh ghép rất nhỏ.

Tình bạn được xây dưng từ những giọt kết tinh tình cảm của bạn bè. Đó là người có thể
thay đổi cuộc sống của bạn dù chỉ là một phần nhỏ nào đó, là người có thể làm cho bạn
cười đến ngặt nghẽo đến nỗi bạn không thể dừng lại, làm cho bạn tin rằng thế giới này
thật tốt đẹp, và có thể người đó đã ngồi hàng giờ để thuyết phục bạn rằng “ thật sự cánh
cửa cuộc đời vẫn chưa đóng lại với bạn và nó đang cho bạn mở ra” . Người bạn ấy có
thể giúp bạn vượt qua những giây phút khó khăn của cuộc sống, lúc buồn và cả những
lúc rối trí hay những lúc khi bạn ngã qụy và thế gíơi quanh bạn dường như qúa đen tối
và trống rỗng. Người bạn ấy sẽ nắm lấy tay bạn và nói với bạn rằng mọi chuyện rồi sẽ
tốt đẹp. Và nếu bạn đã tìm thấy một ngừơi bạn như thế, bạn đã cảm thấy hạnh phúc và
đầy đủ, bởi vì bạn không cần lo âu, bạn đã có một tình bạn mãi mãi trong cuộc đời và
nó sẽ không bao giờ kết thúc. Bạn sẽ không còn những ngày tháng cô đơn, tẻ nhạt mà
sẽ luôn tươi cười, sống một cuộc sống đầy hạnh phúc và ấm áp trong vòng tay bè bạn .

Người bạn bình thường có thể chưa bao giờ thấy bạn khóc, nhưng người bạn thật sự sẽ
luôn là đôi vai cho bạn tựa vào mỗi khi bạn buồn khổ. Người bạn bình thường tỏ ra khó

chịu khi bạn trễ hẹn, nhưng người bạn thật sự sẽ hỏi xem bạn mắc kẹt chuyện gì. Người
bạn bình thường lắng nghe những vướng mắc của bạn, nhưng người bạn thật sự sẽ giúp
bạn giải quyết những vướng mắc đó. Người bạn bình thường luôn là khách khi đến
thăm bạn, nhưng người bạn thật sự thì luôn tự phục vụ mình khi đến nhà bạn. Người
bạn bình thường cho rằng tình bạn sẽ chấm dứt sau những lần cãi cọ, còn người bạn
thật sự lại tin rằng tình bạn sẽ càng thân thiết hơn sau những cuộc tranh cãi như vậy.
Người bạn bình thường luôn mong muốn bạn sẽ giúp đỡ họ, người bạn thật sự luôn có
mặt khi bạn cần sự giúp đỡ. Vậy người bạn thật sự là ai? Là người vẫn gắn bó với bạn
ngay cả khi tất cả những người bạn khác xa lánh bạn. Có người nói có một người bạn là
điều dễ dàng. Làm một người bạn tốt là một điều khó.

Bước đầu tiên để có một tình bạn đẹp là làm bạn với chính bản thân bạn. Khi chúng ta
thật sự yêu thương bản thân mình, chúng ta sẽ tạo được sự lôi cuốn đối với người khác.
Vì chúng ta không chú trọng nhiều tới cá nhân chúng ta nên chúng ta sẽ quan tâm đến
người khác nhiều hơn. Chúng ta sẽ có niềm tin để dành thời gian cho người bạn của
mình vì chúng ta muốn có những giây phút yên bình, vui vẻ bên bạn ấy chứ không phải
chúng ta cần người ấy để làm những điều có lợi cho bản thân. Sự gần gũi, thân mật thì
quan trọng hơn nhiều so với khoảng thời gian cả hai tiếp xúc nhau. Hãy quyết tâm dành
cho nhau những giờ phút vô cùng đặc biệt và đáng nhớ, đừng ngại ngần gì cả. Nếu bạn
muốn tình bạn được phát triển, hãy bỏ đi nỗi sợ người ta không muốn làm bạn với bạn.
Mời họ ăn trưa hoặc tổ chức một buổi họp nhóm và cùng nhau ăn tối. Khi bạn bè giận
nhau, nên là người gọi điện trước nhất. Bạn của bạn cũng đang nóng lòng muốn làm
lành với bạn.

(6)

Hãy cư xử với bạn của bạn như là cư xử với chính bản thân bạn. Quan tâm người khác
hơn là chờ đợi người ấy quan tâm mình. Hãy thông cảm, tránh than phiền về nhau,
cũng như việc ngồi lê đôi mách và chỉ trích nhau, hãy luôn nghĩ về những người yêu
thương bạn. Với mỗi người làm bạn khóc, sẽ có ba người làm bạn cười, và một nụ

cười sẽ tồn tại thật lâu, thật lâu nhưng giọt nước mắt thì chỉ tồn tại trong một lúc. Nếu
ai đó có một điều gì đó tội lỗi, đừng để nó hằn sâu vào bạn. Vì thế để có thể hành động
một cách đích xác, hãy nghĩ đến những người yêu thương bạn và đừng để điều gì làm
hỏng cái thứ tình cảm cao đẹp ấy

Niềm vinh quang của tình bạn không phải là ở vòng tay giang ra, không phải là ở nụ
cười thân mật, cũng không phải là sự vui vẽ bên nhau, đó là nguồn cảm hứng thiêng
liêng mà ngươì này cảm nhận được khi phát hiện có ai đó tin tưởng ở mình và vui
sướng với sự tin tưởng đó trong tình bạn hữu. Với 1 người bạn thật tình, mình có thể
nói thật lòng về 1 điều ngốc ngếch nào đó bởi vì bạn là 1 người đáng tin cậy. Khi niềm
vui đến với bạn , nó sẽ lan qua bạn. Ngọn đèn của bạn tôi sáng lên bao nhiêu thì đèn
của tôi cũng sáng lên bấy nhiêu. Có tình bạn là có được chiếc chìa khoá mở vào tâm
hồn của ngươì khác. Hãy tin cậy người đã giúp bạn vượt qua nỗi sầu muộn, những ngày
đen tối hơn là những ngươì chung vui với bạn, những ngày huy hoàng thịnh vượng vì
đó mới chình là tình bạn thật sự. Tình bạn sẽ xoa dịu đi mọi lo lắng, xua tan đi mọi
buồn phiền và khuyên nhũ ta khi bất hạnh.Tình bạn chân thành là 1 cái cây mọc chậm
và phải thử thách nó, phải chịu đựng nhiều nghịch cảnh trước khi được kêu bằng danh
hiệu đó. Không ai toàn điện cả và bạn bè là phần mà mình còn thiếu. Tình bạn lí tưởng
chỉ có những người bạn tốt và những ng có cùng đức tính tốt. Hãy duy trì một cuộc
sống tốt đẹp với bạn bè, đó là ưu điểm của tình bạn. Bạn mới là bạc, bạn cũ là vàng.

Mỗi khi nhắc tới hai tiếng “ tình bạn” thân thương đó, trái tim nhỏ bé của tôi lại xao
xuyến hẳn lên. Trăm hoa đẹp nhất bông hồng, không bằng tình cảm trong thời học sinh.
Tình bạn thật trong sáng và đẹp đẽ biết bao. Tình bạn cao cả hơn vật chất, luôn tồn tại
trong tâm hồn mỗi con người chúng ta, đó là những ngôn lửa hồng ấp ám giúp chúng ta
đoàn kết, yêu thương nhau hơn. Nó còn là một vị thuốc tinh thần giúp chúng ta vượt
qua mọi sự khó khăn, nguy hiểm, giúp chúng ta luôn hướng tới cái đẹp, cái tốt - một vị
thuốc không thể thiếu trong đời người. Việc kết bạn đã khó nhưng giữ gìn được 1 tình
bạn thuỷ chung còn khó hơn. Nếu ta biết coi trọng nó, thì tình bạn luôn đâm hoa, kết
trái, không bào giờ tạn lụi.Chính vì vậy, khi chúng ta đã có một tình bạn chân chính, thì

ta đã là người hạnh phúc nhất rồi. Đúng như Gióoc giơ Hê be đã viết “ Sống không có
bạn là chết cô đơn”.
Nguồn (sưu tầm)
C m nh n c a em v bài th R m tháng Giêng c a H ả ậ ủ ề ơ ằ ủ ồ
Chí Minh
“Xuân” trong câu thơ chữ Hán của Bác là mùa xuân, là tuổi trẻ, là vẻ đẹp xinh tươi.
“Nguyên tiêu” nằm trong chùm thơ chữ Hán của Hồ Chí Minh viết trong 9 năm kháng
chiến chống Pháp, tại chiến khu Việt Bắc: “Nguyên tiêu”, “Báo Tiệp”, “Thu dạ”,…Sau
chiến thắng Việt Bắc, thu đông năm 1947, sang xuân hè 1948, quân ta lại thắng lớn trên
(7)

đường số bốn. Niềm vui thắng trận tràn ngập tiền tuyến hậu phương. Trong không khi
sôi động và phấn chấn ấy, bài thơ “Nguyên tiêu” của Bác Hồ xuất hiện trên báo “
Cứu quốc” như một đoá hoa xuân ngào ngạt và rực rỡ sắc hương. Xuân Thuỷ đã dịch
khá hay bài thơ này. Nguyên tác bằng chữ Hán, viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt:

“Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên,

Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên;

Yên ba thâm xứ đàm quân sự,

Dạ bán quy lại nguyệt mãn thuyền”.

Đêm nguyên tiêu trăng sáng ngời trên một không gian bao la. Bài thơ nói lên cảm xúc
và niềm vui dào đạt trong tâm hồn lãnh tu đêm nguyên tiêu lịch sử.

Hai câu đầu vẽ lên cảnh đẹp tuyệt vời đêm nguyên tiêu. Trên bầu trời, vầng trăng vừa
tròn (nguyệt chính viên). Trăng rằm tháng giêng mang vẻ đẹp tươi xinh khác thường vì
mùa xuân làm cho trăng thêm đẹp. Và trăng cũng làm cho cảnh vật mang vẻ đẹp hữu

tình. Đất nước quê hương bao la một màu xanh bát ngát. Màu xanh lấp lánh của “xuân
giang”. Màu xanh ngọc bích của “xuân thuỷ” tiếp nối với màu xanh thanh thiên của
“xuân thiên”. Ba từ “xuân” trong câu thơ thứ hai là những nét vẽ đặc sắc làm nổi bật cái
“thần” của cảnh vật sông, nước và bầu trời.

“Xuân giang, xuân thuỷ tiếp xuân thiên”.

(Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân)

“Xuân” trong câu thơ chữ Hán của Bác là mùa xuân, là tuổi trẻ, là vẻ đẹp xinh tươi. Nó
còn gợi tả mùa xuân, của sông nước, đất trời vào xuân. Nó thể hiện vẻ đẹp và sức sống
mãnh liệt của đất nước ta: trong lửa đạn vẫn dạt dào một sức sống trẻ trung, tiềm tàng.
Ngoài giá trị miêu tả cảnh đẹp đêm nguyên tiêu, vần thơ còn biểu hiện tinh tế cảm xúc
tự hào, niềm vui sướng mênh mông của một hồn thơ đang rung động giữa một đêm
xuân đẹp, một đêm xuân lịch sử, đất nước đang anh dũng kháng chiến.

Với Bác Hồ, yêu vẻ đẹp đêm nguyên tiêu, yêu thiên nhiên cũng là yêu đời tha thiết. Bác
yêu thiên nhiên nên sông, núi, cỏ cây, hoa lá, tạo vật trong thơ Bác rất hữu tình. Có
“Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”. Có “Trăng vào cửa sổ đòi thơ” trong niềm vui
thắng trận. Bác yêu hoa núi, chim rừng Việt Bắc: “Xem sách, chim rừng vào cửa đậu –
Phê văn hoá núi ghé nghiên soi”; yêu ngọn núi, chim rừng báo mùa thu chợt đến…
Thiên nhiên trong thơ Hồ chí Minh là một trong những yếu tố tạo nên sắc điệu trữ tình
và màu sắc cổ điển.

Hai câu thơ cuối nói về dòng sông, khói sóng và con thuyền trăng:
“Yêu ba thâm xứ đàm quân sự,
(8)


Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền”.


Ánh trăng ngày trước (1942-1943) chiếu vào ngục lạnh nơi đất khách quê người, thì
đêm nguyên tiêu này là (1948), trăng lại soi xuống con thuyền trong đó Bác đang “đàm
quân sự” (bàn bạc việc quân). Trăng nguyên tiêu là trăng ước hẹn, báo trước những
mùa trăng trong năm, được nhân dân đón đợi với bao hy vọng, bao tình cảm nồng hậu.
Lại nữa, trường hợp thưởng trăng không phải là trường hợp bình thường diễn ra trên
sân nhà, ngõ xóm, hay “đăng lâu vọng nguyệt”, … mà là thưởng trăng trên khói sóng,
nơi “yên ba thâm xứ” – cõi sâu kín, bí mật trên dòng sông, giữa núi rừng chiến khu bao
la! Người đang thưởng trăng nguyên tiêu không chỉ mang cốt cách như các tao nhân
mặc khách ngày xưa, mà còn là con người hành động, người chiến sĩ đánh giặc, vị lãnh
tụ đang “bàn bạc việc quân” để lãnh đạo nhân dân kháng chiến, bảo vệ non sông đất
nước. Quả thật, đây là một trường hợp thưởng trăng rất đặc biệt: “Yên ba thâm xứ đàm
quân sự”. “Yên ba” là khói sóng, một thi liệu cổ được Bác vận dụng rất sáng tạo làm
hco bài thơ “Nguyên tiêu” mang phong vị Đường thi. Ba chữ đàm quân sự” đã khu biệt
thơ Bác với thơ của người xưa, làm cho vần thơ mang màu sắc hiện đại và không khí
lịch sử của thời đại.

Sau những canh dài bàn bạc việc quân căng thẳng nơi khói sóng sâu kín, trời đã về
khuya. Nửa đêm (dạ bán), Bác trở về bến, tâm hồn sảng khoái vô cùng. Con thuyền của
vị thống soái, con thuyền kháng chiến trở thành con thuyền trăng của thi nhân nhẹ bơi
trên sông nước mênh mông, chở đầy ánh trăng vàng:

“Dạ bán quy lai, nguyệt mãn thuyền”.

(Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền).

“Nguyệt mãn thuyền” là một hình ảnh rất đẹp và trữ tình, nó làm ta nhớ đến nhưng vần
thơ hoa lệ:

“Bạn chơi năm ngoái nào đâu tá?


Trăng nước như xưa chín với mười”.

(Triệu Hỗ - Đường thi)

“Thuyền mấy là đông, tây lặng ngắt,

Một vầng trăng trong vắt lòng sông…”

(Bạch Cư Dị)

“Nước biếc non xanh thuyền gối bãi,

(9)

Đêm thanh nguyệt bạc, khách lên lầu”

(Nguyễn Trãi)

.v.v….

Trở lại bài thơ Hồ Chí Minh, ta thấy con thuyền đang trôi nhẹ trên sông, ẩn hiện trong
màn khói sóng, mang theo bao ánh trăng, hiện lên một thủ lĩnh quân sự giàu hồn thơ
đang lãnh đạo quân dân ta kháng chiến để giành lại độc lập, tự do, để giữ mãi những
đêm nguyên tiêu trăng đầy trời của đất nước quê hương thanh bình. Hình ảnh con
thuyền trăng trong bài thơ này cho thấy tâm hồn Bác giàu tình yêu thiên nhiên, trong
kháng chiến gian khổ vẫn lạc quan yêu đời.

Qua bài thơ “Nguyên tiêu”, ta có thể nói, trăng nước trong thơ Bác rất đẹp. Chính vầng
trăng ấy đã thể hiện phong thái ung dung, tâm hồn thanh cao của vị lãnh tụ thiên tài của

dân tộc mang cốt cách nghệ sĩ, nhà hiền triết phương Đông.

“Nguyên tiêu” được viết theo thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, man mác phong vị Đường thi.
Bài thơ có đầy đủ những yếu tố của bài thơ cổ: một con thuyền, một vầng trăng, có
sông xuân, nước xuân, trời xuân, có khói sóng. Điệu thơ thanh nhẹ. Không gian bao la,
yên tĩnh… Chỉ khác một điều, ở giữa khung cảnh thiên nhiên hữu tình ây, nhà thơ
không có rượu và hoa để thưởng trăng, không đàm đạo thi phú từ chương, mà chỉ “đàm
quân sự”. Bài thơ như một đoá hoa xuân đẹp trong vườn hoa dân tộc, là tinh hoa kết tụ
từ tâm hồn, trí tuệ, đạo đức của Hồ Chí Minh.

Văn tức là người. Thơ là tấm lòng, là tiếng lòng cộng hưởng từ một người đến với
muôn người. Thơ Bác Hồ tuy nói đến “trăng, hoa, tuyết, nguyệt…” nhưng đã phản ánh
tâm tư, tình cảm, lẽ sống cao đẹp của Bác. Bác yêu nước, thương dân tha thiết nên Bác
càng yêu đêm nguyên tiêu với vầng trăng xuân thơ mộng. Trong kháng chiến gian khổ,
Bác đã hướng tới vầng trăng rằm tháng giêng, hướng tới bầu trời xuân với tâm hồn
trong sáng và phong thái ung dung. Cuộc đời không thể thiếu vầng trăng. Biết yêu trăng
cũng là biết sống đẹp.

“Nguyên tiêu” là một bài thơ trăng tuyệt tác của nhà thơ Hồ Chí Minh. Con thuyền chở
đầy ánh trăng cũng là con thuyền kháng chiến đang hướng tới chiến công và niềm vui
thắng trận
(s u t m)ư ầ
Phát bi u c m ngh v bài bánh trôi n c c a H xuân ể ả ĩ ề ướ ủ ồ
H ngươ
Hồ xuân Hương là một trong rất ít phụ nữ Việt Nam thời phong kiến có tác phẩm văn
học lưu truyền cho đến ngày nay. Bà được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm. Cuộc đời
của bà vẫn còn là một vấn đề đang được nghiên cứu. Bà thường mượn cảnh , mượn vật
(10)

để nói lên thân phận người phụ nữ thời bấy giờ, bài thơ “Bánh trôi nước” là một trong

số đó.
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Bánh trôi nước-một loại bánh dân dã, bình thường thấy quanh năm, được Hồ xuân
Hương miêu tả một cách sinh động về màu sắc, hình dáng như là chiếc bánh đang tự
nói về chính mình:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”
Qua đó, người phụ nữ Việt Nam có thể hóa thân vào những chiếc bánh dân dã đáng yêu
ấy. Bà không dùng “khuôn mặt hình trái xoan”, hay “đôi mày hình lá liễu” để mô tả vẻ
đẹp quý phái của phụ nữ , trái lại bà dùng hình tượng “tròn”, “trắng” để cho ta có thể
liên tưởng đến một vẻ đẹp mạnh mẽ, xinh xắn .Bên cạnh đó, điệp từ “vừa” càng làm
tăng thêm sự tự hào về vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ Việt Nam. Người phụ nữ
Việt Nam mạnh khỏe, xinh xắn, đáng yêu là thế, còn cuộc đời của họ thì sao? Trong xã
hội phong kiến xưa, số phận người phụ nữ cũng lênh đênh chìm nổi như
chiếc bánh trôi nước trong nồi.
“Bảy nổi ba chìm với nước non”
Cuộc đời long đong, gian truân đầy sóng gió dường như đã dành sẵn cho người phụ nữ
Việt Nam trong xã hội phong kiến, nghe như một tiếng than thầm, cam chịu, nhưng
cũng phảng phất vẻ cao ngạo của họ. Cũng nổi , cũng chìm, nhưng lại nổi chìm “với
nước non” .
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”
Lời thơ có vẻ trở nên cam chịu, người phụ nữ xưa vốn không có một vai trò gì trong xã
hội. Họ không tự quyết định được số phận của mình, cuộc đời họ từ khi mới sinh ra cho
đến lúc lìa đời là một cuộc sống hoàn toàn phụ thuộc. Khi còn nhỏ thì phụ thuộc vào
cha mẹ, khi lấy chồng thì phụ thuộc vào chồng, chồng mất thì phụ thuộc vào con cái.
Họ không có cuộc sống của riêng họ, cuộc sống của họ chỉ để tô điểm thêm cho cuộc
sống của người khác. Thế nhưng, thơ của Hồ xuân Hương lại phảng phất chút phớt lờ,
bất cần. Thấp thoáng đâu đó trong thơ bà có chút phảng kháng, chống cự lại những

quan điểm bất công thời ấy. Nếu như trong ca dao, người phụ nữ được ví: “Thân em
như tấm lụa đào – Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai” chỉ để thể hiện thân phận lênh
đênh , thì trong thơ của Hồ xuân Hương ngoài việc miêu tả số phận người phụ nữ còn
khẳng định nhân
(11)

cách, vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ
“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Cuộc đời có bạc bẽo, bất công ,cuộc sống có gian khổ , long đong như thế nào chăng
nữa, người phụ nữ vẫn giữ được sự son sắt, thủy chung cùng những phẩm chất tốt đẹp
của mình. Đó là sự khẳng định của bà và đó cũng chính là phẩm chất cao quý của người
phụ nữ Việt Nam.
Với hình tượng cái bánh trôi nước, Hồ xuân Hương đã nói lên được vẻ đẹp, phẩm chất
trong trắng, son sắt của người phụ nữ, đồng thời cũng đã đề cập đến một vấn đề xã hội
rộng lớn đối với người phụ nữ - sự bình đẳng giới. Đây cũng chính là vấn đề mà xã hội
tốt đẹp của chúng ta đang xây dựng. Cám ơn bà đã để lại cho đời một bài thơ thật đẹp.
Ngu n: (s u t m)ồ ư ầ
Suy ngh v l i d y Mùa xuân là t t tr ng cây, làm choĩ ề ờ ạ ế ồ
t n c càng ngày càng xuânđấ ướ
Một vấn đề được Bác Hồ quan tâm đặc biệt lŕ sự nghiệp trồng cây, trồng người: "Vì lợi
ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người". Rięng về việc trồng cây, vào
khoảng giữa năm 1959, Bác viết bài thơ kêu gọi nông dân trồng cây.
"Muốn làm nhà cửa tốt
Phải ra sức trồng cây
Chúng ta chuẩn bị từ nay
Dăm năm sau sẽ bắt tay dựng nha"

Sau đó, nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng và đón Tết âm lịch, Bác Hồ
chính thức phát động phong trŕo Tết trồng cây trong cả nước. Phong trào diễn ra trong
vòng 1 tháng từ 6/1 đến 6/2/1960.


"Mùa xuân là Tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân"

Kể từ khi phát động phong trào cho đến khi Bác qua đời, mỗi năm cứ khi tết đến, xuân
về Bác đều tự měnh trồng cây trong Phủ chủ tịch để lŕm gương. Trực tiếp kêu gọi, theo
dõi, nhắc nhở, động viên, vận động phong trào. Và không biết tự khi nào, Tết trồng cây
đã trở thành một nếp sống đẹp, một truyền thống gắn bó không thể thiếu trong mỗi
người dân khi xuân về.

Xã hội hiện đại lŕ xã hội điện tử, tin học và công nghệ. Nhưng phía sau nó, xã hội hiện
đại lại thải ra một lượng chất thải khổng lồ dẫn đến ô nhiễm môi trường, nguồn nước,
thức ăn ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe con người, thě việc trồng cây là một việc
làm hết sức cần thiết và cấp bách. Mỗi nhà, mỗi khu phố, mỗi ban ngành đều phải có
(12)

trách nhiệm trồng cây xanh ở khu vực mình hay ở, những nơi công cộng để bảo vệ môi
trường. Đúng như những điều Bác đă dạy trong lời phát động Tết trồng cây khi xưa:
"Miền Bắc có độ 14 triệu người, trong số đó độ 3 triệu trẻ em thơ ấu, 1 triệu người từ 8
tuổi trở lęn đều có thể trồng cây Như vậy, mỗi tết trồng được độ 15 triệu cây" thě
chẳng mấy chốc đất nước ta sẽ phủ xanh đất trống đồi trọc, không những lŕm cho quang
cảnh môi trường ngày càng cải thiện tốt hơn mà còn phát huy tác dụng tích cực của cây
trong việc cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân.

Bên cạnh đó, nếu hiểu lễ phát động Tết trồng cây của Bác ở khía cạnh văn hóa thě lại
thấy một ý nghĩa sâu sắc khác nữa trong lời dạy của Người. Chúng ta đều biết rằng, đất
nước chúng ta lŕ đất nước nông nghiệp, cây cỏ thięn nhiên gắn chặt với đời sống lao
động, đời sống chiến đấu của người dân. Chính vě vậy, cây cỏ thiên nhiên trở thành
biểu tượng cao đẹp cho tinh thần quật khởi của người Việt Nam. Cây tre là biểu tượng
cho tinh thần bất khuất của người miền Bắc, cây dừa là hình ảnh của đồng bào miền

Nam giữ vững thành đồng Tổ quốc, cây cao su là sự dẻo dai bền bỉ của buôn làng Tây
Nguyên chống Pháp chỉ cần nhắc đến những loại cây ấy thôi cũng dễ khiến cho ta
hình dung ra cuộc kháng chiến nhân dân vĩ đại của dân tộc. Ngoài ra, mỗi loại cây còn
tượng trưng cho một vùng quê, một tỉnh khác nhau: cây nhãn Hưng Yên, cây vải Lục
Ngạn, cây bưởi Đoan Hùng, cây cọ Vĩnh Phú, cây chôm chôm Cần Thơ Còn phải kể
đến, cây cỏ gắn với cuộc sống của từng người. Dường như trong ký ức của mỗi con
người, trong những kỷ niệm của thời gian luôn gắn chặt với nhiều loài cây cỏ thiên
nhiên. Ví dụ cây me, cây sấu gợi nhắc về tuổi ấu thơ trong trắng, mộng mơ, nghịch
ngợm; cây phượng hồng, cây bằng lăng kỷ niệm của tuổi học trň; cành đào Tây Bắc,
cành mai vàng xứ Huế gắn chặt với tết, cây đa, cây gạo là hình ảnh của làng quê đồng
bằng Bắc bộ Việt Nam Mỗi khi chúng ta trồng một cây xanh và chăm sóc nó sinh
trưởng phát triển là ta đang tự làm phong phú cho đất nước, giữ một mầm xanh trong
tâm hồn chúng ta và reo mầm xanh trong tâm hồn thế hệ tương lai.

Một mùa xuân nữa lại về trên quê hương ta. Nhớ lại lời dạy của Người năm xưa, chúng
ta càng thấy thấm thía. Những lời phát động đó cách đây hŕng thế kỷ, trải qua bao thăng
trầm, biến đổi của thời gian, nó không những cňn nguyên giá trị, mà càng ngày chúng
ta càng hiểu được nhiều ý nghĩa sâu xa của nó.
Ngu n: (s u t m)ồ ư ầ
JKLMN8OPFQG
“ Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ
Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha ”
Mỗi khi nghe những lời thơ ngọt ngào, tha thiết ấy tôi lại bồi hồi, xao xuyến nghĩ
về người mẹ vô vàn kính yêu của mình. Mẹ là người đã sinh ra tôi, cho tôi tất cả những
tình cảm yêu thương nhất. Nếu ví tôi như cánh diều thì mẹ chính là ngọn gió nâng cánh
diều ấy lên những tầng mây cao vút. Chẳng biết tự bao giờ hình ảnh người mẹ đã đi sâu
vào tâm trí tôi với một tình cảm gần gũi và thân thương biết bao.
(13)

Trong lòng tôi, trong suy nghĩ của tôi, mẹ hiện lên là một người tốt nhất thế gian

này. Mẹ có dáng người dong dỏng cao, nước da trắng hồng, mịn màng. Tôi yêu mái tóc
của mẹ, mái tóc đen nhánh, dài đến ngang lưng, mượt mà như dòng suối. Mỗi khi mẹ
chải tóc trông mẹ thật duyên dáng. Hồi nhỏ, mẹ thường “thuê” tôi nhổ tóc sâu cho. Mỗi
lần nhổ nhầm những sợi tóc không sâu mẹ lại nhăn nhó kêu đau. Thế mà tôi lại phá lên
cười. Những lúc ấy trông mẹ đáng yêu biết nhường nào. Khi áp đôi má bé bỏng của tôi
lên mái tóc ấy tôi lại có một cảm giác dễ chịu và êm ái vô cùng. Tôi yêu khuôn mặt của
mẹ, khuôn mặt trái xoan trắng hồng và vầng trán cao, rộng. Đôi mắt to, tròn và đen láy
của mẹ lúc nào cũng mở to nhìn về tương lai phía trước, nhìn về chỗ đứa con gái bé
bỏng của mẹ đang đứng. Đôi mắt ấy rạng lên niềm vui sướng và hạnh phúc khi nhận
được tin vui, tin tốt lành hay một khết quả học tập tốt của đứa con gái này. Nhưng đôi
mắt ấy lại rất nghiêm khắc và nghiêm nghị khi biết con của mẹ mắc phải một lỗi lầm,
một khuyết điểm làm cho mẹ buồn lòng, thất vọng. Mẹ có chiếc môi nhỏ nhắn, xinh
xinh, đôi môi hồng. Mỗi khi mẹ cười để lộ hàm răng xếp thẳng, đều tăm tắp, trắng như
những viên pha lê. Tôi yêu đôi bờ vai của mẹ. Thích nhất là mỗi khi đi học về tôi lại
tựa vào vai mẹ và khoe những điểm chín, điểm mười con đạt được cũng như kết thúc
một buổi học tập mệt mỏi. Đôi bờ vai vững chắc ấy như điểm tựa cho cả gia đình nhỏ
bé của tôi. Chính đôi bờ vai ấy của mẹ mà tôi nhìn được ra xa, biết thêm được nhiều
điều thú vị về thế giới xung quanh. Tôi yêu đôi bàn tay của mẹ, đôi bàn tay rám nắng,
gầy gầy, xương xương, thô ráp. Tuy đôi bàn tay ấy của mẹ không đẹp nhưng ẩn chứa
bên trong là cả một thế giới kì diệu. Tôi rất yêu mẹ của tôi, mẹ là tất cả những gì mà tôi
có!
Mẹ tôi là một người nhanh nhẹn, đảm đang, tháo vát. Những vật dụng trong gia
đình qua đôi bàn tay khéo léo của mẹ đều trở nên gọn gàng, ngăn nắp, xinh xắn. Những
món đồ chơi của chị em tôi đều do đôi bàn tay của mẹ làm ra. Vào những ngày chủ
nhật cuối tuần tôi cùng lũ trẻ con hàng xóm chơi đồ chơi bầy bừa ra nhưng chỉ trong
phút chốc mẹ đã dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ cùng đống đò chơi đó. Tôi thích nhất là được
mẹ dạy hơn. Mẹ hướng dẫn rất ngắn dọn nhưng dễ hiểu. Và tôi thích nhất là sau mỗi
giờ học tốt mẹ lại xen lẫn những câu chuyện cổ tích, truyện cười, … để giải trí … Cuối
cùng, tôi yêu mẹ vì mẹ là một người vô cùng chu đáo. Chưa bao giờ mẹ bắt tôi phải đợi
lâu mỗi khi tan trường. Chưa bao giờ tôi phải than phiền vì mẹ quên không mua cho tôi

một món đồ chơi hay một gói bánh, một gói kẹo, … như mẹ đã hứa. Với tôi, mẹ hiền
lắm! Mỗi khi tôi bị điểm kém mẹ không đánh tôi, không mắng tôi mà chỉ ân cần nhắc
nhở, chỉ bảo để lần sau tôi không mắc khuyết điểm nữa. Mẹ còn là người bạn giúp tôi
dãi bày tâm sự. Mỗi khi có chuyện buồn tôi lại chia sẻ với mẹ, mẹ khuyên tôi làm
những gì tốt cho bản thân, an ủi tôi. Lúc đó, tôi thấy như niềm vui được nhân lên gấp
bội phần, còn nỗi buồn thì vơi đi được phần nào. Mẹ cũng là người thầy giáo mỗi khi
tôi gặp một bài toán khó, một bài văn khó viết hay một bài học khó hiểu, … mẹ như tia
nắng mặt trời rặng rỡ trong mùa đông. Mẹ sống chan hòa, gần gũi bởi thế hàng xóm và
những đồng nghiệp đều rất quý mến mẹ. Mỗi khi mẹ ở nhà là không khí trong gia đình
lại rộn rịp niềm vui. Lũ trẻ con hàng xóm lúc nào cũng tíu tít quanh mẹ để mẹ làm giúp
một món đồ chơi nào đó. Mỗi khi mẹ vắng nhà tôi cảm thấy buồn và trông vắng vô
cùng, gia đình tôi như suy sụp hẳn đi. Hồi nhỏ, tôi thường xé lịch đi cho mẹ mau về.
Rồi hôm nào cũng gọi điện hỏi thăm để được nghe giọng nói thân thương, trìu mến của
mẹ. Tôi thường đợi mẹ hàng giờ ở trước cửa nhà ngày mẹ về để vội háo hức đón nhận
những món quà mà mẹ đã hứa mua cho tôi. Mẹ rất tôn trọng tôi, mẹ thường lắng nghe
(14)

mọi ý kiến của tôi, kể cả những việc nhỏ nhất. Mẹ là người luôn giữ lời hứa dù có thế
nào thì khi mẹ đã hứa mẹ cũng sẽ làm. Mẹ tôi làm nghề buôn bán tự do. Tuy cái nghề
ấy không cao quý như những nghề giáo viên, bác sĩ, kĩ sư, … khác, nhưng sự vất vả thì
nghề này của mẹ cũng không kém phần vất vả so với những nghề kia. Tôi thương mẹ
vất vả, tần tảo sớm hôm, dạy từ lúc trời còn chưa sang để ra chợ dọn hàng cho kịp giờ
khách đến xem hàng. Trong công việc mẹ là một người có chữ tín, đặt thương hiệu lên
hàng đầu. Mẹ luôn coi khách hàng như thượng đế. Với khách hàng mẹ rất vui tươi và
niềm nở, tiếp đãi khách hàng rất nhiệt tình và chu đáo. Khách hàng đến mua hàng đều
nhớ hàng của mẹ, lần sau lại quay lại mua hàng. Mẹ luôn là niềm tự hào của tôi.
Tôi vẫn còn nhớ hôm ấy, tôi đi học về bắt quả tang mẹ đang đọc trộm nhật kí của
tôi. Tôi bước đến chỗ mẹ đang ngồi và quát: “Mẹ không được đọc trộm nhật kí của
con!”. Cứ tưởng rằng mẹ sẽ cho tôi một cái tát vì tội hỗn, nào ngờ, mẹ đã không làm
thế, mẹ rời khỏi phòng tôi với đôi mắt rưng rưng như đang khóc. Tôi không thể tin

được mẹ lại làm thế. Tôi nghĩ mẹ thật quá đáng, sao mẹ lại làm thế với tôi cơ chứ?
Bước vào trong phòng, tôi khóa chặt cửa, mặc cho mẹ gọi mãi ở ngoài. Hôm ấy tôi đã
không ăn tối. Đêm đến, tôi trằn trọc không thể ngủ được. Vì hồi ấy tới giờ, tôi toàn ngủ
chung với mẹ nên tối nào cũng được nhận những tình cảm yêu thương của mẹ, được
phiêu lưu trong thế giới truyện cổ tích, nhưng hôm nay thì không. Tôi đang cảm thấy
trống vắng vô cùng. Phải chăng tôi đang cảm thấy hối hận? Phải chăng tôi đang thèm
khát sự yêu thương từ người mẹ dấu yêu của mình hay sao? Tôi đã khóc, khóc suốt
đêm đó. Nước mắt ướt đẫm cánh tay áo, ướt đẫm cả chiếc gối nhỏ. Nhìn sang chiếc gối
của mẹ, tôi thấy nhớ mẹ lắm! Trong giấc mơ, tôi thấy mẹ đang xoa đầu, ôm tôi vào
lòng, âu yếm tôi. Gía như lúc này mẹ cũng làm thế với tôi thì hạnh phúc biết bao.
Không hiểu sao lúc này, mẹ lại quan trọng đối với tôi đến thế?! Không hiểu sao lúc
này, tôi lại có những cảm giác chân thật như thế này?!
Với tôi, mẹ là người mẹ, người phụ nữ hoàn mĩ nhất thế gian này. Sau này, dù có
lớn khôn thế nào đi chăng nữa thì con sẽ vẫn là con của mẹ. Dù có đi đâu, về đâu tôi sẽ
vẫn nhớ về người mẹ vô vàn kính yêu này. Cuộc đời tôi sẽ vững bước đi trên con
đường của mình đã chọn vì luôn luôn có mẹ ở bên. Nhà thơ Chế Lan Viên đã viết:
“Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”
R  -(; -$%R($
Hoa phong lan là món quà mà thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta. Hoa lan xuất hiện
từ lâu đời và mang rất nhiều ý nghĩa khác nhau. Từ những đóa hoa mang ý nghĩa vể
tình yêu cao cả, vẻ đẹp cao quý đến niềm tin về một tương lai tươi sáng. Khi hoa phong
lan xuất hiện, nơi đó trở thành tâm điểm chú ý của mọi người vì chúng quá phong phú
và đa dạng về màu sắc lẫn hình dáng.
Hoa phong lan với màu xanh mướt
Có những cánh hoa phong lan với sức hấp dẫn kì lạ đến từ những khu rừng núi xa xăm,
(15)

vừa mộc mạc, đơn sơ và lại hoang dã. Đến những cành cây phong lan được trồng trong
nhà kính, vườn cây hay mái hiên nhà. Có cả những cành phong lan mọc hoang trên

những cánh đồng xanh hay những hàng cây trong thành phố. Tất cả các loài phong lan
thường gợi lên một cảm giác tinh tế và trong sáng.
Nhiều người thấy lan thường bám vào các cành cây, hốc đá nên nghĩ rằng phong lan là
một loại tầm gửi (Parasite) nhưng thực ra lan không sống vào nhựa của cây. Lan chỉ
bám vào đó mà sống, hấp thụ những tinh chất thiên nhiên do hoa, lá cây đã mục, phân
chim và các tinh thể khác do nước mưa và gió vận chuyển tới. Chính điều đó đã khiến
cho loài phong lan có ý nghĩa cao quý và đẹp đẽ hơn.
Nét đặc trưng riêng của hoa phong lan chính là có những đốm nhiều màu sắc. Truyền
thuyết dân gian kể rằng đã có những đóa phong lan mọc lên dưới chân Thánh Giá khi
Chúa Giêsu bị đóng đinh trên cây thập tự. Máu của Người nhỏ xuống những cánh hoa
và chúng mãi mãi mang trên mình những dấu vết từ đó. Người Pháp gọi Phong lan là
biểu tượng cho những cảm xúc thầm lặng, những dấu hiệu đầu tiên về một tình yêu
nồng cháy.
Những cánh hoa phong lan thể hiện tình yêu nồng cháy
Ngoài các vết đốm, phong lan còn được đặc tả với những cụm phấn hoa giống như sáp,
những hạt nhỏ và từng cặp hoa mọc đối xứng. Mỗi đóa hoa thường có ba cánh, trong đó
có một cánh hình lưỡi với rất nhiều dáng vẻ khác biệt. Loài hoa này luôn luôn làm
người ta ngạc nhiên trước sự phong phú về các hình dáng khác lạ và màu sắc rực rỡ của
chúng. Đây là loài hoa độc đáo, rất được ngưỡng mộ, và đôi khi có giá rất cao.
Hoa phong lan biểu tượng cho sự cao sang, quý phái
Đối với người Hy Lạp cổ đại, hoa lan vinh danh những anh hùng, và sau khi sự gia tăng
phổ biến của những bộ sưu tập phong lan ở Anh thời Victoria, ý nghĩa của hoa phong
lan chuyển dần dần trở thành biểu tượng của sự sang trọng. Hoa lan cũng đã được cho
rằng là một vị thuốc chữa các bệnh khác nhau và phòng bệnh, cho phép con người tránh
khỏi bệnh tật. Người Aztec uống một hỗn hợp của hoa phong lan vani và sô-cô-la để
cung cấp cho họ quyền lực và sức mạnh, và người Trung Quốc tin rằng hoa lan có thể
giúp chữa trị bệnh phổi và ho.
Ngày nay, ý nghĩa của hoa phong lan được coi là một biểu tượng của vẻ đẹp hiếm thấy
và tinh tế. Hoa lan là loại hoa được trồng để làm đẹp cho ngôi nhà phổ biến nhất, cùng
với hoa lily. Đối với mỗi người, mỗi quốc gia, mỗi vùng miền, hoa lan đều mang những

ý nghĩa khác nhưng trên hết chúng là những đóa hoa tượng trưng cho vẻ đẹp cao sang,
quý phái và là “Nữ hoàng của các loài hoa”.
 !"#$% &#." /$ S 4(
(16)

Trăng là chủ đề sáng tác, là cảm hứng của các thi nhân và Bác Hồ không chỉ là chiến sĩ
mà còn là một nhà thơ lớn có tình yêu thiên nhiên với tâm hồn nhạy cảm. Trong những
năm đầu ở chiến khu Việt Bắc, trong một đêm trăng đẹp, Bác đã sáng tác ra bài thơ
Cảnh khuya để lại trong em nhiều cảm xúc

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

Bài thơ “Cảnh khuya” thể hiện tình yêu thiên nhiên song hành cũng là tình yêu
nước sâu đậm của Bác trong một đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa”

Khi mọi người đã chìm sâu vào giấc ngủ, một màn đêm thanh tĩnh buông xuống
khắp khu rừng, nó làm cho tiếng suối dủ ở rất xa vẫn theo gió mang tiếng ca êm đềm,
trong vắt của mình cho những người yêu vẻ đẹp sáng ngời của đêm trăng cùng thưởng
thức. Tiếng suối và ánh trăng, chao ôi hai thứ ấy hòa quyện thì thật là tuyệt vời! Nó
khiến cho người đang tham gia chính sự như Bác đã có một cảm nhận tinh tế về tiếng
ca này. Tiếng suối dịu êm khoan nhặt như một khúc hát trữ tình sâu lắng. Bác đã khéo
léo dùng nghệ thuật lấy động tả một khung cánh yên tĩnh có thể nghe rõ âm vang từ xa

vọng lại. Và Người đã so sánh tiếng suối với tiếng hát để nhấn mạnh nét gợi tả mang
sức sống và hơi ấm của con người. Sự ví von trên đã làm cho em nhớ lại câu thơ trong
tác phẩm “Côn Sơn ca” của Nguyễn Trãi từng viết

“Côn Sơn suối chảy rì rầm

Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.”

Mỗi vần thơ, mỗi khung cảnh, âm thanh đều là tiếng suối nhưng được cảm nhận
khác nhau ở nhiều khía cạnh. Song tất cả vẫn là một tình yêu thiên nhiên. Câu thơ đã
cho ta thấy rằng: dù là một vĩ lãnh tụ cách mạng nhưng Bác vẫn mang tâm hồn tràn đầy
tình cảm lãng mạn, đẹp đẽ. Cám ơn Bác, ngòi bút tài hoa và tâm hồn yêu thiên nhiên
say đắm của Người đã giúp em cảm nhận sự ngọt ngào, du dương của âm thanh suối
chảy

“Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”

Ánh sáng dịu dàng, thanh khiết từ ánh trăng len lõi chiếu vào lá và hoa tạo nên vẻ
đẹp lấp lánh. Hoa lá nghiêng bong trên mặt đất tạo nên những bức tranh lấp loá, lúc ẩn
lúc hiện. Hoa lá cỏ cây và ánh trăng lồng quyện vào nhau, trăng đan vào cậy cổ thụ,
(17)

trăng tràn vào hoa. Đó như một bức tranh tuyệt vời của đất nước. Bác đã làm mọi sự
vật sống động qua nghệ thuật nhân hóa “lồng” để miêu tả đan xen cay lá và ánh trăng.
Bác quả là một người đa cảm và có tâm hồn vô cùng phong phú! Trăng trở nên thú vị
và lãng mạn trong cảnh khuya sáng ngời, lung linh, huyền ảo. Đọc thơ mà em cứ hình
dung cảnh thơ như đang hiện lên mờ ảo trước mắt. Khung cảnh thật thơ mộng kết hợp
với nhạc tạo nên một bức tranh đầy sinh động. Vì vẻ đẹp bất tận của mình, trăng là
người bạn của các nhà thơ, ta khó có thể hững hờ với vẻ đẹp của trăng


“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ”

Đọc đến đây ai cũng nghĩ Bác vẫn còn thức vì trăng, vì sự cuốn hút của thiên
nhiên nhưng người không chỉ xúc động trước vẻ đẹp của đất trời mà còn vì

“Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng, giày xéo, bao người còn sống trong cơ cực, lầm
than. Và để nhấn mạnh nỗi lo của mình, Bác đã điệp vòng “chưa ngủ” như láy lại tâm
tư của Bác, một người luôn nặng lòng với quê hương. Hai câu thơ cuối giúp ta thấy rõ
hơn con người của Bác. Một con người yêu thiên nhiên tha thiết nhưng cũng chính vì
yêu thiên nhiên mà luôn lo cho sự nghiệp của đất nước.Đây chính là nỗi lòng, là tâm
tình của vị lãnh tụ. Đồng thời ta cũng đã thấy Bác Hồ của chúng ta dẫu bận trăm công
nghìn việc nhưng Bác vẫn dành thời gian để chiêm nghưỡng thiên nhiên, có lẽ thiên
nhiên chính là người bạn giúp Bác khuây khoả, bớt đi sự vất vả mà Bác phải chăng chở
suy tư. Từ đây, ta nhận thấy Bác là một người luôn biết hài hoà giữa công việc với tình
yêu thiên nhiên và càng yêu thiên nhiên thì trách nhiệm đối với công việc càng cao bởi
ta có thể nhận thấy đằng sau hình ảnh người ung dung ngắm trăng đó là một nõi khao
khát về một đất nước thanh bình, để ngày ngày con người được sống tự do, hạnh phúc.
Dường như trong Bác luôn xoáy sâu câu hỏi: Biết đến bao giờ đất nước mới đc tự do để
con người thoả sức ngắm trăng? Đọc đến đây ta càng hiểu rõ hơn con người của Bác đó
là một người luôn canh cánh trong lòng nỗi lo vì dân vì nước, vì đất nước Bác có thể hi
sinh tất cả. Hình ảnh của Bác làm em dâng trào cảm xúc mến yêu, kính trọng Bác. Và
ta đã luôn tự hỏi rằng: Có bao giờ Người được thảnh thơi để tận hưởng niềm vui của
riêng mình? Bác thật vĩ đại trong tâm hồn em và của cả dân tộc Việt Nam. Qua bài thơ,
ta cảm nhận được lòng yêu quê hương trong Bác thật sâu đậm, lớn lao và đã bắt gặp
một tâm hồn thanh cao lồng trong cốt cách người chiến sĩ cộng sản. Tác phẩm là một
bức tranh đẹp về quê hương, về con người và sự sự hài hòa giữa cảnh và tình.

Bài thơ đã khép lại trong niềm xúc động dạt dào. Bác đã để lại cho đời những

vần thơ hay đầy ý nghĩa, những vần thơ đó đã khơi dậy trong em tình yêu thiên nhiên
và niềm kính yêu vô hạn vị Cha già của dân tộc. Qua bài thơ này ta càng hiểu rằng
trong hoàn cảnh nào, Bác vẩn giữ được thái độ bình tĩnh chủ động như vậy, mặc dù ẩn
trong phong thái ung dung tự tại ấy là nỗi lo cho nước, nỗi thương dân. Trong cuộc đời
79 năm, Bác Hồ có biết bao đêm không ngủ vì nhiều lẽ nhưng điều khiến chúng ta cảm
phục vô hạn đó là ý thức, trách nhiệm của Bác trước vận mệnh nước nhà. Ý thức ấy ở
Bác không chút nào xao lãng.
Nguồn: sưu tầm
(18)

.T$"U4VW(9R:;<
Đất nước Việt Nam trải dài hơn 2000 cây số,phong cảnh nơi
nào cũng đẹp đẽ, cuốn hút lòng người. Nếu du khách làm
một cuộc hành trình xuyên Việt bằng tàu hoả từ Bắc vào
Nam thì khi qua vùng duyên hải miền Trung, ắt hẳn sẽ ngạc
nhiên và thích thú trước rừng dừa bạt ngàn chạy dài ven
biển.
Ở dải đất miền Trung quê em, dừa là chủ yếu. Không biết
cây dừa mọc trên đất này từ bao giờ và tại sao lại chọn vùng
cát trắng, biển xanh là nơi sinh sôi phát triển? Cây dừa thân
màu nâu sẫm. Trên thân có nhiều lớp bẹ dừa già đã rụng in
thành dấu chi chít. Phía ngọn cây lá mọc thành vòng tròn,
xoè đều. Những lá nhỏ màu xanh thẫm mọc nối tiếp nhau
xuôi theo hai bên cuốn. Tàu dừa rộng cả mét và dài đến ba,
bốn mét. Hoa dừa mọc thành từng chùm lớn, gồm nhiều hoa
nhỏ như hạt lúa, màu trắng ngà, có mùi thơm diệu nhẹ.
Dừa ra trái quanh năm. Trái kết thành từng quày. Bốn năm
quày lớn, nhỏ chen xít nhau thành ngọn. Trái dừa tròn, phía
đuôi hơi thon lại, màu xanh thẩm. Ngoài cùng là lớp vỏ dày,
sơ bao bọc gáo cứng. Tiếp đó là lớp cùi trắng tinh, béo ngậy

và trong cùng là nước dừa mát ngọt lành.
Rừng dừa quê em có nhiều loại khác nhau: dừa xiêm thấp lè
tè, trái tròn, nước ngọt; dừa nếp lơ lửng giữa trời, trái vàng
xanh mơn mởn; dừa lửa trái to, vỏ xanh hồng
Cây dừa mang lại rất nhiều lợi ích cho con người. Thân dừa
làm máng nước, làm cầu bắt qua kênh mương, làm vật liệu
chắn sóng và cát biển. Lá dừa được dùng để gói bánh, làm
tranh lợp nhà, làm vật liệu trang trí trong những dịp lễ, Tết;
cọng lá làm chổi, chẻ nhỏ làm vách. Xơ dừa làm thảm, bện
dây rất tốt nhất là đối với người đánh cá vì dây dừa mềm,
nhưng chắc, chịu mưa chịu nắng. Ngày nay, người ta lấy
thân dừa và xơ dừa phơi khô, xay nhuyễn ra làm phân bón
cây xanh rất tốt. Gáo dừa làm gáo, làm muôi, làm đồ thủ
công trang trí mỹ nghệ đẹp tuyệt vời. Cùi dừa non làm bánh
kẹo, làm mứt; cùi dừa già ép lấy dầu, sử dụng trong nhiều
sản phẩm công nghiệp. Đặc biệt nước dừa ngọt mát là thứ
nước giải khát tinh khiết thượng hạng, giàu chất bổ dưỡng,
nhất là trong những ngày hè.
Trong rừng dừa xanh tốt bao thế hệ cây nối tiếp nhau. Bên
cạnh gốc dừa lão bạc phếch màu thời gian là những gốc dừa
(19)

tơ đang vươn lên mạnh mẽ. Cả không gian tràn ngập một
màu xanh mát mắt. Trời xanh, nước xanh và dừa xanh kết
hợp hài hoà tạo nên một khung cảnh êm đềm thơ mộng
hiếm có. Gió thổi lồng lộng, những hàng dừa xào xạc vi vu
ngân lên một bản đàn bất tận.
Dừa mọc khắp nơi, từ ven biển cho đến trong làng, mọc cả
ngoài đồng, ngoài bãi. Dưới bóng dừa râm mát, người dân
quê em vui sống một cuộc sống lao động, tuy vất vả nhưng

yên bình biết mấy! Bới vậy mà qua bao thế kỉ, cây dừa gắn
bó thân thiết với cuộc sống vật chất và đời sống tinh thần
của người dân quê em. Cây dừa mãi mãi song hành cùng với
con người.
"Dừa xanh sừng sững giữa trời
Đem thân mình hiến cho đời thuỷ chung"
Mỗi loài cây đều có tiếng nói riêng, có hương vị riêng. Nhưng
cây dừa quê em với vẻ đẹp của nó đã đi vào thơ ca, nhạc
hoạ. Đối với những người con xa xứ, hình ảnh rừng dừa bát
ngát tượng trưng cho linh hồn của quê hương nên mỗi khi
nghĩ đến một nỗi xúc động, bâng khuâng khó tả lại trào
dâng.
$ X$#.0Y$%",?@$%Z,(3
“Vào đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ được. Một ngày kia, còn xa
lắm, ngày đó con sẽ biết thế nào là không ngủ được. Còn bây giờ giấc ngủ đến với con
dễ dàng như uống một li sữa, ăn một cái kẹo. Gương mặt thanh thoát của con tựa
nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở và thỉnh thoảng chúm lại như đang mút kẹo”
Đoạn văn ấy cứ mãi khắc sâu trong tôi sau khi đọc xong văn bản “ Cổng trường mở ra”
của Lí Lan cùng với bao tâm trạng vui mừng, buồn lo khó tả của người mẹ.
Văn bản này được đăng trên báo yêu trẻ số 116, ra ngày 1 tháng 9 năm 2000 tại TP
HCM.
Đây là một bài bút kí ghi lại tâm trạng của một người mẹ trong đêm trước ngày chuẩn
bị khai giảng của con vào lớp một cùng với vai trò to lớn của nhà trường, nền giáo đục
đối với mỗi chúng ta. Không có sự việc, không có cốt truyện theo một chuỗi nhất định
nhưng bài văn này đã khá thu hút người đọc bởi mỗi câu văn dạt dào tình cảm với biết
bao niềm tâm sự, hồi tưởng kỉ niệm của người mẹ thương yêu con bằng tấm lòng cao
cả. Bài văn này đã đưa mỗi chúng ta đến với những rạo rực tinh thần, bâng khuâng khó
tả của kí ức tuổi thơ.
(20)


Đi sâu vào trong bài ta có thể cảm nhận được từng cảm xúc, câu từ mượt mà với hai
luồng tâm trạng trái ngược. Hình ảnh của người con được miêu tả thật ngây thơ, đáng
yêu. Gương mặt thanh thoát của con tựa nghiêng trên gối mềm, đôi môi hé mở và thỉnh
thoảng chúm lại như đang mút kẹo. Mai đã là ngày khai trường, một ngày trọng đại của
tuổi thơ cũng như một kỉ niệm đáng nhớ trong cuộc đời, vẫn tâm trạng như trước một
chuyến đi xa, người con chỉ háo hức, lo mỗi việc sáng mai sao dậy cho kịp giờ rồi lại
chìm vào trong giấc ngủ dễ dàng như ăn một cái kẹo. Tâm trạng ưu tư đó chính là tâm
hồn ngây thơ của người con. Tâm trạng ấy phải chăng một phần cũng do tình thương
yêu, sự dạy dỗ, chăm sóc của người mẹ. Trong khi người con đang mơ những giấc mơ
đẹp thì người mẹ lại trằn trọc, suy nghĩ. Tâm trạng của mẹ như đang ở ngày đầu tiên
khai trường của chính mình. Như ngày thường sau khi con đi ngủ, mẹ dọn dẹp nhà cửa,
lượm lặt những đồ chơi mà con bày, dàn trận và làm vài việc riêng của mình. Nhưng
hôm nay đã làm xong mọi việc mà mẹ vẫn chưa ngủ. Và thực sự mẹ không lo lắng đến
mức không ngủ được. Bao nhiêu kí ức của tuổi thơ tràn về, thôi thúc trong mẹ. Mẹ liên
tưởng cảm xúc của con với mình cách đây đã mấy chục năm. Mẹ hồi tưởng lại cái ngày
mà bà ngoại cùng mẹ tiến tới ngôi trường với nỗi chơi vơi và sự hốt hoảng khi cánh
cổng đóng lại. Bà đã dẫn mẹ qua cánh cổng của thế giới kì diệu, cánh cổng mang đậm
nét tuổi thơ. Mẹ đã phần nào chập chững bước qua cánh cổng ấy một mình với với ý
nghĩ tự lập và tâm trạng vui buồn đan xen. Mẹ cũng tin tưởng, hi vọng rằng con sẽ
mạnh mẽ bước đi trên con đường học tập trước mắt và con đuờng đời đầy chông gai
của chính con sau này. Những âm thanh cứ văng vẳng bên tai mẹ thật ngọt ngào thân
thương: “Hằng năm cứ vào cuối thu, mẹ tôi lại âu yếm dẫn tôi trên con đường dài và
hẹp”. Mẹ đã trải qua biết bao ngày khai giảng nhưng ngày khai giảng ngày mai là ngày
khiến mẹ bận tâm nhất, bận tâm hơn cả ngày khai giảng đầu tiên của mình. Vì đó là cái
ngày mà con bắt đầu phải làm quen, bắt đầu phải tiếp xúc với thế giới lạ lẫm, học cách
ứng xử với thầy cô, bạn bè. Cái hay của bài văn là bộc lộ cảm xúc qua kí ức, hồi tưởng.
Bên cạnh những từ ghép đằng lập thể hiện tâm trạng nhân vật, nhà văn còn dùng những
từ ghép chính phụ để miêu tả sự vật và con người khá rõ nét. Những biện pháp nghệ
thuật tu từ còn làm tăng sức gợi hình, gợi cảm để khiến cho người đọc như đang lạc vào
thế giới của mẹ.

Tất cả những cảm xúc đó mới chỉ là một phần trong ý nghĩa của văn bản. Vai trò to lớn
của nhà trường, nền giáo dục đối với mỗi cá nhân là điều rất cần thiết. Trong bài, người
mẹ đã cố gửi gắm, tạo cho con những cảm giác thoải mái khi bước vào cánh cổng
trường học. Mẹ đã lo cho con đầy đủ hành trang trước ngày khai trường: từ cặp sách,
đến quần áo, bút vở. Sau những hồi tưởng và mong ước, người mẹ ấy đã liên tưởng tới
một nền văn minh của nước Nhật: “Mẹ nghe nói ở Nhật, ngày khai trường là ngày lễ
của toàn xã hội. Tất cả mọi người đều nghỉ làm và đưa con tới trường học, không có ưu
tiên nào lớn hơn nền giáo dục. Mỗi sai lầm trong giáo dục đều ảnh hưởng, làm chệch đi
hàng dặm cả thế hệ sau này”.
Toàn bộ bài văn là tiếng nói nội tâm của người mẹ. Mẹ không trực tiếp nói với con hay
với ai, mà mẹ nói với chính mẹ, nói với kí ức, tâm hồn tuổi thơ và cả cảm nhận của mẹ.
Đêm nay mẹ không ngủ được, mẹ ngắm nhìn con với những ưu tư, ôn lại những kỉ
niệm đẹp đẽ. Cách viết này làm nổi bật được tâm trạng, ý nghĩ, tình cảm của nhân vật.
(21)

Đó cũng như lời tâm sự nhỏ nhẹ của tác giả đối với bạn đọc một cách tinh tế, thấm thía,
lay động, truyền cảm mạnh mẽ tới tư tưởng, suy nghĩ, lập trường của họ.
Nói chung thông điệp của tác giả gửi tới mọi người là vai trò của trường học thông qua
những kí ức, tâm sự của người mẹ. Mẹ đã được trải qua những năm tháng chập chững
của ngày khai trường và cũng đặt niềm hi vọng của mình vào đứa con thơ. Thế giới kì
diệu của người mẹ chính là định hướng cho con một con đường đúng đắn, đó chính là
con đường học tập. Con đường này là mơ ước của mẹ cũng là mơ ước của biết bao
nhiêu người đặt lên con cái mình. Học tập là nghĩa vụ cao cả của tuổi trẻ đối với gia
đình, Tổ quốc, chính vì vậy mà chúng ta cần phải hiểu rằng “Bước qua cánh cổng
trường học là một thế giới kì diệu sẽ mở ra. Thế giới ấy chính là chân trời của văn hoá,
khoa học”.
Nguồn: (sưu tầm)
 U$VU$"(" ?@$%$[0[ \" *$]$37^4 _$%$ "\$
1`$%1a$'(U"b$%c",]$7
.R.d

Trong cuộc sống có nhiều người vừa mới gặp khó khăn đã từ bỏ, nản chí,mà cuộc đời
thì khó khăn thường nhiều hơn thuận lợi. Song bên cạnh đó còn có những người có ý
chí, quyết tâm để đạt mục đích chính đáng của mình. Chính họ đã nhận ra rằng: “Có chí
thì nên”.
“Có chí thì nên”: một bài học giáo dục rất hay từ thời xưa, đặc biệt là đối với những
người muốn làm giàu. Đôi khi chính chúng ta phải nhìn nhận rằng số người thiếu sự
quyết tâm, ý chí phấn đấu ngày càng nhiều trong xã hội. Dường như chính bản thân họ,
đúng hơn là sự tự giác, tự thân vận động đã bị mất đi trong cuộc sống tiện nghi đầy đủ.
Vì lẽ đó mà họ sống một cách an nhàn, thiếu sự nỗ lực, ý chí cầu tiến. Và sẽ tai hại hơn
khi chính họ chưa được rèn luyện, được dạy cách thích ứng với mọi tình huống bất ngờ
xảy đến. Mặt khác còn có những người lại bi quan, không có sự kiên trì, quyết tâm,
thấy việc nặng nhọc trước mắt là đùn đẩy, có suy nghĩ là sẽ không làm được, từ bỏ tất
cả mọi thứ. Những con người ấy chỉ nhìn sự việc qua một khía cạnh, một khía cạnh bó
hẹp trong cái khuôn khổ mà họ từ tạo ra. Một cái vỏ bọc của sự bi quan. Họ chỉ thấy cái
bất lợi trước mắt nhưng lại quên đi lợi ích lâu dài. Bên cạnh đó lại có những người mới
vừa gặp thử thách đầu tiên là lại tự bỏ cuộc. Chuyện này đã quá quen thuộc. Việc từ bỏ
nhanh chóng ấy là do người đó thiếu sự tự tin, cầu tiến, họ sợ thất bại, họ không dám
nhìn nhận sự thật dù có thể là phũ phàng. Và cũng đôi khi có nhiều người đã nỗ lực hết
sức mình để vượt qua thử thách nhưng lại không đạt được kết quả mong muốn. Điều đó
lại càng dẫn đến việc người ấy sẽ bị áp lực đè nặng, để rồi nản chí, dừng cuộc đua nửa
chừng trong khi bản thân họ chỉ mới đi một phần ba chặng đường. Thậm chí có người
leo cây gần đến ngày hái quả vẫn bỏ cuộc.Thật ra chẳng có gì mới lạ cả. Con người từ
cổ chí kim vẫn chạy đường trường trên cái lối mòn, ngặt nghèo này. Bù lại-và cũng
chính từ đó mà ra?- xã hội loài người vẫn luôn trọng vọng những ai đạt được mục đích
của mình, và mục đích càng cao lại càng thêm vinh dự. Cái chính yếu và được đề cao
vẫn là cái quyết tâm, chừng nào còn bền gan trên đường; cho dù đã thất thểu, hay chỉ
(22)

còn thoi thóp; thì tệ lắm cũng vẫn được người đời khen tặng là có chí hướng, có nghị
lực. Vì vậy, chúng ta cứ cố gắng hết sức của mình, hãy sử dụng chính khả năng, con

người thật của ta thì dù có thất bại đi chăng nữa, chúng ta cũng vui lòng. Điều đó đâu
đáng để ta buồn, có thất bại mới có thành công, có nghị lực mới đạt được kết quả. Văn
hóa con người vẫn chỉ quảng bá và đề cao sự kiên cường. Chúng ta đều được dạy từ lúc
nằm nôi là một khi đã quyết định hướng đi và mục tiêu thì nhất định phải vững lòng
theo đuổi đến cùng. Phải theo đuổi cho đến khi thắng lợi vẻ vang hay thất bại hào hùng,
nhưng chúng ta tuyệt không được dạy cách rút lui kịp thời, cách bỏ cuộc đúng lúc. Sa
lầy trong cuộc chiến, bám trụ một cách bền gan, chôn vùi thêm bao sinh mạng cũng
mặc kệ. Nhưng để lập trường bị lung lạc hay mất niềm tin là tệ hại, xét lại mục tiêu hay
đường hướng đặt ra-cho dù trên cơ sở nào cũng vậy- thì quả phạm vào tối kị. Điều này
nghe chừng như chỉ là một sự ràng buộc về văn hóa hay xã hội, song thực sự lại có vẻ
được đóng khuôn sẵn trong tâm trí, tư duy con người. Theo đó, chính những con người
có khả năng lí luận sâu sắc lại là những người ít sẵn sàng tự chuyển đổi cách nhìn. Trái
lại, họ là thành phần bám víu mạnh mẽ nhất vào đường hướng đã từng lựa chọn. Lẽ
nào, con người ta lại tâm niệm cuộc sống chỉ là những quãng đường việt dã nối tiếp và
đã lên thì không thể dừng hay quay lại. Nói thẳng ra là chính chúng ta cần phải biết
lượng sức mình, đừng lấy cái tính bền chí của mình mà lại lạm dụng nó vì mục đích
thiếu thiết thực. Nếu nói một vận động viên chỉ cần tính bền bỉ, kiên cường là có thể
chinh phục đường đua 100km thì quả là một sai lầm. Họ hiểu rằng chỉ một yếu tố “ý
chí” thì không thể giúp họ hoàn thành chặng đường nếu thiếu “sức lực”. Chúng ta cũng
như học nhưng thay vào đó là “cơ hội”. Chính chúng ta tạo nên cơ hội và cần phải khôn
ngoan trong việc tận dụng nó. Đừng ngồi đó mà há miệng chờ sung, một việc ngu xuẩn,
phung phí thời giờ. Và khi biết cách tạo ra cơ hội cho bản thân mình thì ắt hẳn người ấy
sẽ có được lợi thế.
Việc để có được ý chí bền bỉ cần phải dựa vào chính chúng ta. Nó dễ có, nhưng cũng dễ
mất nếu như không biết gìn giữ và di dưỡng nó hằng ngày. Đừng cố tạo ra áp lực cho
ta, điều đó sẽ gây ra việc phản tác dụng trong việc hình thành tính “kiên trì”. Mối quan
hệ giữa “chí” và “cơ hội” là sự liên kết chặt chẽ mà một người muốn thành công sẽ có.
Xét cho cùng, mọi người trong chúng ta cần tu dưỡng đức tính của mình, đặc biệt là ý
chí cầu tiến. Có như vậy, nó mới trở thành một nếp sống đẹp trong mỗi con người.
.R.>

Ngày nay, có biết bao nhiêu người vừa mới gặp khó khăn là đã từ bỏ, nản chí. Thế
nhưng bên cạnh đó còn có những con người có ý chí, quyết tâm để đạt mục đích chính
đáng của mình. Chính họ đã nhận ra rằng: “Có chí thì nên”.
“Có chí thì nên”: một bài học giáo dục cho con trẻ rất hay của người xưa, đặc biệt là
đối với thế hệ trẻ hiện nay. Đôi khi chính chúng ta phải nhìn nhận rằng số người thiếu
sự quyết tâm, ý chí phấn đấu cầu tiến ngày càng nhiều trong xã hội. Dường như chính
bản thân họ, đúng hơn là sự tự giác, tự thân vận động đã bị mất đi trong cái tiện nghi
đầy đủ. Vì lẻ đó mà học lại sống một cách an nhàn, thiếu sự nỗ lực, ý chí cầu tiến. Và
sẽ tai hại hơn khi chính họ chưa được rèn luyện, được dạy cách thích ứng với mọi tình
huống bất ngờ xảy đến. Mặc khác còn có những người lại bi quan, không có sự kiên trì,
quyết tâm, thấy việc nặng nhọc trước mắt là đùn đẩy, có suy nghĩ là sẽ không làm được,
(23)

từ bỏ tất cả mọi thứ. Những con người ấy chỉ nhìn sự việc qua một khía cạnh, một khía
cạnh bó hẹp trong cái khuôn khổ mà họ từ tạo ra. Một cái vỏ bọc của sự bi quan. Họ chỉ
thấy cái xấu, cái bất lợi trước mắt nhưng lại quên đi lợi ích lâu dài. Bên cạnh đó lại có
những người mới vừa gặp thử thách đầu tiên là lại tự bỏ cuộc. Chuyện này đã quá quen
thuộc. Việc từ bỏ nhanh chóng ấy là do người đó thiếu sự tự tin, cầu tiến, họ sợ thất bại,
họ không dám nhìn nhận sự thật dù có thể là phủ phàng. Và cũng đôi khi có nhiều
người đã nổ lực hết sức mình để vượt qua thử thách nhưng lại không đạt được kết quả
mong muốn. Điều đó lại càng dẫn đến việc người ấy sẽ bị áp lực đè nặng, để rồi nản
chí, dừng cuộc đua nửa chừng trong khi bản thân học chỉ mới đi một phần ba chặng
đường. Thật ra chẳng có gì mới lạ cả. Con người từ cổ chí kim vẫn chạy đường trường
trên cái lối mòn, ngặt nghèo này. Bù lại-và cũng chính từ đó mà ra?- xã hội loài người
vẫn luôn trọng vọng những ai đạt được mục đích của mình, và mục đích càng cao lại
càng thêm vinh dự. Cái chính yếu và được đề cao vẫn lài cái quyết tâm, chừng nào còn
bền gan trên đường; cho dù đã thất thểu, hay chỉ còn thoi thóp; thì tệ lắm cũng vẫn
được người đời khen tặng là có chí hướng, có nghị lực. Vì vậy, chúng ta cứ cố gắng hết
sức của mình, hãy sử dụn chính khả năng, con người thật của ta thì dù có thất bại đi
chăng nữa, chúng ta cũng vui long. Điều đó đâu đáng để ta buồn, có thật bại mới có

thành công, có nghị lực mới đạt được kết quả.
Văn hóa con người vẫn chỉ quảng bá và đề cao sự kiên cường. Chúng ta đều được dạy
từ lúc nằm nôi là một khi đã quyết định hướng đi và mục tiêu thì nhất định phải vững
lòng theo đuổi đến cùng. Phải theo đuổi cho đến khi thắng lợi vẻ vang hay thất bại hào
hùng, nhưng chúng ta tuyệt không được dạy cách rút lui kịp thời, cách bỏ cuộc đúng
lúc. Sa lầy trong cuộc chiến, bám trụ một cách bền gan, chôn vùi thêm bao sinh mạng
cũng mặc kệ.
Nhưng để lập trường bị lung lạc hay mất niềm tin là tệ hại, xét lại mục tiêu hay đường
hướng đạt ra-cho dù trên cơ sở nào cũng vậy- thì quả phạm vào tối kị. Điều này nghe
chừng như chỉ là một sự rang buộc về văn hóa hay xã hội, song thực sự lại có vẻ được
đóng khuôn sẵn trong tâm trí, tư duy con người. Theo đó, chính những con người có
khả năng lí luận sâu sắc lại là những người ít sẵn sang tự chuyển đổi cách nhìn. Trái lại,
họ là thành phần bám víu mạnh mẽ nhất vào đường hướng đã từng lựa chọn. Lẽ nào,
con người ta lại tâm niệm cuộc sống chỉ là những quảng đường việt dã nối tiếp và đã
lên thì không thể dừng hay quay lại. Nói thẳng ra là chính chúng ta cần phải biết lượng
sức mình, đừng lấy cái tính bền chí của mình mà lại làm dụng nó vì mục đích thiếu
thiết thực.
Nếu nói một vận động viên chỉ cần tính bền bỉ, kiên cường là có thể chinh phục đường
đua 42km thì quả là một sai lầm. Họ hiểu rằng chỉ một yếu tố “ý chí” thì không thể
giúp họ hoàn thành chặng đường nếu thiếu “sức lực”. Chúng ta cũng như học nhưng
thay vào đó là “cơ hội”. Chính chúng ta tạo nên cơ hội và cần phải khôn ngoan trong
việc tận dụng nó. Đừng ngồi đó mà há miệng chờ sung, một việc ngu xuẩn, phung phí
thời giờ. Và khi biết cách tạo ra cơ hội cho bản thân mình thì ắc hẳn người ấy sẽ có
được lợi thế.
(24)

Việc để có được ý chí bền bỉ cần phải dựa vào chính chúng ta. Nó dễ có, nhưng cũng dễ
mất nếu như không biết gìn giữ và di dưỡng nó hằng ngày. Đừng cố tạo ra áp lực cho
ta, điều đó sẽ gây ra việc phản tác dụng trong việc hình thành tính “kiên trì”. Mối quan
hệ giữa “chí” và “cơ hội” là sự liên kết chặt chẽ mà một người muốn thành công có.

Xét cho cùng, mọi người trong chúng ta cần tu dưỡng đức tính của mình, đặc biệt là ý
chí cầu tiến. Có như vậy, nó mới trở thành một nếp sống đẹp trong mỗi con người.
C m ngh v ng i m yêu quý c a em ả ĩ ề ườ ẹ ủ
“Tuổi thơ tôi không được may mắn như bao đứa trẻ khác. Từ khi sinh ra tôi đã mồ côi
cha. Một mình mẹ nuôi tôi khôn lớn, mẹ là người cha, người mẹ tuyệt vời nhất trên đời
này.

Nhưng khi tôi lên chín tuổi, thời gian quá ngắn giữa mẹ và tôi thế nhưng mẹ đã bỏ tôi
một mình bơ vơ trên cõi đời này mà ra đi. Chỉ chín tuổi tôi còn quá nhỏ để hiểu được
sâu sắc việc mãi mãi không có mẹ bên cạnh. Nhưng hình ảnh ngày nào của mẹ thì
không bao giờ phai trong tôi, mỗi bước chân tôi đi như có bóng mẹ soi đường, chỉ tôi.
Mẹ là người sống mãi mãi trong lòng tôi.

Mẹ tôi là người phụ nữ mạnh mẽ, mẹ luôn sống vì tôi. Tuy cuộc sống vất vả và phải
sống chung với căn bệnh hiểm nghèo nhưng mẹ sống rất lạc quan, yêu đời. Mẹ tôi cao,
làn da xám đen vì nắng gió. Khuôn mặt phúc hậu, hiền từ. Mẹ luôn dạy bảo tôi những
điều tốt nhất. Mẹ động viên tôi những khi tôi buồn, tôi thất bại. Mẹ luôn lo lắng, mang
những điều tốt đẹp đến cho tôi còn tôi thì chỉ biết làm mẹ buồn, mẹ khóc.

Mẹ dạy tôi rất nhiều điều “Phải sống trung thực, ngay thẳng. Phải biết ơn nhưng không
được nhớ oán. Phải biết tha thứ yêu thương người khác. Nhất định chị em phải đoàn kết
với nhau mà sống, đừng để mọi người chê cười con không có dạy”. Đó là tất cả những
gì mẹ để lại cho tôi trước lúc ra đi. Lúc đó, tôi chẳng hiểu gì cả, tôi sống vô tư có mẹ
cũng như không có mẹ. Nhưng Mẹ ơi? Giờ con mới hiểu mồ cô mẹ là gì? Giờ con mới
biết những lời nói đó là tài sản quý giá nhất mà mẹ đã dành cho con. Con nhớ me nhiều
lắm, nhất định cn sẽ làm theo những gì mẹ dạy.

Mẹ tôi đã vượt qua khó khăn để sống và tôi cũng sẽ thế. Mẹ luôn là một vầng ánh sáng
soi dẫn đường tôi. Những nụ cười của mẹ sao nó cứ hiện mãi trong đầu tôi cả lúc mẹ ra
đi nữa. Giờ tôi muốn được nắm tay mẹ, muốn được ngồi vào mẹ nhưng tôi không thể!

Mẹ tôi rất thương yêu tôi, mẹ đã hi sinh cuộc đời mình để tôi được sống tốt hơn. Ngày
ấy, lúc mẹ đau đớn giữa đêm khuya, thấy mẹ đau tôi chẳng biết làm gì mà chỉ biết
khóc. Mẹ nắm tay tôi và cười trong những giọt nước mắt “Mẹ không sao đâu con. Thế
là tôi đã ngủ thiếp đi, sao tôi lại khờ dại đến ngu ngốc thế chứ? Tôi hiểu mẹ yêu tôi
nhường nào và tôi cũng vậy. Tuy giờ không có mẹ bên cạnh nhưng mẹ vẫn sống trong
tâm trí tôi. Tôi sẽ sống thật tốt để mẹ được vui lòng, giờ tôi chỉ có thể làm được thế
thôi.
(25)

×