NHỮNG BÀI HỌC DẠY CON LÀM GIÀU - 5 ppsx

v i nh ng cá nhân này, đi u quan tr ng h n h t là h ph i tìm ki m t v n t nh ngớ ữ ề ọ ơ ế ọ ả ế ư ấ ừ ữ
chuyên gia k ho ch v tài chính. Nh gn ng i này có th giúp b n v ch ra m t chi nế ạ ề ữ ườ ể ạ ạ ộ ế
l c đ u t và giúp con đ ng b n đi đúng h ng theo c u trúc đ u t dài h n.ượ ầ ư ườ ạ ướ ấ ầ ư ạ
B c đ u t này đòi h i s kiên nh n và bi t t n d ng th i gian. N u b n bi tậ ầ ư ỏ ự ẫ ế ậ ụ ờ ế ạ ế
đ u t s m và đ u đ n, b n có th tr lên giàu có. N u b n b t đ u tr , ch ng h n ầ ư ớ ề ặ ạ ể ở ế ạ ắ ầ ễ ẳ ạ ở
tu i 45, ki u đ u t b c này s ch ng giúp ích gì cho b n, nh t là trong kho ng th iổ ể ầ ư ậ ẽ ẳ ạ ấ ả ờ
gian t m c này cho đ n 2010.ừ ứ ế
B n có bi t ai thu c c p b c 4 không? (tuỳ ch n)ạ ế ộ ấ ậ ọ
B C 5: NH NG NHÀ Đ U T CHUYÊN NGHI PẬ Ữ Ầ Ư Ệ
Nh ng nhà đ u t này có “đ s c” tìm ki m nh ng chi n l c đ u t có nhi uữ ầ ư ủ ứ ế ữ ế ượ ầ ư ề
r i ro h n hay ch đ ng h n t i sao v y? B i vì h có thói quen ti n b c r t t t, m tủ ơ ủ ộ ơ ạ ậ ở ọ ề ạ ấ ố ộ
n n t ng ti n b c v ng ch c và hi u bi t v đ u t . Tr ch i đ i v i h ch ng m iề ả ề ạ ữ ắ ể ế ề ầ ư ờ ơ ố ớ ọ ẳ ớ
m gì h t p chung ch không th gn đa d ng hóa. H có m t k l c dài v tr nẻ ọ ậ ứ ườ ạ ọ ộ ỷ ụ ề ậ
th ng mà h đ t đ c đ u đ n, và h có đ tr n thua đ có th tìm th y kinh nghi m,ằ ọ ạ ượ ề ặ ọ ủ ậ ể ể ấ ệ
nh ng bài h c đáng giá rút ra t sai l m đó. ữ ọ ừ ầ
Nh ng ng i đ u t này th ng mua “s ” các kho n đ u t h n là mua “l ”. Hữ ườ ầ ư ườ ỉ ả ầ ư ơ ẻ ọ
đ t nh ng m i đ u t c a chính h l i v i nhau đ t s d ng. Ho c h chuyênặ ữ ố ầ ư ủ ọ ạ ớ ể ự ử ụ ặ ọ
nghi p t i m c đ đ tham gia m i đ u t mà nh ng ng i b n b c 6 c a h c nệ ớ ứ ủ ể ố ầ ư ữ ườ ạ ậ ủ ọ ầ
v n. ố
Nh ng y u t nào quy t đ nh s chuyên nghi p c a nh ng nhà đ u t này? Hữ ế ố ế ị ự ệ ủ ữ ầ ư ọ
có m t n n t ng tài chính v i ngu n thu nh p kinh doanh hay v h u đáng k t nghộ ề ả ớ ồ ậ ề ư ể ừ ề
nghi p c a mình hay có nh ng kho n đ u t b o th nh ng v ng ch c. Nh ng ng iệ ủ ữ ả ầ ư ả ủ ư ứ ắ ữ ườ
này ki m soát đ c t l v n/n c a mình, nghĩa là h có nhi u thu nh p h n so v iể ượ ỉ ệ ố ợ ủ ọ ề ậ ơ ớ
m c chi phí sinh ho t hàng ngày. H có m t hi u bi t c n k v th gi i đ u t và tứ ạ ọ ộ ể ế ặ ẽ ề ế ớ ầ ư ự
mình ch đ ng tìm ki m nh ng hi u bi t, nh ng thông tin m i. H c n th n, nh ngủ ộ ế ữ ể ế ữ ớ ọ ẩ ậ ư
không đa nghi, và luôn m r ng đ u óc c a mình.ở ộ ầ ủ
Trong m i đ u c , h ch i r i ro th p h n 20% s v n h b vào. H th ngố ầ ơ ọ ụ ủ ấ ơ ố ố ọ ỏ ọ ườ
b t đ u nh , b ra m t ít ti n, đ có th hi u bi t v cách làm ăn trong gi i đ u t choắ ầ ỏ ỏ ộ ề ể ể ể ế ề ớ ầ ư
dù đó là c phi u hay mua l i m t doanh nghi p kinh doanh m t hùn h p đ u t đ a cổ ế ạ ộ ệ ộ ạ ầ ư ị ố
181
hay mua l i tài s n b t ch thu đ u giá th n , vv …. N u h m t 20% s v n này, đi uạ ả ị ị ấ ế ợ ế ọ ấ ố ố ề

đó ch ng nh h ng gì đ n h . H có th t b i đó nh m t bài h kinh nghi m, r iẳ ả ưở ế ọ ọ ấ ạ ư ộ ọ ệ ồ
quay l i cu c ch i đ h c h i ti p, coi th t b i ch là m t ph n quá trình c a thànhạ ộ ơ ể ọ ỏ ế ấ ạ ỉ ộ ầ ủ
công. M c dù h không thích b m t ti n, h không h s b m t. Th t b i ch càngặ ọ ị ấ ề ọ ề ợ ị ấ ấ ạ ỉ
khi n h ti n t i tr c đ h c h i, h n là đ mình chím đ m trong c m xúc thu cu cế ọ ế ớ ướ ể ọ ỏ ơ ể ắ ả ộ
và tìm lu t s đ ki n t ng.ậ ư ể ệ ụ
N u m i ng i tr lên chuyên nghi p, h có th t t o ra nh ng m i đ u t cóế ọ ườ ở ệ ọ ể ự ạ ữ ố ầ ư
m c lãi xu t t 25% đ n vô h n. Nh ng nhà đ u t đ c g i là chuyên nghi p là b iứ ấ ừ ế ạ ữ ầ ư ượ ọ ệ ở
vì h có d ti n, có m t đ i ngũ c v n chuyên nghi p mà h t tay l a ch n, và m tọ ư ề ộ ộ ố ấ ệ ọ ự ự ọ ộ
k l c ch ng minh nh ng thành công c a h . ỷ ụ ứ ữ ủ ọ
Nh đã đ câp tr c đây, cac nhà đ u t c p b c này th ng s p đ t nh ng m iư ề ướ ầ ư ở ấ ậ ươ ắ ặ ữ ố
đ u t c a chính h l i v i nhau. Cũng gi ng nh có nhi u ng i mua nguyên b máyầ ư ủ ọ ạ ớ ố ư ề ườ ộ
vi tính t gian hàng bán l có nh ng ng i khác đi mua các b ph n r i và sau đó t l pừ ẻ ữ ườ ộ ậ ờ ự ắ
ráp thành m t máy vi tính cho nhu c u s d ng c u mình. Các nhà đ u t b c 5 có thộ ầ ử ụ ả ầ ư ậ ể
n p ráp các kho n đ u t khác thành m t m i đ u t l n y nh v y.ắ ả ầ ư ộ ố ầ ư ớ ư ậ
Nh ng nhà đ u t này bi t rõ r ng chính nh ng th i đi m khi n n kinh t điữ ầ ư ế ằ ữ ờ ể ề ế
xu ng là lúc th tr ng đang trao cho h nh ng c h i thành công ngàn vàng. H nh yố ị ườ ọ ữ ơ ộ ọ ả
vào th tr ng khi ng i khác nh y ra. H th ng bi t khi nào nên nh y ra. c p b cị ườ ườ ả ọ ườ ế ả Ở ấ ậ
này, m t chi n l c thoát ra còn quan tr ng h n chi n l c nh y vào.ộ ế ượ ọ ơ ế ượ ả
H r t rõ rang v nh ng nguyên t c hay nh ng quy lu t c a chính h v đ u t .ọ ấ ề ữ ắ ữ ậ ủ ọ ề ầ ư
Công c đ u t l a ch n c a h có th là đ a c, trái phi u gi m giá, doanh nghi pụ ầ ư ự ọ ủ ọ ể ị ố ế ả ệ
kinh doanh các doanh nghi p b phá s n hay nh ng đ t c phi u m i phát hành. Trongệ ị ả ữ ợ ố ế ớ
khi h ch p nh n r i ro nhi u h n m t ng i bình th ng, h r t ghét chuy n c b c.ọ ấ ậ ủ ề ơ ộ ườ ườ ọ ấ ệ ờ ạ
H có m t k ho ch và nh ng m c tiêu c th . H không ng ng h c h i m i ngày. Họ ộ ế ạ ữ ụ ụ ể ọ ừ ọ ỏ ỗ ọ
đ c báo, t p chí, đăng ký v i nh ng đ c san đ u t và tham d nh ng bu i th o lu nọ ạ ớ ữ ặ ầ ư ự ữ ổ ả ậ
v đ u t . H hi u rõ tìên b c và bi t cách b t ti n b c làm vi c cho mình. H t pề ầ ư ọ ể ạ ế ắ ề ạ ệ ọ ậ
chung chính vào vi c làm tăng tài s n c a h h n là đ u t b i vì h có th ki m themệ ả ủ ọ ơ ầ ư ở ọ ể ế
thu nh p. H tái đ u t nh ng kho n l i ki m đ c đ xây d ng và m r ng tài s nậ ọ ầ ư ữ ả ờ ế ượ ể ự ở ộ ả
c a h . H bi t rõ r ng vi c xây d ng m t c s tài s n v ng ch c đem l i l i nhu nủ ọ ọ ế ằ ệ ự ộ ơ ở ả ữ ắ ạ ợ ậ
182
hay lãi xu t cao mà không b đánh thu n ng s chính là con đ ng d n h đ n s giàuấ ị ế ặ ẽ ườ ẫ ọ ế ự

có dài lâu trong cu c đ i c a h . ộ ờ ủ ọ
H th ng xuyên d y nh ng hi u bi t này cho con h và đ l i tài s n c a họ ườ ạ ữ ể ế ọ ể ạ ả ủ ọ
cho nhi u th h theo sau d i hình th c công ty, t p đoàn, t h p u thác hay đ i tác.ề ế ệ ướ ứ ậ ổ ợ ỷ ố
B n than than h h u nh không s h u nhi u th nào c . Ch ng có nhi u tài s nả ọ ầ ư ở ữ ề ứ ả ẳ ề ả
đ ng d i tên h vì m c đích gi m thu và b o v kh i nh ng ng i ki u Robinứ ướ ọ ụ ả ế ả ệ ỏ ữ ườ ể
Hood c tin vào chuy n l y c a giàu chia cho ng i nghèo. Nh ng m c dù h không sứ ệ ấ ủ ườ ư ặ ọ ở
h u th gì, h ki m soát t t c m i th qua các t p đoàn. H ki m soát nh ng th c thữ ứ ọ ể ấ ả ọ ứ ậ ọ ể ữ ự ể
có t cách pháp nhân s h u tài s n c a h .ư ở ữ ả ủ ọ
H có m t h i đ ng giám đ c c a chính h đ có th giúp h trong vi c qu n lýọ ộ ộ ồ ố ủ ọ ể ể ọ ệ ả
nh ng tài s n này. H l ng nghe nh ng l i t v n và h c h i. H i đ ng không chínhữ ả ọ ắ ữ ờ ư ấ ọ ỏ ộ ố
th c này bao g m m t đ i ngũ chuyên gia ngân hang, k toán viên, lu t s và nhà muaứ ồ ộ ộ ế ậ ư
gi i. H b khá nhi u ti n cho c v n tài chính v ng ch c không ch làm tăng tài s nớ ọ ỏ ề ề ố ấ ữ ắ ỉ ả
c a h mà còn b o v s tài s n này đ i v i gia đình, b n bè, tranh t ng và chính ph .ủ ọ ả ệ ố ả ố ớ ạ ụ ủ
Ngay c khi h đã t giã cõi đ i, h v n còn ki m soát đ c tài s n c a h . Nh ngả ọ ừ ờ ọ ẫ ể ượ ả ủ ọ ữ
ng i này th ng đ c g i là “nh ng ng i qu n lý ti n b c”. Ngay c khi ch t, hườ ườ ượ ọ ữ ườ ả ề ạ ả ế ọ
v n ti p t c chi ph i s ph n đ ng ti n mà h đã t o ra.ẫ ế ụ ố ố ậ ồ ề ọ ạ
B n có bi t ai thu c c p b c 5 không? (tuỳ ch n).ạ ế ộ ấ ậ ọ
B C 6: NH NG NHÀ Đ U T TH C SẬ Ữ Ầ Ư Ự Ự
R t ít ng i trên th gi i này đ t đ c trình đ đ u t tuy t v i này. M , cấ ườ ế ớ ạ ượ ộ ầ ư ệ ờ Ở ỹ ứ
vài trăm ng i m i có m t ng i là nhà đ u t th c s . ng i này không ch là nhàườ ớ ộ ườ ầ ư ự ự ườ ỉ
đ u t thu c nhóm Đ mà còn là doanh nhân tài gi i thu c nhóm C, b i vì ng i này cóầ ư ộ ỏ ộ ở ườ
th v a t o ra m t chuy n kinh doanh kinh doanh l i v a t o ra c h i đ u t cùng lúc.ể ừ ạ ộ ệ ạ ừ ạ ơ ộ ầ ư
M c đích c a nhà đ u t th c s là t o ra nhi u ti n h n b ng cách t ng h p hài hoàụ ủ ầ ư ự ự ạ ề ề ơ ằ ổ ợ
ngu n v n, tài năng và th i gian c a nh ng ng i khác. H th ng là nh ng k làmồ ố ờ ủ ữ ườ ọ ườ ữ ẻ
‘lay đ ng và thúc đ y’ xã h i, làm cho n c M và nhi u qu c gia to l n khác tr thànhộ ẩ ộ ướ ỹ ề ố ớ ở
trung tâm quy n l c tài chính đ s . Đó là nh ng ng i thu c dòng h Kennedy, giaề ự ồ ộ ữ ườ ộ ọ
183
đình Rockefeller, Ford, Chính nh ng nhà đ u t th c s này đã đào t o ra công ăn vi cữ ầ ư ự ự ạ ệ
làm, chuy n kinh doanh và hàng hóa giúp cho m t qu c gia phát tri n th nh v ng.ệ ộ ố ể ị ượ
Nh ng nhà đ u t b c 5 th ng t o ra nh ng kho n đ u t cho riêng h sữ ầ ư ậ ườ ạ ữ ả ầ ư ọ ử

d ng đ ng v n c a mình. Trong khi đó, nh ng nhà đ u t th c s t o ra nh ng kho nụ ồ ố ủ ữ ầ ư ự ự ạ ữ ả
đ u t không nh ng cho chính h mà cho nh ng ng i khác s d ng tài năng và ngu nầ ư ữ ọ ữ ườ ử ụ ồ
v n c a m i ng i. Nh ng nhà đ u t th c s không c n có ti n m i t o ra ti n, chố ủ ọ ườ ữ ầ ư ự ự ầ ề ớ ạ ề ỉ
b i vì h bi t cách s d ng ti n và th i gian c a ng i khác. Nh ng nhà đ u t b c 6ở ọ ế ử ụ ề ờ ủ ườ ữ ầ ư ậ
t o ra kho n đ u t cho nhi u ng i khác mua l i. H làm cho nhi u ng i khác cũngạ ả ầ ư ề ườ ạ ọ ề ườ
giàu lên, t o ra công ăn vi c làm, và làm cho m i th có th ho t đ ng đ c. Trong giaiạ ệ ọ ứ ể ạ ộ ượ
đo n n n kinh t phát tri n, chuy n đ u t và làm ăn c a h r t suôn s . Trong giaiạ ề ế ể ệ ầ ư ủ ọ ấ ẻ
đo n n n kinh t b kh ng ho ng và đi xu ng, nhà đ u t th c s này l i càng giàuạ ề ế ị ủ ả ố ầ ư ự ự ạ
h n. H bi t r ng nh ng bi n đ ng kinh t m ra nhi u c h i m i cho h . H làơ ọ ế ằ ữ ế ộ ế ở ề ơ ộ ớ ọ ọ
nh ng ng i tham gia s m nh t vào m t d án, m t s n ph m, m t công ty hay m tữ ườ ớ ấ ộ ự ộ ả ẩ ộ ộ
qu c gia, c hang nhi u năm khi đám đông nh n ra và tham gia. Khi b n đ c trên báoố ả ề ậ ạ ọ
v m t qu c gia đang g p khó khăn hay lâm vào chi n tranh b n có th ch c ch n làề ộ ố ặ ế ạ ể ắ ắ
m t nhà đ u t th c s nào đó ch ng bao lâu h s có m t đó. M t nhà đ u t th cộ ầ ư ự ự ẳ ọ ẽ ặ ở ộ ầ ư ự
s s đi đ n n i mà h u h t m i ng i đêu tránh né, “Đ ng đi đ n nó. Qu c gia đó,ự ẽ ế ơ ầ ế ọ ườ ừ ế ố
hay chuy n kinh doanh đó, đang g p r i lo n r i ro nhi u l m”.ệ ặ ố ạ ủ ề ắ
Nh ng nhà đ u th th c th th ng nghĩ đ n nh ng lãi xu t t 100% đ n vôữ ầ ư ự ụ ườ ế ữ ấ ừ ế
h n. Đó là vì h bi t cách qu n lý r i ro và làm ra ti n mà không c n ti n. H có thạ ọ ế ả ủ ề ầ ề ọ ể
làm đ c đi u đó vì h bi t ti n b c không ph i là m t th đ v t h u hình, mà ch làượ ề ọ ế ề ạ ả ộ ứ ồ ậ ữ ỉ
m t ý t ng đ c t o ra trong đ u h . Nh ng ng i này cũng có l i s nh nhi uộ ưở ượ ạ ầ ọ ữ ườ ỗ ợ ư ề
ng i khác, nh ng h bi n l i s thành kích thích thúc đ y h ti n t i. H bi n l i sườ ư ọ ế ỗ ợ ẩ ọ ế ớ ọ ế ỗ ợ
thành ki n th c m i, tài s n m i. Trò ch i trong cu c đòi c a h chính là trò ch i ti nế ứ ớ ả ớ ơ ộ ủ ọ ơ ề
t o ra ti n. h yêu thích trò ch i ti n b c đó h nb b t c trò ch i nào khác. Đó chính làạ ề ọ ơ ề ạ ơ ấ ứ ơ
trò ch i làm lên cu c s ng c a h . Cho dù có th ng hay thua, b n cũng đ u nghe h nóiơ ộ ố ủ ọ ẳ ạ ề ọ
“Tôi yêu thích trò ch i này”. Và đó chính là nh ng gì t o nên m t nhà đ u th th c s .ơ ữ ạ ộ ầ ư ự ự
Cũng gi ng nh nh ng nhà đ u t b c 5 nh ng nhà đ u t th c s là nh ngố ư ữ ầ ư ậ ữ ầ ư ự ự ữ
ng i “qu n lý ti n b c” xu t s c khi nghiên c u con ng i này, b n th ng th y hườ ả ề ạ ấ ắ ứ ườ ạ ườ ấ ọ
r t r ng rãi v i b n bè gia đình, nhà th tôn giáo. Hãy nhìn nh ng ng i l p ra h cấ ộ ớ ạ ờ ữ ườ ậ ọ
184
vi n n i ti ng trên toàn th gi i. Rockefller đã giúp d ng lên đ i h c Chicago,ệ ổ ế ế ớ ự ạ ọ
J.P.Morgan đã nh h ng đ n Đ i h c Harvard không ch b ng ti n b c. Nh ng nhàả ưở ế ạ ọ ỉ ằ ề ạ ữ

đ u t th c s khác đã đ l i tên tu i c a mình nh nh ng ng i sáng l p nh ngầ ư ự ự ể ạ ổ ủ ư ữ ườ ậ ữ
tr ng đ i h c n i ti ng nh Vand bilt, Duka, Stanjord. H là nh ng ng i thuy nườ ạ ọ ổ ể ư ẻ ọ ữ ườ ề
tr ng vĩ đ i không nh ng trong ngành công nghiêp mà c trong giáo d c .ưở ạ ữ ả ụ
Ngày này , Ngài john Templeton v n còn c ng hi n r ng rãi cho tôn giáo , và G og sẫ ố ế ộ ể ố
hi n t ng hang tri u đô cho nh ng t ch c tôn giáo mà ông ta tin vào . Và cũng đ ngế ặ ệ ữ ổ ứ ừ
quên t ch c Ford, t ch c Getty, cũng nh ted Turuer đã t ng chu c p hàng t đô choổ ứ ổ ứ ư ừ ấ ỷ
t ch c liên hi p Qu c. Cho nên, trái ng c v i ng ng gì mà nhi u k đa nghi h c th cổ ứ ệ ố ượ ớ ữ ề ẻ ọ ứ
m a mai hay nh ng ch trích t các tr ng h c, chính ph , nhà th và h th ng thông tinỉ ữ ỉ ừ ườ ọ ủ ờ ệ ố
đ i chúng hay tuyên truy n, nh ng nhà đ u t th c s đã c ng hi n cho xã h i nhi uạ ề ữ ầ ư ự ự ố ế ộ ề
cách khác nhau không ch nnh là nh ng ng i huy trong ngành công nghi p, mà conỉ ư ữ ườ ệ
t o ra công ăn vi c làm và t o ra r t nhi u ti n . Đ có m t th gi i t t đ p h n,ạ ệ ạ ấ ề ề ể ộ ế ớ ố ẹ ơ
chúng ta c n có nhi u h n nh ng nhà đ u t th c s , ch không ph i ít h n mà nhi uầ ề ơ ữ ầ ư ự ự ứ ả ơ ề
k đa nghi th ng thuy t ph c chúng ta. Th c t l i có nhi u k đa nghi h n nh ngẻ ườ ế ụ ự ế ạ ề ẻ ơ ữ
nha d u t th c s . K đa nghi, th ng n ào và làm cho hang tri u ng i s s t, b tầ ư ự ự ẻ ườ ồ ệ ườ ợ ệ ấ
an, ch bi t di ki m s n đ nh , đ m b o h n là s t do.ỉ ế ế ự ổ ị ả ả ơ ự ự
B n có bi t ai thu c c p b c 6 không ?ạ ế ộ ấ ậ
TR C KHI Đ C TI P ƯỚ Ọ Ế
Đ n đây, quy n sách dã hoàn t t ph n gi i thích kin t Kim t đ . Ch ng này chế ể ấ ầ ả ừ ứ ồ ươ ủ
y u gi i thích nhóm Đ trên t đ . tr c khi các b n đ c ti p, d ói đây là m t s câuế ả ứ ồ ướ ạ ọ ế ư ộ ố
h i dành cho b n ỏ ạ
1. B n là ng i đ u t thu c b c nào?ạ ườ ầ ư ộ ậ
N u b n th c tình mu n làm giàu nhanh chóng, hãy đ c đi đ c l i b y c p b c đ uế ạ ự ố ọ ọ ạ ả ấ ậ ầ
t đó. C m i l n tôi đ c qua nh ng c p b c, tôi l i phát hi n thêm m t ph n vư ứ ỗ ầ ọ ữ ấ ậ ạ ệ ộ ầ ề
con ng i mình đ c ph n ánh trong b y c p b c đó. Tôi không ch nh n th yườ ượ ả ả ấ ậ ỉ ậ ấ
nh ng u đi m c a mình, mà còn, nh Zig Ziglar nói, “nh ng thính cách y u đi m”ữ ư ể ủ ư ữ ế ể
đã ki m hãm tôi l i. Con đ ng đi d n s giàu có ti n b c l n lao chính là c ng cề ạ ườ ế ự ề ạ ớ ủ ố
s c m nh con ng i b n và kh c ph c nh ng y u kém c a mình. Đ th c hi nứ ạ ườ ạ ắ ụ ữ ế ủ ể ự ệ
185
đ c đi u đó, tr c h t b n hãy nh n di n chúng h n là gi v con ng i b nượ ề ướ ế ạ ậ ệ ơ ả ờ ườ ạ
không có nh ng y u kém đó. ữ ế

Tát c chúng ta đi u mu n nghĩ t t v mình. Tôi m c tr thành nhà đ u t b c 6ả ề ố ố ề ơ ướ ở ầ ư ậ
trong su t cu c đ i c a mình. Tôi bi t đây chính lá đi u mà tôi mong mu n trố ộ ờ ủ ế ề ố ở
thành t lúc ng i b giàu gi i thích s gi ng nhau gi a m t k ch i ch ng khoánừ ườ ố ả ự ố ữ ộ ẻ ơ ứ
v i m t k cá ng a. Nh ng sau khi tìm hiêu nh ng c p b c khác nhau trong danhớ ộ ẻ ự ữ ữ ấ ậ
sách này, tôi có th phát hi n nh ng tính cách y u đi m đã k m gi con ng i tôiể ệ ữ ế ể ề ữ ườ
l i. M c dù ngày hôm nay tôi đang ho t đ ng nh m t nhà đ u t b c 6, tôi v nạ ặ ạ ộ ư ộ ầ ư ậ ẫ
ti p t c đ c đi đ c l i b y c p b c này và không ng ng trao đ i hoàn thi n mình.ế ụ ọ ọ ạ ả ấ ậ ừ ổ ệ
Tôi tìm th y nh ng tính cách y u kém c a mình t b c 3-C th ng ngóc đ u d yấ ữ ế ủ ừ ậ ườ ầ ậ
trong nh ng lúc b áp l c.Tên c b c có trong tôi lá đi u t t, nh ng nó cũng có khíaữ ị ự ở ạ ề ố ư
c nh x u. Do đó, nh có s h ng d n c a v tôi và b n bè, công thêm vi c tìm tòiạ ấ ờ ự ướ ấ ủ ợ ạ ệ
nghiên c u, tôi băt đ u nh n ra ngay nh ng y u kém c a mình và chuy n hoáứ ầ ậ ữ ế ủ ể
chúng thành nh ng s c m nh cá nhân. Tính hi u qu trong c on ng i tôi nh nhàữ ứ ạ ệ ả ườ ư
đ u t b c 6 đ c c i thi n ngay l p t c.ầ ư ậ ượ ả ệ ậ ứ
Còn đây là m t câu h i khác.ộ ỏ
2. B n mu n tr thành ng i đ u t c p b c nào ngay bây gi hay trong t ngạ ố ở ườ ầ ư ở ấ ậ ờ ươ
lai?
N u b n tr l i cho câu2 gíông nh câu1, th thì đó chính là c p b c b n mu n đ tế ạ ả ờ ư ế ấ ậ ạ ố ạ
t i. N u b n c m th y h nh phúc v trí hi n t i so v i vi c tr thành m t nhàớ ế ạ ả ấ ạ ở ị ệ ạ ớ ệ ở ộ
đ u t , th thì b n cũng ch ng c n nên đ c ti p đ làm gì. Ch ng h n, n u hi nầ ư ế ạ ẳ ầ ọ ế ể ẳ ạ ế ệ
t i b n đang là m t nhà đ u t v ng vàng b c 4 và không có ý múôn tr thànhạ ạ ộ ầ ư ữ ở ậ ở
nhà đ u t b c 5 hay b c 6, th thì b n đ ng đ c ti p quy n sách n a. M t trongầ ư ậ ậ ế ạ ừ ọ ế ể ữ ộ
nh ng ni m vui l n nh t c a cu c đ i chính là s h nh phúc b ng lòng v i hi nữ ề ớ ấ ủ ộ ờ ự ạ ằ ớ ệ
t i. Và tôi xin thành th c chúc m ng b n!ạ ự ừ ạ
CÁNH CÁO
B t c ai có m c tiêu tr thành nhà đ u t b c 5 hay b c 6 đi u ph i phát tri nấ ứ ụ ở ầ ư ậ ậ ề ả ể
nh ng k năng c a mình TR C H T b c 4. B c 4 không th nào b qua đ cữ ỹ ủ ƯỚ Ế ở ậ ậ ể ỏ ượ
trên con đ ng mà b n mu n nh n t i b c 5 hay b c 6. Nh ng ai c g ng tr thànhườ ạ ố ắ ớ ậ ậ ữ ố ắ ở
186
nhà đ u t b c 5 hay b c 6 mà không có nh ng k năng c n thi t c a nhà đ u tầ ư ậ ậ ữ ỹ ầ ế ủ ầ ư
b c 4 ch là m t ng i đ u t b c 3, t c là m t k c b c không h n không kém !ậ ỉ ộ ườ ầ ư ậ ứ ộ ẻ ờ ạ ơ

N u b n v n mu n và c n bi t nhi u h n v tài chính, v n c theo đu i m c tiêuế ạ ẫ ố ầ ế ề ơ ề ẫ ố ổ ụ
c a s t do t i chính, xin m i b n đ c ti p quy n sách. Nh ng ch ng còn l i sủ ự ự ả ờ ạ ọ ế ể ữ ươ ạ ẽ
ch y u t p trung vào nh ng tính cách c a m t ng i thu c nhóm C và Đ. Quaủ ế ậ ữ ủ ộ ườ ộ
nh ng ch ng này, b n s h c cách “đ t phá “t phía bên trái c a t đ sang phíaữ ươ ạ ẽ ọ ộ ừ ủ ứ ồ
bên ph i m t cách d dàng và ít r i ro. S di chuy n t bên trái sang bên ph i sả ộ ễ ủ ự ể ừ ả ẽ
ti p t c t p trung vào nh ng tài s n vô hình c a b n dung đ t o ra nh ng tài s nế ụ ậ ữ ả ủ ạ ể ạ ữ ả
h u hình ph n bên ph i c a t đ .ữ ở ầ ả ủ ứ ồ
Tr c khi ti p t c, tôi xin h i b n m t câu cu i cùng:T lúc không có nhà c a choướ ế ụ ỏ ạ ộ ố ừ ử
đ n khi tr thành tri u plhú strong th i gian không quá 10 năm, b n nghĩ hai vế ở ệ ờ ạ ợ
ch ng tôi c n ph i năm trong c p b c đ u t nào? b n s tìm th y câu tr l i trongồ ầ ả ấ ậ ầ ư ạ ẽ ấ ả ờ
ch ng k , mà đó tôi s chia s v i b n nh ng kinh nghi m h c h i đ c tươ ế ở ẽ ẻ ớ ạ ữ ệ ọ ỏ ượ ừ
chuy n phiêu l u c a b n thân tôi trên con đ ng nh m t i s t do v tài chính.ế ư ủ ả ườ ằ ớ ự ự ề
Chương 6: Con không thể lấy tiền bằng mắt con được
Vào cu i năm 1974, tôi mua m t căn h trung c nh bé vùng ven Waikiki. Đó là m tố ộ ộ ư ỏ ở ộ
trong nh ng b t đ ng s n đ u tiên c a tôi. Giá căn nhà kho ng 56000 đô. Căn nhà g mữ ấ ộ ả ầ ủ ả ồ
hai phòng ng , m t phòng t m trong m t chung c h ng trung bình. Căn h đem choủ ộ ắ ộ ư ạ ộ
thuê th t là hoàn h o, và tôi bi t ch c s có ng i thêu căn h đó ngay. ậ ả ế ắ ẽ ườ ộ
Tôi lái xe đ n văn phòng làm vi c c a ng i b giàu, trong lòng kh p kh i k choế ệ ủ ườ ố ấ ở ể
Ng i nghe v m i đ u t đó. Ng i nhìn so qua s p tài li u, và không đ y m t phútườ ề ố ầ ư ườ ấ ệ ầ ộ
sau Ng i ng ng đ u lên và h i tôi: “M i tháng con s m t bao nhiêu ti n?”ườ ẩ ầ ỏ ỗ ẽ ấ ề
“Kho ng 100 đô m i tháng”, tôi tr l i.ả ỗ ả ờ
“Đ ng có ngu ng c”, ng i b giàu nói. “Ta ch a đ c k nh ng con s nh ng t x pừ ố ườ ố ư ọ ỹ ữ ố ư ừ ấ
tài li u đó ta có th ch c ch n là con s m t m i tháng nhi u h n s ti n đó. H n n a,ệ ể ắ ắ ẽ ấ ỗ ề ơ ố ề ơ ữ
t i sao con l i đ u t vào m t th mà con bi t con s m t bao nhiêu ti n?”ạ ạ ầ ư ộ ứ ế ẽ ấ ề
“ , căn h trông th t d th ng, và con nghĩ đó là m t c h i t t. Ch c n s n ph tỒ ộ ậ ễ ươ ộ ơ ộ ố ỉ ầ ơ ế
187
m t tý xíu là căn h s trông y nh m i”, tôi nói.ộ ộ ẽ ư ớ
“Nh ng đi u đó không gi i thích t i sao con ph i m t ti n”, ng i b giàu nh ch mép.ư ề ả ạ ả ấ ề ườ ố ế
“B à, tay môi gi i đ a c b o con đ ng lo l ng v vi c m t ti n m i tháng bây gi .ố ớ ị ố ả ừ ắ ề ệ ấ ề ỗ ờ
H n b o trong m t vài năm n a, giá căn h s tăng g p đôi. H n n a, chính ph hi nắ ả ộ ữ ộ ẽ ấ ơ ữ ủ ệ

t i cho phép con đ c tr nh ng kho n m t ti n đó vào thu nh p cá nhân. N u conạ ượ ừ ữ ả ấ ề ậ ế
không ch p l y c h i đó, con e s có ng i khác l y m t”.ộ ấ ơ ộ ẽ ườ ấ ấ
Ng i b giàu đ ng d y và đóng c a phòng l i. Khi Ng i làm th , tôi bi t tôi s bườ ố ứ ậ ử ạ ườ ế ế ẽ ị
giũa t i t cũng nh s đ c d y m t bài h c quan tr ng. Tôi đã tr i qua nh ng ki uơ ả ư ẽ ượ ạ ộ ọ ọ ả ữ ể
d y nh th này c a Ng i.ạ ư ế ủ ườ
“Th thì con s m t bao nhiêu ti n m i tháng?” Ng i b giàu h i l i.ế ẽ ấ ề ỗ ườ ố ỏ ạ
“Kho ng 100 đô m i tháng”, tôi nói v i v b n ch n.ả ỗ ớ ẻ ồ ồ
Ng i b giàu l c đ u khi Ng i coi qua x p tài li u. Bài h c s b t đ u ngay thôi.ườ ố ắ ầ ườ ấ ệ ọ ẽ ắ ầ
Hôm đó, tôi đã đ c d y v ti n b c và đ u t nhi u h n nh ng th tôi đã h c đ cượ ạ ề ề ạ ầ ư ề ơ ữ ứ ọ ượ
trong su t 27 năm qua. Ng i b giàu hài lòng khi tôi đã giám b t tay hành đ ng và đ uố ườ ố ắ ộ ầ
t vào m t m nh đ a c, th nh ng hành đ ng đó c a tôi l i ph m quá nhi u l i l mư ộ ả ị ố ế ư ộ ủ ạ ạ ề ỗ ầ
có th khi n tôi l i b i sau này. Tuy nhiên, nh ng bài h c hôm đó v m t m i làm ănể ế ụ ạ ữ ọ ề ộ ố
đã giúp cho tôi ki m đ c hàng tri u đô trong nh ng năm sau này.ế ượ ệ ư
CON C N NHÌN Đ NG TI N B NG Đ U ÓC C A CONẦ Ồ Ề Ằ Ầ Ủ
“Đó không ph i là nh ng gì m t con th y đ c”, ng i b giàu nói. “M t m nh đ a cả ữ ắ ấ ượ ườ ố ộ ả ị ố
ch là m t m nh đ a c, cũng gi ng nh t gi y ch ng khoán c a m t công ty cũng chỉ ộ ả ị ố ố ư ờ ấ ứ ủ ộ ỉ
là m t t gi y ch ng khoán. Con có th th y nh ng th đ . Nh ng nh ng gì con khôngộ ờ ấ ứ ể ấ ữ ứ ồ ư ữ
th y m i là quan tr ng. Đó chính là m i làm ăn, là s tho thu n tài chính, là th tr ng,ấ ớ ọ ố ự ả ậ ị ườ
s qu n lý, các y u t r i ro, lu ng ti n m t, c c u c a m t công ty, các đ o lu t vự ả ế ố ủ ồ ề ặ ơ ấ ủ ộ ạ ậ ề
thu và hàng ngàn th khác s quy t đ nh m t c h i đ u t t t hay không”.ế ứ ẽ ế ị ộ ơ ộ ầ ư ố
Sau đó Ng i ti p t c xé nh m i giao kèo c a tôi b ng hàng lo t câu h i t i t p. “T iườ ế ụ ỏ ố ủ ằ ạ ỏ ớ ấ ạ
sao con l i ch u tr m c lãi su t cao đ n nh v y? Con có hình dung m c l i c a con làạ ị ả ứ ấ ế ư ậ ứ ờ ủ
bao nhiêu hay không? C h i đ u t đó phù h p nh th nào v i chi n l c đ u t dàiơ ộ ầ ư ợ ư ế ớ ế ượ ầ ư
h n c a con? Con s t n d ng nh ng y u t d th a nào? M c v n t i đa c a con làạ ủ ẽ ậ ụ ữ ế ố ư ừ ứ ố ố ủ
bao nhiêu? Con có ki m tra các k l c c a căn nhà t s tài chính hay không/ Làm thể ỷ ụ ủ ừ ở ế
nào đ con c tính chi phí s a ch a? Con có bi t là chính quy n thành ph v a m iể ướ ử ữ ế ề ố ừ ớ
thông báo k ho ch quy ho ch trong khu v c đó và thay đ i h ng giao thông hayế ạ ạ ự ổ ướ
188
không? S có m t d án thông đ ng ngay tr c chung c đó, cho nên dân c vùng đóẽ ộ ự ườ ướ ư ư
đang di chuy n sang n i có th tránh ti ng n trong su t th i gian thi công. Con có bi tể ơ ể ế ồ ố ờ ế

đi u đó không? Ta bi t là hi n t i th tr ng đang trên đà tăng tr ng, nh ng con cóề ế ệ ạ ị ườ ưở ư
bi t là nh ng y u t nào nh h ng đ n s tăng tr ng đó hay không? Do s h i ph cế ữ ế ố ả ưở ế ự ưở ự ồ ụ
n n kinh t hay là do lòng tham? Con nghĩ đà tăng tr ng đó s kéo dài trong bao lâu?ề ế ưở ẽ
Và chuy n gì x y ra n u nh con không cho m n đ c? ”ệ ả ế ư ướ ượ
Ph c l c t p 2 ụ ụ ậ
Ph n 1ầ - Ph n đ u quy n sách s nói v s khác nhau căn b n gi a b n nhóm ng i,ầ ầ ể ẽ ề ự ả ữ ố ườ
gi i thích lý do t i sao m t s ng i r i vào m t trong b n nhóm và b k t vào đó màả ạ ộ ố ườ ơ ộ ố ị ẹ
không hay. Ph n này s giúp b n xác đ nh v trí c a mình hôm nay và g i ý cho b n m tầ ẽ ạ ị ị ủ ợ ạ ộ
h ng đi trong vòng năm năm t i.ứơ ớ
Ph n 2ầ - Ph n nhì quy n sách s đ c p đ n nh ng chuy n bi n v cá tính. PH n nàyầ ể ẽ ề ậ ế ữ ể ế ề ầ
s trình bày v con ng i mà b n nên tr thành h n là nh ng gì b n ph i làm hôm nay.ẽ ề ườ ạ ở ơ ữ ạ ả
Ph n 3ầ - Ph n cu i quy n sách s đi sâu chi ti t v 7 b c đi trình t mà b n có thầ ố ể ẽ ế ề ướ ự ạ ể
th c hành theo n u nh b n mu n h i nh p vào nhóm ng i n m phía bên ph i t đ .ự ế ư ạ ố ộ ậ ườ ằ ả ứ ồ
Tôi s chia s v i b n v nh ng bí m t k năng c a ng i b giàu v n r t c n thi tẽ ẻ ớ ạ ề ữ ậ ỹ ủ ườ ố ố ấ ầ ế
đ tr thành m t ng i thành đ t thu c nhóm C hay Đ. V i nh ng đi u đó, tôi hy v ngể ở ộ ườ ạ ộ ớ ữ ề ọ
có th giúp b n ch n l a m t con đ ng đi cho mình h ng t i s t do v tìa chính.ể ạ ọ ự ộ ườ ướ ớ ự ự ề
Xuyên su t quy n sách, tôi luôn nh n m nh đ n t m quan tr ng c a s thông minh vố ể ấ ạ ế ầ ọ ủ ự ề
tài chính. N u b n mu n s ng và hành đ ng nhóm bên ph i c a t đ , t c là nhómế ạ ố ố ộ ở ả ủ ứ ồ ứ
ng i C hay Đ, b n c n ph i thông minh và nh y bén h n lúc b n ch n l i bên tráiườ ạ ầ ả ạ ơ ạ ọ ở ạ
c a t đ nh m t ng i thu c nhóm L hay T.ủ ứ ồ ư ộ ườ ộ
Đ tr thành m t ng i thu c nhóm C hay Đ, b n ph i ki m soát đ c h ng ch yể ở ộ ườ ộ ạ ả ể ượ ướ ả
ti n b c c a mình. Quy n sách này đ c vi t v i m c đích dành cho nh ng b n s nề ạ ủ ể ượ ế ớ ụ ữ ạ ẵ
sàng làm m t cú đ t phá trong đ i mình, dành cho nh ng ai dám v t xa h n s b oộ ộ ờ ữ ượ ơ ự ả
đ m vi c làm h ng t i s t do v ti n b c.ả ệ ướ ớ ự ự ề ề ạ
Chúng ta đang trong giai đo n ban đ u c a th i đ i công ngh thông tin, m t th i đ iở ạ ầ ủ ờ ạ ệ ộ ờ ạ
s mang l i nhi u c h i ti n b c vô giá h n bao gi h t. Chính nh ng cá nhân có kẽ ạ ề ơ ộ ề ạ ơ ờ ế ữ ỹ
năng c a m t ng i thu c nhóm C hay Đ m i có kh n ng nh n d ng và n m b tủ ộ ườ ộ ớ ả ư ậ ạ ắ ắ
189
nh ng c h i ngàn vàng đó. Đ thành đ t trong th i đ i thông tin, b n ph i hi u bi tữ ơ ộ ể ạ ờ ạ ạ ả ể ế
h t v b n nhóm ng i đó trong xã h i. M t đi u đáng ti c là h th ng giáo d c c a taế ề ố ườ ộ ộ ề ế ệ ố ụ ủ

v n còn l thu c vào th i đ i Công Nghi p, v n trang b cho sinh viên nh ng k năngẫ ệ ộ ờ ạ ệ ẫ ị ữ ỹ
ch đ tr thành nh ng con ng i thu c nhóm bên trái c a t đ .ỉ ể ở ữ ườ ộ ủ ứ ồ
N u b n mu n tìm ki m m t câu gi i đáp m i cho m t h ng đi cu c đ i trong th iế ạ ố ế ộ ả ớ ộ ướ ộ ờ ờ
đ i thông tin, quy n sách này hoàn toàn dành cho b n. Nó s giúp b n trong su t cu cạ ể ạ ẽ ạ ố ộ
hành trình k nguyên m i này. Dĩ nhiên, quy n sách này không ph i lúc nào cũng cóở ỷ ớ ể ả
m i câu tr l i th a đáng, nh ng nó s chia s v i b n v nh ng kinh nghi m cá nhânọ ả ờ ỏ ư ẽ ẻ ớ ạ ề ữ ệ
sâu s c, nh ng khám phá đ y ích l i và thi t th c c a chính tôi mà b n thân đã tr i quaắ ữ ầ ợ ế ự ủ ả ả
cu c phiêu l u xu t phát t phía bên nhóm L hay T và v t í đích nhóm C hay Đ.ộ ư ấ ừ ề ơ
N u b n đã th c s s n snàg b t đ u cu c hành trình, ho c n u b n đã đ t chân trênế ạ ự ự ẵ ắ ầ ộ ặ ế ạ ặ
con đ ng tìm đ n t do v tìa chính, tôi xin chân tr ng t ng b n quy n sách này.ườ ế ự ề ọ ặ ạ ể
190
Để trở thành nhà đầu tư lão luyện
LỜI KHUYÊN ĐẦU TƯ CỦA NGƯỜI BỐ GIÀU
Cách đây nhi u năm tôi h i ng i b giàu, ‘B s khuyên gì v i m t ng i đ uề ỏ ườ ố ố ẽ ớ ộ ườ ầ
t trung bình?’ Ng i đáp, ‘Đ ng trung bình.’ư ườ ừ
QUY T C TI N B C 90/10Ắ Ề Ạ
H u h t chúng ta đ u bi t quy lu t 80/20. T c là, 80% thành công c a chúng taầ ế ề ế ậ ứ ủ
đ c t o ra t 20% nh ng c g ng c a mình. Quy t c này do m t nhà kinh t h cượ ạ ừ ữ ố ắ ủ ắ ộ ế ọ
ng i Ý sáng l p vào năm 1897 – ông Vilfredo Pareto, và đ c g i là Quy t c v s cườ ậ ượ ọ ắ ề ự ố
g ng t i thi u.ắ ố ể
Ng i b giàu đ ng ý v i quy t c đó v s thành công đ t đ c trên m i lĩnhườ ố ồ ớ ắ ề ự ạ ượ ọ
v c, ngo i tr lĩnh v c ti n b c. Khi đ c p đ n ti n b c, ng i tin vào quy t c 90/10.ự ạ ừ ự ề ạ ề ậ ế ề ạ ườ ắ
Ng i nh n xét ch có 10% dân s chi m đ n 90% s ti n. Ng i ch ra trong th gi iườ ậ ỉ ố ế ế ố ề ườ ỉ ế ớ
đi n nh, 10% các di n viên ki m đ c t i 90% tìên b c. Th c t đó cũng x y ra trongệ ả ễ ế ượ ớ ạ ự ế ả
môi tr ng th thao, th gi i ngh s , th gi i các nhà đ u t - Đi u đó gi i thích t iườ ể ế ớ ệ ỹ ế ớ ầ ư ề ả ạ
sao mà ng i khuyên, ‘Đ ng trung bình’. M t bài báo m i đây đăng trên t p trí Wallườ ừ ộ ớ ạ
Stress đã ch ng ch ng minh đi u nh n xét c a Ng i. Bài báo đó cho th y 90% cứ ứ ề ậ ủ ườ ấ ổ
phi u M ch do 10% dân s M s h u.ế ở ỹ ỉ ố ỹ ở ữ
Quy n sách này s gi i thích cách làm th nào các nhà đ u t chi m 10% dân sể ẽ ả ế ầ ư ế ố
l i s h u đ n 90% c a c i xã h i và làm th nào b n có th đ t đ c đi u đó.ạ ở ữ ế ủ ả ộ ế ạ ể ạ ượ ề

B N S H C Đ C GÌ T QUY N SÁCH NÀY.Ạ Ẽ Ọ ƯỢ Ừ Ể
y ban giao d ch ch ng khoán M (SEC) đ nh nghĩa m t nhà đ u t đ đi u ki nỦ ị ứ ỹ ị ộ ầ ư ủ ề ệ
nh sau:ư
1. Ng i có thu nh p hàng năm t 2000.000 đô tr lên; ho cườ ậ ừ ở ặ
2. Ng i y và v ch ng ng i y có t ng thu nh p hàng năm t 300.000 đô trườ ấ ợ ồ ườ ấ ổ ậ ừ ở
lên; ho cặ
3. Ng i y có tài s n giá tr th c t 1 tri u đô tr lênườ ấ ả ị ự ừ ệ ở
191
SEC đã đ a ra các quy đ nh đòi h i nh m b o v m t nhà đ u t trung bìnhư ị ỏ ằ ả ệ ộ ầ ư
tr c nh ng kho n đ u t có nhi u r i ro và t h i nh t trong gi i đ u t . V n đ nàyướ ữ ả ầ ư ề ủ ệ ạ ấ ớ ầ ư ấ ề
l i phát sinh ch nh ng đòi h i này cũng đ ng th i ngăn c n m t nhà đ u t trungạ ở ỗ ữ ỏ ồ ờ ả ộ ầ ư
bình không có c h i ti p c n nh ng kho n đ u t h i nh t trên th gi i. Và đó chínhơ ộ ế ậ ữ ả ầ ư ờ ấ ế ớ
là lý do t i sao mà ng i b giàu đã đ a ra l i khuyên cho m t nhà đ u t bình th ng,ạ ườ ố ư ờ ộ ầ ư ườ
‘Đ ng trung bình’.ừ
KH I S T TAY TR NG.Ở Ự Ừ Ắ
Quy n sách này b t đ u v i th i đi m c t m c vào năm 1973 – lúc đó tôi t Vi tể ắ ầ ớ ờ ể ộ ố ừ ệ
Nam tr v . Đi u đó, cũng có nghĩa là trong vòng m t năm t i, tôi s th t nghi p,ở ề ề ộ ớ ẽ ấ ệ
không có ti n và không có tài s n gì c . Do đó, quy n sách này b t đ u t đi m c tề ả ả ể ắ ầ ừ ể ộ
m c – c t m c mà nhi u ng i b n s đ ng c m khi l p lên s nghi p cho chính mìnhố ộ ố ề ườ ạ ẽ ồ ả ậ ự ệ
t đôi bàn tay tr ng.ừ ắ
Vi t lên quy n sách này th t là m t th thách đ i v i tôi. Tôi đã vi t đi vi t l iế ể ậ ộ ử ố ớ ế ế ạ
t i 4 l n quy n sách này. Khi tôi vi t xong b n th o đ u tiên, chính cô Sharon Lechter -ớ ầ ể ế ả ả ầ
đ ng tác gi , đã nh c tôi nh l i nguyên t c 90/10 v ti n b c. C y nói: ‘tôi tin r ngồ ả ắ ớ ạ ắ ề ề ạ ố ấ ằ
không quá 3% dân s có m c t i thi u đ đ nh n là nhà đ u t chuyên nghi p. Đ iố ứ ố ể ủ ể ậ ầ ư ệ ố
v i riêng b n thân tôi, c t m c kh i đ u là năm 1973 khi mà trong tay tôi không h cóớ ả ộ ố ở ầ ề
m t c a c i nào. Nh ng gì tôi có lúc y ch là nh ng l i khuyên c a ng i b giàu vàộ ủ ả ữ ấ ỉ ữ ờ ủ ườ ố
m t gi c m làm giàu, m t c nguy n tr thành m t nhà đ u t đ đi u ki n đ cóộ ấ ơ ộ ướ ệ ở ộ ầ ư ủ ề ệ ể
th tham gia vào nh ng cu c ch i l n trong th gi i ng i giàu - nh ng cu c ch i màể ữ ộ ơ ớ ế ớ ườ ữ ộ ơ
m i ng i ch a t ng nghe đ n, ch a t ng đ c đ c p đ n nh ng trang báo tài chính,ọ ườ ư ừ ế ư ừ ượ ề ậ ế ữ
th m chí ch a t ng đ c các nhà môi gi i đ u t gi i thi u ‘bán l ’ ra công chúng.ậ ư ừ ượ ớ ầ ư ớ ệ ẻ

Nh v y, dù cho b n có nhi u ti n hay không đ đ u t đi n a,. cho dù b n hi uư ậ ạ ề ề ể ầ ư ữ ạ ể
bi t nh th nào v đ u t , quy n sách này cũng s có ích cho b n. N i dung cu nế ư ế ề ầ ư ể ẽ ạ ộ ố
sách này s trình bày th t đ n gi n v m t đ tài ph c t p. Và nh t là quy n sách nàyẽ ậ ơ ả ề ộ ề ứ ạ ấ ể
nh m đ n ằ ế nh ng ng i thích thú tr thành m t nhà đ u t hi u bi t ữ ườ ở ộ ầ ư ể ế cho dù họ
có bao nhiêu ti n trong tay đi chăng n a.ề ữ
Và b t c ai đ c “D y con làm giàu” đ u bi t, nh ng gì mà tôi và Sharon yêu c uấ ứ ọ ạ ề ế ữ ầ
b n là m t ý chí mong mu n h c h i và thái đ ti p thu c i m .ạ ộ ố ọ ỏ ộ ế ở ở
192
LÀM TH NÀO Đ Đ NG TRUNG BÌNHẾ Ể Ừ
Khi đ c p đ n ch ng khoán, quy lu t 90/10 v ti n b c v n gi nguyên giá tr .ề ậ ế ứ ậ ề ề ạ ẫ ữ ị
V m t cá nhân, tôi r t quan tâm đ n th c t này b i vì ngày càng có nhi u hề ặ ấ ế ự ế ở ề ộ
gia đình d a vào các kho n đ u t làm ngu n thi nh p ch y u cho t ng lai. V n đự ả ầ ư ố ậ ủ ế ươ ấ ề
ch , trong khi càng nhi u ng i tr thành nhà đ u t thì có r t ít ng i hi u bi t vở ỗ ề ườ ở ầ ư ấ ườ ể ế ề
đ u t . Chuy n gì s x y ra đ i v i nh ng ng i này.ầ ư ệ ẽ ả ố ớ ữ ườ
Ý đ nh c a tôi khi vi t quy n sách này là đ giúp các b n tìm ra nh ng gi i đápị ủ ế ể ể ạ ữ ả
cho nh ng câu h i đ i lo i nh th . Và gi nh các b n không tho mãn v i gi i đápữ ỏ ạ ạ ư ế ả ư ạ ả ớ ả
y, quy n sách v n có th ti p thêm ngu n h ng kh i đ giúp b n ấ ể ẫ ể ế ố ứ ở ể ạ đào sâu thêm và
khám phá ra nh ng ph ng cách có th áp d ng trong đ i b n. ữ ươ ể ụ ờ ạ Cách đây h n 40ơ
năm, đi u quan tr ng nh t là ng i b giàu đã đ l i cho tôi chính là s kh i d y tínhề ọ ấ ườ ố ể ạ ự ơ ậ
hi u kỳ trong tôi v đ tài đ u t . Tôi nh n th y ng i b giàu đã có m t s c m nhế ề ề ầ ư ậ ấ ườ ố ộ ứ ạ
mà b tôi không h có, và tôi cũng mu n chính mình chi m h u đ c s c m nh kỳố ề ố ế ữ ượ ứ ạ
di u đó.ệ
Tôi nh n ra r ng không ph i đ ng ti n đã làm cho ng i b giàu tr thành m tậ ằ ả ồ ề ườ ố ở ộ
nhà đ u t giàu có cách suy nghĩ và logic hoàn toàn đ i l p v i b tôi. Tôi nh n ra r ngầ ư ố ậ ớ ố ậ ằ
ng i b giàu có cách suy nghĩ hoàn toàn đ i l p v i b tôi. Tôi nh n ra mình ph iườ ố ố ậ ớ ố ậ ả
hi u cho đ c ki u suy nghĩ c a ng i b giàu n u nh tôi mu n có đ c trong tayể ượ ể ủ ườ ố ế ư ố ượ
nh ng s c m nh mà ng i đang có.ữ ứ ạ ườ
Tôi tò mò. Và chính s tò mò cũng nh n i khát khao mu n làm ch s c m nhự ư ố ố ủ ứ ạ
c a ng i b giàu, còn đ c g i là ki n th c và kh năng đã m ra cho tôi m t chânủ ườ ố ượ ọ ế ứ ả ở ộ
tr i m i trên con đ ng h c h i và tìm ki m.ờ ớ ườ ọ ỏ ế

CÂU TR L I C A NG I B GIÀUẢ Ờ Ủ ƯỜ Ố
Cu i cũng, tôi cũng thu h t lòng can đ m c a m t đ a nh 12 tu i h i ng i bố ế ả ủ ộ ứ ỏ ổ ỏ ườ ố
giàu, ‘B làm th nào mà mua đ c 10 m u đ t đ t ti n đó trong khi b con không thố ể ượ ẫ ấ ắ ề ố ể
nào mua n i?’ ng i choàng tay qua vai tôi, ch m ch p b c t i và gi i thích cho tôiổ ườ ậ ạ ướ ớ ả
193
nghe nh ng đi u c b n v ti n b c và nhà đ u t . “Ta cũng không mua n i nó con à,ữ ề ơ ả ề ề ạ ầ ư ổ
mà chính s nghi p kinh doanh c a ta đã mua nó giùm ta.”ự ệ ủ
Cách đây vài năm, tôi d y m t l p h c đ u t dài 3 ngày t i Sydney, Úc. H tạ ộ ớ ọ ầ ư ạ ế
m t ngày r i đ u, tôi t p trung th o lu n v nh ng th thu t và chi n l c xây d ngộ ưỡ ầ ậ ả ậ ề ữ ủ ậ ế ượ ự
kinh doanh. M t thành viên trong l p h t ch i n i đã ch t v n tôi, “Tôi b ti n đ n đâyộ ớ ế ụ ổ ấ ấ ỏ ề ế
c t đ h c cách đ u t . Sao ông l i phí qúa nhi u th i gian v vi c kinh doanh đ nố ể ọ ầ ư ạ ề ờ ề ệ ế
th ?”ế
Tôi tr l i, “Có hai lý do. Lý do th nh t là vĩ tr c sau gì chúng ta đ u đ u tả ờ ứ ấ ướ ề ầ ư
vào vi c kinh doanh. N u anh đ u t vào c phi u, t c là anh đang đ u t vào vi cệ ế ầ ư ổ ế ứ ầ ư ệ
kinh doanh c a m t doanh nghi p. N u anh ta mua m t mi ng đ t đ đ u t cho thuê,ủ ộ ệ ế ộ ế ấ ể ầ ư
mi ng đ a c đó chính là m t vi c kinh doanh c a m t doanh nghi p. N u anh ta muaế ị ố ộ ệ ủ ộ ệ ế
m t mi ng đ t đ đ u t cho thuê, mi ng đ a c đó chính là m t vi c kinh doanh. N uộ ế ấ ể ầ ư ế ị ố ộ ệ ế
anh ta mua trái phi u, anh cũng đang đ u t vào kinh doanh. Do đó đ tr thành m nhàế ầ ư ể ở ộ
đ u t gi i, tr c h t anh ph i c n gi i v kinh doanh. Lý do th hai là vì cách đ u tầ ư ỏ ướ ế ả ầ ỏ ề ứ ầ ư
t t nh t chính là s d ng vi c đ u t cho mình. Cách nhà đ u t d nh t là cách đ u tố ấ ử ụ ệ ầ ư ầ ư ở ấ ầ ư
cho m t cá nhân đ n đ c. M t nhà đ u t trung bình bi t r t ít v kinh doanh vàộ ơ ộ ộ ầ ư ế ấ ề
th ng đ u t đ n l . Chính vì th tôi đã b ra nhi u th i gian nói v đ tài này trongườ ầ ư ơ ẻ ế ỏ ề ờ ề ề
khoá h c đ u t các b n ”.ọ ầ ư ạ ạ
Và cũng th , quy n sách này s đ c p đ n các đ tài xây d ng kinh doanh cũngế ể ẽ ề ậ ế ề ự
nh cách phân tích m t doanh nghi p. Ph n còn l i s đ u t thông qua vi c kinhư ộ ệ ầ ạ ẽ ầ ư ệ
doanh cũng nh cách phân tích m t doanh nghi p. Cách đây 40 năm, ng i b giàu đãư ộ ệ ườ ố
nói, “Ta không mua n i mi ng đ t đó, mà chính s nghi p kinh doanh c a ta đã muaổ ế ấ ự ệ ủ
nó”. Nói cách khác, quy t c c a ng i b giàu chính là “ắ ủ ườ ố L y vi c kinh doanh muaấ ệ
đ u t cho chính mìnhầ ư ”. H u h t m i ng i đ u không giàu là vì h ch bi t đ u tầ ế ọ ườ ề ọ ỉ ế ầ ư
cá nhân v i t cách cá nhân riêng l , ch không ph i v i t cách ch doanh nghi p.ớ ư ẻ ứ ả ớ ư ủ ệ

Qua quy n sách này, b n s th y t i sao 10% dân s chi m 90% ti n b c. T đó quy nể ạ ẽ ấ ạ ố ế ề ạ ừ ể
sách s ch cách làm th nào b n có th th c hi n đ c gi ng nh th .ẽ ỉ ế ạ ể ự ệ ượ ố ư ế
Ngay sau đó, v tham d đó đã v l ra t i sao tôi dành nhi u th i gian v kinhị ự ỡ ẽ ạ ề ờ ề
doanh. Cu i khoá h c, c l p b t đ u nh n ra r ng nh ng nhà t phú trên th gi iố ọ ả ớ ắ ầ ậ ằ ữ ỷ ế ớ
không mua các kho n đ u t mà t mình t o ra chúng. Hi n t ng nhi u thanh niênả ầ ư ự ạ ệ ượ ề
194
ch a quá 30 tu i đã tr thành t phú không ph i là do nh ng thanh niên y đi mua cácư ổ ở ỷ ả ữ ấ
kho n đ u t , mà ả ầ ư chính h đã t o ra c h i đ u t cho hàng tri u ng i khác đ uọ ạ ơ ộ ầ ư ệ ườ ầ
t vào.ư
G n nh m i ngày tôi đ u nghe có ng i nói, “Tôi có m t ý t ng s n ph mầ ư ỗ ề ườ ộ ưở ả ẩ
m i có th làm ra hàng tri u đô.” Đáng ti c thay, h u nh nh ng ý t ng sáng t o đóớ ể ệ ế ầ ư ữ ưở ạ
không bao gi thành nh ng tài s n đ s c . Phân n a quy n sách này s t p trung làmờ ữ ả ồ ộ ả ử ể ẽ ậ
th nào các nhà t phú đã bi n nh ng ý t ng c a mình thành nh ng kho n đ u t giáế ỷ ế ữ ưở ủ ữ ả ầ ư
hàng tri u, hàng t đô m i g i các nhà đ u t khác. Do đó, n u b n t ng cho r ng ệ ỷ ờ ọ ầ ư ế ạ ừ ằ suy
nghĩ có th giúp cho mình giàu cóể , th m chí có th đ a b n thành h i viên c a câu l cậ ể ư ạ ộ ủ ạ
b nh ng ng i giàu 90/10 đó, tôi xin t ng b n n a quy n sách này.ộ ữ ườ ặ ạ ử ể
MUA, GI VÀ C U NGUY NỮ Ầ Ệ
Trong nhi u năm, ng i b giàu đã ch cho tôi th y đ u t có ý nghĩa khác nhauề ườ ố ỉ ấ ầ ư
đ i v i nh ng h ng ng i khác nhau. Ngày nay tôi th ng nghe m i ng i nói câuố ớ ữ ạ ườ ườ ọ ườ
nh :ư
- “Tôi v a m i mua 500 c phi u c a công ty XYZ v i giá 5 đô m t c phi u.ừ ớ ỏ ế ủ ớ ộ ổ ế
Sau đó, giá c phi u tăng lên 15 đô và tôi bán ra, ki m đ c 5.000 đô trong vòng khôngổ ế ế ư ợ
đ y m t tu n.”ầ ộ ầ
- “V ch ng tôi mua l i nh ng căn nhà cũ, s a l i và sau đó bán đi ki m đ cợ ồ ạ ữ ử ạ ế ượ
l i.”ờ
- “Tôi mua bán h p đ ng hàng hoá bán tr c giao sau.”ợ ồ ướ
- “Tôi có h n 1 tri u đô la trong tài kho n h u trí. ”ơ ệ ả ư
- “Ch ng có gì an toàn h n b ti n vào ngân hàng.”ẳ ơ ỏ ề
- “Tôi có m t danh m c đ u t đa d ng hóa.”ộ ụ ầ ư ạ
- “Tôi đ u t có quan đi m dài h n.”ầ ư ể ạ

Trong khi nh ng câu nói trên ph n ánh nh ng lo i s n ph m và nh ng ki u đ uữ ả ữ ạ ả ẩ ữ ể ầ
t khác nhau, ng i b giàu đã không đ u t nh v y. Mà thay vào đó, Ng i nói,ư ườ ố ầ ư ư ậ ườ
“H u h t m i ng i không ph i là nhà đ u t mà ch là k tích lu c h i ho c cầ ế ọ ườ ả ầ ư ỉ ẻ ỹ ơ ộ ặ ờ
195
b c. H u h t m i ng i đ u mang cùng m t h i ch ng “mua - gi - và c u nguy nạ ầ ế ọ ườ ề ộ ộ ứ ữ ầ ệ
cho giá tăng.” H s ng ch p ch n trong hy v ng th tr ng s đi lên và s hãi khi thọ ố ậ ờ ọ ị ườ ẽ ợ ị
tr ng đi xu ng ho c s p đ . M t nhà đ u t chính nghĩa đ u ki m đ c ti n b t kườ ố ặ ụ ổ ộ ầ ư ề ế ượ ề ấ ể
th tr ng đi lên hay đi xu ng, b t k h th ng hay thua, và h đ u ch i c ‘ng n’ l nị ườ ố ấ ể ọ ằ ọ ề ơ ả ắ ẫ
‘dài’. Ng i đ u t trung bình không bi t làm th , cà cũng chính vì th mà h u h tườ ầ ư ế ế ế ầ ế
nh ng nhà đ u t trung bình đó đ u thu c v nhóm 90% ch ki m đ c 10% ti n b c.ữ ầ ư ề ộ ề ỉ ế ượ ề ạ
”
KHÔNG PH I LÀ MUA, GI VÀ C U NGUY NẢ Ữ Ầ Ệ
Đ u t đ i v i ng i b giàu không ph i là vi c mua, gi và c u nguy n đ nầ ư ố ớ ườ ố ả ệ ữ ầ ệ ơ
thu n. Quy n sách này s đ c p đ n đ tài sau:ầ ể ẽ ề ậ ế ề
1. 10 k năng ki m soát c a nhà đ u t : Nhi u ng i cho r ng đ u t là r i ro,ỹ ể ủ ầ ư ề ườ ằ ầ ư ủ
ng i b giàu l i nói, “Đ u t không r i ro, mà không ki m soát đ c nó m i chính làườ ố ạ ầ ư ủ ể ượ ớ
m t r i ro.” 10 k năng ki m soát đ c trình bày trong quy n sách này s giúp các b nộ ủ ỹ ể ượ ể ẽ ạ
có th gi m m c r i ro và tăng l i nhu n.ể ả ứ ủ ợ ậ
2. K ho ch c a ng i b giàu g m 4 giai đo n đã h ng d n tôi t ch khôngế ạ ủ ườ ố ồ ạ ướ ẫ ừ ỗ
có m t đ ng ti n trong túi đ n ch đ u t v i l ng ti n m t d d . Giai đo n đ uộ ồ ề ế ỗ ầ ư ớ ượ ề ặ ư ả ạ ầ
tiên chu n b tinh th n đ tr thành m t nhà đ u t . Đ i v i m i ng i, đây là giaiẩ ị ầ ể ở ộ ầ ư ố ớ ọ ườ
đo n nghe có v đ n gi n nh ng l i h t s c quan tr ng trong vi c đ u t m t cách tạ ẻ ơ ả ư ạ ế ứ ọ ệ ầ ư ộ ự
tin.
3. Các lu t thu khác nhau áp d ng cho các nhà đ u t khác nhau. Trong quy nậ ế ụ ầ ư ể
D y Con Làm Giàu t p 2, tôi đã phác ho chân dung b n nhóm ng i trong th gi iạ ậ ạ ố ườ ế ớ
ti n b c. Đó là: ề ạ
L: Nhóm ng i làm công;ườ
T: Nhóm ng i làm t ;ườ ư
C: Nhóm ng i làm ch doanh nghi p;ườ ủ ệ
Đ: Nhóm đ u t .ầ ư

196
Nói cách khác, lý do th hai c a th c t 90/10 là ch có nhóm ng i 10% bi tứ ủ ự ế ỉ ườ ế
cách đ u t t b n nhóm khác nhau đ có th t n d ng các u đãi v thu khác nhau.ầ ư ừ ố ể ể ậ ụ ư ề ế
Trong khi đó, m t nhà đ u t trung bình thông th ng ch bi t đ u t vào m t nhóm.ộ ầ ư ườ ỉ ế ầ ư ộ
4. T i sao làm th nào m t nhà đ u t th c s v n có th ki m ti n b t k thạ ế ộ ầ ư ự ự ẫ ể ế ề ấ ể ị
tr ng lên xu ng hay s p đ .ườ ố ụ ổ
5. S khác nhau gi a các nhà đ u t ch ng khoán theo tr ng phái n n t ng vàự ữ ầ ư ứ ườ ề ả
tr ng phái k thu t.ườ ỹ ậ
6. Trong t p 2, tôi đã phân tích sáu c p b c đ u t . Quy n sách này s b t đ uậ ấ ậ ầ ư ể ẽ ắ ầ
t hai b c đ u t cu i cùng và chia chi ti t hai b c này ra thành các nhóm:ừ ậ ầ ư ố ế ậ
Nhà đ u t đ đi u ki nầ ư ủ ề ệ
Nhà đ u t chuyên mônầ ư
Nhà đ u t lão luy nầ ư ệ
Nhà đ u t n i bầ ư ộ ộ
Nhà đ u t th c sầ ư ự ự
\Khi đ c h t quy n sách này, b n s bi t đ c nh ng k năng và ki n th c c n đ iọ ế ể ạ ẽ ế ượ ữ ỹ ế ứ ầ ố
v i m i nhóm đ u t khác nhau.ớ ỗ ầ ư
7. Nhi u ng i nói, “Khi ki m đ c ti n, tôi s không còn g p khó khăn v ti nề ườ ế ượ ề ẽ ặ ề ề
b c n a.” Th nh ng h không nh n th y r ng có quá nhi u ti n cũng t h i nhạ ữ ế ư ọ ậ ấ ằ ề ề ệ ạ ư
không có ti n. Trong quy n sách này, b n s nh n bi t s khác nhau gi a hai v n đề ể ạ ẽ ậ ế ự ữ ấ ề
khó khăn v ti n back: không có ti n ho c có quá nhi u ti n.ề ề ề ặ ề ề
M t trong nhi u nguyên nhân khi n cho r t nhi u ng i v n tr lên túng qu nộ ề ế ấ ề ườ ẫ ở ẫ
sau khi chi m đ c nhi u ti n là b i vì h không bi t cách gi i quy t v n đ nhi uế ượ ề ề ở ọ ế ả ế ấ ề ề
ti n. Quy n sách này không ch cho b n cách ki m ti n mà ch b n cách ki m ti n màề ể ỉ ạ ế ề ỉ ạ ế ề
c cách gi chúng. Nh ng i b giàu c a tôi đã t ng nói, “Có nghĩa lý gì khi con ki mả ữ ư ườ ố ủ ừ ế
đ c nhi u ti n r i đ m t h t?”ượ ề ề ồ ể ấ ế
M t ng i b n môu gi i t ng tâm s v i tôi, “Ng i đ u trung bình không ki mộ ườ ạ ớ ừ ự ớ ườ ầ ế
ra ti n trên th tr ng. Không nh t thi t h b l , mà ch là h không ki m đ c nhi uề ị ườ ấ ế ọ ọ ỗ ỉ ọ ế ượ ề
197
ti n mà thôi. T ch ng ki n kh i ng i ki m l i trong năm nay nh ng năm sau l i m tề ớ ứ ế ố ườ ế ờ ư ạ ấ

h t. ”ế
8. Làm th nào đ ki m đ c nhi u ti n h n m t nhà đ u t đ đi u ki n.ế ể ế ượ ề ề ơ ộ ầ ư ủ ề ệ
Ng i b giàu nói, “Tìên ch là m t ý t ng con . Làm sao con có th giàu đ c n uườ ố ỉ ộ ưở ạ ể ượ ế
con c cho r ng 200.00 USD là m t s ti n l n? N u con mu n tr thành m t nhà đ uứ ằ ộ ố ề ớ ế ố ở ộ ầ
t giàu có, con ph i nhìn th y s ti n 200.000 đô đó ch là m t h t mu i b bi n” Vàư ả ấ ố ề ỉ ộ ộ ố ỏ ể
đi u đó gi i thích t i sao ph n 1 c a quy n sách này h t s c quan tr ng.ề ả ạ ầ ủ ể ế ứ ọ
ĐI U GÌ LÀM M T NHÀ Đ U T THU C NHÓM 90/10 KHÁCH BI T?Ề Ộ Ầ Ư Ộ Ệ
M t trong nh ng khía c nh ch ch t nh t c a quy n sách này chính là s khácộ ữ ạ ủ ố ấ ủ ể ự
nhau c b n v cách suy nghĩ gi a m t nhà đ u t 90/10 và m t ng i đ u t trungơ ả ề ữ ộ ầ ư ộ ườ ầ ư
bình. ng i b giàu th ng nói, “N u con mu n giàu, hãy tìm hi u xem nh ng gì màườ ố ướ ế ố ể ữ
ng i khác làm và hãy làm ng c l i.” Khi đ c quy n sách, b n s th y gi a nhómườ ượ ạ ọ ể ạ ẽ ấ ữ
ng i giàu 90/10 và nh ng ng i khác không có s khác bi t v các ph ng ti n đ uườ ữ ườ ự ệ ề ươ ệ ầ
t , mà ch khác bi t l i suy nghĩ và l p lu n. Tôi xin đ a ra vài ví d :ư ỉ ệ ở ố ậ ậ ư ụ
1. H u h t nh ng ng i đ u t th ng nói, “Đ ng ch p nh n r i ro” Nhà đ uầ ế ữ ườ ầ ư ướ ừ ấ ậ ủ ầ
t giàu có mu n ch p nh n r i ro.ư ố ấ ậ ủ
2. H u h t nh ng ng i đ u t th ng “đa d ng hoá”, trong khi nhà đ u t giàuầ ế ữ ườ ầ ư ườ ạ ầ ư
có l i t p trung.ạ ậ
3. Ng i đ u t trung bình c gi m n càng nhi u càng t t, trong khi nhà đ u tườ ầ ư ố ả ợ ề ố ầ ư
giàu có biêt tăng n có l i cho mình.ợ ợ
4. Ng i đ u t trung bình c gi m n càng nhi u càng t t, trong khi đó ng iườ ầ ư ố ả ợ ề ố ườ
đ u t giàu bi t cách tăng chi phí làm cho mình giàu h n.ầ ư ế ơ
5. Ng i đ u t trung bình có vi c làm. Nhà đ u t giàu có t o ra vi c làm.ườ ầ ư ệ ầ ư ạ ệ
6. Ng i đ u t trung bình làm vi c c c nh c. Nhà đ u t làm vi c ít h n màườ ầ ư ệ ự ọ ầ ư ệ ơ
v n có nhi u ti n.ẫ ề ề
M T BÊN KIA C A Đ NG TI NẶ Ủ Ố Ề
198
Nh v y, đi u quan tr ng khi đ c quy n sách này là b n c g ng nh n bi tư ậ ề ọ ọ ể ạ ố ắ ậ ế
nh ng suy nghĩ c a mình khi nào hoàn toàn mâu thu n và đ i ch i v i nh ng t t ngữ ủ ẫ ố ọ ớ ữ ư ưở
h ng d n c a ng i b giàu. Ng i nói, “M t trong nh ng lý do khi n cho ít ng iướ ẫ ủ ườ ố ườ ộ ữ ế ườ
tr lên giàu có là vì m i ng i th ng b k t vào m t l i mòn suy nghĩ. H cho r ngở ọ ườ ườ ị ẹ ộ ố ọ ằ

ch có m t cách suy nghĩ hay làm m t đi u gì đó theo m t cách thông th ng nào đó.ỉ ộ ộ ề ộ ướ
Trong khi ng i đ u t trung bình suy nghĩ, “Hãy ch i an toàn và đ ng ch p nh n r iườ ầ ư ơ ừ ấ ậ ủ
ro,” nhà đ u t giàu có ph i suy nghĩ làm th nào c i thi n nh ng k năng c a mình đầ ư ả ế ả ệ ữ ỹ ủ ể
có th ch p nh n nhi u r i ro h n. Đó chính là cách suy nghĩ “ c hai m t c a đ ngể ấ ậ ề ủ ơ ở ả ặ ủ ồ
ti n.” Nhà đ u t giàu có th ng ề ầ ư ườ suy nghĩ linh ho t và sáng t o h nạ ạ ơ ng i đ u t trungườ ầ ư
bình r t nhi u. Ch ng h n, trong khi c hai đ u nghĩ v v n đ an toàn, nhà đ u tấ ề ẳ ạ ả ề ề ấ ề ầ ư
giàu có cũng đ ng th i nghĩ cách làm th nào có th giám ch p nh n nhi u r i ro h n.ồ ờ ế ể ấ ậ ề ủ ơ
Đ i v i n , nhà đ u t giàu l i nghĩ c cách tăng n . Khi ng i đ u t trung bình luônố ớ ợ ầ ư ạ ả ợ ườ ầ ư
s ng trong n i s th tr ng b kh ng ho ng, nhà đ u t giàu có l i tr đ i có kh ngố ỗ ợ ị ườ ị ủ ả ầ ư ạ ờ ợ ủ
ho ng. Nh ng đi u đó nghe có v vô lý đ i v i m t ng i đ u t trung bình, nh ngả ữ ề ẻ ố ớ ộ ườ ầ ư ư
chính nh ng ki u suy nghĩ nghe ‘vô lý’ l i làm giàu cho nhà đ u t giàu có.”ữ ể ạ ầ ư
Khi b n đ c quy n sách này, hãy luôn ý th c ạ ọ ể ứ s đ i l p khác nhau trong suyự ố ậ
nghĩ l p lu n gi a ng i đ u t trung bình và nhà đ u t giàu có. ậ ậ ữ ườ ầ ư ầ ư Nh ng i bư ườ ố
giàu đã nói, “Nhà đ u t giàu có luôn ý th c rõ v hai m t c a m i đ ng ti n. Trongầ ư ứ ề ặ ủ ỗ ồ ề
khi đó, ng i đ u t trung bình ch chăm lo nhìn có m t m t c a đ ng ti n mà ng iườ ầ ư ỉ ộ ặ ủ ồ ề ườ
đ u t trung bình không th y đã ki m hãm h không bao gi giàu lên đ c, trong khiầ ư ấ ề ọ ờ ượ
nh nó mà ng i kia l i càng giàu h n.” Ph n th hai c a quy n sách này s đ c pờ ườ ạ ơ ầ ứ ủ ể ẽ ề ậ
đ n ‘m t bên kia c a đ ng ti n.’ế ặ ủ ồ ề
B N CÓ MU N V T H N C P B C Đ U T TRUNG BÌNH KHÔNG?Ạ Ố ƯỢ Ơ Ấ Ậ Ầ Ư
Quy n sách này không ch nói v đ u t , nh ng mách n c, hay nh ng bí quy tể ỉ ề ầ ư ữ ướ ữ ế
làm giàu. M t trong nh ng m c đích c a chúng tôi là t o ra c h i cho b n có đ cộ ữ ụ ủ ạ ơ ộ ạ ượ
m t cách nhìn khác v đ u t . B n m i năm tr c đây, tôi đã nh n th y s khác nhauộ ề ầ ư ố ươ ướ ậ ấ ự
gi a ng i b giàu và ng i b giàu còn sâu s c h n c s ti n mà m i ng i b cóữ ườ ố ườ ố ắ ơ ả ố ề ỗ ườ ố
đ đ u t . S khác nhau đó chính là s khao khát mãnh li t v t xa h n c p b c đ uể ầ ư ự ự ệ ượ ơ ấ ậ ầ
t trung bình. N u b n có ni m khát khao đam mê đó, v y xin m i b n đ c ti p quy nư ế ạ ề ậ ờ ạ ọ ế ể
sách này.
199
PHẦN 1 BẠN CÓ SẴN SÀNG TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦU TƯ CHƯA?
Chương 1 Con nên đầu tư vào đâu?
Vào năm 1973, tôi t Vi t Nam tr v nhà. Sau khi n đ nh ch t i căn cừ ệ ở ề ổ ị ỗ ở ạ ứ

không quân, tôi g i đi n cho Mike và h n g p ăn tr a t i nhà anh v i b c a anh, màọ ệ ẹ ặ ư ạ ớ ố ủ
tôi g i là ng i b giàu. Khi chi c xe limousine c a Mike đ n đón tôi t i khu căn cọ ườ ố ế ủ ế ạ ứ
xám x t, tôi li n nh n ra ngay có bi t bao nhiêu thay đ i đã x y ra gi a hai đ a chúngị ề ậ ế ổ ả ữ ứ
tôi k t ngày t t nghi p trung h c năm 1965.ể ừ ố ệ ọ
“Chúc m ng c u đã tr v ”, Mike nói khi tôi b c vào phòng khách trong căn nhàừ ậ ở ề ướ
l ng l y b ng đá hoa c ng. Anh c i r ng r , trong tay m đ a tr b y tháng tu i,ộ ẫ ằ ươ ườ ạ ỡ ẵ ứ ẻ ả ổ
nói: “Tôi th t mình đã tr v nguyên v n.”ậ ở ề ẹ
“Mình cũng v y,” tôi đã tr l i khi nhìn ra b bi n Thái Bình D ng xanh th mậ ả ờ ờ ể ươ ẳ
v i bãi cát tr ng m n tr c nhà. Ngôi nhà th t tuy t v i. Đó là m t bi t th m t t ngớ ắ ị ướ ậ ệ ờ ộ ệ ự ộ ầ
v i nét ki n trúc hài hoà gi a phong cách Hawaii hi n đ i và c x a. Trong nhà tr iớ ế ữ ệ ạ ổ ư ả
toàn th m Ba T cùng v i nh ng ch u cây xanh t i, m t mà. Ngôi nhà hình ch U,ả ư ớ ữ ậ ươ ượ ữ
v i m t h b i to l n l t th m gi a và h ng ra phía bi n l ng gió.ớ ộ ồ ơ ớ ọ ỏ ở ữ ướ ể ộ
“Con mình nè, nó tên James,” Mike nói
“ ,” tôi gi t mình. Có l tôi đã há h c m m khi b cu n hút vào v tráng l c aỒ ậ ẽ ố ồ ị ố ẻ ệ ủ
ngôi nhà. “Con c u trông kháu ra ph t,” tôi máy móc tr l i, nhìn ng m đ a bé s sinh.ậ ế ả ờ ắ ứ ơ
Và khi tôi đ ng đó m m c i , đ a bé đang tr m t nhìn l i tôi, đ u óc tôi v n b quayứ ỉ ườ ứ ố ắ ạ ấ ẫ ị
cu ng b i nh ng thay đ i to tát trong tám năm qua. Tôi s ng trong m căn c quân số ở ữ ổ ố ộ ứ ự
cũ k và nghiêm kh c, chia phòng v i ba thành viên khác bê b t và c u th , còn Mikeỹ ắ ớ ế ẩ ả
thì s ng trong m t ngôi nhà tr giá hàng tri u đô v i m t t m th t tuy t v i.ố ộ ị ệ ớ ộ ổ ấ ậ ệ ờ
Sau khi dùng c m ch a, ng i b giàu lên ti ng: “Nh con th y đó, Mike đã làmơ ư ườ ố ế ư ấ
xu t s c vi c đ u t các kho n l i ki m đ c t kinh doanh. Trong hai năm qua, nó đãấ ắ ệ ầ ư ả ờ ế ượ ừ
ki m đ c s ti n l n h n s ti n mà ta ki m đ c trong 20 năm qua. ế ượ ố ề ớ ơ ố ề ế ượ Ki m đ cế ượ
m t tri u đô đ u tiên bao gi cũng là vi c khó khăn nh t.”ộ ệ ầ ờ ệ ấ
200
“Th công vi c kinh doanh t t đ p ch ?” tôi h i, khích l c hai ng i chia sế ệ ố ẹ ứ ỏ ệ ả ườ ẻ
nh ng kinh nghi m làm th nào mà tài s n tăng v t đ n th .ữ ệ ế ả ọ ế ế
“Công vi c kinh doanh th t tuy t v i,” ng i b giàu nói. “Nh ng chi c máy bayệ ậ ệ ờ ườ ố ữ ế
Boeing 747 đ i m i không ng ng r c du khách đi kh p n i trên th gi i đ n Hawaii,ớ ớ ừ ướ ắ ơ ế ớ ế
làm cho vi c kinh doanh c phát tri n liên t c. Nh ng thành công th c s c a chúng taệ ứ ể ụ ư ự ự ủ
l i ch y u đ n t đ u t . Và Mike đang qu n lý các kho n đ u t đó.” ạ ủ ế ế ừ ầ ư ả ả ề ư

“Chúc m ng c u,” tôi nói. “C u th t là c .”ừ ậ ậ ậ ừ
“Cám n c u,” Mike nói. “Nh ng không hoàn toàn do mình c đâu, mà đó chính làơ ậ ư ả
nh công s c đ u t c a b mình đ y. Mình ch th c hành chính xác theo nh ng gì màờ ứ ầ ư ủ ố ấ ỉ ự ữ
b đã d y cho t i mình v kinh doanh và đ u t trong nh ng năm tháng tr c đây.”ố ạ ụ ề ầ ư ữ ướ
“Bây gi c u đã g t hái thành qu r i còn gì,” tôi nói. “Mình không th nào ngờ ậ ặ ả ồ ể ờ
c u s ng đây trong khu giàu nh t c a thành ph . C u còn nh t i mình là ng i làậ ố ở ấ ủ ố ậ ớ ụ ườ
nh ng đ a tr nghèo v a ôm nh ng t m l t sóng ngoài bi n không?”ữ ứ ẻ ừ ữ ấ ướ ở ể
Mike c i. “Nh ch . T còn nh m y lão nhà giàu keo ki t không cho b n nhócườ ớ ứ ớ ớ ấ ệ ọ
t i mình l t sóng trong khu b bi n c a h . Bây gi thì đ n l t mình l i y nh v y.ụ ướ ờ ể ủ ọ ờ ế ượ ạ ư ậ
Có ai ng t i mình l i tr lên…”ờ ụ ạ ở
Mike đ t ng t khi nh n ra mình l l i. Anh nh n ra r ng trong khi anh đang ộ ộ ậ ỡ ờ ậ ằ ở
đây, tôi v n s ng bên kia qu n đ o trong nh ng căn c bu n t xám x t.ẫ ố ầ ả ữ ứ ồ ẻ ị
“Mình xin l i,” anh nói. “Mình… không có ý…”ỗ
“Có gì mà xin l i,” tôi nhăn nhó c i. “T r t m ng cho c u . t m ng khi nhìnỗ ườ ớ ấ ừ ậ ớ ừ
th y c u giàu có và thành công đ n nh th . C u r t x ng đáng b i vì c u đã t nấ ậ ế ư ế ậ ấ ứ ở ậ ố
nhi u th i gian h c cách đi u hành kinh doanh. Còn mình s r i quân đ i trong vài nămề ờ ọ ề ẽ ờ ộ
n a nhay sau khi h t h n quân ngũ.”ữ ế ạ
C m th y có s căng th ng gi a Mike và tôi, ng i b giàu v i nói chen vào.ả ấ ự ẳ ữ ườ ố ộ
“Nó đã làm công vi c đó t t h n ta. Ta r t t hào v Mike và v nó. Còn bây gi , chi nệ ố ơ ấ ự ề ợ ờ ế
tranh đã k t thúc và con tr v . Đã đ n l t con r i đó Robert.”ế ở ề ế ượ ồ
CON CÓ THÊ Đ U T V I B VÀ MIKE Đ C KHÔNG?Ầ Ư Ớ Ố ƯỢ
201
“Con mu n đ u t v i b và Mike,” tôi nôn nóng đáp. “Trong th i gian Vi tố ầ ư ớ ố ờ ở ệ
Nam, con có th giành đ c 30 nghìn đô và con mu n dùng s ti n này đ u t thay vìể ượ ố ố ề ầ ư
tiêu h t. Con có th đ u t v i b và Mike đ c không?”ế ể ầ ư ớ ố ượ
“Ta s gi i thi u v i con m t nhà môi gi i gi i,” ng i b giàu nói. “Ta ch cẽ ớ ệ ớ ộ ớ ỏ ườ ố ắ
ch n ông ta s t v n h u ích cho con, th m chí ông ta s cho con m t hai mách n cắ ẽ ư ấ ữ ậ ẽ ộ ướ
có h i.”ờ
“Không, không,” tôi nói. “Con mu n đ u t vào nh ng th mà b đang đ u t c .ố ầ ư ữ ứ ố ầ ư ơ
Thôi mà b . B bi t con thân v i c hai ng i t bi t bao lâu r i. Con không mu nố ố ế ớ ả ườ ừ ế ồ ố

g p tay môi gi i đó đâu.”ặ ớ
Căn phòng yên l ng khi tôi đ i b và Mike tr l i.ặ ợ ố ả ờ
Cu i cùng tôi lên ti ng, “Con nói đi u gì sai à?”ố ế ề
“Không đâu,” Mike nói. “T và b đang đ u t vào m t án r t h p d n, nh ng tớ ố ầ ư ộ ấ ấ ẫ ư ớ
nghĩ t t nh t c u nên l c v i ng i môi gi i c a chúng ta và b t đ y v i anh ta.”ố ấ ậ ạ ớ ườ ớ ủ ắ ầ ớ
S yên l ng bao trùm c căn phòng, ch còn l i ti ng lách tách chén dĩa khi ng iự ặ ả ỉ ạ ế ườ
giúp vi c d n bàn ăn. V c a Mike xin l i m i ng i và m đ a bé lên phòng ng ,ệ ọ ợ ủ ỗ ọ ườ ẵ ứ ủ
nh ng l i căn phòng cho ba ng i chúng tôi.ườ ạ ườ
“Con không hi u,” tôi nói. “Trong nh ng năm tháng tr c đây con đã làm vi cể ữ ướ ệ
kinh doanh cùng hai ng i. Con đã làm vi c và đ i l y h u nh không gì c . Con vàoườ ệ ổ ấ ầ ư ả
đ i h c theo ý c a b . Gi đây, khi con b t đ u l n tu i và ch còn m t vài đ ng đạ ọ ủ ố ờ ắ ầ ớ ổ ỉ ộ ồ ể
đ u t , b l i ng i ngùng khi con mu n đ u t v i b . Con th c s không hi u. T iầ ư ố ạ ạ ố ầ ư ớ ố ự ự ể ạ
sao l i th h b ? T i sao l i l nh lùng đ n th ? Ch ng l b mu n g t con ra ngoàiạ ế ả ố ạ ạ ạ ế ế ẳ ẽ ố ố ạ
à? Ch ng nh b l i không mu n con giàu nh Mike và b ?”ẳ ẽ ố ạ ố ư ố
“Không ph i b và t l nh lùng v i c u,” Mike nói. “Và cũng không ph i b vàả ố ớ ạ ớ ậ ả ố
t mu n g t c u ra ngoài hay không mu n c u giàu có. Ch có đi u m i th bây gi đãớ ố ạ ậ ố ậ ỉ ề ọ ứ ờ
khác.’
Ng i b im n ng g t đ uườ ố ặ ậ ầ
202
“Ta r t mu n con đ u t v i chúng ta,” cu i cùng ông lên ti ng. “Nh ng làm nhấ ố ầ ư ớ ố ế ư ư
th s vi ph m pháp lu t.”ế ẽ ạ ậ
“Vi ph m pháp lu t à?” Tôi th t lên không tin n i. “Th c hai ng i đang làm gìạ ậ ố ổ ế ả ườ
b t h p pháp à?’ấ ợ
“Không ph i,” ng i b giàu m m c i khúc khích. “Ta không bao gi làm m tả ườ ố ỏ ườ ờ ộ
đi u gì đó trái pháp lu t c . Có nhi u cách làm giàu h p pháp d dàng h n là m o hi mề ậ ả ề ợ ễ ơ ạ ể
đi tù vì ph m lu t con à.”ạ ậ
“Và cũng b i vì b n mình không mu n ph m lu t, cho nên t m i nói là n u choở ọ ố ạ ậ ớ ớ ế
c u đ u t thì b n mình s vi ph m lu t pháp,” Mike nói.ậ ầ ư ọ ẽ ạ ậ
“Đ i v i Mike và ta, đ u t vào nh ng d án đó s không ph m lu t. Nh ng đ iố ớ ầ ư ữ ự ẽ ạ ậ ư ố
v i con thì b t h p pháp,” ng i b giàu c tóm g n v n đ .ớ ấ ợ ườ ố ố ọ ấ ề

“T i sao?” tôi h i.ạ ỏ
“B i vì c u không giàu,” Mike nh nhàng nói. “Nh ng d án đ u t đó ch giànhở ậ ẹ ữ ự ầ ư ỉ
cho ng i giàu mà thôi.”ườ
Câu nói c a Mike nh con dao đâm xuyên qua ng i tôi. Là b n thân c a anh nênủ ư ườ ạ ủ
tôi th a bi t anh ph i khó khăn l m v i nói nh ng l i nh th đ i v i tôi. Nh ng câuừ ế ả ắ ớ ữ ờ ư ế ố ớ ữ
nói c a anh càng nh nhàng b ng nào thì càng làm t n th ng trái tim tôi t ng y. Tôiủ ẹ ằ ổ ươ ừ ấ
b t đ u có kho ng cách gi a tôi và anh. Trong khi b c a tôi và b c a anh l p nghi pắ ầ ả ữ ố ủ ố ủ ậ ệ
t hai bàn tay tr ng, nh ng anh và ng i b giàu tr lên giàu có không ng ng. Còn tôiừ ắ ư ườ ố ở ừ
và b tôi v n b k t phía bên kia c a vòng đ i. Tôi và Mike m i có 25 tu i, nh ng Mikeố ẫ ị ẹ ủ ờ ớ ổ ư
đã đi tr c tôi đ n 25 năm tài chính. Ng i b ru t c a tôi đã b th t nghi p và ph iướ ế ườ ố ộ ủ ị ấ ệ ả
làm l i t đ u t tu i 52, còn tôi thì th m chí ch a làm đ c vi c gì c .ạ ừ ầ ừ ổ ậ ư ượ ệ ả
“Con có sao không?” ng i b giàu ân c n h i.ườ ố ầ ỏ
“Con không sao đâu b ,” tôi tr l i và c che gi u n i đau sâu th m trong lòngố ả ờ ố ấ ỗ ẳ
xu t phát t m c c m t i nghi p cho gia đình c a chúng tôi. Con v a m i suy nghĩ vàấ ừ ặ ả ộ ệ ủ ừ ớ
đang dò tìm linh h n c a mình b ,” tôi c g ng m m t n c i g ng g o.ồ ủ ố ạ ố ắ ở ộ ụ ườ ượ ạ
203
“Nh v y là con không th đ u t v i b và Mike b i vì von không giàu,” tôiư ậ ể ầ ư ớ ố ở
cu i cùng lên ti ng và sau khi đã đ i di n tr l i th c t tr c m t. “Và n u nh conố ế ố ệ ở ạ ự ế ướ ắ ế ư
đ u t vào nh ng d án mà b đang đ u t , đi u đó s vi ph m pháp lu t?”ầ ư ữ ự ố ầ ư ề ẽ ạ ậ
Mike và ng i b g t đ u. “Trong m t s tr ng h p nh t đ nh nào đó,” Mikeườ ố ậ ầ ộ ố ườ ợ ấ ị
thêm vào.
“Th ai d ng lên đ o lu t đó,’ tôi h i.ế ự ạ ậ ỏ
“Chính ph liên bang,” Mike nóiủ
“Là SEC đ y,” ng i b tr l iấ ườ ố ả ờ
“SEC à? SEC là gì v y?” tôi h i.ậ ỏ
“Là tên vi t t t c a U ban Giao d ch ch ng khoán, ” ông tr l i. “ U ban đó raế ắ ủ ỷ ị ứ ả ờ ỷ
đ i t nh ng năm 30 theo ch th c a Joseph Kenedy, cha c c a t ng th ng Johnờ ừ ữ ỉ ị ủ ố ủ ổ ố
Kenedy.”
“T i sao ph i l p ra nó?” tôi h iạ ả ậ ỏ
Ông c i và nói: “Nó thành l p đ b o v công chúng tr c nh ng tên môi gi i,ườ ậ ể ả ệ ướ ữ ớ

ch kinh doanh và ng i đ u t b t l ng con .”ủ ườ ầ ư ấ ươ ạ
“V y t i sao b c i? Đó là m t vi c t t đáng làm ch .’ậ ạ ố ườ ộ ệ ố ứ
“Đúng v y, đó là m t hành đ ng r t tích c c,” ng nói nh ng v n khúc khích.ậ ộ ộ ấ ự ố ư ẫ
“Tr c khi x y ra cu c kh ng ho ng kinh t 1929, vô s kho n đ u t t i t , r i roướ ả ộ ủ ả ế ố ả ầ ư ồ ệ ủ
đ c bán ra công chúng. L ng g t, thông tin gi nhan nh n trên th gi i. Do đó, SECượ ườ ạ ả ả ế ớ
đ c thành l p đ ngăn ch n hi n tr ng tiêu c c này. Đó là m t c quan v a có ch cượ ậ ể ặ ệ ạ ự ộ ơ ừ ứ
năng l p pháp và hành pháp, v a có m t vai trò r t quan tr ng. N u SEC, kh ng ho ngậ ừ ộ ấ ọ ế ủ ả
và h n lo n s x y ra liên miên con .”ỗ ạ ẽ ả ạ
“V y t i sao b l i c i?” tôi ti p t c h iậ ạ ố ạ ườ ế ụ ỏ
“B i vì ngoài ch c năng b o v côgn chúng tr c nh ng kho n đ u t t i t , nóở ứ ả ệ ướ ữ ả ầ ư ồ ệ
còn ngăn công chúng kh i c h i ti p c n v i nh ng kho n đ u t t t nh t,” ôngỏ ơ ộ ế ậ ớ ữ ả ầ ư ố ấ
nghiêm túc nói.
204
“N u nh v y thì công chúng s đ u t vào đâu?”ế ư ậ ẽ ầ ư
“Vào nh ng kho n đ u t ‘s ch s ’, nh ng kho n đ u t tuân theo các quy đ nhữ ả ầ ư ạ ẽ ữ ả ầ ư ị
h ng d n c a SEC.”ướ ẫ ủ
“Th thì có gì sai đâu nào?”ế
“Không có gì sai c . Ta cho r ng đây là m t ý t ng hay. Chúng ta ph i có lu tả ằ ộ ưở ả ậ
l và ph i tuân theo l u l . SEC ch i trách nhi m toàn b nh ng chuy n đó.”ệ ả ậ ệ ụ ệ ộ ữ ệ
“Th t i sao b l i c i ? Con bi t b quá rõ mà b . Con bi t khi b c i, bế ạ ố ạ ườ ế ố ố ế ố ườ ố
đang ng m ám ch m t đi u gì đó.”ầ ỉ ộ ề
“Ta đã b o con r i mà,” ông nói. “Ta c i vì SEC v a b o v công chúng tr cả ồ ườ ừ ả ệ ướ
nh ng kho n đ u t t i t , v a ngăn c n h ti p c n nh ng kho n đ u t t t nh t.”ữ ả ầ ư ồ ệ ừ ả ọ ế ậ ữ ả ầ ư ố ấ
“Và đó có ph i chăng là m t trong nh ng nguyên nhân khi n cho ng i giàu càngả ộ ữ ế ườ
giàu h n?” tôi dè d t h i.ơ ặ ỏ
“Đúng v y,’ ông nói. “Ta c i vì ta th y đ c s tr trêu c a v n đ đó. M iậ ườ ấ ượ ự ớ ủ ấ ề ọ
ng i đ u t đ u mu n làm giàu. Nh ng vì h không giàu nên không có c h i ti pườ ầ ư ề ố ư ọ ơ ộ ế
c n nh ng kho n đ u t làm cho ng i giàu. Ch khi nào con giàu có, con m i có thậ ữ ả ầ ư ườ ỉ ớ ể
đ u t vào nh ng kho n đó c a th gi i ng i giàu. Và do đó, ng i giàu m i lúc m tầ ư ữ ả ủ ế ớ ườ ườ ỗ ộ
giàu thêm. Theo ta, đó chínhlà s tr trêu c a cu c đ i.”ự ớ ủ ộ ờ

“Nh ng t i sao l i nh th đ c c ch ?” tôi h i. “Ch ng l đi u đó ngăn c nư ạ ạ ư ế ượ ơ ứ ỏ ẳ ẽ ề ả
ng i nghèo gi i trung l u v i ng i giàu à?”ườ ớ ư ớ ườ
“Không nh t thi t nh v y đâu c u à,” Mike chen vào. “T nghĩ đi u đó th c sấ ế ư ậ ậ ớ ề ự ự
ch nh m b o v ng i nghèo và gi i trung l u v i chính h mà thôi.”ỉ ằ ả ề ườ ớ ư ớ ọ
“T i sao c u l i nghĩ nh v y?” tôi h i.ạ ậ ạ ư ậ ỏ
Ng i b giàu nói: “B i vì có nhi u kho n đ u t t i t h n nh ng kho n đ uườ ố ở ề ả ầ ư ồ ệ ơ ữ ả ầ
t t t. M i kho n đ u t dù t t hay x u đ u trông gi ng nhau. C n ph i có nhi u kinhư ố ọ ả ầ ư ố ấ ề ố ầ ả ề
nghi m và hi u bi t m i có th nhìn ra kho n đ u t t t hay x u. Đ có th đ t đ cệ ể ế ớ ể ả ề ư ố ấ ể ể ạ ượ
trình đ đ u t lão luy n, con ph it có kh năng nh n bi t s c bén đâu là kho n đ u tộ ầ ư ệ ả ả ậ ế ắ ả ầ ư
giúp con làm giàu và kho n nào s đ y con đ n ch nguy hi m. Đ n gian là h u h tả ẽ ẩ ế ỗ ẻ ơ ầ ế
205