Tập bài học
Vật lý
Tập bài học này là tài liệu chính thức trong việc dạy và học vật lý lớp 10
chương trình chuẩn dành cho lớp 10D2, 10CV, 10A3 Trường THTH – ĐHSP,
2011-2012
Họ và Tên HS:
Lớp:
CƠ HỌC
Chương
ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM
/>
2
Bài CHUYỂN ĐỘNG CƠ
1. Chuyển động cơ. Chất điểm.
- Chuyển động cơ: ...............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chuyển động cơ có tính................................................................................................................................................. .
- Chất điểm:............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
VD:.............................................................................................................................................................................................
- Quỹ đạo.................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
2. Cách xác định vị trí của vật trong không gian.
- Vật được coi như đứng yện gọi là ..............................................................................................................................
- Để xác định vị trí của một vật ta cần.........................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Trong trường hợp đã biết rõ quỹ đạo.......................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
3. Cách xác định thời gian trong chuyển động.
- Để xác định thời gian trong chuyển động ta cần .................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
4. Hệ quy chiếu
.....................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
3
Bài CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU
1. Chuyển động thẳng đều.
a) Tốc độ trung bình
- Tốc độ trung bình của một chuyển động cho biết ...............................................................................................
- Cơng thức:
Tốc độ trung bình = .....................................................................................................................................
vtb =
s
t
với ....................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
- Đơn vị của tốc độ trung bình: .....................................................................................................................................
- Chú ý: ......................................................................................................................................................................................
b) Khái niệm chuyển động thẳng đều
- .................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
c) Quãng đường đi được trong chuyển động thẳng đều
- Biểu thức: ...........................................................................................................................................................................
với .......................................................................................................................................................................
- .................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
2. Phương trình chuyển động và đồ thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đều
- Phương trình chuyển động của chất điểm M:
Hình vẽ
Chọn: +....................................................................................................................................................................................
+....................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Đồ thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đều là một đường thẳng xiên góc xuất phát từ điểm
(x0, t0)...........................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
4
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Bài CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU
1. Vận tốc tức thời. Chuyển động thẳng biến đổi đều
- Vận tốc của vật tại một vị trí hay một thời điểm nào đó gọi là .....................................................................
/>
5
a)Độ lớn của vận tốc tức thời
Xét chuyển động theo một chiều nhất định và chọn chiều dương là
...........................................................................................................
- Độ lớn vận tốc tức thời của vật tại M:
v=
∆s
∆t
(∆t<<) với ∆s ...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
- Ý nghĩa : ................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
b) Vectơ vận tốc tức thời
- Khái niệm: ............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Kí hiệu: ...................................................................................................................................................................................
- Ý nghĩa:..................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
r
- Đặc điểm v :
+ gốc (điểm đặt):.........................................................................................................................................................
+ hướng (phương, chiều):.......................................................................................................................................
+ Độ lớn: ........................................................................................................................................................................
c) Chuyển động thẳng biến đổi đều
- Chuyển động thẳng biến đổi: .......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chuyển động thẳng biến đổi đều: ...............................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chuyển động thẳng nhanh dần đều: .........................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chuyển động thẳng chậm dần đều: ...........................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
6
......................................................................................................................................................................................................
2. Vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều
- Khái niệm gia tốc: .............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Biểu thức:
a=
∆v v − v0
=
∆t t − t0
với v, v0 : ...............................................................................................................................
- Đơn vị gia tốc: .......................................................................................................................................................................
- Ý nghĩa:.....................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
- Chú ý: ........................................................................................................................................................................................
r r r
r ∆v v − v 0
=
- Gia tốc là đại lượng vectơ: a =
∆t t − t0
r
- Đặc điểm a :
+ gốc (điểm đặt):.........................................................................................................................................................
+ phương :......................................................................................................................................................................
+ chiều : ..........................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
+ Độ lớn: ........................................................................................................................................................................
3. Vận tốc của chuyển động thẳng biến đổi đều
- Công thức vận tốc: ............................................................................................................................................................
- Nếu lấy gốc thời gian ở thời điểm ban đầu (...............): ......................................................................................
4. Cơng thức tính quãng đường đi được trong chuyển động thẳng biến đổi đều
- Công thức: ............................................................................................................................................................................
- Đặc điểm:...............................................................................................................................................................................
5. Công thức liên hệ giữa gia tốc, vận tốc và quãng đường đi được của chuyển động thẳng
biến đổi đều
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
7
......................................................................................................................................................................................................
6. Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng biến đổi đều
Chọn: +....................................................................................................................................... Hình vẽ
+....................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
7. Chú ý:
- Các cơng thức trên đúng cho cả chuyển động ......................................................................................................
............................với điều kiện:
+ ...............................................................................................................................................................................................
+ ..................................................................................................................................................................................
- Nếu chiều chuyển động khơng là chiều dương thì phải lấy dấu tất cả các đại lượng x, v, a theo
chiều dương bằng phương pháp hình chiếu.
- Vật bắt đầu chuyển động hay chuyển động không vận tốc đầu:....................................................................
- Vật chuyển động đến lúc dừng:....................................................................................................................................
- Vật chuyển động thẳng biến đổi đều (NDĐ, CDĐ):..............................................................................................
- Vật chuyển động với vận tốc không đổi hay chuyển động thẳng đều:........................................................
- Vật đứng yên:.......................................................................................................................................................................
-Đồ thị vận tốc- thời gian của chuyển động thẳng biến đổi đều......................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
8
Bài SỰ RƠI TỰ DO
1. Sự rơi tự do trong khơng khí và sự rơi tự do.
a) Sự rơi của các vật trong khơng khí
- Thí nghiệm: (...........)
- Kết luận: ................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
b) Sự rơi của các vật trong chân không(sự rơi tự do)
- Ống Niu-tơn (..........)
- Thí nghiệm của Ga-li-lê ở tháp nghiêng thành Pisa (.........)
- Kết luận: ................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
c)Khái niệm sự rơi tự do
- Sự rơi tự do .........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Thực tế: .................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
VD:...............................................................................................................................................................................................
2. Nghiên cứu sự rơi tự do của các vật.
- Chuyển động rơi tự do là ...............................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Cơng thức tính vận tốc, quãng đường rơi tự do:
Hình vẽ
+ Chọn chiều dương là ...................................................................................................................................................
+ Nếu vật rơi không vận tốc đầu (hay thả vật): ..................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
+ Nếu vật rơi có v0 ≠ 0 theo phương thẳng đứng:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
u
r
+ Chú ý: gia tốc rơi tự do g ln có phương thẳng đứng, chiều từ trên xuống dưới, lấy dấu của
u
r
r
g theo v .
/>
9
- Tại một nơi nhất định trên Trái Đất..........................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Gia tốc rơi tự do ở các nơi khác nhau trên Trái Đất .........................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
10
Bài CHUYỂN ĐỘNG TRỊN ĐỀU
1. Định nghĩa
-Chuyển động trịn: .............................................................................................................................................................
VD:...........................................................................................................................................................................................
- Tốc độ trung bình trong chuyển động trịn:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chuyển động trịn đều: ....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
2. Tốc độ dài và tốc độ góc
a) Tốc độ dài
- Tốc độ dài chính là độ lớn của .............................................................trong chuyển động tròn đều. Tốc độ
dài của vật tại điểm M: ......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Chú ý: Trong chuyển động tròn đều, .........................................................................................................................
b) Vectơ vận tốc trong chuyển động tròn đều
- Vectơ độ dời
r
v
Hình vẽ
r
∆ s để chỉ ...................................................................................................................................................
và .........................của chuyển động...................................................................................................................................
- Vectơ vận tốc:
r
r ∆s
v=
∆t
...................................................................................................................................
- Nhận xét: + .........................................................................................................................................................................
+ ∆t <<, ..............................................................................................................................................................
- Vectơ vận tốc ln có .......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Đặc điểm vectơ vận tốc v trong chuyển động tròn đều:
+ phương:.......................................................................................................................................................................
+ chiều:............................................................................................................................................................................
+ Độ lớn: ........................................................................................................................................................................
c) Tốc độ góc. Chu kì. Tần số
/>
11
- Khái niệm tốc độ góc chỉ nói lên sự quay nhanh hay chậm của bán kính OM.
- Định nghĩa tốc độ góc: ....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Cơng thức:
ω=
∆α
với ∆α (........) là góc mà bán kính OM nối từ tâm đến vật quét được trong thời gian ∆t.
∆t
- Đơn vị ω: ...............................................................................................................................................................................
- Chu kì T của chuyển động trịn đều là ......................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Cơng thức chu kì: T =
2π
ω
- Đơn vị T: ................................................................................................................................................................................
- Tần số f của chuyển động trịn đều là .......................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Cơng thức tần số: f =
1 ω
=
T 2π
- Đơn vị f : ................................................................................................................................................................................
- Công thức liên hệ giữa tần số, độ dài và tốc độ góc: ..........................................................................................
3. Gia tốc hướng tâm
................................................................................................................................................................................... Hình vẽ
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Học online chương này tại: />
/>
12
Bài TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG
CƠNG THỨC VẬN TỐC
1. Tính tương đối của chuyển động
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
2. Ví dụ về chuyển động của người đi trên bè
-Xét chuyển động của một người đi trên một chiếc bè đang trôi trên sông.
- Ta gọi hệ qui chiếu gắn với bờ sông là.................................................................................................................... ,
hệ quy chiếu gắn với bè là................................................................................................................................
Vận tốc tuyệt đối................................................................................................................................................................. ;
Vận tốc tương đối.............................................................................................................................................................. ;
Vận tốc kéo theo...................................................................................................................................................................
a)Trường hợp người đi dọc từ cuối về phía đầu bè
Ta chứng minh được v1,3 = v1, 2 + v 2,3
trong đó v1,3 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................
v1,2 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
v2,3 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
b) Trường hợp người đi ngang trên bè từ mạn này sang mạn kia
Tương tự ta cũng chứng minh được :
......................................................................................................................................................................................................
3. Công thức vận tốc
-Phát biểu : .............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Biểu thức : ............................................................................................................................................................................
- Các trường hợp:.................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
13
4. Bài tập vận dụng : VD(36) và C3
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................................... \
......................................................................................................................................................................................................
/>
14
Bài SAI SỐ TRONG THÍ NGHIỆM THỰC HÀNH
1. Sai số trong đo lường
a) Phép đo và sai số
Kết quả của các phép đo khơng bao giờ đúng hồn tồn với giá trị thật của đại lượng cần đo.
Nói cách khác mọi phép đo đều có sai số. Nguyên nhân gây ra sai số của các phép đo có thể là do
dụng cụ đo, quy trình đo, chủ quan của người đo...(đã học ở THCS).
Ví dụ: Khi đo chiều dài l năm lần được các giá trị l1, l2, l3, l4, l5 người ta coi giá trị gần đúng của độ
dài trung bình cộng của năm lần đo
l ≈ ltb= (l1+l2+l3+l4+l5 )/5
Với sai số chung cho năm lần đo là .............................................................................................................................
Như vậy giá trị độ dài cần đo lằm trong khoảng từ l tb - l đến ltb + l
ta có thể viết ...........................................................................................................................................................................
b) Các loại sai số thường dùng
* Sai số tuyệt đối : ................................................................................................................................................................
* Sai số tỉ đối: .........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
c) Phân loại sai số theo nguyên nhân
*Sai số hệ thống:..................................................................................................................................................................
Ví dụ............................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
*Sai số ngẫu nhiên:
Ví dụ: .........................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Sai số l ở mục a) bao gồm ...........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
d) Số chữ số có nghĩa (CSCN)
Số CSCN của một số là .......................................................................................................................................................
Số 13,1 có .............CSCN.
Số 13,10 có............CSCN.
Số 1,30.103 có....... CSCN.
Số chữ số có nghĩa càng nhiều cho biết kết quả có sai số càng nhỏ (độ chính xác càng cao).
đ) Tính sai số và ghi kết quả đo lường
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
15
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Ghi kết quả:số CSCN của kết quả ................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
e) Hạn chế sai số
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
2. Biểu diễn sai số trong đồ thị
Khi sử dụng đồ thị trong các thí nghiệm Vật lí cần chú ý cách biểu diễn các giá trị có sai số
như sau:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
3. Hệ đơn vị. Hệ SI
-Hệ đơn vị là tập hợp các đơn vị có liên quan dùng trong đo lường.
-Hệ đơn vị đo lường hợp pháp của nước Việt Nam là hệ đơn vị quốc tế SI.
- Hệ SI có 7 đơn vị cơ bản và nhiều đơn vị dẫn xuất. 7 đơn vị cơ bản là:
*Độ dài: .........................................................
*Cường độ dòng điện : ...................................
*Thời gian : ....................................................
*Cường độ sáng: ............................................
*Khối lượng: ..................................................
*Lượng chất : .................................................
*Nhiệt độ: ......................................................
Chú ý: Điều kiện cần (nhưng chưa đủ) để một công thức đúng là hai về của cơng thức có cùng
đơn vị (trong đó phải kể cả đơn vị hệ số hoặc hằng số nếu có).
/>
16
Chương
ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM
/>
17
Bài LỰC. TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC
1. Lực. Cân bằng lực
- Định nghĩa lực:....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Đường thẳng mang vectơ lực gọi là .........................................................................................................................
- Đơn vị của lực: ...................................................................................................................................................................
- Các lực cân bằng: ..............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Hai lực cân bằng: ..............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
2. Tổng hợp lực
- Thí nghiệm: ..........................................................................................................................................................................
- Định nghĩa: ..........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Quy tắc hình bình hành (HBH):
+ Phát biểu: ........................................................................................................................................................ Hình vẽ
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
+ Biểu thức: .........................................................................................................................................................................
+ Các trường hợp:.............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
3. Điều kiện cân bằng của chất điểm
/>
18
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
4. Phân tích lực
- Định nghĩa:...........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Phân tích một lực thành 2 lực thành phần đồng quy phải tuân theo.........................................................
- Chú ý:.......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
19
Bài BA ĐỊNH LUẬT NEWTON
1. Định luật I Niu-tơn
- Quan niệm của A-ri-xtốt:
Muốn cho một vật duy trì được vận tốc khơng đổi thì phải có vật khác tác dụng lên nó.
- Thí nghiệm lịch sử của Ga-li-lê:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Định luật I Niu-tơn (...................................):
Phát biểu: ................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Quán tính: .............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Biểu hiện của qn tính: tính ì và chuyển động có đà.
Chuyển động thẳng đều là .............................................................................................................................................
- Ý nghĩa định luật I Niu-tơn:
+ Khẳng định lực không phải là nguyên nhân gây ra ......................... mà là nguyên nhân của
sự .........................................................(gia tốc).
+ Ga-li-lê, Niu-tơn phát hiện ra lực ...........................cản trở chuyển động của mọi vật.
+ Phát hiện ra ...............................của mọi vật.
+ Phát hiện ra hệ quy chiếu quán tính.
2. Định luật II Niu-tơn
a) Quan sát:
Gia tốc của vật không chỉ phụ thuộc vào .............................................................mà còn phụ thuộc vào ......
b) Định luật II Niu-tơn:
- Phát biểu:..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
20
- Biểu thức:..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Trong trường hợp vật chịu tác dụng của nhiều lực tác dụng :
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
c) Đơn vị của lực:..................................................................................................................................................................
d) Khối lượng và mức quán tính:
- Định nghĩa: ..........................................................................................................................................................................
- Tính chất:
+ Khối lượng là một đại lượng vô hướng , dương và không đổi đối với mỗi vật.
+ Khối lượng có tính chất cộng.
e) Trong lực. Trọng lượng.
u
r
- Trọng lực ( P ) là lực của Trái Đất tác dụng lên vật, gây ra cho chúng .....................................................
u
r
u
r
Công thức của trọng lực: P = mg .
u
r
- Trọng lượng (P) là độ lớn của trọng lực ( P ) tác dụng lên một vật, P = mg.
u
r
P : ( ở gần Trái Đất)
- Đặc điểm
Hình vẽ
+ Điểm đặt:...........................................................................................................................................................................
+ Phương:.............................................................................................................................................................................
+ Chiều:..................................................................................................................................................................................
+ Độ lớn:................................................................................................................................................................................
3. Định luật III Niu-tơn
a) Sự tương tác giữa các vật:
- Ví dụ: (SGK)
- Nhận xét:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
b) Định luật III Niu-tơn
- Phát biểu:..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Biểu thức: .............................................................................................................................................................................
/>
21
c) Lực và phản lực
Một trong hai lực tương tác giữa hai vật được gọi là lực tác dụng, còn lực kia gọi là phản lực.
- Lực và phản lực có những đặc điểm sau:
+ Lực và phản lực ln luôn xuất hiện ( hoặc mất đi ).....................................................................................
+ Lực và phản lực là ........................................................................................................................................................
Hai lực trực đối là .........................................................................................................................................................
+ Lực và phản lực khơng cân bằng nhau vì ..........................................................................................................
- Ví dụ:
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
22
Bài LỰC HẤP DẪN
1. Lực hấp dẫn
- Mọi vật trong vũ trụ đều hút nhau với một lực gọi là .......................................................................................
- Lực hấp dẫn là lực tác dụng từ xa, qua khoảng không gian giữa các vật.
2. Định luật vạn vật hấp dẫn:
- Phát biểu:............................................................................................................................................................... Hình vẽ
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Biểu thức: Fhd = G
với
m1m2
r2
m1, m2 : .......................................................................................................................................................................
r:
..........................................................................................................................................................................
G =................................................................: hằng số hấp dẫn (như nhau cho mọi vật chất).
- Điều kiện áp dụng định luật vạn vật hấp dẫn:
+ 2 vật m1, m2 được coi là ...............................................................................................................................................
+ Hoặc các vật đồng chất và có dạng hình cầu, r là khoảng cách giữa 2 tâm.
u
r
- Đặc điểm F hd :
Hình vẽ
+ Điểm đặt:...........................................................................................................................................................................
+ Phương:.............................................................................................................................................................................
+ Chiều:..................................................................................................................................................................................
+ Độ lớn:................................................................................................................................................................................
3. Trọng lực là trường hợp riêng của lực hấp dẫn
- Trọng lực của một vật chính là lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vật đó.
- Trọng tâm của vật là ...............................của trọng lực của vật.
- Biểu thức gia tốc rơi tự do: .........................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
Khi vật ở gần mặt đất (h << R).......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
23
Bài LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC
1. Hướng và điểm đặt của lực đàn hồi của lò xo
- Lực đàn hồi của lò xo xuất hiện ..................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Khi bị dãn..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Khi bị nén ..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
* Giới hạn đàn hồi: là giới hạn mà vật còn giữ được ..................................................., còn xuất hiện..........
......................................, nếu vượt quá giới hạn đàn hồi vật sẽ khơng lấy lại được hình dạng ban đầu.
2. Định luật Húc
- Phát biểu:..............................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
- Biểu thức: .............................................................................................................................................................................
với + k: ...............................................................................................................................................................................
+ ∆l = l − l 0 : .........................................................................................................................................................
3. Đặc điểm lực đàn hồi của lò xo, dây cao su, mặt tiếp xúc
u
r
u
r
a) Lực đàn hồi của lò xo F dh .
b) Lực căng của dây T
u
u
r
c)Phản lực N của mtx
* Điều kiện xuất hiện:
...............................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
* Đặc điểm :
+ Điểm đặt:.......................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................
+ Phương:.........................................................................................................................................................................................
+ Chiều:.............................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................
+ Độ lớn:...........................................................................................................................................................................................
* Tính chất:........................................................................................................................................................................................
/>
24
...........................................................................................................................................................................................................
Bài LỰC MA SÁT
Lực ma sát xuất hiện ở mặt tiếp xúc của vật với bề mặt đặt vật, có xu hướng chống lại nguyên nhân sinh ra
nó.
1. Lực ma sát nghỉ.
* Điều kiện xuất hiện:..........................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
u
r
* Đặc điểm F msn :
+ Hướng (phương, chiều):.............................................................................................................................................
+ Độ lớn:................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
2. Lực ma sát trượt
* Điều kiện xuất hiện:..........................................................................................................................................................
u
r
* Đặc điểm F mst :
+ Hướng (phương, chiều):.............................................................................................................................................
+ Độ lớn:................................................................................................................................................................................
* Hệ số ma sát trượt:
- µ t khơng có đơn vị.
- Hệ số ma sát trượt không phụ thuộc vào......................................................................, phụ thuộc
vào...........................................................................................................................................................
3. Lực ma sát lăn
* Điều kiện xuất hiện:..........................................................................................................................................................
u
r
* Đặc điểm F msl :
Ma sát lăn tỉ lệ với áp lực N giống như ma sát trượt, nhưng hệ số ma sát lăn rất nhỏ so với hệ số ma sát
trượt.
4. Vai trò của ma sát trong đời sống
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................................
/>
25