HÓA ĐẠI CƯƠNG B2 - CHƯƠNG 5 doc

01/04/11 602003 Ankin 1
Chương V: ANKIN
Bao gồm các phần sau:
1. Đònh nghóa
2. Danh pháp
3. Điều chế
4. Tính chất vật lý
5. Tính chất hóa học
01/04/11 602003 Ankin 2
ANKIN
Số thứ tự nhánh-tên nhánh-số thứ tự nối đôi-tên mạch chính
Mạch chính là mạch dài nhất có chứa nối ba
Danh pháp
Danh pháp
Mạch chính được đánh số sao cho nối ba có số thứ tự nhỏ nhất
và số thứ tự của mạch nhánh càng nhỏ càng tốt
Tên mạch chính : thay an (trong ankan) → in
01/04/11 602003 Ankin 3
CH
3
-C
CH
CH
3
-C C-CH
3
CH
3
-CH-C
CH
CH

3
ANKIN
Danh pháp
1-propin
2-butin
3-metyl-1-butin
Bài tập 1: xác đònh danh pháp các hợp chất sau đây
01/04/11 602003 Ankin 4
CH
3
-CH-C C-C-CH
3
C
2
H
5
C
2
H
5
CH
3
CH
3
-C C-CH-CH
3
C
2
H
5

ANKIN
Danh phaùp
4-metyl-2-hexin
3,3,6-trimetyl-4-octin
01/04/11 602003 Ankin 5
Teân goác
CH
3
-CH
2
-C
C
1-Butinyl
CH
3
-CH
2
-C
CH
1-butin
ANKIN
Danh phaùp
ANKIN
Danh phaùp
01/04/11 602003 Ankin 6
Ñieàu cheá axetylen
CaC
2
+
OH

2
Ca(OH)
2
+
C
2
H
2
axetylen
ANKIN
Danh phaùp
01/04/11 602003 Ankin 7
2) Khửỷ HX tửứ dihalogen
R-CH
2
-CH
Cl
Cl
Xt
t
o
C
gem-dihalogen
R-CH
2
-C
CH
+
2HCl
R-CH-CH

2
Cl Cl
Xt
T
o
C
R-C
CH
+
2HCl

dihalogenua
ANKIN
ẹieu cheỏ
01/04/11 602003 Ankin 8
Nối 3 của ankin gồm 1 nối σ và 2 nối π , nên ankin có thể cho
các phản ứng
- Cộng (như anken)
- Nguyên tử H gắn với cacbon nối 3 có tính axit nên có thể bò
thay thế bởi các ion kim loại như Na
+
, Li
+

ANKIN
Tính chất hóa học
01/04/11 602003 Ankin 9
Anken cũng có
- Cộng halogen
- Cộng hidrohalogenua

- Cộng H
2
O
- Cộng bohidro
- Cộng H
2
Phản ứng cộng
Phản ứng trùng hợp
Phản ứng oxi hóa
ANKIN
Tính chất hóa học
01/04/11 602003 Ankin 10
- Coọng H
2
O
+
CH
3
-C
CH
A
E
CH
3
-C
CH
H
OH
H
2

O
ho bien
CH
3
-C-CH
3
O
HgSO
4
/H
2
SO
4
CH
3
-CH=CH
2
+
H
2
O
CH
3
-CHOH-CH
3
H
+
Anken : rửụùu
Ankin : xeton hoaởc andehit
ANKIN

Phaỷn ửựng coọng
01/04/11 602003 Ankin 11
- Coọng bohidrua
Anken : rửụùu
Ankin : xeton hoaởc andehit
CH
3
-CH=CH
2
B
2
H
6
CH
3
-CH
2
-CH
2
OH
1.
2.
H
2
O
2
, H
2
O
CH

3
-C
CH
BH
3
1.
2
H
2
O
2
/NaOH
CH
3
-CH
2
-CHO
ANKIN
Phaỷn ửựng coọng
01/04/11 602003 Ankin 12
- Coọng H
2
Anken : ankan
Ankin : ankan hoaởc anken
CH
3
-C C-CH
3
+
H

2
Ni, Pt, Pd
CH
3
-CH
2
-CH
2
-CH
3
CH
3
-C C-CH
3
+
H
2
Pd/PbCO
3
CH
3
-CH=CH-CH
3
ANKIN
Phaỷn ửựng coọng
01/04/11 602003 Ankin 13
ANKIN
Phản ứng oxi hóa
Cho sản phẩm là axit cacboxylic, hoặc CO
2

và H
2
O
01/04/11 602003 Ankin 14
Phản ứng hóa học của ankin mà anken không có
Phản ứng với hợp chất có hydro linh động
rượu
axit
amin
Phản ứng thế H đầu mạch (1-ankin) được thế bằng kim loại
ANKIN
Phản ứng hóa học
01/04/11 602003 Ankin 15
Phản ứng thế H đầu mạch (1-ankin) được thế bằng kim loại
CH
3
-C
CH
+
NaNH
2
CH
3
-C CNa
+
NH
3
Ứng dụng: kéo dài mạch ankin
CH
3

-C CNa
+
Cl-CH
2
CH
3
CH
3
-C
C
CH
2
-CH
3
ANKIN
Phản ứng hóa học
01/04/11 602003 Ankin 16
ANKIN
Phản ứng hóa học
Bài tập: Phản ứng nào dưới đây có thể xảy ra
CH
3
-C
+ NaOH +
CH
3
-C
H
2
O

CNa CH
CH
3
-C +
NaNH
2
+
NH
3
CH
3
-CCNa CH
CH
3
-C
CH
3
OH
+
+
CH
3
ONa CH
3
-CCH CNa
CH
3
-C
CH
3

COOH
+
+
CH
3
COONa
CH
3
-C
CH
CNa
b)
c)
d)
a)