Giáo án sinh học lớp 7 - Tiết 19 : TRAI SÔNG pot

Giáo án sinh học lớp 7 - Ti
ết 19 :
TRAI SÔNG
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nêu được khái niệm ngành Thân mềm .Trình bày
được các đặc điểm đặc trưng của ngành.
- Học sinh nắm được vì sao trai sông được xếp vào
ngành Thân mềm.
- Giải thích được đặc điểm cấu tạo của trai thích nghi
với đời sống ẩn mình trong bùn cát.
- Nắm được các đặc điểm dinh dưỡng, sinh sản của
trai.
- Hiểu rõ khái niệm: áo, cơ quan áo.
2. Kĩ năng
- Rèn kĩ năng quan sát tranh và mẫu.
- Kĩ năng hoạt động nhóm.
3. Thái độ
- Giáo dục ý thức yêu thích bộ môn.
II. ĐỒ DÙNG DẠY VÀ HỌC
- Tranh phóng to hình 18.2; 18.3; 18.4 SGK.
- Mẫu vật: con trai, vỏ trai.(nếu có )
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
3. Bài học
GV giới thiệu ngành Thân mềm có mức độ cấu
tạo như giun đốt nhưng tiến hoá theo hướng: có vỏ
bọc ngoài, thân mềm không phân đốt. Giới thiệu đại
diện nghiên cứu là con trai sông.
Hoạt động 1: Hình dạng, cấu tạo
Mục tiêu: HS nắm được đặc điểm của vỏ và cơ thể
trai. Giải thích các khái niệm; áo, khoang áo.

Vỏ trai
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS làm - HS quan sát hình 18.1;
việc độc lập với SGK.
- GV gọi HS giới thiệu
đặc điểm vỏ trai trên mẫu
vật.
- GV giới thiệu vòng tăng
trưởng vỏ.
- Yêu cầu các nhóm thảo
luận.
- Muốn mở vỏ trai quan
sát phải làm như thế nào?

- Mài mặt ngoài vỏ trai
ngửi thấy có mùi khét, vì
sao?
- Trai chết thì mở vỏ, tại
sao?
- GV tổ chức thảo luận
giữa các nhóm.
18.2, đọc thông tin SGK
trang 62, quan sát mẫu
vật, tự thu thập thông tin
về vỏ trai.
- 1 HS chỉ trên mẫu trai
sông.

- Các nhóm thảo luận,
thống nhất ý kiến. Yêu

cầu nêu được:
+ Mở vỏ trai: cắt dây
chằng phía lưng, cắt 2 cơ
khép vỏ.
+ Mài mặt ngoài có mùi
khét vì lớp sừng bằng
chất hữu cơ bị ma sát, khi
cháy có mùi khét.
- GV giải thích cho HS vì
sao lớp xà cừ óng ánh
màu cầu vồng.
- Đại diện nhóm phát biểu
ý kiến, các nhóm khác
nhận xét, bổ sung.
Kết luận : SGK
Cơ thể trai
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS trả lời
câu hỏi:
- Cơ thể trai có cấu tạo
như thế nào?
- GV gi
ải thích khái niệm
áo trai, khoang áo.
- Trai tự vệ bằng cách
nào? Nêu đặc điểm cấu
tạo của trai phù hợp với
cách tự vệ đó?
- HS đ
ọc thông tin tự rút

ra đặc điểm cấu tạo cơ thể
trai.
- Cơ thể có 2 mảnh vỏ
bằng đá vôi che chở b
ên
ngoài.
- Cấu tạo:
+ Ngoài; áo trai tạo th
ành
khoang áo, có ống hút v
à
ống thoát nước.


- GV gi
ới thiệu: đầu trai
tiêu giảm
+ Giữa: tấm mang
+ Trong: thân trai.
- Chân rìu.
Kết luận : SGK
Hoạt động 2: Di chuyển
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS đọc
thông tin và quan sát hình
18.4 SGK, thảo luận và
trả lời câu hỏi:
- Trai di chuyển như thế
nào?
- GV chốt lại kiến thức.

- GV mở rộng: chân thò
theo hướng nào, thân
- HS căn cứ vào thông tin
và hình 18.4 SGK, mô tả
cách di chuyển.
- 1 HS phát biểu, lớp bổ
sung.
chuyển động theo hướng
đó.
Kết luận:
- Chân trai hình lưỡi rìu thò ra thụt vào, kết hợp
đóng mở vỏ để di chuyển.
Hoạt động 3: Dinh dưỡng
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS làm vi
ệc
độc lập với SGK, thảo
luận nhóm và trả lời:
+ Nước qua ống hút và
khoang áo đem gì đến cho
miệng và mang trai?
+ Nêu kiểu dinh dưỡng
của trai?
- GV chốt lại kiến thức.
- HS tự thu nhận thông
tin, thảo luận nhóm và
hoàn thành đáp án.
- Yêu cầu nêu được:
+ Nước đem đến oxi và
thức ăn.

+ Kiểu dinh dưỡng thụ
động.

+ Cách dinh dưỡng của
trai có ý nghĩa như thế
nào với môi trường nước?

N
ếu HS không trả lời
đư
ợc, GV giải thích vai
trò lọc nước.
Kết luận:
- Thức ăn: động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Oxi trao đổi qua mang.
Hoạt động 4: Sinh sản
Hoạt động của GV Hoạt động của HS
- GV yêu cầu HS thảo
luận và trả lời:
- Ý nghĩa của giai đoạn
trứng phát triển thành ấu
trùng trong mang trai
- HS căn cứ vào thông tin
SGK, thảo luận và trả lời:
+ Trứng phát triển trong
mang trai mẹ, được bảo
vệ và tăng lượng oxi.
mẹ?
- Ý nghĩa giai đoạn ấu
trùng bám vào mang và

da cá?
- GV chốt lại đặc điểm
sinh sản.
+ Ấu trùng bám vào mang
và da cá để tăng lượng
oxi và được bảo vệ.

Kết luận:
- Trai phân tính.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
4. Củng cố
- HS làm bài tập trắc nghiệm
Khoanh tròn vào câu đúng:
1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm
không phân đốt.
2. Cơ thể trai gồm 3 phần đầu trai, thân trai và
chân trai.
3. Trai di chuyển nhờ chân rìu.
4. Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút
vào.
5. Cơ thể trai có đối xứng 2 bên.
5. Hướng dẫn học bài ở nhà
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Sưu tầm tranh, ảnh của một số đại diện Thân mềm