Giáo trình hình thành quy trình điều khiển kỹ thuật kiểm toán trong hạch toán kinh tế p9 ppt

127
Bĩ, TỉNG CNG TY MU S B02 - DN
N Vậ
Ban haỡnh theo Q sọỳ 167/2000/Q-
BTC ngaỡy 25/10/2000 vaỡ sổớa õọứi bọứ
sung theo TT sọỳ 89/2002/TT-BTC
ngaỡy 09/10/2002 cuớa Bọỹ Taỡi chờnh


KT QUA HOAT ĩNG KINH DOANH
Quyù. Nm
PHệN I - LAẻI, L
ồn vở tờnh

CHẩ TIU

Maợ sọỳ Kyỡ naỡy Kyỡ trổồùc Luyợ kóỳ tổỡ
õỏửu nm
1 2 3 4 5

Doanh thu baùn haỡng vaỡ cung cỏỳp dởch vuỷ
Caùc khoaớn laỡm giaớm trổỡ ( 03 = 05 + 06 + 07)
+ Chióỳt khỏỳu thổồng maỷi
+ Giaớm giaù haỡng baùn
+ Haỡng baùn bở traớ laỷi
+ Thuóỳ tióu thuỷ õỷc bióỷt, thuóỳ XNK , thuóỳ GTGT
theo phổồng phaùp trổỷc tióỳp phaới nọỹp

1. Doanh thu thuỏửn vóử baùn haỡng vaỡ cung cỏỳp
dởch vuỷ (10 = 01 - 03)
2. Giaù vọỳn haỡng baùn

3.Lồỹi nhuỏỷn gọỹp vóử baùn haỡng vaỡ cung cỏỳp dởch
vuỷ (20 = 10 -11)
4. Doanh thu hoaỷt õọỹng taỡi chờnh
5. Chi phờ taỡi chờnh
- Trong õoù : Laợi vay phaới traớ
6. Chi phờ baùn haỡng
7. Chi phờ quaớn lyù doanh nghióỷp
8. Lồỹi nhuỏỷn thuỏửn tổỡ hoaỷt õọỹng kinh doanh
[ 30 = 20 + ( 21 - 22) - ( 24 + 25)]

9. Thu nhỏỷp khaùc
10. Chi phờ khaùc
11. Lồỹi nhuỏỷn khaùc ( 40 = 31 - 32 )

12. Tọứng lồỹi nhuỏỷn trổồùc thuóỳ ( 50 = 30 + 40 )
14. Thuóỳ thu nhỏỷp doanh nghióỷp phaới nọỹp
15. Lồỹi nhuỏỷn sau thuóỳ ( 60 = 50 - 51)


01
03
04
05
06
07


10

11

20

21
22
23
24
25
30


31
32
40

50
51
60



128
PHÁƯN II-TÇNH HÇNH THỈÛC HIÃÛN NGHÉA VỦ VÅÏI NH NỈÅÏC


Säú phạt sinh
trong k

Lu kãú tỉì âáưu
nàm

CHÈ TIÃU

M
säú
Säú cn
phi
näüp
âáưu
k
Säú phi
näüp
Säú
â
näüp
Säú phi
näüp
Säú
â
näüp

Säú cn
phi
näüp
cúi
k
1 2 3 4 5 6 7 8

I. Thú ( 10 = 11 + 12 + 13 + 14 +
15 + 16 + 17 + 18 + 19 +20)

1.Thú giạ trë gia tàng hng bạn näüi âëa
2. Thú giạ trë gia tàng hng nháûp kháøu
3. Thú tiãu thủ âàûc biãût
4. Thú Xút, Nháûp kháøu
5. Thú thu nháûp doanh nghiãûp
6. Thu trãn väún
7. Thú ti ngun
8. Thú Nh âáút
9. Tiãưn th âáút
10. Cạc loải thú khạc
II. Cạc khon phi näüp khạc
(30 = 31 + 32 + 33)
1. Cạc khon phủ thu
2. Cạc khon phê, lãû phê
3. Cạc khon khạc

10

11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
30

31
32
33


TÄØNG CÄÜNG ( 40 = 10 + 30) 40

PHÁƯN III-THÚ GTGT ÂỈÅÜC KHÁÚU TRỈÌ, THÚ GTGT ÂỈÅÜC HON LẢI, THÚ GTGT
ÂỈÅÜC GIM, THÚ GTGT HNG BẠN NÄÜI ÂËA.
Âån vë tênh

Säú tiãưn
CHÈ TIÃU

M säú
K ny Lu kãú tỉì âáưu
nàm
I. Thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì

1. Säú thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì, cn âỉåüc hon
lải âáưu k
2. Säú thú GTGT âỉåüc kháúu trỉì phạt sinh
3. Säú thú GTGT â kháúu trỉì, â hon lải, thú
GTGT hng mua bë tr lải v khäng âỉåüc kháúu
trỉì. ( 12 = 13 + 14 + 15 + 16)



10

11
12





x






129

Trong õoù:
a/ Sọỳ thuóỳ GTGt õaợ khỏỳu trổỡ
b/ Sọỳ thuóỳ GTGT õaợ hoaỡn laỷi
c/ Sọỳ thuóỳ GTGT haỡng mua traớ laỷi, giaớm giaù haỡng
mua
d/ Sọỳ thuóỳ GTGT khọng õổồỹc khỏỳu trổỡ
4. Sọỳ thuóỳ GTGT coỡn õổồỹc khỏỳu trổỡ, coỡn õổồỹc
hoaỡn laỷi cuọỳi kyỡ (17 = 10 + 11 - 12)
II. Thuóỳ GTGT õổồỹc hoaỡn laỷi

1. Sọỳ thuóỳ GTGT coỡn õổồỹc hoaỡn laỷi õỏửu kyỡ
2. Sọỳ thuóỳ GTGT õổồỹc hoaỡn laỷi phaùt sinh
3. Sọỳ thuóỳ GTGT õaợ hoaỡn laỷi
4. Sọỳ thuóỳ GTGT coỡn õổồỹc hoaỡn laỷi cuọỳi kyỡ

( 23 = 20 + 21 - 22)
III. Thuóỳ GTGT õổồỹc giaớm

1. Sọỳ thuóỳ GTGT coỡn õổồỹc giaớm õỏửu kyỡ
2. Sọỳ thuóỳ GTGT õổồỹc giaớm phaù
t sinh
3.Sọỳ thuóỳ GTGT õaợ õổồỹc giaớm
4.Sọỳ thuóỳ GTGT coỡn õổồỹc giaớm cuọỳi kyỡ
(33 = 30 + 31 - 32)
IV. Thuóỳ GTGT haỡng baùn nọỹi õởa

1. Thuóỳ GTGT haỡng baùn nọỹi õởa coỡn phaới nọỹp
õỏửu kyỡ
2. Thuóỳ GTGT õỏửu ra phaùt sinh
3. Thuóỳ GTGT õỏửu vaỡo õaợ khỏỳu trổỡ
4. Thuóỳ GTGT haỡng baùn bở traớ laỷi, bở giaớm giaù
5. Thuóỳ GTGT õổồỹc giaớm trổỡ vaỡo sọỳ thuóỳ phaới
nọỹp
6. Thuóỳ GTGT haỡng baùn nọỹi õởa õaợ nọỹp vaỡo ngỏn
saùch Nhaỡ nổồùc
7. Thuóỳ GTGT haỡng baùn nọỹi õởa coỡn phaới nọỹp
cuọỳi kyỡ ( 46 = 40 + 41 - 42 - 43 - 44 - 45)



13
14
15

16

17



20
21
22
23



30
31
32
33



40

41
42
43
44

45

46

x



x


x



x


x



x

x


Ghi chuù: Caùc chố tióu coù dỏỳu ( x ) khọng coù sọỳ lióỷu

Lỏỷp, ngaỡy thaùng nm

Ngổồỡi lỏỷp bióứu Kóỳ toaùn trổồớng Giaùm õọỳc
( Kyù, hoỹ tón) ( Kyù, hoỹ tón) ( Kyù, hoỹ tón)
130
CHỈÅNG 7


BÄÜ MẠY KÃÚ TOẠN V MÄ HÇNH TÄØ CHỈÏC
BÄÜ MẠY KÃÚ TOẠN




7.1 ÂÅN VË KÃÚ TOẠN V KHÄÚI LỈÅÜNG CÄNG TẠC KÃÚ TOẠN
7.1.1 Âån vë kãú toạn
Phäúi håüp khon 5 ca âiãưu 4 våïi khon 1 ca âiãưu 2 Lût kãú toạn cọ thãø âënh
nghéa vãư âån vë kãú toạn nhỉ sau:
Âån vë kãú toạn l cạc âäúi tỉåüng ạp dủng Lût Kãú toạn cọ láûp bạo cạo ti
chênh, bao gäưm:
- Cå quan nh nỉåïc, âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc cọ sỉí dủng kinh phê ngán sạch
nh nỉåïc;
- Âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc khäng sỉí dủng kinh phê ngán sạch nh nỉåïc;

- Doanh nghiãûp thüc cạc thnh pháưn kinh tãú âỉåüc thnh láûp v hoảt âäüng theo
phạp lût Viãût Nam; chi nhạnh, vàn phng âải diãûn ca doanh nghiãûp nỉåï
c ngoi hoảt
âäüng tải Viãût Nam;
- Håüp tạc x;
- Häü kinh doanh cạ thãø, täø håüp tạc.
Tỉì âënh nghéa trãn, cọ thãø tháúy ràòng âån vë kãú toạn trỉåïc hãút phi l mäüt täø chỉïc
hoảt âäüng v qun l hoảt âäüng trãn cạc lénh vỉûc .Vç cọ sỉû hoảt âäüng v qun l hoảt
âäüng cho nãn cạc täø chỉïc ny ln phi dng âãún mäüt cäng củ l kãú toạn âãø phủc vủ
cho viãûc qun l âọ.
Nãúu xẹt trãn gọc âäü chỉïc nàng ca kãú toạn, thç âån vë kãú toạn phi l âån vë
thỉûc hiãûn âáưy â cạc giai âoản ca quy trçnh hảch toạn kãú toạn, gäưm: láûp hồû
c tiãúp
nháûn chỉïng tỉì; ghi säø kãú toạn; xỉí l säú liãûu v láûp hãû thäúng bạo cạo kãú toạn. Mäüt âån
vë kãú toạn våïi chỉïc nàng hoảt âäüng nhỉ váûy cáưn phi täø chỉïc bäü mạy kãú toạn riãng cọ
chỉïc nàng, nhiãûm vủ , quưn hản nháút âënh v bäü säø kãú toạn riãng tỉång ỉïng.
Âån vë kãú toạn phi l âån vë âäüc láûp cọ tỉ cạch phạp nhán âáưy â hồûc l mäüt
âån vë trỉûc thüc trong hãû thäúng phán cáúp qun l.

131
7.1.2 Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn
Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn l cå såí âãø xáy dỉûng bäü mạy kãú toạn. Khäúi lỉåüng
cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo quy mä, tênh cháút hoảt âäüng ca âån vë âäưng thåìi cng
phủ thüc vo u cáưu ca cäng tạc qun l v mủc âêch cung cáúp thäng tin.
Khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn l bao hm cạc giai âoản, cạc cäng viãûc nghiãûp vủ
m cạn bäü kãú toạn phi thỉûc hiãûn theo quy âënh ca cạc cáúp qun l vç mủc âêch thu
tháûp, xỉí l v cung cáúp thäng tin vãư hoảt âäüng kinh tãú, ti chênh ca âån vë kãú toạn.
Nãúu xẹt theo giai âoản ca quạ trçnh hảch toạn kãú
toạn, thç khäúi lỉåüng cäng tạc
kãú toạn bao gäưm cạc cäng viãûc thỉûc hiãûn åí tỉìng giai âoản: giai âoản hảch toạn ban âáưu

trãn chỉïng tỉì; giai âoản phán loải sàõp xãúp thäng tin trãn cạc chỉïng tỉì kãú toạn â láûp
âỉa vo säø kãú toạn; giai âoản xỉí l chn lc säú liãûu v tiãún hnh láûp bạo cạo kãú
toạn Trãn gọc âäü ny, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo quy mä nghiãûp vủ
kinh tãú, ti chênh phạt sinh åí tỉìng loải hçnh hoảt âäüng.
Nãúu xẹt theo mỉïc âäü phn ạnh, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn bao gäưm khäúi lỉåüng
cäng tạc kãú toạn täøng håüp v khäúi lỉåü
ng cäng tạc kãú toạn chi tiãút cho mäüt säú âäúi tỉåüng
cáưn chi tiãút. Váûy åí gọc âäü ny khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo u cáưu qun
l v cạch täø chỉïc cäng tạc kãú toạn åí âån vë.
Nãúu xẹt theo mủc âêch ca viãûc cung cáúp thäng tin, thç khäúi lỉåüng cäng tạc kãú
toạn bao gäưm cäng tạc kãú toạn ti chênh v cäng tạc kãú toạn qun trë.Trong trỉåìng håüp
ny khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạn phủ thüc vo mäúi quan hãû ca âån vë kãú toạn våïi cạc
ch thãø qun l v cạc ch thãø liãn quan khạc.
Nãúu xẹt theo tỉìng näüi dung củ thãø, khäúi lỉåüng cäng tạc kãú toạ
n âỉåüc chia thnh
cạc pháưn hnh kãú toạn. Mäùi pháưn hnh kãú toạn l sỉû củ thãø họa näüi dung cäng tạc kãú
toạn gàõn våïi âàûc trỉng ca tỉìng âäúi tỉåüng kãú toạn. Nọ thãø hiãûn cäng viãûc kãú toạn gàõn
våïi mäüt âäúi tỉåüng kãú toạn nháút âënh.
Pháưn hnh kãú toạn trong cạc âån vë kãú toạn khạc nhau s cọ sỉû khạc nhau nháút
âënh, chụng phủ thüc vo lénh vỉûc hoảt âäüng, quy mä v chỉïc nàng hoảt âäüng ca
âån vë. Trong doanh nghiãûp, pháưn hnh kãú toạn thỉåìng bao gäưm:

- Kãú toạn ti sn cäú âënh , - Kãú toạn bạn hng,
- Kãú toạn váût tỉ - sn pháøm - hng họa , - Kãú toạn qu tiãưn màût ,
- Kãú toạn tiãưn lỉång, BHXH& BHYT, - Kãú toạn thanh toạn (cäng nåü),
- Kãú toạn tiãưn gỉíi ngán hng , - Kãú toạn xáy dỉûng cå bn,
- Kãú toạn väún v cạc qu chun dng - Kãú toạn chi phê v giạ thnh,
- Kãú toạn täøng håüp.

Mäùi doanh nghiãûp thüc cạc loải hçnh khạc nhau trãn nhiãưu lénh vỉûc khạc nhau

s cọ mäüt säú pháưn hnh kãú toạn ch úu khạc nhau trong cạc pháưn hnh kãø trãn.
132
7.2 Tỉ CHặẽC Bĩ MAẽY K TOAẽN
7.2.1 Khaùi nióỷm
Vióỷc thổỷc hióỷn chổùc nng nhióỷm vuỷ kóỳ toaùn trong õồn vở kóỳ toaùn seợ do bọỹ maùy
kóỳ toaùn õaớm nhỏỷn. Do vỏỷy caùc õồn vở kóỳ toaùn nhỏỳt thióỳt phaới tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn
trón cồ sồớ khọỳi lổồỹng cọng taùc kóỳ toaùn xaùc õởnh vaỡ yóu cỏửu vóử cung cỏỳp thọng tin.
Bọỹ maùy kóỳ toaùn laỡ tỏỷp hồỹp caùc caùn bọỹ nhỏn vión kóỳ toaùn õaớm nhỏỷn vióỷc thổỷc
hióỷn khọỳi lổồỹng cọng taùc kóỳ toaùn theo phỏửn haỡnh kóỳ toaùn õaợ phỏn cọng vồùi chổùc nng
thọng tin vaỡ kióứm tra hoaỷt õọỹng cuớa õồn vở. óứ tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn cỏửn phaới cn cổù

vaỡo:
- Khọỳi lổồỹng cọng taùc kóỳ toaùn vaỡ caùc phỏửn haỡnh kóỳ toaùn õaợ xaùc õởnh trón cồ sồớ
quy mọ cuớa doanh nghióỷp;
- Nhu cỏửu cung cỏỳp thọng tin cuớa caùc cỏỳp quaớn lyù;
- ỷc õióứm vóử tọứ chổùc saớn xuỏỳt, quaớn lyù;
- ióửu kióỷn vóử cồ sồớ vỏỷt chỏỳt kyợ thuỏỷt phuỷc vuỷ cho cọng taùc kóỳ toaùn.
7.2.2 Nọỹi dung

Coù thóứ hỗnh dung nọỹi dung tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn gọửm:
- Xaùc õởnh sọỳ lổồỹng caùn bọỹ kóỳ toaùn vión vồùi õỏửy õuớ yóu cỏửu vóử trỗnh õọỹ nghóử
nghióỷp;
- Bọỳ trờ vaỡ phỏn kóỳ toaùn vión thổỷc hióỷn tổồng ổùng vồùi caùc phỏửn haỡnh kóỳ toaùn õaợ
xaù
c õởnh;
- Xaùc lỏỷp mọỳi quan hóỷ giổợa caùc bọỹ phỏỷn, caùc phỏửn haỡnh kóỳ toaùn vồùi nhau cuợng
nhổ giổợa caùc phỏửn haỡnh kóỳ toaùn vồùi caùc phoỡng ban quaớn lyù lión quan
Khi phỏn cọng lao õọỹng kóỳ toaùn trong bọỹ maùy coỡn cỏửn phaới tọn troỹng caùc
nguyón từc coù tờnh luỏỷt õởnh nhổ: nguyón từc bỏỳt vở thỏn, bỏỳt kióm nhióỷm; chuyón mọn
hoaù vaỡ hồỹp taùc hoaù lao õọỹng; tióỳt kióỷm vaỡ hióỷu quaớ

Trong bọỹ maùy kóỳ toaùn, mọựi kóỳ toaùn vión phỏửn haỡnh vaỡ kóỳ toaùn tọứng hồỹp õóửu coù
chổùc nng, nhióỷm vuỷ, quyóửn haỷn rióng vóử khọỳi lổồỹng cọng taùc kóỳ toaùn õổồỹc giao.
Theo quy õởnh cuớa Luỏỷt kóỳ toaùn, mọựi nhỏn vión kóỳ toaùn õóửu phaới õaớ
m baớo tióu
chuỏứn vaỡ coù õỏửy õuớ quyóửn haỷn, traùch nhióỷm cuớa ngổồỡi laỡm kóỳ toaùn nhổ sau:
- Coù phỏứm chỏỳt õaỷo õổùc nghóử nghióỷp, trung thổỷc, lióm khióỳt, coù yù thổùc chỏỳp
haỡnh phaùp luỏỷt; coù trỗnh õọỹ chuyón mọn, nghióỷp vuỷ vóử kóỳ toaùn
- Coù quyóửn õọỹc lỏỷp vóử chuyón mọn, nghióỷp vuỷ kóỳ toaùn.
- Coù traùch nhióỷm tuỏn thuớ caùc quy õởnh cuớa phaùp luỏỷt vóử kóỳ toaùn, thổỷc hióỷn caùc
cọng vióỷc õổồỹc phỏn cọng vaỡ chởu traùch nhióỷm vóử chuyón mọn, nghióỷp vuỷ cuớa mỗnh.
133
- Khi thay âäøi ngỉåìi lm kãú toạn, ngỉåìi lm kãú toạn c phi cọ trạch nhiãûm bn
giao cäng viãûc kãú toạn v ti liãûu kãú toạn cho ngỉåìi lm kãú toạn måïi. Ngỉåìi lm kãú
toạn c phi chëu trạch nhiãûm vãư cäng viãûc kãú toạn trong thåìi gian mçnh lm kãú toạn.
Cạc kãú toạn pháưn hnh âỉåüc chun män hoạ sáu theo tỉìng pháưn hnh hồûc cọ
thãø kiãm nhiãûm mäüt säú pháưn hnh theo ngun tàõc chung ca täø chỉïc lao âäüng kãú toạn.
Kãú toạn pháưn hnh phi cọ trạch nhiãûm qun l trỉûc tiãúp, phn ạnh thäng tin kãú toạn,
thỉûc hiãûn sỉû kiãøm tra ghi chẹp, phn ạnh täøng håüp âäúi tỉåüng kãú toạn. Cạc kãú toạn pháưn
hnh âãưu cọ trạch nhiãûm liãn hãû våïi kãú toạn täøng håüp âãø hon thnh ghi säø täøng håüp
hồûc láûp bạo cạo âënh k chung ngoi bạo cạo pháưn hnh.
Kãú toạn täøng håüp l mäüt loải lao âäüng kãú
toạn m chỉïc nàng v nhiãûm vủ cå
bn ca nọ l: thỉûc hiãûn cäng tạc kãú toạn cúi k, thu tháûp, täøng håüp v xỉí l thäng tin,
kãút xút säú liãûu âãø hon thnh cạc bạo cạo ti chênh theo quy âënh v u cáưu ca cạc
cáúp qun l.
* Kãú toạn trỉåíng

Kãú toạn trỉåíng l mäüt chỉïc danh nghãư nghiãûp âãø dnh cho cạc chun gia kãú
toạn cọ trçnh âäü chun män cao, cọ pháøm cháút âảo âỉïc täút v cọ nàng lỉûc âiãưu hnh,
cọ kh nàng täø chỉïc cäng tạc kãú toạn trong âån vë kãú toạn âäüc láûp. ÅÍ nỉåïc ta, cạc quy

âënh vãư quưn hản v trạch nhiãûm cng nhỉ vë trê ca kãú toạn trỉåíng trong bäü mạy kãú
toạn ca cạc âån vë kãú toạn âỉåüc củ thãø họa trãn Lût kãú toạn âỉåüc Qúc häüi nỉåïc
Cäüng ha X häüi Ch nghéa Viãût Nam thäng qua ngy 17/06/2003, cọ thãø khại lỉåüc
mäüt säú näüi dung nhỉ sau:
- Kãú toạn trỉåíng cọ nhiãûm vủ täø chỉïc thỉû
c hiãûn cäng tạc kãú toạn trong âån vë kãú
toạn theo quy âënh vãư nhiãûm vủ ca kãú toạn
- Kãú toạn trỉåíng ca cạc cå quan nh nỉåïc, âån vë sỉû nghiãûp, täø chỉïc cọ sỉí
dủng hồûc khäng sỉí dủng kinh phê ngán sạch ca nh nỉåïc v cạc doanh nghiãûp nh
nỉåïc cọ nhiãûm vủ giụp ngỉåìi âải diãûn theo phạp lût ca âån vë kãú toạn giạm sạt ti
chênh tải âån vë kãú toạn.
- Kãú toạn trỉåíng cọ quưn: phäø biãún ch trỉång v chè âảo thỉûc hiãûn cạc ch
trỉång vãư chun män; k duût cạc ti liãûu kãú toạn, cọ quưn tỉì chäúi khäng k duût
cạc ti liãûu, cạc váún âãư liãn quan âãún t
i chênh doanh nghiãûp khäng ph håüp våïi chãú âäü
quy âënh, cọ quưn u cáưu cạc bäü pháûn chỉïc nàng khạc trong bäü mạy qun l åí âån vë
cng phäúi håüp thỉûc hiãûn nhỉỵng cäng viãûc chun män cọ liãn quan tåïi cạc bäü pháûn
chỉïc nàng âọ.
7.2.3 Cạc phỉång thỉïc täø chỉïc bäü mạy kãú toạn
Quan hãû giỉỵa kãú toạn trỉåíng våïi cạc pháưn hnh kãú toạn trong bäü mạy kãú toạn cọ
thãø täø chỉïc theo mäüt trong ba phỉång thỉïc ( kiãøu) sau:

134
7.2.3.1 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu trỉûc tuún
Theo kiãøu trỉûc tuún, kãú toạn trỉåíng trỉûc tiãúp âiãưu hnh cạc kãú toạn viãn khäng
thäng qua kháu trung gian nháûn lãûnh. Våïi cạch täø chỉïc bäü mạy kãú toạn trỉûc tuún, mäúi
quan hãû phủ thüc trong bäü mạy kãú toạn tråí nãn âån gin, phỉång thỉïc âiãưu hnh gn
nhẻ. Kiãøu täø chỉïc bäü mạy kãú toạn trỉûc tuún thỉåìng ạp dủng trong trỉåìng håüp hoảt
âäüng kãú toạn táûp trung v hoảt âäüng sn xút kinh doanh quy mä nh.
7.2.3.2 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu trỉûc tuún tham mỉu

Theo kiãøu trỉûc tuún tham mỉu, bäü mạy kãú toạn âỉåüc hçnh thnh vỉì
a cọ tênh
trỉûc tuún tỉång tỉû nhỉ phỉång thỉïc trỉûc tiãúp, âäưng thåìi vỉìa cọ tênh tham mỉu giỉỵa kãú
toạn trỉåíng våïi cạc bäü pháûn kãú toạn.
Mäúi liãn hãû tham mỉu trong chè âảo ca kãú toạn trỉåíng thỉåìng ạp dủng âọi våïi
cạc bäü pháûn âm nháûn cạc mng cäng viãûc chun sáu phỉïc tảp. Cn âäúi våïi cạc bäü
pháûn thỉûc hiãûn cạc cäng viãûc khạc khäng chun sáu, kãú toạn trỉåíng thỉûc hiãûn chè âảo
trỉûc tiãúp.
7.2.3.3 Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu chỉïc nàng
Bäü mạy kãú toạn täø chỉïc theo kiãøu chỉïc nàng âỉåüc chia thnh nhiãưu bäü pháûn âäüc
láûp âm nháûn nhỉỵng chỉïc nàng hoảt âäü
ng riãng l, thỉåìng gi l ban, phng kãú toạn.
Kãú toạn trỉåíng ca âån vë chè âảo kãú toạn nghiãûp vủ thäng qua cạc trỉåíng ban (phng)
kãú toạn. Mäúi liãn hãû chè âảo tỉì kãú toạn trỉåíng âãún cạc bäü pháûn trong phỉång thỉïc täø
chỉïc ny gim nhẻ hån so våïi cạc phỉång thỉïc khạc. Kiãøu täø chỉïc bäü mạy kãú toạn ny
thỉåìng ạp dủng khi quy mä bäü mạy kãú toạn låïn, nhiãưu thnh viãn.
7.3. MÄ HÇNH TÄØ CHỈÏC BÄÜ MẠY KÃÚ TOẠN
7.3.1 Mä hçnh täø chỉïc bäü mạy kãú toạn táûp trung
Täø chỉïc kãú toạn táûp trung cn gi l täø chỉïc kãú toạn mäüt cáúp. Theo mä hçnh
ny, mäùi âån vë kãú toạn âäü
c láûp chè måí mäüt bäü säø kãú toạn, täø chỉïc mäüt bäü mạy kãú toạn
âãø thỉûc hiãûn táút c cạc giai âoản kãú toạn v cạc pháưn hnh kãú toạn.
Phng kãú toạn trung tám ca âån vë phi thỉûc hiãûn ton bäü cäng tạc kãú toạn tỉì
thu nháûn, ghi säø v xỉí l thäng tin trãn hãû thäúng bạo cạo phán têch - täøng håüp ca âån
vë.
Trỉåìng håüp âån vë kãú toạn cọ cạc âån vë trỉûc thüc thç cạc âån vë trỉûc thüc
trong mä hçnh kãú toạn táûp trung khäng âỉåüc måí bäü säø kãú toạn riãng v khäng âỉåüc
hçnh thnh bäü mạy kãú toạn riãng. Ton bäü cäng viãûc ghi säø, láûp bạo cạo kãú toạn âãưu
thỉû
c hiãûn åí phng kãú toạn trung tám; cạc âån vë trỉûc thüc chè thỉûc hiãûn hảch toạn ban

âáưu theo chãú âäü bạo säø.
Mä hçnh kãú toạn táûp trung thỉåìng täưn tải trong cạc âån vë thäúng nháút cọ tỉ cạch
phạp nhán âáưy â hồûc trong cạc doanh nghiãûp tuy cọ täø chỉïc cạc âån vë thnh viãn
135
nhổng trổỷc thuọỹc hoaỡn toaỡn, khọng coù sổỷ phỏn taùn quyóửn lổỷc quaớn lyù hoaỷt õọỹng kinh
doanh cuợng nhổ hoaỷt õọỹng taỡi chờnh.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn tỏỷp trung õổồỹc bióứu dióựn theo sồ õọử sau:












7.3.2 Mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn phỏn taùn
Theo mọ hỗnh phỏn taùn, bọỹ maùy kóỳ toaùn õổồỹc phỏn cỏỳp thaỡnh : kóỳ toaùn trung
tỏm vaỡ kóỳ toaùn õồn vở trổỷc thuọỹc. Kóỳ toaùn trung tỏm vaỡ kóỳ toaùn õồn vở trổỷc thuọỹc õóửu
coù rióng bọỹ sọứ kóỳ toaùn vaỡ bọỹ maùy nhỏn sổỷ tổồng ổùng õóứ thổỷc hióỷn chổùc nng, nhióỷm vuỷ
cuớa mỗnh theo phỏn cọng, phỏn cỏỳp kóỳ toaùn.
Trong trổồỡng hồỹp naỡy, cọng vióỷc kóỳ toaùn ồớ toaỡ
n õồn vở õổồỹc phỏn cọng, phỏn
cỏỳp nhổ sau:
+ Kóỳ toaùn trung tỏm coù nhióỷm vuỷ:
- Thổỷc hióỷn caùc phỏửn haỡnh cọng vióỷc kóỳ toaùn phaùt sinh ồớ õồn vở chờnh
- aớm nhỏỷn cọng taùc taỡi chờnh, cọng taùc thọỳng kó trong toaỡn õồn vở

- Hổồùng dỏựn vaỡ kióứm tra cọng taùc kóỳ toaùn ồớ caùc õồn vở trổỷc thuọỹc
- Tọứng hồỹp sọỳ lióỷu baùo caùo cuớa cồ sồớ, lỏỷp baùo caùo kóỳ toaùn tọứng hồỹp vaỡ baùo caùo
taỡi chờnh cho toaỡn õồn vở
+ caùc õồn vở kóỳ toaùn cồ sồớ trổỷc thuọỹc thổỷc hióỷn toaỡn bọỹ cọng taùc kóỳ toaùn,
thọỳng kó, taỡi chờnh phaùt sinh ồớ õồn vở mỗnh õóứ lỏỷp caùc baùo caùo kóỳ toaùn, thọỳng kó õởnh
kyỡ gồới vóử Kóỳ toaùn trung tỏm.
Giổợa caùc õồn vở cồ sồớ
quan hóỷ vồùi nhau theo nguyón từc haỷch toaùn kinh tóỳ nọỹi
bọỹ; quan hóỷ giổợa caùc õồn vở cồ sồớ trổỷc thuọỹc vồùi cỏỳp trón theo phỏn cỏỳp õổồỹc xaùc õởnh
Baùo sọứ
Kóỳ toaùn trổồớng
õồn v
ở
ha
ỷ
ch toaùn
Caùc phỏửn haỡnh kóỳ
toaùn hoaỷt õọỹng
Bọỹ phỏỷn taỡi chờnh vaỡ
tọứng hồỹp
Caùc nhỏn vión
kóỳ toaùn phỏửn haỡnh
taỡi saớn
Nhỏn vión haỷch toaùn ban õỏửu,
baùo sọứ tổỡ õồn vở trổ
ỷ
c thuọ
ỹ
c
136

trong toaỡn õồn vở. Trong õoù, õồn vở trổỷc thuọỹc thổồỡng õổồỹc giao quyóửn quaớn lyù vọỳn
kinh doanh, õổồỹc hỗnh thaỡnh bọỹ maùy quaớn lyù nhổ mọỹt tọứ chổùc kinh doanh thổỷc thuỷ.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn phỏn taùn õổồỹc bióứu dióựn theo sồ õọử sau:

















Mọ hỗnh phỏn taùn õổồỹc lổỷa choỹn trong õióửu kióỷn:
- Quy mọ kinh doanh lồùn, õởa baỡn kinh doanh rọỹng, phỏn taùn;
- Cồ cỏỳu kinh doanh phổùc taỷp bao gọửm nhióửu loaỷi hỗnh kinh doanh, nhióửu ngaỡnh
nghóử kinh doanh;
- Bao gọửm nhióửu õồn vở cồ sồớ cỏỳu thaỡnh cuỡng phuỷ thuọỹc phaùp nhỏn kinh tóỳ.
7.3.3 Mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn họựn hồỹp
Trong thổỷc tóỳ, caùc doanh nghióỷp coù qui mọ vaỡ cồ cỏỳu tọứ chổùc saớ
n xuỏỳt kinh
doanh rỏỳt õa daỷng. Vỗ vỏỷy, bọỹ maùy kóỳ toaùn cuớa caùc doanh nghióỷp khọng phaới chố thuỏửn
tuyù õổồỹc tọứ chổùc theo mọ hỗnh tỏỷp trung hay phỏn taùn maỡ thổồỡng coù sổỷ kóỳt hồỹp giổợa

mọ hỗnh tỏỷp trung vồùi mọ hỗnh phỏn taùn vồùi nhổợng mổùc õọỹ kóỳt hồỹp khaùc nhau tuyỡ theo
õióửu kióỷn cuớa mọựi õồn vở. Mọ hỗnh naỡy goỹi laỡ mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn họựn hồỹp
- tổùc laỡ vổỡa tỏỷp trung, vổỡa phỏn taùn.
Vồùi mọ hỗnh tọứ chổùc bọỹ maùy kóỳ toaùn họựn hồỹp naỡy, tuyỡ thuọỹc vaỡo mổùc õọỹ phỏn
cỏỳp quaớn lyù vaỡ õỷc õióứm hoaỷt õọỹng cuớa mọựi õồn vở thaỡnh vión maỡ coù thóứ tọứ chổùc rióng
Kóỳ toaùn trun
g
tỏm
Kóỳ toaùn trổồớn
g
õồn vở cỏỳ
p
trón
Bọỹ
phỏỷn taỡi
chờnh
Kóỳ toaùn hoaỷt
õọỹng thổỷc
hióỷn ồớ cỏỳp
trón
Bọỹ phỏỷn tọứng
hồỹp kóỳ toaùn caùc
õồn vở trổỷc
t
huọc
Bọỹ phỏỷn
kióứm tra kóỳ
toaùn.
Caùc õồn vở trổỷc thuọỹc
Trổồớn

g
ban
(p
hoỡn
g)
kóỳ toaùn
Kóỳ toaùn
phỏửn haỡnh
Kóỳ toaùn
phỏửn haỡnh
Kóỳ toaùn
phỏửn haỡnh

137
kóỳ toaùn phỏn taùn cho mọỹt sọỳ õồn vở, coỡn mọỹt sọỳ õồn vở khaùc khọng õổồỹc tọứ chổùc kóỳ
toaùn rióng thỗ tọứ chổùc kóỳ toaùn tỏỷp trung. Hoỷc trong caùc õồn vở thaỡnh vión õổồỹc tọứ chổùc
thổỷc hióỷn mọỹt sọỳ phỏửn haỡnh kóỳ toaùn nhổ: haỷch toaùn ban õỏửu, haỷch toaùn chi tióỳt hoỷc cao
hồn coù thóứ haỷch toaùn tọứng hồỹp vaỡ lỏỷp caùc baớng tọứng hồỹp cỏn õọỳi. Coỡn ồớ phoỡng kóỳ toaùn
trung tỏm, thổỷc hióỷn caùc cọng vióỷc coỡn laỷi vaỡ lỏỷp caùc baùo caùo tọứng hồỹp toaỡn õồn vở.
Mọ hỗnh kóỳ toaùn họựn hồỹp õổồỹc bióứu dióựn theo sồ õọử sau:

Kóỳ toaùn õồn vở cỏỳ
p
trón
Kóỳ toaùn trổồớn
g

Kóỳ toaùn
caùc hoaỷt
õọỹng taỷi
cỏỳp trón
Kóỳ toaùn caùc
õồn vở trổỷc
thuọỹc haỷch
toaùn tỏỷp trung

Bọỹ phỏỷn tọứng
hồỹp baùo caùo tổỡ
caùc õồn vở
trổỷc thuọỹc
Bọỹ phỏỷn
kióứm tra ,
thanh tra
kóỳ toaùn.
Caùc õồn vở kóỳ toaùn trổỷc thuọỹc
N
hỏn vión haỷch
toaùn ban õỏửu
taỷi cồ sồớ trổỷc
thuọỹc
ồn vở kóỳ
toaùn phỏn
taùn taỷi õồn
vở trổỷc thuọỹc

138
TAèI LIU THAM KHAO
@
A. Giaùo trỗnh vaỡ saùch tham khaớo
I. Phỏửn tióỳng Vióỷt
1.TS. Nguyóựn Thở ọng (chuớ bión)
Giaùo trỗnh lyù thuyóỳt haỷch toaùn kóỳ toaùn - Khoa kóỳ toaùn Trổồỡng õaỷi hoỹc
Kinh tóỳ quọỳc dỏn. Nhaỡ xuỏỳt baớn Giaùo duỷc, Haỡ Nọỹi 2001
2. GVC. Phaỷm Huyón
Hổồùng dỏựn thổỷc haỡnh Kóỳ toaùn doanh nghióỷp (phỏửn õaỷi cổồng). Nhaỡ xuỏỳt
baớn Thọỳng kó, Thaỡnh phọỳ Họử Chờ Minh 1999

3. TS. Voợ Vn Nhở
Kóỳ toaùn õaỷi cổồng - Khoa Kóỳ toaùn Trổồỡng õaỷi hoỹc Kinh tóỳ Thaỡnh phọỳ Họử
Chờ Minh. Nhaỡ xuỏỳt baớn Thọỳng kó,Thaỡnh phọỳ Họử Chờ Minh 2001
4. TS. Ngọ Haỡ Tỏỳn (chuớ bión):
Giaùo trỗnh lyù thuyóỳt haỷch toaùn kóỳ toaùn - Khoa kóỳ toaùn Trổồỡng õaỷi hoỹc
Kinh tó
ỳ & Quaớn trở kinh doanh. Nhaỡ xuỏỳt baớn Giaùo duỷc, aỡ Nụng 2001
II. Phỏửn tióỳng nổồùc ngoaỡi
5.Walter B.Meigs & Robert F.Meigs
Accounting - The basis for business decisions. Mc Graw Hill book
Company, 1989
6.Robert M.Swanson, Kenton E. Ross& Robert D. Hanson
Century 21 Accounting
- NewYork
7.Belverd E. Neddles Jr., Henry R. ANderson, James C. Caldwell
Principles of Accounting. Houghton Mifflin Company, New Jersey 1989
B. Caùc vn baớn phaùp lyù
8. Caùc chuỏứn mổỷc kóỳ toaùn Vióỷt Nam vaỡ caùc thọng tổ hổồùng dỏựn thổỷc haỡnh kóỳ
toaùn caùc chuỏứn mổỷc kóỳ toaùn.
9. Hóỷ thọỳng kóỳ toaùn doanh nghióỷp - Bọỹ Taỡi chờnh - 2001 vaỡ Thọng tổ 89/TT-
BTC
vóử sổớa õọứi bọứ sung hóỷ thọỳng kóỳ toaùn doanh nghióỷp theo caùc chuỏứn mổỷc kóỳ
toaùn Vióỷt Nam do Bọỹ Taỡi chờnh
ban haỡnh ngaỡy 09/10/2002.
10. Luỏỷt kóỳ toaùn õổồỹc Quọỳc họỹi thọng qua ngaỡy 17/06/2003.
11. Caùc taỷp chờ kóỳ toaùn vaỡ kióứm toaùn.
139
MỦC LỦC
Låìi nọi âáưu Trang 1
CHỈÅNG 1: GIÅÏI THIÃÛU VÃƯ KÃÚ TOẠN 2

1.1 Sỉû hçnh thnh v phạt triãøn ca hảch toạn kãú toạn -
1.1.1 Hảch toạn - nghéa v vai tr ca nọ trong nãưn kinh tãú -
1.1.2 Sỉû ra âåìi v phạt triãøn ca hảch toạn kãú toạn -
1.1.3 Phán biãût hảch toạn kãú toạn trong cạc loải hảch toạn 5
1.1.3.1 Hảch toạn nghiãûp vủ k thût -
1.1.3.2 Hảch toạn thäúng kã (gi tàõt l thäúng kã) -
1.1.3.3 Hảch toạn kãú toạn (gi tàõt l Kãú toạn) 6
1.2 Mủc âêch sỉí dủng kãú toạn âäúi våïi cạc âäúi tỉåüng -
1.3 Chỉ
ïc nàng, nhiãûm vủ ca hảch toạn kãú toạn 7
1.3.1 Âënh nghéa vãư hảch toạn kãú toạn -
1.3.2 Chỉïc nàng ca hảch toạn kãú toạn 8
1.3.3 Nhiãûm vủ ca hảch toạn kãú toạn -
1.4 u cáưu âäúi våïi hảch toạn kãú toạn v mäüt säú ngun tàõc kãú toạn
chung âỉåüc thỉìa nháûn 9
1.4.1 u cáưu âäúi våïi hảch toạn kãú toạn -
1.4.2 Mäüt säú ngun tàõc kãú toạn chung âỉåüc thỉìa nháûn 11
1.5 Âäúi tỉåüng ca hảch toạn kãú toạn 15
1.5.1 Ti sn : 16
1.5.2 Ngưn hçnh thnh nãn ti sn (ngưn väún) 17
1.5.3 Sỉû váûn âäüng ca ti sn v ngưn väún 18
1.5.4 Mäúi liãn hãû giỉỵ
a cạc âäúi tỉåüng ti sn v ngưn väún -
CHỈÅNG 2: PHỈÅNG PHẠP CHỈÏNG TỈÌ KÃÚ TOẠN 20
2.1 Näüi dung, nghéa ca phỉång phạp chỉïng tỉì kãú toạn -
2.1.1 Näüi dung phỉång phạp chỉïng tỉì -
2.1.2 nghéa ca phỉång phạp chỉïng tỉì 21
2.2 Chỉïng tỉì kãú toạn v cạc úu täú cå bn ca chỉïng tỉì kãú toạn 22
2.2.1 Chỉïng tỉì kãú toạn l gç (?) -
2.2.2 Phán loải chỉïng tỉì kãú toạn 23

2.2.3 Näüi dung v cạc úu täú cå bn ca chỉïng tỉì kãú toạn 25
2.3 Trçnh tỉû xỉí l v ln chuøn chỉïng tỉì kãú toạn 27
2.3.1 Láûp chỉïng tỉì hồûc tiãúp nháûn chỉïng tỉì tỉì bãn ngo
i -
2.3.2 Kiãøm tra chỉïng tỉì, phã duût näüi dung nghiãûp vủ 28
2.3.3 Sỉí dủng chỉïng tỉì 29
2.3.4 Bo qun v lỉu trỉỵ chỉïng tỉì -
2.3.5 Täø chỉïc ln chuøn chỉïng tỉì -

140

CHỈÅNG 3 : PHỈÅNG PHẠP TI KHON KÃÚ TOẠN 31
3.1 Näüi dung v nghéa ca phỉång phạp ti khon kãú toạn -
3.1.1 Sỉû cáưn thiãút khạch quan ca phỉång phạp ti khon -
3.1.2 Näüi dung v nghéa ca phỉång phạp ti khon 32
3.2 Ti khon kãú toạn: 32
3.2.1 Khại niãûm ti khon kãú toạn -
3.2.2 Cå såí v ngun tàõc thiãút kãú ti khon kãú toạn 33
3.2.3 Kãút cáúu ti khon kãú toạn 34
3.3 Hãû thäúng ti khon kãú toạn v phán loải ti khon kãú toạn 37
3.3.1. Hãû thäúng ti khon kãú toạn -
3.3.1.1. Khại niãûm v nghéa ca hãû thäúng ti kho
n kãú toạn -
3.3.1.2 Ngun tàõc xáy dỉûng hãû thäúng ti khon kãú toạn 38
3.3.1.3 Hãû thäúng ti khon kãú toạn Viãût Nam hiãûn hnh 39
3.3.2 Phán loải hãû thäúng ti khon kãú toạn 46

3.3.2.1 Phán loải ti khon theo näüi dung kinh tãú -
3.3.2.2 Phán loải ti khon theo cäng dủng v kãút cáúu 47
3.4 Cạc phỉång phạp ghi chẹp trãn ti khon kãú toạn 55

3.4.1 Cạc quan hãû âäúi ỉïng kãú toạn -
3.4.2 Ghi kẹp vo ti khon 57
3.4.3 Kãú toạn täøng håüp v kãú toạn chi tiãút 58
3.4.3.1 Ti khon täøng håüp v ti khon phán têch -
3.4.3.2 Kãú toạn täøng håüp v kãú toạn chi tiãút 59
3.5 Kiãø
m tra viãûc ghi chẹp trãn cạc ti khon kãú toạn 60
3.5.1 Sỉí dủng bng cán âäúi ti khon -
3.5.2 Bng âäúi chiãúu kiãøu bn cåì 62
3.5.3 Bng täøng håüp chi tiãút 64
CHỈÅNG 4: PHỈÅNG PHẠP TÊNH GIẠ V
KÃÚ TOẠN CẠC QUẠ TRÇNH KINH DOANH 65
4.1 Sỉû cáưn thiãút v nghéa ca phỉång phạp tênh giạ -
4.2 Ngun tàõc v trçnh tỉû tênh giạ 66
4.2.1 u cáưu phỉång phạp tênh giạ -
4.2.2 Ngun tàõc tênh giạ 67
4.2.3 Trçnh tỉû tênh giạ 69
4.2.4 Tênh giạ mäüt säú âäúi tỉåüng ch úu -
4.3. Kãú toạn cạc quạ trçnh kinh tãú ch úu 77
4.3.1 Kãú toạn quạ trçnh mua hng 78

4.3.2 Kãú toạn quạ trçnh sn xút 83
4.3.3 Kãú toạ
n qụa trçnh tiãu thủ v xạc âënh kãút qu HÂKD 88