Hàng thực phẩm tơi sống , hoa quả trong nớc và nhập khẩu sử dụng
chất bảo quản, thuốc bảo vệ thực vật không đợc phép, quá giới hạn cho phép
không bảo đảm ATVSTP vẫn diễn biến phức tạp, khó kiểm soát 2003 là năm
có một số mặthàng nhạy cảm có biến động giá nh giá xăng dầu vào đầu năm,
biến động giá sắt thép, phân bón, giá bất động sản và đặc biệt biến động giá
thuốc chữa bệnh, nhất là nguyên liệu thuốc và thuốc nhập khẩu, cũng nh giá
vàng, đô la Mỹ. Lợi dụng việc tăng giá này không ít doanh nghiệp găm hàng
tăng giá gây biến động trên thị trờng.
Việc đăng ký kinh doanh khá thông thoáng vì thủ tục đơn giản. Tuy
nhiên trong sáu tháng cuối năm số hộ kinh doanh thông báo nghỉ kinh doanh
đăng ký kinh doanh với tên mới trên địa chỉ cũ nhằm đối phó với việc tăng
thuế và trốn thuế gia tăng khá nhanh với số lợng lớn.
2. Chống buôn lậu, gian lận thơng mại
Để đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thơng mại chi cục QLTTTP
Hà Nội - Phòng 127 đã bám sát tình hình và triển khai nhiều kế hoạch đấu
tranh với các đối tợng tập trung vào từng chuyên đề đối với các mặt hàng nh
vải. thuốc lá, xăng dầu, sắt thép, điện thoại di động, thực phẩm tơi sống và
rau quả nhập khẩu. Bằng các biện pháp cụ thể nh sau:
- Tổ chức, quán triệt các chỉ thị nghị quyết của Đảng, Nhà nớc và của
ngành về tăng cờng công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thơng mại
- Xây dựng phơng án đấu tranh một cách toàn diện, chú trọng địa bàn
trọng điểm, đối tợng buôn lậu trọng điểm, mặt hàng trọng điểm hoặc mặt
hàng nhạt cảm .
- Thành lập ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thơng mại, tham
nhũng của Cục. Xác định lấy lực lợng điều tra chống buôn lậu làm lực lợng
nòng cốt trong công tác đấu tranh .
- Xây dựng quy chế phối kết hợp công tác giữa Cục Hải quan thành phố
Hà Nội với các đơn vị chức năng thuộc các ngành khác nh: Công an, quản lý
thị trờng, Cục Thuế, Kho bạc, Cơ quan văn hoá, Viện Kiểm sát, Kiểm lâm
Tham gia Ban chỉ đạo 127 của thành phố.
- Xác định rõ các phơng thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tợng
buôn lậu, gian lận thơng mại . Rà soát các văn bản, quy định, qui chế, qui
trình nghiệp vụ để khắc phục những vấn đề sở hở trong qui chế chính sách dẫn
đến lợi dụng sót lọt, gây thất thu thuế xuất nhập khẩu.
- Nâng cao hiệu quả công tác điều tra bí mật, xây dựng mạng lới cơ sở
bí mật. Quán triệt nhiệm vụ chống buôn lậu, gian lận thơng mại là nhiệm vụ
trọng tâm của tất cả các đơn vị kiểm tra, giám sát làm thủ tục xuất nhập khẩu,
xuất nhập cảnh trong đó, lực lợng điều tra chống buôn lậu là lực lợng chủ
lực chuyên sâu. Chú trọng khâu tổ chức và con ngời điều chỉnh bố trí qua
thực tế hoạt động cho phù hợp với yêu cầu từng thời gian. Tăng cờng công
tác thanh tra, kiểm tra, phúc tập hồ sơ .
- Tăng cờng thêm các phơng tiện, thiết bị kỹ thuật cho công tác kiểm
tra, kiểm soát, phát hiện hàng cấm, hàng lậu.
- Phân luồng làm thủ tục hải quan đối với hành khách xuất nhập cảnh
theo 3 dạng: luồng xanh, luồng vàng. luồng đỏ để sàng lọc, lựa chọn
đối tợng kiểm tra có trọng tâm.
- Thực hiện đúng các quy định về hình thức kiểm tra, tỉ lệ kiểm tra trên
cơ sở nắm bắt các thông tin liên quan đến hoạt động của các doanh nghiệp.
Lập danh bạ các doanh nghiệp thuộc địa bàn quản lý giúp cho việc ra các
quyết định kiểm tra đợc chính xác vừa nâng cao hiệu quả giám sát quản lý
vừa tạo điều kiện thông quan hàng hoá nhanh chóng, thuận lợi.
- Phối hợp chặt chẽ giữa Đội Kiểm soát với Phòng Trị giá tính thuế ,
Phòng Kiểm tra sau thông quan phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý kịp thời
những trờng hợp gian lận qua giá, chống thất thu. Đi sâu vào các biện pháp
nghiệp vụ kiểm tra sau thông quan.
- Cải cách thủ tục hành chính, cải tiến các quy trình, thủ tục hải quan tại
các cửa khẩu, đơn giản hoá qui trình thủ tục theo hớng một cửa tạo điều
kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh nhng vẫn đảm
bảo quản lý chặt chẽ, thủ tục nhanh chóng, văn minh phù hợp với thông lệ
quốc tế.
- Làm rõ trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp trớc pháp luật trong
việc khai báo, cải tiến chế độ thông tin, phản ánh tình hình nhanh chóng. Rút
kinh nghiệm kịp thời qua mỗi vụ việc giúp cho công tác tham mu, chỉ đạo
kiểm tra sâu sát có hiệu quả.
- Xử lý nghiêm các trờng hợp vi phạm pháp luật Hải quan đảm bảo
đúng ngời, đúng tội.
- Xây dựng qui chế trích thởng kịp thời có tác dụng động viên, khích lệ
tốt.
* Một số kết quả cụ thể trong công tác phòng chống buôn lậu và gian
lận thơng mại mà thành phố Hà Nội đạt đợc:
Năm 2003, Toàn chi cục đã thực nhiệm vụ kiểm tra và xử lý các hành vi
vi phạm luật kinh doanh thơng mại và dịch vụ, cụ thể kiểm tra 3.537 vụ,
tổng số tiền thu nộp ngân sách gần 13 tỷ đồng, đạt 118%. Cục Hải quan thành
phố Hà Nội đã phát hiện lập biên bản 238 vụ với trị giá tang vật ớc tính 50 tỷ
đồng, đã xử lý vi phạm 195 vụ, phạt tiền 157 vụ với số tiền 325 triệu đồng,
tịch thu tang vật 26 vụ .
Năm 2004, Tổng số các vụ vi phạm toàn Cục phát hiện là 431 vụ (trong
năm 2003 là 238 vụ) với mức độ 75% là vi phạm thủ tục hải quan. Trị giá
hàng vi phạm ớc tính : 04 tỷ đồng Việt nam. Đã ra quyết định xử phạt 308
vụ, thu nộp ngân sách do vi phạm hành chính là 451.635.000 đ.
3. Nguyên nhân
Có rất nhiều nguyên nhân làm phát sinh, phát triển buôn lậu gian lận
thơng mại nhng nguyên nhân chủ yếu vẫn là do động cơ hám lợi thúc đẩy.
Một số nhà kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế, dù ở mức độ khác nhau
cũng tìm đủ mọi cách luồn lách để thắng trong cuộc chạy đua "một vốn bốn
lời". Do chạy theo lối sống giàu sang và quá sủng bái đồng tiền nhng lại
không đủ khả năng làm giàu hợp pháp mà gian thơng đã kinh doanh một
cách hợp pháp để kiếm lời nhanh và rõ ràng. Lợi ích cá nhân của họ đặt lên
quá cao mà không nghĩ đến lợi ích tập thể, lợi ích quốc gia mà trong đó họ có
phần.
Bên cạnh đó, công tác chống buôn lậu và gian lận thơng mại cũng
còn nhiều hạn chế. Ví dụ nh: Các văn bản xử lý của Chính phủ đa xuống
cha kịp thời, rõ ràng một số cán bộ Hải quan, cảnh sáttiếp tay, bao che cho
tệ nạn buôn lậu gian lận thơng mại. Những chính sách thuế khoá cũng nh
pháp luật kinh doanh của Việt Nam còn nhiều khe hở. Nhiều ngành nhiều cấp
cha thực sự quan tâm đến vấn đề chống buon lậu, gian lận thơng mại nên sự
phối hợp còn thiếu chặt chẽ.
4. Hậu quả
Buôn lậu và gian lận thơng mại gây nhiều tác hại nh: thất thu ngân
sách kinh tế đất nớc bị lũng đoạn, giảm sức cạnh tranh, chủ quyền an ninh bị
đe doạ, tài nguyên, nguồn lực bị hoang phí, văn hoá đạo đức bị xuống cấp
III. Các biện pháp ngăn chặn buôn lậu và gian lận thơng
mại ở thành phố Hà Nội
Đứng trớc tình hình buôn lậu diễn ra một cách trầm trọng nh hiện nay
ở Hà Nội . Chúng ta phải có một số biện pháp để ngăn chặn nh sau:
- Các cấp Uỷ Đảng và chính quyền Hà Nội cần phát huy hơn nữa ý thức
trách nhiệm trong tổ chức chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thơng mại. Chỉ
đạo các lực lợng chức năng cơ quan, đơn vị áp dụng đồng bộ các giải pháp
thực hiện tốt hơn nữa dới sự chỉ đạo của chính phủ.
- Các bộ ngành cần làm tốt công tác điều tra phát hiện xử lý cho đợc
những đối tợng cầm đầu các đờng dây buôn lậu, gian lận thơng mại. Và
phải tổ chức rút kinh nghiệm thực hiện các phơng án kiểm tra, kiểm soát
một số mặt hàng liên tục, làm tốt hơn các giải pháp đề ra. Nghiêm khắc kỷ
luật, loạị trừ những thành phần xấu trong bộ máy Hải quan, kiểm soát, quản lý
việc chống buôn lậu gian lận thơng mại. Vì đã tiếp tay, bao che cho những
hoạt động này.
- Mỗi chúng ta là một công dân cần phải biết chống buôn lậu và gian lận
thơng mại. Không tham gia hoặc tiếp tay cho buôn lậu. Biết vận động quần
chúng và chú trọng đổi mới hình thức tuyên truyền vận động cho phù hợp với
nhiều đối tợng khác nhau. Có ý thức không tiếp tay, tham gia buôn lậu gian
lận thơng mại và chống buôn lậu thơng mại.