Giáo trình tổng hợp những vấn đề liên quan giữa bảo hiểm và dân số phần 2 doc

11

công lập, 44 đơn vị HCSN, 15 đơn vị sản xuất kinh doanh và 13 đơn vị xã
phường.
Chỉ sau 7 năm từ khi được thành lập BHXH Thị xã đã phát triển số
đầu mối của mình lên gấp hơn 9 lần, đưa số lao động tham gia từ 196 lao
động lên đến 2.829 lao động. Mặc dù do quá trình chuyển đổi cơ chế làm cho
một số doanh nghiệp, một số đơn vị sản xuất kinh doanh do làm ăn không
hiệu quả, không tạo được việc làm cho lao động, có những đơn vị bị giải thể
làm ảnh hưởng đến việc thu nộp BHXH nhưng BHXH Thị xã vẫn phát huy
thuận lợi, khắc phục những khó khăn hoàn thành tốt việc phát triển mở rộng
đối tượng tham gia BHXH.

2. Công tác cấp sổ BHXH:
Điều 43 chương V Bộ luật lao động về quyền hạn và trách nhiệm của
các bên tham gia bảo hiểm quy định rõ một trong những quyền của người lao
động là quyền được nhận sổ BHXH. Sổ BHXH do cơ quan BHXH Việt Nam
cấp cho các đối tượng tham gia bảo hiểm để ghi nhận quá trình làm việc, có
đóng BHXH, thông qua sổ BHXH để giải quyết các chế độ BHXH cho
người lao động theo quy định của pháp luật.
Thực hiện Thông tư số 09 ngày 25/4/1996 của Bộ Lao động TBXH,
Quyết định số 113 ngày 22/6/1996 của BHXH Việt Nam và các quy trình
hướng dẫn của BHXH tỉnh Thái Bình về việc cấp và quản lý, sử dụng sổ
BHXH, Thị uỷ - UBND Thị xã đã chỉ đạo ngành BXH Thị xã phối kết hợp
với các ngành, các cấp, các đơn vị cơ sở tiến hành việc thẩm định hồ sơ để
nghị BHXH tỉnh duyệt cấp sổ cho người lao động.
- Năm 1996 số lao động tham gia BHXH Thị xã là 2.104 đối tượng và
đã cấp được 1.769 sổ đạt 84%.
- Năm 1997 sổ lao động tham gia BHXH ở Thị xã là 2.324 đã cấp
được 2.419 sổ đạt 88%.

- Năm 1998 số lao động tham gia BHXH ở Thị xã là 2.579 đã cấp
được 2.419 sổ đạt 88%.
- Năm 1999 số lao động tham gia BHXH ở Thái Bình là 2.753 đã cấp
được 2.753 sổ đạt 100%.

12

- Năm 2000 số lao động tham gia BHXH ở Thị xã là 2.753 đã cấp
được 2.753 sổ đạt 100%.
- Năm 2001 số lao động tham gia BHXH ở Thị xã là 2.803 đã cấp
được 2.803 sổ đạt 100%.
- Năm 2002 số lao động tham gia BHXH ở Thị xã là 2.829 đã cấp
được 2.829 sổ đạt 100%.
Qua số liệu trên có thể thấy số sổ BHXH được cấp ngày càng cao mặc
dù trong quá trình xét duyệt cũng gặp không ít khó khăn, một số đơn vị quản
lý hồ sơ cán bộ để thất lạc, hồ sơ thiếu những căn cứ để xét duyệt thời gian
và tuổi đời của cán bộ nhưng BHXH Thị xã đã tập trung cùng các đơn vị
tháo gỡ, đã hướng dẫn cho người lao động tìm lại các giấy tờ cũ có liên quan
hoặc tới cơ quan cũ để xác nhận thời gian công tác nên 100% người lao
động tham gia BHXH được cấp sổ bảo hiểm.
2.1/ Trình tự cấp sổ BHXH cho các đối tượng tham gia BHXH
thuộc phạm vi BHXH Thị xã quản lý.
- Người sử dụng lập 2 bảng "Danh sách lao động đề nghị cấp sổ
BHXH" gửi cho BHXH Thị xã.
- Bộ phận thu BHXH Thị xã tiếp nhận danh sách đề nghị cấp sổ
BHXH của người sử dụng lao động đối chiếu với danh sách lao động và quỹ
lương trích nộp BHXH và danh sách lao động điều chỉnh tăng giảm mức
lương nộp BHXH của người sử dụng lao động để xác định danh sách lao
động được cấp sổ BHXH. Đồng thời hướng dẫn người sử dụng lao động
phương pháp tiến hành lập và xét duyệt tờ khai cấp sổ BHXH.

- Người lao động kê khai 03 bản tờ khai cấp sổ BHXH, người sử dụng
lao động căn cứ hồ sơ lý lịch và quá trình tham gia BHXH của người lao
động để đối chiếu xác nhận ký ghi rõ họ tên và đóng dấu lên chỗ quy
định trên tờ khai cấp sổ BHXH.
- Cán bộ thu BHXH Thị xã tiến hành thẩm định, ký duyệt tờ khai cấp
sổ BHXH của người lao động, sau đó ghi số sổ BHXH vào tờ khai cấp sổ
BHXH đã duyệt và danh sách đề nghị cấp sổ BHXH. Sổ BHXH sẽ được ghi
số sổ BHXH.
- Người sử dụng lao động căn cứ vào tờ khai cấp sổ BHXH đã được
BHXH Thị xã xét duyệt, tiến hành ghi trên sổ BHXH, ký, ghi rõ họ tên vào nơi
quy định.

13

- Người lao động sau khi kiểm tra các nội dung ghi trên sổ BHXH ký
và ghi rõ họ tên vào nơi quy định.
- Người sử dụng lao động ký và đóng dấu xác nhận vào nơi quy định.
- Cơ quan BHXH Thị xã sau khi đối chiếu với tờ khai có chữ ký của
người lao động, đóng dấu vào nơi quy định trên sổ BHXH trả lại cho cơ
quan, đơn vị sử dụng lao động quản lý sổ BHXH.
2.2/ Công tác quản lý sổ BHXH:
BHXH liên quan trực tiếp đến cuộc sống hiện tại cũng như tương lai
của người lao động. Nhận thức được điều đó, BHXH Thị xã đã tiến hành
thực hiện các thủ tục theo đúng quy định của Nhà nước. Sau khi đã đối chiếu
tờ khai của người lao động, ký và đóng dấu vào số quy định trên sổ BHXH
đồng thời đánh dấu giáp lai vào sổ BHXH, BHXH Thị xã sẽ giao sổ BHXH
cho chủ sử dụng lao động và các cơ quan BHXH đối chiếu, kiểm tra mỗi khi
thực hiện các chế độ BHXH đảm bảo nguyên tắc có đóng, có hưởng. BHXH
Thị xã chỉ quản lý sổ BHXH khi người lao động ngừng đóng BHXH khi thôi
việc, hưởng trợ cấp 1 lần, hưởng hưu trí hoặc hưởng tử tuất. BHXH Thị xã

không quản lý sổ BHXH mà giao cho người sử dụng lao động trực tiếp quản
lý, BHXH Thị xã chỉ tiến hành kiểm tra đột xuất hay thường xuyên để nắm
được tình hình quản lý sổ BHXH ở các đơn vị và có những điều chỉnh khi có
sai phạm.
3. Tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH đối với người lao
động thuộc phạm vi BHXH Thị xã:
3.1/ Công tác tiếp nhận và giải quyết đơn thư công văn:
Với phương châm tiếp nhận đến đấu giải quyết đến đó tránh tình trạng ứ
đọng, tồn đọng đơn từ, BHXH Thị xã đã bố trí hợp lý, giải quyết xử lý các đơn
thư, công văn của các đối tượng, cơ quan đơn vị đề nghị giải quyết chế độ chính
sách cho người lao động. Vì vậy mà trong suốt những năm qua BHXH Thị xã
không để xảy ra tình trạng tranh chấp, kiện tụng gây mất lòng tin của người lao
động.
3.2/ Thẩm định và xét duyệt hồ sơ tồn đọng:
Công tác thẩm định và xét duyệt hồ sơ tồn đọng theo Công văn số
843/CV-LĐTBXH được thực hiện kịp thời, đáp ứng nhu cầu BHXH của các đối
tượng góp phần kịp thời giải quyết chế độ chính sách BHXH cho người đủ điều
kiện hưởng.

14

Với thái độ làm việc tận tình, nghiêm túc BHXH Thị xã đã phối hợp
với các bên liên quan giải đáp kịp thời những vướng mắc đảm bảo quyền lợi
cho người lao động.
3.3/ Công tác tiếp dân:
Nhận thức rõ rằng muốn công việc đạt hiệu quả cao phù hợp với từng
đối tượng vì quyền lợi của người lao động, BHXH Thị xã luôn mở rộng công
tác tiếp dân để trực tiếp lắng nghe tâm tư, nguyện vọng giải đáp kịp thời
những vướng mắc của người lao động. Trong suốt thời gian qua, BHXH Thị
xã đã thực hiện tốt công tác tiếp dân theo lịch cũng như đón tiếp dân khi

người dân có thắc mắc khi không phải lịch tiếp dân để giải đáp ổn thỏa, đến
nơi, đến chốn cho người dân hiểu rõ hơn về BHXH tạo lòng tin về phía
người dân với BHXH Thị xã riêng và với BHXH nói chung.

4. Công tác quản lý thu, chi BHXH:
4.1/ Công tác thu BHXH:
Công tác thu BHXH là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng
đầu của ngành. Xác định rõ như vậy nên ngay từ ngày đầu mới thành lập
BHXH Thị xã đã tham mưu với Thị uỷ, HĐND, UBND Thị xã tổ chức
hội nghị triển khai Nghị định 12/CP của Chính phủ, Thông tư 58 của Bộ Tài
chính cùng các văn bản hướng dẫn của ngành về công tác thu BHXH 20%
tổng quỹ tiền lương đối với người lao động viên chức Nhà nước (trong đó
người lao động đóng 5% và người chủ sử dụng lao động đóng 15%). BHXH
Thị xã tổ chức tiếp nhận bàn giao của Phòng tổ chức lao động Thị xã công
tác BHXH 6 tháng còn lại của năm 1995. Từ đó đến nay công tác thu
BHXH của BHXH Thị xã đã đạt được những thành quả đáng kể.

6 - 12/1995 1996 1997 1998
Số đơn vị tham gia 8 51 54 71
Số đối tượng 196 2.104 2.324 2.579
Tổng số tiền 60.078.000 1.454.932.00
0
2.400.784.00
0
3.113.699.00
0

15

Tỷ lệ HTKH 109,23% 101,88% 102,09% 101,2%

1999 2000 2001 2002
Số đơn vị tham gia 72 72 74 78
Số đối tượng 2.753 2.753 2.803 2.829
Tổng số tiền 2.400.784.00
0
3.113.699.00
0
3.890.802.00
0
3.925.320.00
0
Tỷ lệ HTKH 103,42% 109% 105% 103,3%
Từ bảng số liệu trên cho thấy: Qua gần 8 năm hoạt động BHXH Thị
xã đã thu được 19.094.767.000 đồng đạt bình quân 104% kế hoạch. Đây thực
sự là một con số đáng mừng cho thấy người lao động và người chủ sử dụng
lao động đã ngày càng có những nhận thức đúng đắn về trách nhiệm, nghĩa
vụ và quyền lợi của việc tham gia BHXH.
Về số đơn vị tham gia BHXH, nếu năm 1995 BHXH Thị xã Thái Bình
mới chỉ thu của 8 đơn vị, doanh nghiệp trong toàn Thị xã thì đến năm 2002
số đơn vị tham gia đã lên đến 78 đơn vị. Đặc biệt là từ năm 1998 do việc
tách khối dân vận và một số phòng ban của Thị xã, đồng thời với việc thực
hiện Nghị quyết 09 của Chính phủ phát triển thu BHXH của 13 đơn vị xã
phường nên số đơn vị tham gia đóng BHXH của Thị xã đã tăng từ 54 đơn vị
năm 1997 lên 71 đơn vị năm 1998. Trong số 78 đơn vị tham gia đóng BHXH
nói trên thì Văn phòng Thị uỷ, UBND Thị xã, Công ty dịch vụ kỹ thuật nông
nghiệp, Công ty thị chính, 35 đơn vị trường trong khối Giáo dục Thị xã là
những đơn vị luôn đảm bảo thu đúng, thu đủ, giải quyết chế độ cho người lao
động kịp thời.

16

Về số đối tượng tham gia BHXH. Năm 1999 BHXH Thị xã chỉ thu
BHXH cho 196 đối tượng sang đến năm 1996 số đối tượng được tham gia đã
lên đến 2.104 đối tượng và từ đó đến nay số đối tượng tham gia đóng BHXH
cho BHXH Thị xã ngày càng tăng đến năm 2002 đã lên đến 2.829 đối tượng.
BHXH Thị xã luôn coi trọng công tác phát triển đối tượng tham gia
BHXH, coi phát triển đối tượng tham gia BHXH là góp phần ổn định đời
sống cho người lao động, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, là mục
tiêu của BHXH. Ngay từ khi mới thành lập, bên cạnh nhiệm vụ đảm bảo các
chế độ BHXH được thể hiện liên tục, dưới sự chỉ đạo của Thị uỷ Thái Bình,
BHXH Thị xã đã rất chú trọng đến công tác phát triển đối tượng tham gia
BHXH, trên cơ sở rà soát, nắm chắc số lượng, quy mô và tình hình sản xuất
kinh doanh của các cơ quan, doanh nghiệp, xây dựng kế hoạch, xác định mục
tiêu, đối tượng tham gia BHXH, phối hợp chặt chẽ với các ngành và tổ chức
Công đoàn tuyên truyền sâu rộng chính sách BHXH, triển khai quán triệt
điều lệ BHXH và các văn bản chỉ đạo của BHXH Việt Nam. Vì vậy mà mặc
dù chịu sự tác động của nên kinh tế thị trường khối sản xuất kinh doanh có
một số đơn vị làm ăn không hiệu quả đơn vị phải giải thể, thu nhập của
người lao động không đảm bảo ảnh hưởng đến việc tham gia đóng BHXH
nhưng số đối tượng tham gia đóng BHXH của BHXH Thị xã vẫn ngày một
tăng.
Về tổng số thu BHXH, trong 8 năm qua BHXH đã thu tổng số tiền là
19.094.767.000 đồng. Số thu BHXH của năm 2002 đạt 3.925.320.000 đồng
so với năm 1996 đã tăng gấp 2,01 lần. Suốt 8 năm công tác thu BHXH Thị xã
luôn hoàn thành vượt mức kế hoạch và luôn đảm bảo số thu của năm sau cao hơn
năm trước.
4.2/ Công tác chi BHXH:
BHXH là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập cho
người lao động khi họ bị mất hoặc giảm khoản thu nhập từ nghề nghiệp do bị

17

mất hoặc giảm khả năng lao động hoặc mất việc làm do những rủi ro xã hội
thông qua việc hình thành, sử dụng một quỹ tài chính do sự đóng góp của
các bên tham gia BHXH nhằm góp phần đảm bảo an toàn đời sống của
người lao động và gia đình họ, đồng thời góp phần bảo đảm an toàn xã hội.
Kết quả chi là kết quả của quá trình thực hiện chính sách BHXH, là
khâu cuối cùng của công tác giải quyết các chính sách BHXH liên quan đến
người lao động bị suy giảm sức lao động, TNLĐ - BNN, ốm đau, thai sản
cho đối tượng hưởng lương hưu và các loại trợ cấp BHXH khi hoàn thành
nghĩa vụ. BHXH đã chi trả các chế độ BHXH theo đúng quy định thông qua
Ban chi trả của UBND các phường, các xã. Đáp ứng nguyện vọng của đối
tượng tham gia BHXH.
* Công tác chi ốm đau, thai sản:
Chi trả ốm đau, thai sản là nhiệm vụ thiết thực nhằm đảm bảo quyền
lợi của người lao động, công chức đang công tác, yêu cầu công tác xét duyệt
hồ sơ phải chính xác, kịp thời, đúng chính sách, đúng chế độ. BHXH Thị xã
luôn được sự quan tâm cấp kinh phí kịp thời của BHXH tỉnh để BHXH Thị
xã chủ động xét duyệt chi trả thường xuyên, kịp thời. Riêng trong năm 2002
BHXH Thị xã đã chi trả cho 44 lượt người nghỉ ốm đau với tổng số tiền là
30.642.400đ; 25 đối tượng hưởng chế độ trợ cấp thai sản với tổng số tiền là
98.643.100đ.

Ốm đau Thai sản
Số lượt người Số tiền Số đối tượng Số tiền
Quý I 9 6.165.790

3 10.937.900

Quý II 6 4.216.810

7 27.820.500

Quý III 24 16.915.470

13 52.192.800

Quý IV 5 3.344.330

2 7.691.800

Tổng số 44 30.642.400

25 98.643.100


18

- Chế độ thai sản:
+ Thời gian nghỉ phụ thuộc vào điều kiện lao động:
 Thời gian 04 tháng nghỉ cho lao động bình thường
 Thời gian 05 tháng nghỉ cho lao động làm nghề nặng nhọc, độc
hại, làm việc theo chế độ 3 ca, làm việc nơi có PCKV 0,5; 0,7.
 Thời gian 06 tháng nghỉ đối với lao động làm việc ở nơi có phụ
cấp KV là 1.
+ Trợ cấp thai sản được thực hiện theo quy định:

TL làm căn cứ đóng BHXH
của tháng trước khi nghỉ

Trợ cấp thai
sản
=
26
x 100% x số ngày nghỉ

* Công tác chi chế độ hưu trí:
- Cách tính lương và chi trả cho người lao động:
CBCNV Nhà nước nghỉ hưu được tính 15 năm công tác đầu được
hưởng 45%. Từ năm thứ 16 trở đi được hưởng thêm 2%/năm nhưng tối đa
không quá 75% mức lương khi còn làm việc (tính mức lương bình quân 6
năm cuối).
Ngoài ra người có trên 30 năm đóng BHXH được hưởng trợ cấp 1 lần
với mức lương là 1/2 tháng tiền lương/1 năm nhưng không quá 5 tháng.
Theo cách tính trên năm 2002 BHXH đã chi trả cho 11.823 đối tượng
với tổng số tiền từ Quỹ BHXH và Quỹ ngân sách Nhà nước là
58.388.331.000đ.

HC HQ
Số đối tượng Số tiền Số đối tượng Số tiền
QBH QNS QBH QNS QBH QN
S
QBH QNS
Quý I 1468 9358 2.174.00
6
10.192.14
4
124 886 295.376 1.950.18
4
Quý II 1470 9352 2.179.20 10.180.56 122 886 293.584 1.950.18

19

0 4 4
Quý III 1473 9347 2.183.02
0
10.170.51
2
122 883 293.584 1.947.31
1
Quý IV 1473 9345 2.182.00
0
10.155.35
7
121 882 296.991 1.945.31
1
Tổng số tiền 1473 9345 8.716.22
6
40.698.57
7
121 884 1.179.53
5
7.792.99
1
Đơn vị: 1000 đồng
Chính nhờ công tác chi trả lương hưu đúng kỳ, đủ số, nhanh chóng, tận tay
người lao động đã giúp cho đời sống của người hưởng lương hưu ở Thị xã rất ổn
định.

* Chi trả chế độ tử tuất:

Trongnăm 2002 BHXH Thị xã đã chi trả cho tổng số 86 người bị chết
với tổng số tiền là 128.026.000 đồng. Trong đó số thân nhân hưởng mức
lương tối thiểu là 79 người. Số thân nhân hưởng 70% tiền lương tối thiểu là 7
người.
- Chế độ trợ cấp được tính:
Chế độ MTP bằng 8 tháng tiền lương tối thiểu. Đối với những thân
nhân đủ điều kiện hưởng tuất, nếu con không đi học được hưởng đến năm 15
tuổi, nếu con còn đi học thì được hưởng đến năm 18 tuổi.
Ngoài ra người đủ điều kiện hưởng tuất còn có cha mẹ, vợ hoặc chồng
người chết đã hết tuổi lao dộng (60 tuổi trở lên đối với nam, 55 tuổi trở lên
đối với nữ).
Với những thân nhân không đủ điều kiện hưởng tuất thì được hưởng
trợ cấp 1 lần theo cách tính.
Số năm đóng BH x 1/2 tháng lương bình quân. Nhưng không được quá 12
tháng.
* Chi trả chế độ TNLĐ - BNN:
Trong năm 2002, BHXH đã chi từ Quỹ ngân sách Nhà nước và Quỹ
BHXH cho 48 lao động hưởng chế độ TNLĐ - BNN. Mức phụ cấp phụ
thuộc vào tỷ lệ MSLĐ theo quy định chung.


20

Mức suy giảm khả năng lao động Trợ cấp hàng tháng
31% - 40% 0,4 tháng tiền lương tối thiểu
41% - 50% 0,6 tháng tiền lương tối thiểu
51% - 60% 0,8 tháng tiền lương tối thiểu
61% - 70% 1,0 tháng tiền lương tối thiểu
71% - 80% 1,2 tháng tiền lương tối thiểu
81% - 90% 1,4 tháng tiền lương tối thiểu

91% - 100% 1,6 tháng tiền lương tối thiểu

Với mức trợ cấp được chi trả nhìn chung chỉ trợ giúp 1 phần khó khăn
của người lao động, đời sống của bản thân và gia đình họ còn gặp nhiều khó
khăn.
5. Công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện chính sách chế
độ BHXH thuộc thẩm quyền và việc xử lý các vi phạm:
Thanh tra, kiểm tra là nhiệm vụ không thể thiếu trong hoạt động quản
lý Nhà nước nói chung và trong quá trình thực hiện công tác BHXH nói
riêng.
Trong quá trình thực hiện công tác BHXH, đối tượng hưởng BHXH
không cố định luôn phát sinh, thay đổi vì vậy phải tiến hành công tác thanh
tra, kiểm tra để đảm bảo việc thực hiện các chính sách, chế độ BHXH theo
quy định của pháp luật. Trong 8 năm qua, ngành BHXH Thị xã đã kết hợp
với Phòng kiểm tra BHXH tỉnh, với các ngành và các phường xã, các tổ chi
trả thường xuyên phát hiện những đối tượng hưởng sai chính sách, chế độ,
đối tượng vắng mặt lâu ngày, đối tượng phạm pháp để báo cáo cấp trên xử lý
kịp thời. Qua kiểm tra đã phát hiện 41 trường hợp hưởng tuất quá tuổi, 3 trường
hợp cấp trùng hợp và 5 trường hợp vi phạm pháp luật. Tất cả những trường
hợp sai phạm trên đã được BHXH cấp trên xem xét và xử lý.