BÀI GIẢNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ( Giảng viên TS Lê Văn Thai ) Chương 3 ppt

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Giảng viên: TS Lê Văn Thai


Chương 3:

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ
MINH VỀ CHỦ NGHĨA
XÃ HỘI VÀ CON
ĐƯỜNG QUÁ ĐỘ LÊN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở
VIỆT NAM


I.TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ BẢN CHẤT VÀ MỤC TIÊU CỦA CNXH

1.1. Con đường hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
về CNXH ở Việt Nam
a. Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin
 Sự tất yếu từ CNTB
(CNXH) CNCS
 Vạch ra những luận điểm cơ bản về CNXH, chỉ ra
phương hướng phát triển chủ yếu và những đặc
trưng bản chất về CNXH ...
 Lênin vận dụng và xây dựng CNXH ở Liên xô


b. Hồ Chí Minh tiếp thu CNXHKH
 Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH từ lập trường

yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc
 Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH từ phương
diện đạo đức
 Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH từ truyền
thống lịch sử, văn hoá và con người Việt
Nam


Những đặc trưng bản
Những đặc trưng bản
chất của CNXHCN ở
chất của CNXHCN ở
Việt Nam
Việt Nam

Chế độ
Chế độ
chính trị:
chính trị:
Do nhân
Do nhân
dân lao
dân lao
động làm
động làm
chủ
chủ

Về kinh tế:

Về kinh tế:
Kinh tế
Kinh tế
phát triển
phát triển
cao
cao

Văn hóa:
Văn hóa:
Phát triển
Phát triển
cao về văn
cao về văn
hóa, đạo
hóa, đạo
đức
đức

Xã hội:
Xã hội:
Cơng
Cơng
bằng, hợp
bằng, hợp
lý, văn
lý, văn
minh
minh

Lực lượng
Lực lượng
xây dựng
xây dựng
CNXH:
CNXH:
Toàn dân
Toàn dân
dưới sự
dưới sự
lãnh đạo
lãnh đạo
của Đảng
của Đảng

Những đặc trưng bản chất của CNXH theo quan niệm
Hồ Chí Minh


1.2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về những đặc
trưng bản chất của CNXH
 CNXH là một chế độ do nhân dân làm chủ, Nhà
nước phải phát huy quyền làm chủ của nhân dân để
huy động được tính tích cực và sáng tạo của nhân
dân vào sự nghiệp xây dựng CNXH.
 CNXH có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực
lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu .. nhằm
không ngừng nâng cao đời sống nhân dân lao động.
 CNXH là một xã hội phát triển cao về văn hố,
đạo đức, trong đó người với người là bè bạn; con

người được giải phóng khỏi ách áp bức, bóc lột, có
cuộc sống vật chất, tinh thần phong phú.


 CNXH là một xã hội công bằng và hợp lý:

làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít .. các
dân tộc đều bình đẳng.
 CNXH là cơng trình tập thể của nhân dân,
do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của
Đảng.
Theo Hồ Chí Minh, CNXH là một xã hội dân
giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, đạo
đức và văn minh, một xã hội tự do và nhân
đạo, phản ánh được khát vọng thiết tha của
loài người.


1.3. Quan niệm của Hồ Chí Minh động lực của
CNXH

Về động lực: động lực, hiểu một cách tóm tắt
là tất cả các nhân tố góp phần thúc đẩy sự
phát triển kinh tế – xã hội thông qua hoạt
động của con người (xét trên bình diện cộng
đồng và cá nhân).
 Phát huy sức mạnh đoàn kết của cả cộng
đồng dân tộc - động lực chủ yếu để phát
triển đất nước:
 Sự cống hiến của các tầng lớp, giai cấp, các

tổ chức đồn thể
 Sức mạnh từ các dân tộc, tơn giáo ...


 Phát huy sức mạnh của con người với tư cách cá

nhân người lao động với những biện pháp chủ yếu:
Tác động vào nhu cầu, lợi ích của con người
Tác động vào các động lực chính trị, tinh thần
Khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của
CNXH:
 Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân
 Đấu tranh chống tham ô, lãng phí, quan liêu
 Chống chia rẽ, bè phái, vô kỹ luật
 Chống bảo thủ, chủ quan, giáo điều, lười biếng,
không chịu học tập cái mới ...


Những nhân tố bảo đảm thực
Những nhân tố bảo đảm thực
hiện thắng lợi CNXH ở Việt
hiện thắng lợi CNXH ở Việt
Nam
Nam

Giữ vững và
Giữ vững và
tăng cường sự
tăng cường sự
lãnh đạo của

lãnh đạo của
Đảng Cộng
Đảng Cộng
sản Việt Nam
sản Việt Nam

Nâng cao vai
Nâng cao vai
trò quả lý của
trò quả lý của
Nhà nước
Nhà nước

Phát huy tích
Phát huy tích
cực, chủ động
cực, chủ động
của các tổ
của các tổ
chức chính trị
chức chính trị
– xã hội
– xã hội

Xây dựng đội
Xây dựng đội
ngũ cán bộ có
ngũ cán bộ có
đức, có tài
đức, có tài

Quan điểm của Hồ Chí Minh về những nhân tố bảo đảm
cho sự thực hiện thắng lợi CNXH ở Việt Nam


Tư tưởng Hồ
Tư tưởng Hồ
Chí Minh về
Chí Minh về
con đường quá
con đường quá
độ lên CNXH ở
độ lên CNXH ở
Việt Nam
Việt Nam
Bước đi, phương
Bước đi, phương
thức, biện pháp xây
thức, biện pháp xây
dựng CNXH
dựng CNXH

Về thời kỳ quá độ ở
Về thời kỳ quá độ ở
Việt Nam
Việt Nam

Tính tất
Tính tất
yếu của

yếu của
quá độ lên
quá độ lên
CNXH ở
CNXH ở
Việt Nam
Việt Nam

Đặc điểm
Đặc điểm
và mâu
và mâu
thuẫn chủ
thuẫn chủ
yếu trong
yếu trong
thời kỳ quá
thời kỳ quá
độ
độ

Nhiệm vụ
Nhiệm vụ
chủ yếu
chủ yếu
trong thời
trong thời
kỳ quá độ
kỳ quá độ

Các nhân
Các nhân
tố để bảo
tố để bảo
đảm thắng
đảm thắng
lợi của
lợi của
CNXH
CNXH

Bước đi
Bước đi

Tư tưởng Hồ Chí Minh về
con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Phương
Phương
thức, biện
thức, biện
pháp, cách
pháp, cách
thức
thức


II.TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CON ĐƯỜNG
QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VIỆT NAM
2.1.Về thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam

a. Những quan điểm của Mác, Ăngghen, Lênin:
 Về tính tất yếu của thời kỳ quá độ: "Giữa xã hội
tư bản chủ nghĩa và và xã hội cộng sản chủ nghĩa
là một thời kỳ cải biến cách mạng từ xã hội nọ sang
xã hội kia".
Đó là Mác nói đến con đường quá độ lên chủ nghĩa
cộng sản ở các nước tư bản phát triển cao.


 Khi vận dụng vào công cuộc xây dựng đất nước ở

Liên Xơ, Lênin có viết “Nếu phân tích tình hình
chính trị hiện nay, chúng ta có thể nói rằng chúng ta
đang ở vào một thời kỳ quá độ trong thời kỳ quá
độ”.
Theo Lênin, bước quá độ từ CNTB lên CNXH ở
Nga là một thời kỳ lịch sử tương đối dài, nó cần
thiết phải thực hiện những bước quá độ nhỏ ... để
lôi cuốn nhân dân Nga mà đa số là tiểu nông, lên
chủ nghĩa xã hội.


b. Quan niệm của Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ:
Quan niệm của Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ
xuất phát từ quan điểm Mác Lênin và không thể
tách rời những quan niệm ngự trị trong hệ thống
XHCN lúc bấy giờ:
 Hồ Chí Minh đã lưu ý cần nhận thức tính quy luật

chung và đặc điểm cụ thể của mổi nước khi bước

vào xây dựng CNXH: “Nhưng tuỳ hoàn cảnh, mà
các dân tộc phát triển theo con đường khác nhau ...
có nước thì phải kinh qua chế độ dân chủ mới, rồi
mới tiến lên CNXH”.


 Hồ Chí Minh đã chú ý phân tích đặc điểm

nước ta, trong đó nhấn mạnh đặc điểm to nhất
là “từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến
thẳng lên CNXH khơng phải kinh qua giai
đoạn phát triển TBCN”.
 Chính đặc điểm đó địi hỏi chúng ta phải
xác định đúng con đường với những hình
thức, bước đi và cách làm phù hợp.
Từng bước, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ những khó
khăn phức tạp của “Việt Nam là một nước
nông nghiệp lạc hậu, công cuộc đổi xã hội cũ
thành xã hội mới phức tạp, gian nan hơn việc
đánh giặc”.


 Về độ dài của thời kỳ quá độ: lúc đầu Hồ Chí

Minh cũng dự đốn “chắc sẽ địi hỏi ba, bốn
kế hoạch dài hạn...”. Chỉ sau đó ít lâu Hồ Chí
Minh điều chỉnh lại ... Hồ Chí Minh đã khẳng
định: thời kỳ quá độ là một thời kỳ lịch sử lâu
dài, đầy khó khăn.
 Về nhiệm vụ lịch sử, Người chỉ rõ phải cải

tạo và xây dựng mọi mặt về chính trị, kinh tế,
văn hố - xã hội.


Những nhân tố bảo đảm thực
Những nhân tố bảo đảm thực
hiện thắng lợi CNXH ở Việt
hiện thắng lợi CNXH ở Việt
Nam
Nam

Giữ vững và
Giữ vững và
tăng cường sự
tăng cường sự
lãnh đạo của
lãnh đạo của
Đảng Cộng
Đảng Cộng
sản Việt Nam
sản Việt Nam

Nâng cao vai
Nâng cao vai
trò quả lý của
trò quả lý của
Nhà nước
Nhà nước

Phát huy tích
Phát huy tích
cực, chủ động
cực, chủ động
của các tổ
của các tổ
chức chính trị
chức chính trị
– xã hội
– xã hội

Xây dựng đội
Xây dựng đội
ngũ cán bộ có
ngũ cán bộ có
đức, có tài
đức, có tài

Quan điểm của Hồ Chí Minh về những nhân tố bảo đảm
cho sự thực hiện thắng lợi CNXH ở Việt Nam


Quan niệm của Hồ Chí Minh về
Quan niệm của Hồ Chí Minh về
bước đi, phương thức, biện
bước đi, phương thức, biện
pháp xây dựng CNXH
pháp xây dựng CNXH

Phương pháp, biện

Phương pháp, biện
pháp, cách thức
pháp, cách thức

Bước đi
Bước đi

Phải làm
Phải làm
dần dần,
dần dần,
từng
từng
bước
bước
vững
vững
chắc
chắc

Trong cải
Trong cải
tạo nông
tạo nông
nghiệp
nghiệp

Trong
Trong
phát triển

phát triển
kinh tế
kinh tế

Nâng cao
Nâng cao
tinh thần
tinh thần
độc lập,
độc lập,
tự chủ,
tự chủ,
sáng tạo
sáng tạo

Kết hợp
Kết hợp
chặt chẽ
chặt chẽ
hai
hai
nhiệm vụ
nhiệm vụ
chiến
chiến
lược
lược

Kết hợp
Kết hợp

cải tạo
cải tạo
với xây
với xây
dựng,
dựng,
xây dựng
xây dựng
là chủ
là chủ
yếu
yếu

Gắn mục
Gắn mục
tiêu cao
tiêu cao
cả với
cả với
biện pháp
biện pháp
cụ thể,
cụ thể,
thiết thực
thiết thực

Quan niệm của Hồ Chí Minh về bước đi, phương
thức, biện pháp xây dựng CNXH.

Dân chủ

Dân chủ
trong xây
trong xây
dựng và
dựng và
thực hiện
thực hiện
kế hoạch
kế hoạch


2.2. Về bước đi và phương thức, biện pháp
xây dựng CNXH ở Việt Nam
a. Về bước đi của thời kỳ q độ: Là vấn đề
mới, Hồ Chí Minh chưa có điều kiện làm rõ
các chặng đường. Nhưng trong quan niệm
"không thể một sớm, một chiều", Người đã
lưu ý "phải làm dần dần dần" qua nhiều
bước; "bước ngắn, bước dài tuỳ theo hoàn
cảnh" nhưng phải chú ý "đi bước nào chắc
bước ấy".


b. Về phương pháp, biện pháp, cách thức tiến hành
xây dựng CNXH ở Việt Nam
Người luôn luôn nhắc nhở không được rập khn;
phải suy nghĩ, tìm tịi, sáng tạo.
Cụ thể trong hoàn cảnh xây dựng chủ nghĩa xã hội
ở miền Bắc lúc đó, Người lưu ý:
 Phải kết hợp giữa hai chiến lược của cách mạng

Việt Nam, “xây dựng miền Bắc, chiếu cố miền
nam”.
 Khi giặc Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc,
chúng ta phải “vừa sản xuất, vừa chiến đấu”, “vừa
chống Mỹ cứu nước, vừa xây dựng chủ nghĩa xã
hội”.


Xây dựng chủ nghĩa xã hội từ một nước nông
nghiệp lạc hậu, bị chiến tranh tàn phá .. Người lưu
ý phải kết hợp chặt chẽ cải tạo và xây dựng trên tất
cả các lĩnh vực, mà xây dựng là chủ chốt và lâu
dài.
 Phải phát huy tính chủ động sáng tạo và sức đóng
góp của nhân dân, “đem tài dân, sức dân, của dân
để làm lợi cho dân”.
 Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh vai trò quyết
định của các biện pháp tổ chức thực hiện, Người
nhắc nhở chỉ tiêu một, biện pháp mười, quyết tâm
hai mươi ... mới hoàn thành được kế hoạch.



III. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về CNXH và con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam

Kết hợp
Giữ vững

Phát huy

mục tiêu

quyền làm

đi lên

chủ của

sức mạnh

CNXH

nhân dân

Xây dựng
tổ chức Đảng
và bộ máy
Nhà nước
trong sạch
vững mạnh

thời đại

sức mạnh
dân tộc với

Sơ đồ vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về CNXH và con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam