Nghiên cứu II hóa học về cây dừa cạn

Khảo sát thành phần hóa học cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum

HVCH: Đào Thị Ngọc Minh -44- CBHD: TS. Trần Lê Quan
4. THỰC NGHIỆM
4.1 Điều kiện thực nghiệm
Việc nghiên cứu thành phần hóa học của cây giảo cổ lam được thực hiện với
các điều kiện sau:
Nguyên liệu: Mẫu cây giảo cổ lam khô thu hái ở vùng núi Phanxipang
(thuộc dãy núi Hoàng Liên Sơn) vào tháng 9 năm 2006 do công ty TNHH Tuệ Linh
(Cầu Giấy, Hà Nội) cung cấp. Mẫu cây khô được xay thành bột mịn.
Sắc ký cột:
- Silica gel pha thường (Merck, Kielselgel 60).
- Silica gel pha đảo (RP C-18 silica gel, Merck).
Sắc ký lớp mỏng:
- Silica gel pha thường (Merck, Kielselgel 60 F
254
, 250 µm).
- Silica gel pha đảo RP
18
(Merck, RP C-18 F
254
).
Thuốc thử:
- Dung dịch acid sulfuric đậm đặc
Máy ghi phổ cộng hưởng từ hạt nhân:
- Máy Bruker Avance 500 [500 MHz (
1
H) và 125 MHz (
13

C)].
Máy ghi phổ khối lượng:
- Bruker Micro OTOF-QII
Đèn UV dùng cho SKBM: Máy Spectroline MODEL ENF-240C/FE (USA)
hai bước sóng 254 nm và 365 nm.
Dung môi sử dụng:
- Metanol chưng cất thu ở nhiệt độ 64
o
C.
- Eter dầu hỏa chưng cất thu ở phân đoạn 60-90
o
C.
- Cloroform chưng cất thu ở nhiệt độ 61-62
o
C.
- n-Butanol chung cất thu ở nhiệt độ 118
o
C.


Khảo sát thành phần hóa học cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum

HVCH: Đào Thị Ngọc Minh -45- CBHD: TS. Trần Lê Quan
4.2 Trích ly cao thô
Bột cây giảo cổ lam (2kg) được trích nóng với metanol bằng phương pháp
đun hoàn lưu. Toàn bộ dịch trích thu được đem cô quay áp suất kém, thu được cao
metanol thô (270g).
Hòa tan cao metanol thô trong nước và lần lượt chiết với các dung môi eter
dầu hỏa, cloroform, n-butanol. Sau khi thu hồi dung môi, thu được các loại cao
tương ứng: cao eter dầu, cao cloroform, cao butanol và dịch nước còn lại sau khi

chiết. Quá trình trích ly các loại cao được trình bày trong Sơ đồ 1



Khảo sát thành phần hóa học cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum

HVCH: Đào Thị Ngọc Minh -46- CBHD: TS. Trần Lê Quan
4.3 Quá trình cô lập
Trong luận văn này, chúng tôi tiến hành khảo sát thành phần hóa học của cao
butanol được trích từ phần trên mặt đất của cây giảo cổ lam.
Sắc ký cột hấp phụ cao butanol (95g) trên silica gel pha thường với hệ dung
ly cloroform:metanol (9:1) rồi hệ dung ly cloroform:metanol:nước có độ phân cực
tăng dần (9:1:0.1 → 8:2:0.2 → 20:6:1 → 14:6:1 → 10:5:1 → 6:4:1 → 100%
metanol). Dựa trên sắc ký lớp mỏng hiện hình bằng dung dịch acid sulfuric

đặc
nóng, chúng tôi thu được chín phân đoạn (B1 → B9). Sau đó tiếp tục khảo sát các
phân đoạn B2, B4, B6, B8. Quá trình xử lý cao n-butanol được trình bày trong Sơ
đồ 2.






Khảo sát thành phần hóa học cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum

HVCH: Đào Thị Ngọc Minh -47- CBHD: TS. Trần Lê Quan
4.3.1 Khảo sát phân đoạn B2
Sắc ký cột hấp phụ trên silica gel phân đoạn B2 (2.1g) với hệ dung ly

cloroform:metanol (9:1 → 8:2) rồi cloroform:metanol:nước có độ phân cực tăng
dần (20:6:1 → 14:6:1 → 100% metanol), dựa trên sắc ký lớp mỏng hiện màu bằng
dung dịch acid sulfuric

đặc nóng thu được tám phân đoạn (B2.1 → B2.8). Sắc ký
cột hấp phụ trên silica gel phân đoạn B2.7 (250mg) nhiều lần với hệ dung ly
cloroform:metanol:nước, thu được kết tủa kết tủa vô định hình, ký hiệu là BM2
(15mg). Quá trình cô lập hợp chất BM2 được trình bày trong Sơ đồ 3
Sơ đồ 3: Quá trình cô lập hợp chất BM2
Phân đoạn B2
(2.1g)
Phân đoạn B2.7
(250mg)
B2.7.9
BM2
(15mg)
Sắc ký cột trên silica gel
* cloroform:metanol (9:1 8:2)
* cloroform:metanol:nước (20:6:1 14:6:1)
* metanol 100%
Thu được tám phân đoạn (B2.1 B2.8)
Sắc ký cột trên silica gel
* cloroform:metanol (9:1 8:2)
* cloroform:metanol:nước (20:6:1 14:6:1)
* metanol 100%
Thu được 12 phân đoạn (B2.7.1 B2.7.12)
Sắc ký cột trên silica gel
* cloroform:metanol (9:1 8:2)
* cloroform:metanol:nước (20:6:1 14:6:1)

Khảo sát thành phần hóa học cây giảo cổ lam Gynostemma pentaphyllum

HVCH: Đào Thị Ngọc Minh -48- CBHD: TS. Trần Lê Quan
4.3.2 Khảo sát phân đoạn B4
Sắc ký cột hấp phụ trên silica gel phân đoạn B4 (3g) với hệ dung ly
cloroform:metanol:nước có độ phân cực tăng dần (cloroform:metanol:nước 9:1:0 →
20:6:1 → 14:6:1 → 6:4:1 → 100% metanol), dựa trên sắc ký lớp mỏng hiện màu
bằng dung dịch acid sulfuric

đặc nóng thu được bốn phân đoạn (B4.1→B4.4). Sắc
ký cột hấp phụ trên silica gel pha đảo phân đoạn B4.3 (1.2 g) nhiều lần với hệ dung
ly cloroform:metanol:nước, thu được kết tủa kết tủa vô định hình, màu vàng, ký
hiệu là BM1 (50 mg). Quá trình cô lập hợp chất BM1 được trình bày trong Sơ đồ 4