Bài ĐƯƠNG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ potx

Ngày soạn: 26 /03 / 2006
Tiết PPCT: 88 - 89_Giảng văn. Bài
ĐƯƠNG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ
(Trích “Ông già và biển cả”” - Hêminguê)
I- Mục đích, yêu cầu: Giúp học sinh:
1. Nắm được những nét chính về tác giả Hêminguê, hiểu nguyên lí Tảng băng
trôi.
2. Hiểu và cảm thụ được nội dung, nghệ thuật đoạn trích.
II- Chuẩn bị:
1. Giáo viên: - Giáo án, SGK, tài liệu tham khảo.
- PP: Thuyết trình + Gợi mở bằng câu hỏi theo hướng qui
nạp.
2. Học sinh: Đọc Sgk -> những nét chính về tác giả. Trả lời câu hỏi HDHB.
III- Tiến trình bài dạy:
1. Ổn định:
2. Bài cũ: - Những nét chính về cuộc đời, sự nghiệp của nhà văn
Aragông?
- Nội dung bài thơ Enxa ngồi trước gương?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: Ông già và biển cả -> di chúc nghệ thuật cho toàn bộ sáng tác
của Ernest Hemingway.
Hoạt động của GV và HS TG

Ghi bảng
GV: Đọc phần giới thiệu tác giả em biết gì về
Hêminguê?
GV giảng thế hệ vứt đi thực chất là thái độ
phủ nhận nền văn minh công nghiệp hướng
về thiên nhiên xa xôi ngoài nước Mĩ.
H: Kể tên một vài tác phẩm chính?
- Nội dung bao trùm toàn bộ những sáng

tác?
- Những sáng tạo nghệ thuật của
Hêminguê?
GV nói thêm:
- Nội dung: Hêminguê luôn mong muốn
viết một áng văn xuôi đơn giản và
trung thực về con người. Nhân vật
trung tâm trong những sng1 tác của
Hêminguê thường được đặt trong tình
T1

I- Vài nét về tác giả:
1. Cuộc đời:
Hêminguê (1899 – 1961)
- Nhà văn Mĩ xuất sắc có ảnh
hưởng lớn đến VH thế giới.
- Cuộc đời phong phú, sôi
động.
- Từng trải qua 3 cuộc chiến -
> bản lĩnh cứng cỏi và phong
cách viết giản dị, ngắn gọn
vừa gần với đời sống vừa gợi
nhiều liên tưởng.
2. Sự nghiệp:
- Tác phẩm chính: (Sgk)
- Nội dung:
hu
ống gay cấn phải đ
ương đ
ầu, v

ư
ợt
qua cái vô nghĩa, sự thất bại của cuộc
đời … (VD: Xanchiagô).
- Về nghệ thuật: Văn chương súc tích ->
người đọc tự rút ra những ẩn ý. Nhà
văn không nói thay nhân vật mà để
nhân vật tự bộc lộ (qua đối thoại, độc
thoại).
HS đọc Sgk và phát biểu về nguyên lí
Tảng băng trôi -> Thực chất đây là một quan
điểm
nghệ thuật.
HS tóm tắt Tp.
H: Nét độc đáo trong nghệ thuật TP? (biểu
tượng, ẩn dụ).
H: Vị trí đoạn trích? Đoạn trích thuật lại
cảnh gì? (cuộc chống cự của Xanchiagô với
đàn cá mập)
H: Cuộc chiến diễn ra trong hoàn cảnh nào?
- Thời điểm? (đêm tối).
+ Khát v
ọng lớn lao.

+ Ý nghĩa sự tồn tại của con
người.
- Nghệ thuật: Có nhiều cách
tân.
Người đề xướng nguyên lí
Tảng băng trôi.

* Nguyên lí Tảng băng trôi.
- Văn chương súc tích, dùng
những hình tượng nhiều sức
gợi để người đọc tự rút ra
phần ẩn ý.
- Nhà văn không tự phát ngôn
cho ý tưởng của mình.
II- Tác phẩm “Ông già và
biển cả”:
1. Tóm tắt:
2. Nét độc đáo về nghệ
thuật:
Nghệ thuật biểu tượng, ẩn dụ.
-
Hành động? (quyết liệt, dữ dội).
- Kết quả? (Xanchiagô thất bại).
H: Lão Xanchiagô hiện lên như thế nào?
- Hoàn cảnh?
- Sức lực?
- Cuộc chiến đấu lần 2 diễn ra như thế
nào?
+ Sự chống cự có chính xác không?
+ Lời đối thoại có ý nghĩa gì?
GV giảng bổ sung.
H: Để diễn tả sinh động cảnh giao chiến cũng
như để làm nổi bật các ý nghĩa ẩn sau cuộc
giao chiến đó, tác giả đã sử dụng thủ pháp
nghệ thuật gì?
- Cách miêu tả?(gián tiếp + trực tiếp)
- Lời đối thoại và độc thoại của ông lão?

GV lập bảng so sánh:
Ông lão Đàn cá
III- Đoạn trích:
1. Vị trí: Gần cuối tác phẩm -
> cuộc chống cự tuyệt vọng
của Xachiagô.
2. Phân tích:
a. Hình ảnh Xanchiagô:
- Trước trận đánh: Chưa sẵn
sàng.
+ Tư thế: bình thản.
+ Cảm giác mệt mỏi, nhức
nhối.
+ Tâm trạng phức tạp:
Bồn chồn, bứt rứt - nguội
lạnh, chán chường
Sáng suốt, tự chủ - buông
thả, phó mặc.
-> Vừa phong phú, phức tạp.
Gợi ít, tả nhiều.
- Lâm trận: Dũng mãnh,
quyết liệt.
-

Nh
ững chi tiết mi
êu t
ả
-

Chi ti
ết nói đến số
lượng
cơ thể.
- Suy nghĩ. - Hành động.

H: Từ bảng so sánh em có nhận xét gì?
(sức mạnh của đàn cá làm nổi bật sức mạnh
thần của ông lão).
H: Cuộc kháng cự tuyệt vọng được cảm nhận
phía nào? (từ phía ông lão qua các giác
quan).
GV giảng:
- Thị giác: cảm giác mù loà trước kẻ thù.
+ Tuy
ệt vọng >< quyết chiến:

Biết chắc thất bại – không
rời vũ khí.
Đơn lẻ – xông xáo, ngang
dọc.
+ Thế bí >< linh hoạt:
Bất lợi mọi mặt – ứng phó
kịp thời.
Mất vũ khí – huy đông mọi
khả năng.
+ Vinh quang cay đắng:
Vị mặn, tanh – bãi nước bọt
nhổ xuống biển.

Vừa thú nhận – vừa ngạo
nghễ thách thức.
-> Lộng lẫy giữa trời đêm.
- Sau trận đánh: Trở lại con
người đời thường.
+ Nhẹ nhõm, thảnh thơi:
-
Thình giác: nghe tiêng hàm răng táp
sần sật.
- Xúc giác: con thuyền chao đảo.
* Lưu ý:
- Đối thoại: nói với người khác.
- Độc thoại: nói với chính mình.
H: Hãy tìm những đoạn độc thoại?
GV bổ sung -> chuyển ý(b). Phần sau là trạng
thái tinh thần của ông lão sau trận chiến.
H: Ông lão có suy nghĩ gì? Ý nghĩa của
những suy nghĩ đó? (Thiên nhiên: hung dữ –
thân thiết; bản thân, sự nghỉ ngơi, thất bại).
HS thể nghiệm tìm hiểu nguyên lí tảng băng
trôi qua việc tìm hiểu ý nghĩa “chìm” của câu
độc thoại cuối đoạn trích Ta đã đi quá xa ->
nguyên nhân thất bại.
GV gợi ý: Một con người nhận ra những
thhất bại của mình, nhận ra nguyên nhân thất
bại là do “đi quá xa”, có thể coi như thất bại
được không? Ý nghĩa của câu nói đó?
Xuôi theo chi
ều gió tự
nhiên.

Đầu óc thoải mái, thư dãn.
Ước mơ đầm ấm.
+ Rút kinh nghiệm:
Những chuyện đã qua
không đáng bận tâm.
Nên biết lượng sức.
=> Xanchiagô người anh
hùng vô danh, cao cả mà bình
dị; có hoài bão lớn, nhân cách
lớn.
b. Hình ảnh đàn cá mập:
- Miêu tả gián tiếp, tương
phản.
- Hung hăng dữ tợn.
=> Thế lực hung hãn.
III- Tổng kết:
* Ý nghĩa trực tiếp:
-
Nghĩa đen (nghĩa bề mặt): Đi quá xa
bờ.
- Nghĩa bóng: Kì vọng quá lớn lao.
HS khái quát:
- Nội dung?
- Đặc sắc nghệ thuật?
GV khái quát -> ghi bảng tổng kết.
Cu
ộc săn cá cuối c
ùng, v
ẻ
vang nhất >< thất bại cay

đắng nhất
* Ý nghĩa gián tiếp:
- Ông lão: Con người lao
động chân chính, cao thượng,
có khát vọng to lớn.
- Biểu tượng của con người
chinh phục thế giới -> thực
hiện những ước mơ, kì vọng
lớn lao (đạt tới chỗ tuyệt
đích).
4. Củng cố: Nghệ thuật độc thoại nội tâm trong đoạn trích?
Hướng dẫn: * Nắm chắc những nét chính về tác giả, nội dung tác phẩm,
đoạn trích.
* Soạn bài Số phận con người – Sôlôkhốp:
- Những nét chính về tác giả?
- Tóm tắt tác phẩm, đoạn trích.
- Trả lời câu hỏi hướng dẫn học bài Sgk.