CHƯƠNG II: VŨ TRỤ, HỆ QUẢ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT pps

CHƯƠNG II: VŨ TRỤ, HỆ QUẢ
CÁC CHUYỂN ĐỘNG CỦA TRÁI ĐẤT
BÀI 5: VŨ TRỤ, HỆ MẶT TRỜI VÀ TRÁI ĐẤT HỆ QUẢ
CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT

I- Mục tiêu:
Sau bài học, học sinh cần:
- Nhận thức được vũ trụ là vô cùng rộng lớn. Hệ mặt trời, trong đó có trái
đất chỉ là một bộ phận nhỏ bé trong vũ trụ.
- Hiểu khái quát về hệ mặt trời, trái đất trong hệ mặt trời.
- Giải thích được các hiện tượng, sự luân phiên ngày - đêm, giờ trên trái
đất. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể trên trái đất.
- Dựa vào các hình trong sách giáo khoa, xác định hướng chuyển động của
các hành tinh trong hệ mặt trời, vị trí của trái đất trong hệ mặt trời.
- Xác định được các múi giờ, hướng lệch của các vật thể khi chuyển động
trên bề mặt đất.
- Nhận thức đúng đắn quy luật hình thành, phát triển của các thiên thể
II- Thiết bị dạy học
:

- Quả địa cầu, một cây nến.
- Bản đồ thế giới.
III- Tiến trình lên lớp
:

1- Ổn định lớp.
2- Bài cũ.
3- Bài mới
.
Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung chính



- Hoạt động 1 (nhóm): Dựa vào sách giáo

khoa (hình 5.1), em hiểu vũ trụ là gì ?
- Giáo viên phân biệt thiên hà (nhiều
thiên thể), giải Ngân Hà là thiên hà có
chứa hệ mặt trời.
- Vậy hệ mặt trời là gì ?




- Hoạt động 2: Dựa vào hình 5.2, kể
tên các hành tinh thuộc hệ mặt trời.
I- Khái quát về vũ trụ, hệ mặt trời, trái
đất trong hệ mặt trời.
1- Vũ trụ:
Là khoảng không gian vô tận chứa các
thiên hà.




2- Hệ mặt trời:
- Là một tập hợp các thiên thể nằm
trong giải Ngân Hà (mặt trời, các hành
tinh, thiên thể và các đám bụi khí)

- Gồm 9 hành tinh: Thủy tinh, Kim
tinh, Trái đất, Hỏa tinh, Mộc tinh, Thổ
Quỹ đạo chuyển động của chúng.
- Giáo viên chuẩn kiến thức.
- Trái đất là hành tinh thứ mấy của hệ
mặt trời ? Ta sang mục 3

- Hoạt động 3: Dựa vào hình 5.2, một
em nhắc lại trái đất là hành tinh thứ mấy
của hệ mặt trời ? Em nhận xét gì về

khoảng cách này ? (Từ thực tế nêu ra)
- Hoạt động 4 (nhóm): Trái đất có
mấy chuyển động, chuyển động theo
hướng nào ? Thời gian của các chuyển
động ?
- Giáo viên chuẩn về hai chuyển động
của trái đất, mô tả bằng quả địa cầu để
học sinh hình dung.


- Giáo viên mô tả lại hoạt động tự
quay của trái đất. Dùng một ngọn nến
tinh, Thiên vương tinh, Hải vương
tinh, Diêm vương tinh.

3- Trái đất trong hệ mặt trời:
- Vị trí thứ ba trong hệ mặt trời
(khoảng cách 149,6 triệu km).
- Nhận lượng nhiệt, ánh sáng đảm bảo

cho sự sống.
- Trái đất tự quay quanh trục, vừa chuyển

động tịnh tiến xung quanh mặt trời.





II- Hệ quả chuyển động tự quay quanh
trục của trái đất:
1- Sự luân phiên ngày đêm


diễn tả hiện tượng ngày - đêm.
- Hoạt động 5 (nhóm): Vì sao có hiện
tượng ngày đêm, sự luân phiên ngày đêm


- Giáo viên: Do trái đất hình cầu, tự
quay quanh trục > ở các kinh tuyến
khác nhau nhìn thấy mặt trời độ cao
khác nhau > có giờ khác nhau.
- Hoạt động 6: Học sinh nghiên cứu
hình 5.3, bản đồ trên bảng múi giờ 0,
kinh tuyến 180
0
, Việt Nam ở múi giờ
số mấy ?
- Bài tập nhỏ: Ở Anh 2h sáng ngày 3/4

thì ở Cu Ba là mấy giờ, ngày mấy ?
(Biết Cu Ba ở múi giờ số 19).
Múi giờ 0 - 12 tăng 1h qua mỗi múi
giờ ; 12 - 24 giảm 1h.


Do trái đất hình cầu và tự quay quanh
trục nên có hiên tượng ngày đêm
2- Giờ trên trái đất và đường chuyển
ngày quốc tế.




- Giờ địa phương: Các điểm thuộc các
kinh
tuyến khác nhau có giờ khác
nhau.

- Chia trái đất 24 múi giờ, mỗi múi
giờ cách 15
0
.
- Giờ múi: Các địa phương mằm cùng
một múi giờ.
- Giờ quốc tế: Giờ ở múi số 0.
- Đường chuyển ngày quốc tế: Kinh
tuyến 180
0
(Tây > Đông lùi 1 ngày

và ngược lại)
3- Sự lệch hướng chuyển động của các

- Hoạt động 7: Học sinh nghiên cứu
hình 5.4. Cho biết bán cầu Bắc vật thể
chuyển động lệch phía nào ? Ở bán
cầu Nam ?
- Giáo viên chuẩn kiến thức, nêu lực
Côriôlit, nêu sự lệch hướng của vật
thể ở hai bán cầu.
vật thể:
- Khi trái đất tự quay quanh trục, các
vật thể chuyển động trên bề mặt trái đất
bị lệch hướng so với hướng ban đầu.
Lực làm lệch hướng là lực Côriôlit.

- Bán cầu Bắc: Vật chuyển động lệch
về hướng bên phải.
- Bán cầu Nam: Vật chuyển động lệch
về bên trái.
- Lực Côriôlit tác động mạnh đến hướng
chuyển động của các khối khí dòng biển


4- Kiểm tra đánh giá:
- Sắp xếp các hành tinh theo thứ tự xa dần mặt trời:
a/ Kim tinh.
b/ Thủy tinh.
c/ Hải vương tinh.
d/ Thiên vương tinh.

e/ Diêm vương tinh.
g/ Hỏa tinh.
h/ Thổ tinh.
i/ Mộc tinh.
m/ Trái đất.
- Trái đất có những chuyển động nào ? Sinh ra hệ quả gì ?
5- Hoạt động nối tiếp:
Bài tập trang 21.