Chương V TỆP VÀ THAO TÁC VỚI TỆP doc

Chương V
TỆP VÀ THAO TÁC VỚI TỆP
Bài 15 : THAO TÁC VỚI TỆP
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU :
1 Kiến thức :
 Học sinh biết được vai trò của kiểu dữ liệu tệp .
 Học sinh biết được có hai cách phân loại tệp .
 Học sinh biết khai báo biến tệp và các thao tác cơ bản đối với tệp văn bản
.
2 Kỹ năng :
 Dần dần hình thành kỹ năng về các thao tác với tệp văn bản .
3 Thái độ :
 Rèn luyện cho học sinh có ý thức lưu trữ dữ liệu một cách khoa học,
phòng chống mất mát thông tin hoặc nhiễm virút .
II. PHƯƠNG PHÁP, PHƯƠNG TIỆN :
 Sử dụng thuyết trình, giảng giải, gợi ý nêu vấn đề .
 Dùng bảng trong in sẵn hình 16 trong SGK và chuẩn bị máy chiếu overhead
.
III. NỘI DUNG :


NỘI DUNG – HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO
VIÊN


HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH


Hoạt động 1 : Đặt vấn đề :
Trong các giờ thực hành đã học, sau khi
chạy một chương trình ta thấy kết quả in lên

màn hình, tuy nhiên muốn sử dụng kết quả đó
về sau thì không được (nó không lưu trữ lại lâu
dài) => Để khắc phục nhược điểm này ta
nghiên cứu dữ liệu kiểu tệp .

§ 14 : KIỂU DỮ LIỆU TỆP

Hoạt động 2 : Vai trò kiểu tệp :
Câu hỏi 1 : Trong máy tính có những loại bộ

HS : Chú ý nghe giảng .









HS : Lần lượt trẻ lời từng câu hỏi 1
(Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 10)
nhớ nào ? Loại bộ nhớ nào không bị mất dữ liệu
khi tắt máy hoặc mất điện ?

Câu hỏi 2 : Vậy theo em thì các kiểu dữ liệu đã
học được lưu trữ ở bộ nhớ nào ? Dự đoán xem
dữ liệu kiểu tệp được lưu trữ trên bộ nhớ nào ?

Câu hỏi 3 : Bộ nhớ trong hay ngoài thường có

dung lượng lớn hơn ?

GV : Chốt lại :
- Dữ liệu kiểu tệp được lưu trữ lâu dài ở bộ
nhớ ngoài cho nên nó không bị mất khi tắt
máy hoặc mất điện .
- Lượng dữ liệu lưu trữ trên tệp có thể rất lớn
và chỉ phụ thuộc vào dung lượng ổ đĩa .

Hoạt động 3 : Phân loại tệp và thao tác với tệp
.



HS : Dựa vào phần đặt vấn đề của
thấy giáo và các câu trả lời bên trên
để suy luận rồi đưa ra câu trả lời .

HS : Dựa vào kiến thức đã học ở
lớp 10 để trả lời câu hỏi .

* Phân loại tệp :
GV : Giới thiệu cho học sinh biết được hai cách
phân loại tệp . ( Không đòi hỏi học sinh phải
hiểu cặn kẽ từng loại tệp một ) .
- Theo cách tổ chức dữ liệu :
+ Tệp văn bản .
+ Tệp có cấu trúc .
- Theo cách thức truy cập :
+ Tệp truy cập tuần tự .
+ Tệp truy cập trực tiếp .

Hoạt động 4 : Chuyển tiếp sang bài § 15

GV : Có hai thao tác cơ bản đối với tệp là ghi
dữ liệu vào tệp và đọc dữ liệu từ tệp ra . Ta xét
xem trong Pascal các thao tác đó được thể hiện
như thế nào đối với tệp văn bản ?


§ 15 : THAO TÁC VỚI TỆP

HS : Chú ý nghe giảng và ghi chép
bài .

HS : Chú ý nghe giảng .







Hoạt động 5 : Khai báo

GV : Viết khai báo biến tệp lên bảng rồi giải
thích các từ khóa, tên biến tệp để học sinh hiểu
được .

Var <tên biến tệp> : Text ;

Hoạt động 6 : Thao tác với tệp :

Hoạt động 6.1 : Gắn tên tệp :
GV : Giải thích cho học sinh tại sao phải gắn
tên tệp cho biến tệp, rồi đưa ra thủ tục :
Assign (<tên biến tệp> , <tên tệp>) ;
VD : Để gắn tệp KQ.TXT cho biến tệp f :
Assign(f,’KQ.TXT’);

Hoạt động 6.2 : Mở tệp :
GV : Lấy VD về 2 tình huống cần phải mở vở



HS : Lấy một vài ví dụ về khai báo
biến tệp văn bản .

VD : Var t1,t2 : Text ;





HS : Mỗi học sinh tự lấy một vài ví
dụ và ghi vào vở .




HS : Chú ý nghe giảng và liên hệ
với bài học .
“Tin học 11” đó là : Mở ra để ghi bài (ghi dữ
liệu) và mở ra để học bài (Đọc dữ liệu) => 2
trường hợp phải mở tệp .
GV : Giới thiệu hai thủ tục để mở tệp :
+ Mở tệp để ghi dữ liệu :
Rewrite(<tên biến tệp>);
+ Mở tệp để đọc dữ liệu :
Reset(<tên biến tệp>);

GV : Phải nhấn mạnh rằng : Trước khi sử dụng
hai thủ tục trên phải gắn tên tệp cho biến tệp
đồng thời biến tệp phải được khai báo từ trước .

GV : Yêu cầu học sinh lấy ví dụ (khai báo biến
tệp, gắn tên tệp cho biến tệp, mở tệp) sau đó
gọi hai học sinh lên trình bày .

GV : Có thể nói thêm để học sinh biết về
trường hợp đã có tên tệp ở trên đĩa và trường














HS : Mỗi học sinh lấy một ví dụ .

hợp chưa có tệp đó để học sinh hiểu thêm .

Hoạt động 6.3 : Đọc / ghi tệp văn bản :

Câu hỏi : Để nhập dữ liệu từ bàn phím và để in
dữ liệu lên màn hình ta có tể dùng thủ tục gì ?

GV : Giới thiệu các thủ tục đọc dữ liệu từ tệp
và ghi dữ liệu vào tệp .

* Đọc dữ liệu từ tệp :
Read(<tên biến tệp>,<danh sách kết quả>);
Hoặc
Readln(<tên biến tệp>,<danh sách kết
quả>);

* Ghi dữ liệu vào tệp :
Write(<tên biến tệp>,<danh sách kết
quả>);
Hoặc




HS : Trả lời câu hỏi .

HS : Ghi các thủ tục vào vở và tự so
sánh sự khác nhau giữa thủ tục nhập
dữ liệu từ bàn phím, in dữ liệu lên
màn hình với các thủ tục đọc dữ
liệu từ tệp và ghi dữ liệu vào tệp .



HS : Viết các câu lệnh theo sự gợi ý
Writeln
(<tên biến tệp>,<danh sách kết
quả>);

GV : Đưa ra ví dụ trong SGK yêu cầu học sinh
viết câu lệnh để đọc dữ liệu từ tệp và ghi dữ
liệu vào tệp.

* Một số hàm thường dùng đối với tệp văn
bản

GV : Giới thiệu để học sinh biết hai hàm chuẩn
thường dùng và ý nghĩa của nó .

+ Hàm EOF(<tên biến tệp>);
+ Hàm EOLN(<tên biến tệp>);

Hoạt động 6.4 : Đóng tệp .

GV : Đưa ra lý do của việc phải đóng tệp để
giáo dục cho học sinh ý thức bảo mật, an toàn
thông tin .
của giáo viên .












HS : Tự lấy một vài ví dụ về thủ tục
đóng tệp .



Close
(<tên biến tệp>);
VD : Close(f);
IV. CỦNG CỐ:
 Gọi 1 học sinh khái quát lại vai trò của kiểu tệp và phân loại tệp .
 Học sinh khái quát lại các thao tác phải thực hiện khi đọc dữ liệu từ tệp và
ghi dữ liệu vào tệp (dựa vào hình 16 - SGK ) .
 Cho học sinh làm một số bài tập trắc nghiệm khách quan .