THƯ VIỆN CHƯƠNG TRÌNH CON CHUẨN ppt

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
1
THƯ VIỆN CHƯƠNG TRÌNH CON CHUẨN
-***-
A. Mục đích, yêu cầu:
1. Về mặt kiến thức:
Biết được một số thư viện chương trình con :
2. Kỹ năng :
Bước đầu sử dụng được các thư viện đó trong lập trình .
Khởi động được chế độ đồ họa .
Sử dụng được các thủ tục vẽ điểm, đường, hình tròn, hình ellipse, hình chữ
nhật .

B. Phương pháp, phương tiện:
1. Phương pháp:
Kết hợp phương pháp dạy học với thực tế.
Đưa máy chiếu và máy vi tính vào trong dạy học để bài học mang tính trực
quan cao.
Kết hợp những kiến thức trong giáo trình với ứng dụng thực tế.
2. Phương tiện:
Đối với giáo viên:
Sách giáo khoa lớp 11.
Sách giáo viên lớp 11.
Máy chiếu, máy vi tính.
Slide bài giảng và bài giảng bằng word.
Đối với học sinh:
Sách giáo khoa lớp 11.
Vở ghi lý thuyết.
Sách tham khảo nếu có.

C. Tiến trình lên lớp và nội dung bài giảng:

I. Ổn định lớp: (1 phút).
Yêu cầu lớp trưởng ổn định lớp và báo cáo sĩ số.
II. Kiểm tra bài cũ và gợi động cơ cho bài mới (2 phút).
1. Kiểm tra bài cũ:
Hỏi: Em hãy cho biết bài lần trước chúng ta đã học bài nào và gồm những nội
dung gì?


2. Gợi động cơ:
Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
2
Mỗi ngôn ngữ lập trình đều có một số lượng phong phú các chương trình con
chuẩn trong các thư viện. Trong bài hôm nay chúng ta sẽ nắm được sơ lược nội
dung của một số thư viện trong chương trình con chuẩn của Pascal.


III. Nội dung bài học:

St
t
Nội dung Hoạt động của
giáo viên
Hoạt động của học
sinh
Th
ời

gia
n
1. Tìm hiểu thư viện
CRT:
- Thư viện CRT chứa
các thủ tục liên quan đến
việc quản lí và khai thác
màn hình và bàn phím .

a.Thủ tục Clrscr:
Là thủ tục xóa màn hình
trong Pascal.

Yêu cầu học sinh
nghiên cứu SGK, kể
tên các chương
trình con trong thư
viện CRT .



Chiếu chương trình
sau :

Begin
Clrscr;
Readln;
End.

Biên dịch chương
trình .
Hỏi : Tại sao xuất
hiện lỗi ? Khắc
phục như thế nào ?



Thêm Uses CRT;
vào đầu chương

trình và thực hiện
chương trình để học
sinh thấy được kết
quả. Chú ý cho học
sinh ghi nhớ màn
hình trước lúc thực
Bằng những kiến
thức đã tìm hiểu và
dựa vào sách giáo
khoa trả lời.
Clrscr, textcolor,
textbackground,
gotoxy

Quan sát chương
trình.








Vì sử dụng thủ tục
nhưng chưa sử dụng
thư viện CRT.
Cách khắc phục là ta
thêm lệnh Uses Crt;

Tiến hành quan sát
chương trình và thực
hành ngay nếu đang
tiến hành học ở
phòng máy.




Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
3






b.Thủ tục Textcolor(c) :
đặt màu cho chữ trên
màn hình, trong đó c – là
hằng hoặc biến có giá trị
nguyên không âm để xác
định màu .

c. Thủ tục
Textbackground(c) : đặt
màu cho nền của màn
hình .









hiện chương trình
này .

Hỏi : Chức năng

của thủ tục Clrscr ;?





Chiếu chương trình
ví dụ :

Uses CRT;
Begin
Write(‘Chua dat
mau chu’);
Textcolor(4);
Write(‘Da dat mau
chu la do’);
Readln;
End.

Thực hiện chương
trình để học sinh
thấy kết quả
Hỏi : Chức năng
của lệnh
textcolor(4);?


Tìm hiểu thủ tục
Textbackground(C).

Chiếu chương trình
ví dụ.

Uses crt;
Begin
Textbackground(1);
Writeln(‘da dat lai
mau nen’);
Readln
End.




Xóa màn hình.





Quan sát chương
trình

Quan sát kết quả
chương trình

Đặt màu chữ thành
màu đỏ .





Quan sát chương
trình và liên hệ bài
học.








Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
4

d. Thủ tục Gotoxy(x,y)

- Đưa con trỏ đến vị trí
cột x dòng y của màn
hình văn bản .
- Do màn hình văn bản
gồm 25 dòng và 80 cột
nên phạm vi giá trị của
các tham số là 1 <=x <=
25;
Và 1<= y <=80.

Thực hiện chương
trình để học sinh
thấy kết quả.

Chức năng của
lệnh:
Textbackground(1);

Tìm hiểu thủ tục
GotoXY.
Chiếu chương trình
ví dụ:

Uses crt;
Begin
Writeln (‘con tro
dang dung o cot 10
dong 20’);
GotoXY(10,20);
Readln;
End.

Chạy chương trình
để học sinh thấy.

Hỏi: Chức năng của
lệnh
GotoXY(10,20) là?



Quan sát kết quả
chương trình.


Đặt màu nền thành
màu xanh da trời.

Quan sát chương
trình.










Quan sát kết quả
chương trình.

Đưa con trỏ về vị trí
cột 10 dòng 20.

2. Tìm hiểu thư viện
GRAPH
- Mặc dù Pascal không
phải ngôn ngữ chuyên về
đồ họa nhưng với thư
viện đồ họa người lập
trình có thể khai thác khả

năng đồ họa của máy
tính ở mức độ thông
dụng.





















Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
5

- Thư viện Graph cung

cấp các hàm, thủ tục liên
quan đến chế độ đồ họa
của các loại màn hình
khác nhau cho phép thực
hiện các thao tác đồ họa
cơ bản như vẽ đường,
điểm, tô màu.

a. Các thiết bị và
chương trình hỗ trợ đồ
họa.
Có hai chế độ màn hình:
hỗ trợ và đồ họa.
Bản mạch điều khiển
màn hình là thiết bị đảm
bảo tương tác giữa bộ xử
lý và màn hình để thực
hiện các chế độ phân giải
màu sắc.
Turbo Pascal cung cấp
các chương trình điều
khiển (có phần mở rộng
là BGI) tương ứng với
card đồ họa. Khi khởi
động chế độ đồ họa cần
chỉ rõ đường dẫn tới thư
mục này.

Tọa độ màn hình đồ họa
được đánh dấu từ 0. Cột

được đánh dấu từ trái
qua phải. Dòng được
đánh số từ trên xuống
dưới. Giá trị lớn nhất của
tọa độ dòng và tọa độ cột
được gọi là độ phân giải
của màn hình đó.
Để sử dụng được chức
năng đồ họa cần phải sử
dụng các thủ tục và hàm
trong thư viện GRAPH.













Hỏi : Các dạng dữ
liệu nào có thể được
hiển thị trên màn
hình ?

Hỏi : Nhiệm vụ
chính của Card màn
hình ?








Hỏi : Khi nói màn
hình có độ phân giải
640 x 480 là nói
đến điều gì ?

Văn bản và hình ảnh,
các thông tin.




Làm cầu nối giữa
CPU và màn hình khi
thể hiện thông tin .








Là nói đến trên màn
hình có 640 dòng và
480 cột (tọa độ trên
màn hình đồ họa
được đánh dấu từ 0,
cột được tính từ trái

sang phải và dòng
được tính từ trên
xuống dưới. Độ phân
giải của màn hình
VGA thường được
đặt là 640 * 480).

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
6

b.Khởi tạo chế độ đồ
họa.
Khởi động chế độ đồ họa
ta dùng lệnh:
InitGraph(dr,md:
integer;pth: string);
Trong đó:
dr: số hiệu của trình điều
khiển BGI.
md: số hiệu của độ phân
giải.
pth: đường dẫn tới các
tệp BGI.

Kết thúc chế độ đồ họa
và trở về chế độ văn bản
ta dùng:
Close Graph;








Đưa ra cấu trúc lệnh
khởi tạo chương
trình đồ họa.

Đưa ra ví dụ: Giả sử
màn hình làm việc
là VGA và các tệp
BGI đang nằm ở
thư mục C:\TP\BGI
khi đó các lệnh sau
sẽ thiết lập đồ họa
với chế độ VGAHi:
Driver:= 0;
InitGraph (driver,
mode,
‘C:\TP\BGI’);
Chạy thử chương
trình để học sinh
thấy trên Pascal.

Giải thích các thông
số trong ví dụ và
thông số tổng quát
trong thủ tục đưa ra
để khởi tạo chế độ
đồ họa.

Giới thiệu thủ tục
trở về chế độ văn
bản Closegraph;


Thực hiện việc
thoát chế độ đồ họa

ở ví dụ trên để trở
về chế độ văn bản.
Nếu ở phòng thực
hành có thể yêu cầu
học sinh thực hiện
trước rồi sau đó
chỉnh sửa và kết



Học sinh theo dõi
giáo viên làm.

















Trả lời ý kiến về các

thông số qua việc tìm
hiểu sách giáo khoa.









Một vài học sinh lên
thực hiện việc khởi
tạo chế độ đồ họa và
sau đó thoát khỏi chế
độ đồ họa trở về chế
độ văn bản. Nếu ở
phòng máy thì phải
làm việc với máy sau
đó giáo viên sẽ chỉnh
Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
7
luận.

sửa và đưa ra thủ tục
chuẩn.

c.Tìm hiểu về thủ tục vẽ

điểm, đoạn thẳng và
các hình cơ bản.
*) Thủ tục vẽ điểm,
đoạn thẳng:

Vẽ điểm và đoạn thẳng
là hai thao tác căn bản
nhất của đồ họa.
Trước khi vẽ ta có thể
đặt màu cho nét vẽ bằng
thủ tục:
Procedure
Setcolor(color: word);

*) Vẽ điểm được thực
hiện bằng thủ tục:
Procedure PutPixel(x,y:
interger; color: word);
Trong đó:
X và y là tọa độ của
điểm;
Color là màu của
điểm.

Chiếu cấu trúc
chung của thủ tục :
Putpixel(x,y:intege
r;color:word);
Chiếu chương trình
ví dụ (power point).

Uses graph
Begin
Drive:=0;
Initgraph(drive,
mode ,‘c:\Tp\BGI’);
Putpixel(12,40,15);
Readln;
End.

Thực hiện chương
trình để học sinh
thấy.

Hỏi: Chức năng của
thủ tục Putpixel
trong ví dụ?

Quan sát giáo viên
đưa ra cấu trúc và
xem chương trình ví
dụ.












Quan sát chương
trình chạy.


Vẽ một điểm có màu
color trên màn hình
tại tọa độ (x,y).

Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
8
*) Vẽ đoạn thẳng nối hai
điểm ta sử dụng thủ tục:
Procedure
Line(x1,y1,x2,y2:integer
);

Trong đó:
(x1, y1) là tọa độ điểm
đầu.
(x2,y2) là tọa độ điểm
cuối.














*) Vẽ đoạn thẳng nối

điểm hiện tại (vị trí con
trỏ) với điểm có tọa độ
(x,y):
Procedure Lineto(x,y:
integer);












Chiếu cấu trúc
chung của thủ tục :
Line(x1,y1,x2,y2:i
nteger);


Chiếu chương trình
ví dụ trên nhưng
thay lệnh
Putpixel(12,40,15);
bằng lệnh
line(1,1,20,20);

Thực hiện chương
trình để học sinh
thấy kết quả .

Hỏi : Chức năng
của thủ tục Line?






Chiếu cấu trúc
chung của thủ tục :
Lineto(x,y:integer)
;



Chiếu chương trình
ví dụ trên nhưng
thay lệnh
Putpixel(12,40,15);
bằng lệnh
Lineto(20,20);

Thực hiện chương
trình để học sinh
thấy kết quả .

Quan sát giáo viên
làm và trả lời câu hỏi.
Chú ý tới thủ tục và
ví dụ.


Quan sát chương
trình ví dụ.









Vẽ một đoạn thẳng từ
điểm có tọa độ
(x1,y1) đến điểm có
tọa độ (x2,y2).




Quan sát giáo viên
làm và suy nghĩ, liên
hệ kiến thức tìm hiểu
để trả lời.

Quan sát chương
trình.





Quan sát kết quả
chương trình.


Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
9





*) Vẽ đoạn thẳng nối
điểm hiện tại với điểm có
tọa độ hiện tại cộng với
gia số (dx,dy):

Procedure
LineRel(dx,dy: integer);

*) Tìm hiểu các thủ tục
và hàm liên quan tới vị
trí con trỏ.
Các hàm xác định giá trị
lớn nhất có thể của tọa
độ màn hình X và Y (để
biết độ phân giải của
màn hình trong chế độ
đồ họa đang sử dụng):

Function GetMaxX:
integer;
Function GetMaxY:
integer;

Thủ tục chuyển con trỏ
tới tọa độ (x,y)
Procedure MoveTo(x,y:
integer);




*) Thủ tục vẽ các hình

Hỏi : Chức năng
của thủ tục Lineto



Chiếu cấu trúc
chung của thủ tục
Linerel(dx,dy:inte
ger);

Hỏi : Chức năng
của thủ tục Linerel?







Chiếu các hàm xác
định giá trị lớn nhất
có thể của tọa độ
màn hình X và Y.






Yêu cầu học sinh

lên và thực hiện các
thủ tục.


Hỏi: Thủ tục
chuyển con trỏ tới
tọa độ (x,y).





Chiếu các thủ tục vẽ
Vẽ một đoạn thẳng từ
điểm hiện tại đến
điểm có tọa độ (x,y) .







Vẽ đoạn thẳng nối
điểm hiện tại với
điểm có tọa độ bằng
tọa độ điểm hiện tại
cộng với dx,dy.

Quan sát các giáo
viên làm và tham gia
trả lời câu hỏi.







Thay phiên nhau thực
hiện nếu ở phòng
máy.


Trả lời bằng cách tìm
hiểu sách giáo khoa.







Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
10

cơ bản:
*) Vẽ đường tròn có tâm
tại (x,y) bán kính r:
Procedure Circle(x,y:
integer; r: word);

*) Vẽ cung của elip có
tâm tại điểm (x,y) với
các bán kính trục Xr, Yr
từ góc khởi đầu StAngel
đến góc kết thúc
EndAngel:
Procedure Ellipse(x,y:
integer;StAngel,
EndAngel, Xr, Yr:
word);

*) Vẽ hình chữ nhật có
các cạnh song song với
các trục tọa độ, (x1, y1)
là tọa độ của đỉnh trái
trên còn (x2, y2) là tọa
độ của đỉnh phải dưới:
Procedure Rectangle(x1,
y1, x2, y2: integer);




hình:

Procedure
Circle(x,y: integer;
r: word);


Procedure
Ellipse(x,y:
integer;StAngel,
EndAngel, Xr, Yr:
word);






Procedure
Rectangle(x1, y1,
x2, y2: integer);




Chiếu chương trình
ví dụ
Uses graph
Begin
Drive := 0;
Initgraph(drive,mod
e,‘c:\Tp\BGI’);

Circle(12,40,30);
Ellipse(50,50,30,12
0,50,100:word);
Rectangle(100,100,
200,200);
Readln;
End.

Chạy chương trình
để học sinh thấy kết
quả.

Quan sát giáo viên
chiếu ví dụ và suy
nghĩ tư duy về
chương trình.











Quan sát kết quả và
giải thích kết quả.


Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
11
H

ỏi: Chức năng của
thủ tục Ellipse?





Chú ý:
Chức năng của các
thủ tục khác lấy ví
dụ về các thủ tục đó
coi như bài tập về
nhà?















Ellipse : vẽ cung của
Ellipse có tâm tại

điểm x,y với bán kính
trục xr,yr, từ góc khởi
đầu stangle đến góc
kết thúc endangle.


Ghi chép coi như bài
tập về nhà.



3.Một số thư viện khác.
Thư viện System: chứa
các hàm sơ cấp và các
thủ tục vào/ra mà các
chương trình đều dùng
tới .

Thư viện Dos: chứa các
thủ tục cho phép thực
hiện trực tiếp các lệnh
như tạo thư mục, thiết
lập ngày, giờ hệ thống .

Thư viện Printer: cung
cấp các thủ tục làm việc
Yêu cầu học sinh
nghiên cứu sách
giáo khoa và bằng
những kiến thức ở

nhà hãy trả lời tên
các thư viện khác.

Kích thích những
học sinh giỏi tư duy
tìm tòi có thể nếu
tên các thư viện
ngoài sách giáo
khoa. Đúng có thể
cho điểm.

Trả lời tên các thư
viện: System, Dos,
Printer.




Trả lời các chức năng
của các thư viện.







Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.

12
với máy in .






3.Sử dụng thư viện.
Muốn sử dụng các thủ
tục và một số hàm chuẩn
của một thư viện nào đó
(trừ system) phải dùng
lệnh khai báo:

Uses unit1,
unit2,…unitN;

Trong đó uses là từ khóa,
unit1, unit2,…,unitN là
tên các thư viện (được
viết cách nhau bởi dấu
phẩy);

Khai báo này là lệnh đầu
tiên trong phần khai báo
(nghĩa là nó chỉ viết sau
tên khai báo chương
trình).

Hỏi: Muốn sử dụng
các thư viện ta phải
thực hiện khai báo
gì?


Yêu cầu học sinh
nêu ý nghĩa của thủ
tục.



Nêu một ví dụ để ta
có thể sử dụng các

hàm và thủ tục
chuẩn trong các thư
viện crt, dos,
printer.

Phải dùng lệnh khai
báo:
Uses unit1,
unit2,…unitN;


Giải thích ý nghĩa của

các thành phần trong
thủ tục.



Uses crt, dos, graph;



D. Củng cố bài học (1 phút).
Bài ngày hôm nay chúng ta đã đi tìm hiểu về thư viện chương trình con chuẩn
trong pascal và bước đầu biết được các thư viện quan trọng và cách sử dụng các
thư viện ấy để áp dụng giải các bài toán lý thuyết và thực tiễn. Các phần chính của
bài bao gồm:
Tìm hiểu về thư viện CRT.
Tìm hiểu về thư viện Graph.
Giới thiệu một số thư viện khác.
Cách khai báo để sử dụng được các thư viện.




Những nội dung quan trọng cần nắm được:
Giáo viên hướng dẫn: Thầy Trần Doãn Vinh.
Sinh viên thực hiện: Tạ Duy Hoàng.
Thư viện chương trình con chuẩn.
13
Thư viện chương trình con cung cấp những chương trình con chuẩn nhằm
mở rộng khả năng ứng dụng .
Khởi động chế độ đồ họa . Chuyển từ chế độ màn hình đồ họa sang chế độ

màn hình văn bản .
Thủ tục vẽ điểm, đường, hình cơ bản : hình tròn, hình chữ nhật, hình
ellipse.

E. Bài tập về nhà và câu hỏi ôn tập.
Yêu cầu tất cả các em nghiên cứu bài học tiếp theo.
Đọc thêm và tìm hiểu các ứng dụng ngoài thực tế và ứng dụng lý thuyết của
bài học.
Làm các bài tập trong sách giáo khoa và đọc các bài đọc thêm.

F. Nhận xét và rút kinh nghiệm giờ dạy.