Giáo án điện tử môn sinh học: Sinh học lớp 12- Diễn thế sinh thái(cơ bản) docx

Kiểm tra bài cũ:
Quần xã sinh vật là gì? Trình bày mối quan hệ sinh
thái giữa các loài trong quần xã?
Khái niệm: Quần xã sinh vật là tập hợp các quần thể sinh
vật, cùng sống trong một khoảng không gian và thời gian
xác định. Các quần thể có mối quan hệ gắn bó với nhau như
một thể thống nhất, do vậy quần xã có cấu trúc tương đối
ổn định.
Các mối quan hệ sinh thái:
- Cộng sinh: Nhất thiết cần, có lợi cho cả 2 bên.
-
Hội sinh: Không nhất thiết cần, có lợi cho cả 2 bên.
- Ức chế- cảm nhiễm: Loài này tiết ra hoạt chất ức chế hoạt
động của các loài khác.
-
Loài này ăn loài khác
- Kí sinh- vật chủ: vật kí sinh gây hại vật chủ.
- Cạnh tranh: giành lấy không gian sống, nơi sinh sản…

Hãy quan sát đoạn phim sau:
Hãy tường thuật lại
nội dung của đoạn
phim đó.

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái
II. Các loại diễn thế
sinh thái

1. Diễn thế
nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
I. Khái niệm về diễn thế sinh thái
Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi
tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương
ứng với sự biến đổi của môi trường.
C
â
y

t
h
â
n

t
h
ả
o
C
â
y

b
ụ
i
R
ừ
n
g

t
r
ẻ
R
ừ
n
g

g
i
à
Hình 1: Các giai đoạn diễn thế
Quan sát hình 1. Hãy cho biết thế nào
là diễn thế sinh thái?

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái
II. Các loại diễn thế
sinh thái
1. Diễn thế

nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
I. Khái niệm về diễn thế sinh thái
Diễn thế sinh thái là quá trình biến đổi
tuần tự của quần xã qua các giai đoạn tương
ứng với sự biến đổi của môi trường.
Song song với
quá trình biến
đổi của quần
xã, các điều
kiện tự nhiên
đã thay đổi như
thế nào?
Song song với quá trình biến đổi
quần
xã trong diễn thế là các quá trình biến đổi
về
các điều kiện tự nhiên của môi trường như
khí hậu, thổ nhưỡng …

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái

II. Các loại diễn thế
sinh thái
1. Diễn thế
nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
II. Các loại diễn thế sinh thái
1. Diễn thế nguyên sinh
Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ
môi trường chưa có sinh vật. Các sinh vật
đầu tiên phát tán tới hình thành nên quần xã
tiên phong, tiếp theo là một dãy các quần xã
sinh vật trung gian, cuối cùng hình thành
quần xã tương đối ổn định (giai đoạn đỉnh
cực)

C
á
c

q
u
ầ
n

x
ã

t
i
ế
p

t
h
e
o
Q
u
ầ
n

x
ã

s

a
u

c
ù
n
g
Q
u
ầ
n

x
ã

b
a
n

đ
ầ
u
Hình 3: Các giai đoạn diễn thế nguyên sinh
Quan sát hình 3, Thế nào là diễn thế nguyên sinh?

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái
II. Các loại diễn thế
sinh thái

1. Diễn thế
nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái Slide 9
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
II. Các loại diễn thế sinh thái
1. Diễn thế nguyên sinh
Diễn thế nguyên sinh là diễn thế khởi đầu từ
môi trường chưa có sinh vật. Các sinh vật đầu
tiên phát tán tới hình thành nên quần xã tiên
phong, tiếp theo là một dãy các quần xã sinh
vật trung gian, cuối cùng hình thành quần xã
tương đối ổn định (giai đoạn đỉnh cực)
2. Di
ễn thế thứ sinh
Diễn thế thứ sinh là diễn thế xuất hiện ở một
môi trường đã có một quần xã sinh vật từng
sống. Quần xã này do những thay đổi của tự
nhiên hoặc do hoạt động của con người đã khai
thác tới mức huỷ diệt. Một quần xã mới phục
hồi thay thế quần xã bị huỷ diệt. Giai đoạn giữa
gồm các quần xã biến đổi tuần tự, thay thế lẫn
nhau.
Quan sát hình 41.3
Hãy cho biết, thế

nào là diễn thế thứ
sinh?

Lũ lụt xoá sạch mọi thứ Tảo xuất hiện
Rêu, tảo và địa y xuất hiện nhiều ở
đầm lầy
Cây thân cỏ
Xuất hiện cây thân thảo 1
năm
Cây bụi
Cây thân gỗ 1 năm và cây thân gỗ lâu năm

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái
II. Các loại diễn thế
sinh thái
1. Diễn thế
nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
III. Nguyên nhân của diễn thế sinh thái
-Nguyên nhân bên ngoài: Do tác
động mạnh mẽ của ngoại cảnh lên quần xã

- Nguyên nhân bên trong:
+ Sự cạnh tranh gay gắt giữa
các loài trong quần xã
+ Hoạt động khai thác tài
nguyên của con người
Nguyên nhân nào dẫn đến diễn
thế?

I. Khái niệm về
diễn thế sinh
thái
II. Các loại diễn thế
sinh thái
1. Diễn thế
nguyên sinh
III. Nguyên nhân
của diễn thế sinh
thái
IV. Tầm quan trọng
của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
2. Diễn thế thứ
sinh
IV. Tầm quan trọng của việc nghiên cứu
diễn thế sinh thái
Biết các quy luật phát triển của
quần xã, dự đoán được các quần xã trước
đó và quần xã trong tương lai. Từ đó có
thể khai thác hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi
trường, quy hoạch trong sản xuất…

Tại sao khi xây dựng một công trình thuỷ
điện, thuỷ lợi, khai thác khoáng sản… thì
họ nghiên cứu về diễn thế sinh thái?Vậy
nghiên cứu diễn thế sinh thái có tầm
quan trọng như thế nào?

Kiểu diễn
thế sinh
thái
Các giai đoạn của diễn thế
sinh thái
Nguyên nhân
của
diễn thế sinh
thái
Giai
đoạn
khởi đầu
Giai
đoạn
giữa
Giai
đoạn
cuối
Diễn thế
nguyên
sinh
Diễn thế
thứ sinh
Môi trường

trống trơn
Các QX
trung gian
QX tương
đối ổn
định
- Tác động của ngoại
cảnh
- Tác động trong nội
bộ QXSV
QXSV
phát triển
Các quần xã
trung gian
QX tương đối
ổn định hoặc
suy thoái
Tác động chủ yếu
của con người
Hãy hoàn thành phiếu học tập sau:

Câu 1. Diễn thế sinh thái có thể hiểu là:
a. Sự biến đổi cấu trúc quần thể.
b. Thay quần xã này bằng quần xã khác.
c. Mở rộng phần vùng phân bố.
d. Thu hẹp vùng phân bố.
Câu 2. Thực chất của quá trình diễn thế sinh
thái là gì?
a. Là quá trình biến đổi tuần tự của quần xã qua
các giai đoạn khác nhau.

b. Là quá trình biến đổi mạnh mẽ và liên tục các
nhân tố hữu sinh.
c. Là quá trình biến đổi liên tục và mạnh mẽ các
nhân tố vô sinh.
d. Cả b và c.

Câu 3. Diễn thế sinh thái diễn ra một
cách mạnh mẽ là do tác động của:
a. Sinh vật.
b. Con người.
c. Nhân tố vô sinh.
d. Thiên tai.
Câu 4. Xu thế chung của diễn thế nguyên
sinh là:
a. Từ quần xã già đến quần xã trẻ.
b. Từ quần xã trẻ đến quần xã già.
c. Từ chưa có đến có quần xã.
d. Không xác định được.

Câu 5. Đặc điểm cơ bản để phân biệt
diễn thế nguyên sinh với diễn thế
thứ sinh là:
a. Môi trường khởi đầu.
b. Môi trường cuối cùng.
c. Diễn biến diễn thế.
d. Điều kiện môi trường.
Câu 6. Ứng dụng của việc nghiên cứu diễn thế:
a. Nắm được quy luật phát triển của quần xã.
b. Phán đoán được quần xã tiên phong và
quần xã cuối cùng.

c. Biết được quần xã trước đó và quần xã trong
tương lai.
d. Xây dựng kế hoạch dài hạn để phục vụ cho
nông-lâm-ngư nghiệp

-
Trả lời câu hỏi và bài tập ở
SGK, trang 185
- Tìm hiểu về các hệ sinh thái
trên Trái Đất.