Giáo án điện tử sinh học: Sinh học lớp 12- Khái niệm về Loài pps

Giáo viên giảng dạy: Phạm Văn An
Trường THPT Hoà Phú – Chiêm Hoá – Tuyên Quang


I. KHÁI NIỆM VỀ LỒI SINH HỌC

1. Khái niệm
Cho ví dụ về các loài sinh vật mà em biết?
Voi châu Phi và voi ấn độ có thuộc cùng 1 lồi không? Tại sao?
Voi châu Phi và voi Ấn Độ không thuộc cùng 1 lồi vì giữa chúng
khơng có khả năng giao phối với nhau trong tự nhiên (có cách li
sinh sản)
Các con La là con lai giữa Lừa
và Ngựa có thể coi là 1 lồi
khơng? Tại sao?
Khơng, vì chúng khơng tồn tại
như một nhóm quần thể, khơng
có khả năng giao phối với nhau
và sinh ra đời con có sức sống.
Từ những phân tích trên hãy
rút ra khái niệm lồi sinh học?


I. KHÁI NIỆM VỀ LỒI SINH HỌC

1. Khái niệm:
- Lồi sinh học (loài giao phối) là một quần thể hoặc
một nhóm quần thể:
+ Có những tính trạng chung về hình thái, sinh lý,
+ Có khu phân bố xác định,
+ Các cá thể có khả năng giao phối với nhau sinh ra đời

con có sức sống, có khả năng sinh sản và được cách li
sinh sản với những nhóm quần thể thuộc lồi khác.
- Ở các lồi sinh sản vơ tính, đơn sinh tính, tự phối, khái
niệm lồi chỉ mang đặc điểm thứ nhất và thứ 2.


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC

1. Khái niệm:
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc:
- Tiêu chuẩn hình thái


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC

1. Khái niệm:
2. Các tiêu chuẩn để phân biệt 2 loài thân thuộc:
- Tiêu chuẩn hình thái
- Tiêu chuẩn sinh lí – hóa sinh
Ví dụ: Cây Bạc Hà và cây rau Húng có mùi thơm khác nhau
(t/c hóa sinh)
- Tiêu chuẩn địa lí - sinh thái
- Tiêu chuẩn di truyền
Trong các tiêu chuẩn kể trên, vận dụng tiêu chuẩn nào là chính
xác nhất?
Cách li sinh sản là tiêu chuẩn phân biệt lồi chính xác nhất, tuy
nhiên khó vận dụng và khơng vận dụng được đối với các lồi
sinh sản vơ tính.
Có phải lúc nào cũng có thể vận dụng được tiêu chuẩn cách li
sinh sản không? Trường hợp nào không vận dụng được tiêu

chuẩn này?


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm

Thế nào là cách li và cách li sinh sản?
- Cách li là các chướng ngại làm cho sinh vật cách li
nhau.
- Cách li sinh sản là các trở ngại sinh học (trên cơ thể
sinh vật) ngăn cản các cá thể giao phối với nhau hoặc
ngăn cản việc tạo ra con lai hữu thụ ngay cả khi các
sinh vật này cùng sống một chỗ.


CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
Các cá thể của 2 loài khác nhau

Cách li trước hợp tử
Cách li nơi ở
Cách li tập tính
Cách li thời gian (mùa vụ)

Giao phối
Cách li cơ học
Cách li giao tử
Thụ tinh

Cách li sau hợp tử
Hợp tử bị chết
Con lai giảm khả năng sống
Con lai khơng có khả năng sinh sản

Thế hệ con lai có khả năng sống
sót và sinh sản


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
a. Cách li trước hợp tử
Cách li trước hợp tử là gì?
- Là những trở ngại ngăn cản các sinh vật giao phối với nhau.
* Các loại cách li trước hợp tử
- Cách li nơi ở (sinh cảnh)


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
a. Cách li trước hợp tử
* Các loại cách li trước hợp tử
- Cách li nơi ở (sinh cảnh)
- Cách li tập tính

I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
a. Cách li trước hợp tử
* Các loại cách li trước hợp tử
- Cách li nơi ở (sinh cảnh)
- Cách li tập tính
- Cách li thời gian (mùa vụ)
- Cách li cơ học
- Cách li giao tử


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
a. Cách li trước hợp tử
b. Cách li sau hợp tử Cách li sau hợp tử là gì?
- Là những trở ngại ngăn cản việc tạo ra con lai hoặc ngăn cản
việc tạo ra con lai hữu thụ.
* Các loại cách li sau hợp tử
+ Hợp tử bị chết:
+ Con lai giảm khả năng sống: con lai chết ngay sau khi lọt lòng
hoặc chết trước tuổi trưởng thành.
+ Con lai sống được nhưng khơng có khả năng sinh sản.

I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
a. Cách li trước hợp tử
b. Cách li sau hợp tử

Lừa giao phối với ngựa đẻ ra con la khơng có khả năng sinh sản (bất thụ)


I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
II. CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN GIỮA CÁC LOÀI

1. Khái niệm
2. Các hình thức cách li sinh sản:
3. Vai trị của các cơ chế cách li trong q trình tiến hóa
Các cơ chế cách li có vai trị như thế nào trong q trình tiến
hóa? Nếu khơng có các cơ chế cách li thì hiện tượng gì xảy ra?
- Đóng vai trị quan trọng trong hình thành lồi,
- Duy trì sự tồn vẹn của loài.


HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Đọc trước bài 29 “Q trình hình thành lồi”.