Chương 12: Luật hình sự pot

CHƯƠNG 12
LUẬT HÌNH SỰ
MỤC TIÊU
Họcxongchươngnày, sinhviênsẽ
biết5 ýsaây:
SựcầnthiếtcủaLuậtHìnhsựtrongđời
sốngxãhội.
Đốitượngvàphươngphápđiềuchỉnh
củaLuậtHìnhsự
Phânbiệtđượchànhvi phạmtộinào
làvi viphạmhìnhsự(tộiphạm) hành
vi nàokhôngphảitộiphạm.
Hiểurõsựnghiêmkhắccủachếtài
hìnhsự.
Cáckhunghìnhphạtđốivớinhững
hànhvi tộiphạm.
N I DUNG
1. Kháini m
2
itượng ñi uch
3 Phương pháp ñi uchỉnh
4
Chếñịnhv tộiphạm
5
Chếñịnhv hìnhphạt
KháiniệmLuậtHìnhsự
LuậtHìnhsựlàngànhluậttronghệ
thốngPhápluậtcủanướccộng
hòaxãhộichủnghóaViệtNam,
baogồmcácquyphạmPhápluật
do Nhànướcban hành, nhằmxác

đònhnhữnghànhvi nguyhiểmnào
choxãhộilàtộiphạm, đồngthời
quònhhìnhphạttươngứngđối
vớinhữngtộiphạmấy.
ĐỐI TƯNG ĐIỀU CHỈNH CỦA LUẬT
HÌNH SỰ
Lànhữngquanhệxãhộiphátsinh
giữaNhànướcvàngườiphạmtộikhi
ngườinàythựchiệnhànhvi đượcquy
đònhlàtộiphạm.
CơquanđạidiệnNhànướctrong
nhữngquanhệphátsinhvớingười
thựchiệntộiphạmgồm: Cơquan
điềutra, ViệnkiểmsátvàTòaán.
Ngườiphạmtộilàcánhânthựchiện
hànhvi nguyhiểmchoxãhộibòLuật
Hìnhsựcoilàtộiphạm.
PhươngphápđiềuchỉnhcủaLuật
Hìnhsự
Làphươngphápquyềnuy, thểhiện
quyềnlựccủaNhànước, trongviệcđiều
chỉnhcácquanhệPhápluậthìnhsự.
Phươngphápnàycóđặcđiểmriênglà
khichủthểvi phạm, cáccơquanthẩm
quyềncóquyềnápdụngcácbiệnpháp
chếtàitươngứngvớihànhvi viphạm(kể
cảviệctướcđimạngsống) đốivớichủ
thểnày.
CHẾĐỊNH VỀTỘI PHẠM
Kháiniệmtộiphạm

Tộiphạmlàhànhvi nguyhiểmchoxã
hội, đươcquònhtrongbộLuậtHìnhsự,
do ngườicónănglựctráchnhiệmhìnhsự
thựchiệnmộtcáchcốýhay vôý, xâm
phạmđộclập, chủquyền, thốngnhất,
toànvẹnlãnhthổcủatổquốc, xâm
phạmchếđộNhànướcXHCN, chếđộ
kinhtếvàsởhữuXHCN, xâmphạmtính
mạng, sứckhỏe, danhdự, nhânphẩm, tự
do, tàisản, cácquyềnvàlợiíchhợp
phápkháccủacôngdân, xâmphạm
nhữnglãnhvựckháccủatrậttựPhápluật
XHCN.
Cácdấuhiệucủatộiphạm
Theo LuậtHìnhsựViệtNam, cácdấuhiệu
cơbảnđểphânbiệthànhvi làtộiphạm
vớinhữnghànhvi kháckhôngphảilàtội
phạmlà:
Tínhnguyhiểmchoxãhội: Nguyhiểmcho
xãhộinghóalàgâyrahoặcđedọagây
rathiệthạiđángkểchocácquanhệxã
hội, tuynhiênkhôngphảitấtcảhànhvi
gâynguyhiểmchoxãhộiđềulàtội
phạmmàchỉnhữnghànhvi nguyhiểm
choxãhộiđếnmứcđộxâmhạicác
quanhệxãhộiđượcLuậtHìnhsựbảovệ
thìmớibòcoilàtộiphạm.
Tínhcólỗicủachủthể: Lỗilàtháiđộ, ý
thứcchủquancủachủthểđốivớihành
vi gâynguyhiểmchoxãhộivàhậuquả

củahànhvi đó(thểhiệnmặtlýtrívàý
chícủachủthể) vàlỗigồm2 loại: lỗicố
ývàlỗivôý. Nếukhithựchiệnhànhvi,
chủthểkhôngcólỗithìchủthểkhôngbò
coilàvi phạmPhápluật
TínhtráiPhápluật: TínhtráiPhápluật
hìnhsựcủatộiphạmthểhiệnlàdấu
hiệucủamộttộidanhđượcquònh
trongLuậtHìnhsự, dùngđểxácđònh
chínhxáchànhvi nàolàtộiphạm.
Tínhphảichòuhìnhphạt: Tínhphảichòu
hìnhphạtthểhiệncụthểmứcchếtài
dànhchotộidanhmàchủthểvi phạm,
đượcquònhtrongLuậtHìnhsự.
Theo bộLuậtHìnhsự1999, ápdụngtừ
01/7/2000, tộiphạmđượcchiathành
4 loại
Tộiphạmítnghiêmtrọng
Tộiphạmnghiêmtrọng
Tội ạmr tng iêmtrọng
Tội
cbi tng iêmtrọng
Theo bộLuậtHìnhsự1999, ápdụngtừ
01/7/2000, tộiphạmđượcchiathành
4 loại
Tộiphạmítnghiêmtrọng làtộiphạmmà
mứccaonhấtcủakhunghìnhphạtđốivới
tộiấylàđến3 nămtù;
Tộiphạmnghiêmtrọng làtộiphạmmà
mứccaonhấtcủakhunghìnhphạtđốivới

tộiấylàđến7 nămtù;
Tộiphạmrấtnghiêmtrọng làtộiphạm
màmứccaonhấtcủakhunghìnhphạtđối
vớitộiấylàđến15 nămtù;
Tộiphạmđặcbiệtnghiêmtrọng làtội
phạmmàmứccaonhấtcủakhunghình
phạtđốivớitộiấylàtrên15 nămtù, tù
chungthân, tửhình.
CHẾĐỊNH VỀHÌNH PHẠT
Hìnhphạtlàbiệnphápcưỡngchế
nghiêmkhắcnhấtđượcquònhtrong
LuậtHìnhsựdo Tòaánápdụngnhằm
hạnchếhoặctướcbỏquyềnvàlợi
íchcủangườiphạmtội.
LuậtHìnhsựViệtNam quònhgồm2
loạihìnhphạt: hìnhphạtchínhvàhình
phạtbổsung.
Hìnhphạtchính: làhìnhphạtđượcTòa
ántuyênđộclậpđốivớingườiphạmtội
khihọcóhànhvi đượcquònhtrong
mộttộidanh. Mỗitộiphạmchỉcóthểbò
tuyênmộthìnhphạtchính.
Cáchìnhphạtchínhhiệnnay gồm
- Cảnhcáo: Làhìnhthứckhiểntráchcông
khaicủaNhànướcđốivớingườibòkếtán
phạmtội, đượcáùpdụngđốivớingười
phạmtộiítnghiêmtrọng, cónhiềutìnhtiết
giảmnhẹnhưngchưếnmứcmiễnhình
phạt.
-

Phạttiền: Làhìnhphạtchínhnhằmtướcmột
khoảntiềncủangườibòkếtánsung vào
côngquỹcủaNhànướcđượcápdụngđối
vớingườiphạmtộiítnghiêmtrọngxâm
phạmtrậttựquảnlýkinhtế, trậttựcông
cộng, trậttựquảnlýhànhchínhvàmộtsố
tộiphạmkhácdo bộLuậtHìnhsựquònh.
Cảitạokhônggiamgiữ: Làhìnhphạt
khôngbuộcngườibòkếtánphảicáchly
khỏixãhộimàchỉchòunhữnghạnchế
nhấtđònh, đượcápdụngđốivớingười
phạmtộiítnghiêmtrọnghoặcnghiêm
trọngnhưnghộiđủcácđiềukiệnluậtđònh.
Trụcxuất: làhìnhphạtbuộcngườinước
ngoàiphảirờikhỏilãnhthổnướcViệt
Nam.
Tùcóthờihạn: Làhìnhphạtbuộc
ngườibòkếtánphảicáchlyvớixã
hộimộtthờigian, bằnghìnhthức
giamgiữngườibòkếtántạitrạigiam
trongthờihạntừ3 thángđến20 năm.
Trườnghợpphạmnhiềutội, mứctổng
hợphìnhphạtcóthểđến30 năm.
Tùchungthân: làhìnhphạttùkhôngthời
hạnápdụngđốivớingườiphạmtộiđặc
biệtnghiêmtrọngnhưngchưếnmức
xửphạttửhình. Hìnhphạtnàykhôngáp
dụngđốivớingườichưathànhniên
phạmtội.
Tửhình: Làhìnhphạtnghiêmkhắcnhất

đượcápdụngđốivớingườiphạmtội
đặcbiệtnghiêmtrọngnhưngxétthấy
khôngcókhảnăngcảitạo.
Tạinướctahiệnnay, ántửhìnhđược
thihànhbằnghìnhthứcxửbắnvà
khôngtuyênhìnhphạtnàốivới
ngườichưathànhniên(chưủ18
tuổi) phạmtội, đốivớingườiphụnữ
cóthai, đangnuôicon dưới36 tháng
tuổikhiphạmtộihoặckhibòxétxử.
Khôngthihànhántửhìnhđốivớiphụ
nữcóthai, đangnuôicon dưới36
thángtuổivàchuyểnthànhhìnhphạt
chungthân.
Hìnhphạtbổsung
Làhìnhphạtkhôngthểtuyênđộclập
màtuyênkèmvớihìnhphạtchính. Tòa
áncóthểtuyênmộthìnhphạtchính
kèmtheomộthoặcnhiềuhìnhphạtbổ
sung đốivớingườibòkếtánnếiều
luậtvềtộidanhđócóquònh.
Cáchìnhphạtbổsung hiệnnay
gồm:
- Cấmđảmnhiệmnhữngchứcvụ, cấm
hànhnghềhoặclàmcôngviệcnhất
đònh
: Làhìnhphạtđượcápdụngkhixét
thấynếểngườibòkếtánđảmnhiệm
hoặcthựchiệncóthểgâynguyhạicho
xãhội.

-
Cấmcưtrú: làhìnhphạtbuộcngườibò
kếtánkhôngđượctạmtrúhoặcthường
trúởmộtsốđòaphươngnhấtđònháp
dụngtrongtrườnghợpxétthấyngười
phạmtộicưtrútạiđòaphươngđócóthể
gâynguyhạichoxãhội
Quảnchế: làhìnhphạtđượcápdụng
đểbuộcngườibòkếtánphảicưtrú,
làmăn, sinhsống, cảitạûmộtđòa
phươngnhấtđònh, đặtdướisựkiểm
soát, giáodục, củachínhquyềnvà
nhândânđòaphương, ápdụngđốivới
ngườiphạmtộixâmphạman ninh
quốcgia, ngườitáiphạmnguyhiểm
hoặcnhữngtrườnghợpkhácdo luật
đònh.
Tướcmộtsốquyềncôngdân: Làhình
phạtápdụngnhằmtướcmộtquyền
côngdâncủangườibòkếtánnhưquyền
ứngcử, bầucửđạibiểucáccơquan
quyềnlựcNhànước, quyềnlàmviệc
trongcơquanNhànướcvàphụcvụtrong
lựclượngvũtrangnhândân.
Tòchthutàisản : làhìnhphạttướcmột
phầnhoặctoànbộtàisảncủangườibò
kếtánsung vàocôngquỹ, ápdụngđối
vớingườiphạmtộinghiêmtrọng, rất
nghiêmtrọnghoặcđặcbiệtnghiêmtrọng
do bộLuậtHìnhsựquònh.

Phạttiền(khikhôngápdụnglàhình
phạtchính):
Làhìnhphạtbuộc
ngườiphạmtộiphảinộpmộtsố
tiềnngoàiviệcphảichấphànhmột
trongcáchìnhphạtchính.
Trụcxuất: Làhìnhphạtápdụng
kèmtheohìnhphạtchính, buộc
ngườiphạmtộiphảirờikhỏinước
ViệtNam khichấphànhxonghình
phạtchính.
CÂU HỎI TỰLUẬN
1.Một ngườithựchiệnhànhvi “Đuaxe
tráiphép”lầnđầubòcảnhsátbắt.
Hànhvi nàycóbòxemlàtộiphạm
không?
2.Người phạmtộicóthểcùnglúc
thựchiệnnhiềuhànhvi tộiphạm
không? Tạisao?
3.Án treocóphảilàhìnhphạttù
không?
4.A 17 tuổithựchiệntộiphạmđặc
biệtnghiêmtrọnglàgiếtngười,
theobạnA cóthểbòTòaánkếtán
“tửhình”hoặc“chungthân”không?