Men tiêu hóa - Dùng sao cho đúng?Lâu nay do thói quen, sự thiếu hiểu biết và sự ppt

Men tiêu hóa - Dùng sao cho đúng?
Lâu nay do thói quen, sự thiếu hiểu biết và sự mập mờ
của các nhà sản xuất cùng với việc giải thích không đầy
đủ của một số nhân viên y tế khiến cho không ít các bà
mẹ lạm dụng men tiêu hóa, hễ thấy con lười ăn là tự ý
mua về cho uống. Ít người biết rằng, men tiêu hóa và men
vi sinh là hai chế phẩm khác hẳn nhau về bản chất, nhưng
do thói quen, chúng hay được gọi dưới cái tên chung là
men tiêu hóa!
Men tiêu hóa là gì?
Men bản chất là những protein có tác dụng xúc tác một
phản ứng hóa học, phản ứng này bản thân nó không tiến
hành hoặc tiến hành rất chậm nếu không có men.
Men tiêu hóa (hay còn gọi là enzym) do cơ thể (chủ yếu
từ ống và tuyến tiêu hóa) tiết ra để tiêu hóa thức ăn (cắt
nhỏ thức ăn thành những phần tử nhỏ để được hấp thu vào
máu). Có một số men tiêu hóa quan trọng như:
Men amylase của tuyến nước bọt có tác dụng phân giải
tinh bột đã nấu chín.
Acid clohydric (HCl) và các men pepsin, lipase của dạ
dày. Các sản phẩm này có tác dụng làm mềm thức ăn,
phân cắt các sợi collagen, phân cắt chất đạm thành những
chuỗi polypeptid ngắn, tuy nhiên, men pepsin của dạ dày
chỉ có tác dụng tiêu hóa được 10-20% chất đạm của thức
ăn. Còn men lipase của dạ dày có tác dụng rất yếu, chỉ
tiêu hóa được dạng chất béo đã được nhũ tương hóa (chất
béo của sữa, trứng).
Các men của dịch tụy là quan trọng nhất bao gồm: men
amylase có tác dụng tiêu hóa tinh bột mạnh hơn nhiều lần
so với men amylase của nước bọt; Men tiêu hóa chất đạm
của tụy bao gồm: trypsin, chymotrypsin,

carboxypolypeptidase, dưới tác dụng của chúng, chất đạm
sẽ được phân giải thành các đoạn acid amin đơn giản hơn;
Men tiêu hóa mỡ của tụy là các men lipase (sau khi mỡ
được nhũ tương hóa nhờ muối mật), dưới tác dụng của nó,
phần lớn mỡ của thức ăn sẽ được tiêu hóa.
Gan bài tiết ra acid mật và muối mật, đóng vai trò quan
trọng trong việc hòa tan các chất mỡ, tạo điều kiện cho
các men lipase tiêu hóa mỡ hoạt động.

Không nên lạm dụng men tiêu hóa.
Điểm mặt các men vi sinh
Hệ vi sinh đóng một vai trò rất quan trọng ở đường tiêu
hóa, đặc biệt là hệ tiêu hóa của trẻ. Một số vi sinh có ích
cần thiết cho hệ tiêu hóa:
- Lactobacillus sporogenes là một trong các vi sinh sản
xuất ra acid lactic, acid hoá đường ruột và ngăn ngừa
được sự phát triển của các vi khuẩn gây thối rữa.
- Bacillus subtilis là vi sinh sản xuất ra men amylase, xúc
tác cho phản ứng thuỷ phân các liên kết a - 1,4 glucosid
của các polysaccharid như tinh bột, glycogen.
- Men bia thuộc họ saccharomycetaceae, thường được chế
dưới dạng khô nhằm tránh sự phân hủy các vitamin. Men
bia khô có chứa các vitamin B
1
, PP, B
2
, B
6
, B
5

, biotin,
acid folic, B
12
, acid aminobenzoic và isonitol. Đây là
nguồn rất giàu vitamin và dưỡng chất, được dùng trong
phòng và điều trị thiếu vitamin và suy dinh dưỡng.
- Clostridium butyricum là vi sinh có tác dụng lên men
butyric. Chúng đồng hoá được nitơ trong các hợp chất
phức tạp như acid amin, peptid, protein Ngoài ra, chúng
còn lên men được các loại đường, tinh bột, dextrin,
pectin
Ngày nay, dựa vào sự phát triển của công nghiệp dược,
người ta đã sản xuất ra các chế phẩm vi sinh (men vi sinh)
cũng hỗ trợ tiêu hóa, còn gọi là probiotic, tùy thuộc vào
từng loại sản phẩm mà trong thành phần sẽ có một hoặc
nhiều các vi khuẩn trên. Các bà mẹ thường lạm dụng loại
men vi sinh này.
Một khái niệm khác cần biết nữa là prebiotic. Đây là chất
xơ dùng để tạo môi trường thuận lợi cho các vi khuẩn có
lợi phát triển. Trong sản phẩm thực phẩm công nghiệp
thường có bổ sung cả hai thành phần probiotic và
prebiotic để tăng hiệu quả phòng ngừa và điều trị rối loạn
vi khuẩn đường ruột.
Những lưu ý khi dùng men tiêu hóa và men vi sinh
Việc sử dụng loại men tiêu hoá nào, số lượng, liều lượng
bao nhiêu, dùng vào khi nào đều phải do thầy thuốc chỉ
định và theo dõi sau khi thăm khám cụ thể.
Cơ thể bình thường có sự phối hợp chặt chẽ giữa các men
tiêu hóa từ miệng đến ruột non. Khi các tuyến tiêu hóa bị
tổn thương hoặc giảm bài tiết (do tiêu chảy kéo dài, suy

dinh dưỡng nặng, u xơ nang tuyến tụy, viêm teo ruột kéo
dài, cắt ngắn ruột sau phẫu thuật ), cơ thể sẽ thiếu các
men tiêu hóa. Trong những trường hợp này, bên cạnh việc
cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng qua khẩu phần ăn,
trẻ cần cung cấp thêm một số men tiêu hóa của tụy. Trừ
trường hợp bị tổn thương tuyến tiêu hóa bẩm sinh, còn thì
chỉ nên dùng men tiêu hóa từng đợt 1-2 tuần, không nên
dùng kéo dài; nếu không sẽ làm các tuyến tiêu hóa bị ức
chế, giảm bài tiết và dẫn đến teo.
Với những trẻ bình thường có biểu hiện chán ăn, cần tìm
hiểu nguyên nhân để khắc phục. Với những trẻ này,
không nên dùng men tiêu hóa dưới dạng thuốc vì ít có tác
dụng. Trường hợp cần dùng phải tuân theo sự chỉ định
của thầy thuốc.
Đối với những men vi sinh, chỉ để dùng điều trị bệnh tiêu
chảy cấp do virut và trường hợp bị thiếu hụt loại vi khuẩn
đường ruột có lợi. Do đó, chủ yếu thuốc được áp dụng
cho những bệnh nhân dùng kháng sinh kéo dài, do kháng
sinh có tác dụng phụ là tiêu diệt cả những vi khuẩn đường
ruột có lợi, tạo đà cho vi khuẩn có hại phát triển, đặc biệt
làm cho vi khuẩn yếm khí lây lan, sinh ra chứng đau bụng
khó chữa