CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI THU- ĐÔNG 1950 Bối cảnh lịch sử Trên thế giới: Liên pot


www.hoc360.vn
CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI THU- ĐÔNG 1950
Bối cảnh lịch sử
Trên thế giới: Liên Xô thành trì vững chắc của phong trào cộng sản và phong trào
giải phóng dân tộc thế giới vào thời điểm này đã có nhiều sự thay đổi trong chính
sách đối ngoại của mình, có lợi cho cách mạng giải phóng dân tộc trên thế giới,
trong đó có nước ta.
Ở khu vực châu Á, với việc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân thắng lợi nửa
cu
ối năm 1949, tháng 10 – 1949 nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo
đường lối xã hội chủ nghĩa được thành lập. Vì vậy thiết lập được quan hệ ngoại
giao với Trung Quốc là một vấn đề cấp thiết và hoàn toàn có lợi cho sự nghiệp
cách mạng Việt Nam thời điểm đó.
Cũng bước sang giai đoạn đầu những năm 50 của thế kỷ XX, tình hình trong nước
có những thay đổi có tính quyết định.
Tr
ước hết đó là sự thay đổi về tương quan lực lượng và so sánh cục diện trên chiến
trường đều có lợi cho phía ta và bất lợi cho phía thực dân Pháp.
Với đường lối kháng chiến đúng đắn (toàn dân, toàn diện, trường kỳ và dựa vào
sức mình là chính), sự nghiệp trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm
lược tính đến thời gian này đã gặt hái rất nhiều thành công. Đặc biệt là qua chiến
dịch Việt B
ắc – Thu Đông 1947 thì cục diện chiến trường hay nói cách khác là thế
chủ động đã nghiêng hẳn về phía cách mạng.
Thuận lợi là cơ bản, nhưng cho tới thời điểm này có thể thấy khó khăn vẫn rất to
lớn. Cụ thể đó là việc cho tới cuối năm 1949, nền độc lập cũng như chính thể của
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vẫn chưa đượ
c một quốc gia nào trên thế giới
công nhận. Điều đó đồng nghĩa với việc cuộc kháng chiến của chúng ta vẫn sẽ là
“đơn thương độc mã”, không có sự viện trợ hay giúp đỡ từ bên ngoài. Mà trong

hoàn cảnh thực tế của đất nước, do chiến tranh liên miên, đất nước không có điều

www.hoc360.vn
kiện để phát triển. Trước đòi hỏi tất yếu của cách mạng Việt Nam về việc tìm đồng
minh, đầu năm 1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có chuyến công tác ngoại giao hết
sức bí mật tới Trung Quốc và sau đó là Liên Xô.
Về phía thực dân Pháp, sau những thất bại liên tiếp trong những năm đầu tái chiến
với Việt Minh, thực dân Pháp tăng cường siết chặt bằng cách tǎng cường l
ực lượng
trên chiến trường đồng bằng Bắc Bộ, tổ chức một hệ thống phòng ngự mới dựa vào
những cứ điểm lớn và những binh đoàn ứng chiến lớn, tǎng cường phi cơ và trọng
pháo để chống lại các cuộc tấn công của quân Việt Minh đồng thời mở những cuộc
càn quét liên tiếp dữ dội ở trong vùng chiếm đóng, nhấ
t là ở Nam Bộ để củng cố
chỗ đứng chân.
Để lấy lại thế chủ động, thực dân Pháp thực hiện tăng cường hệ thống phòng ngự
đường số 4, khoá biên giới Việt-Trung nhằm cô lập căn cứ địa Việt Minh với bên
ngoài, thiết lập hành lang Đông-Tây, cô lập Việt Bắc với đồng bằng Bắc Bộ, chuẩn
bị lực lượng để tấ
n công Việt Bắc lần 2 nhằm tiêu diệt đầu não của Việt Minh.
Tuy vậy, có thể thấy rằng sau 5 năm chiến tranh, quân Pháp tại Đông Dương càng
ngày càng sa lầy vào thế phòng ngự.
Kết quả là sau Chiến dịch Biên giới, ta đã loại khỏi vòng chiến đấu hơn 8000 lính,
thu được 3000 tấn vũ khí và phương tiện chiến tranh. Chiến dịch khai thông một
đoạn biên giới dài, nối Việt Bắc với các nước
đồng minh lớn thành một dải liên tục
đến tận châu Âu.
2. Diễn biến
Ngày 16 tháng 9 năm 1950, Trung đoàn 174 và Trung đoàn 209 của quân Việt
Minh chủ động đánh chiếm cứ điểm Đông Khê với mục đích cô lập Cao Bằng, uy

hiếp cứ điểm Thất Khê và phá thế trận phòng thủ của quân Pháp trên đường số 4.
Đến ngày 18, cứ điểm Đông Khê hoàn toàn thất thủ, mặc dù đã được không quân
yểm trợ.

www.hoc360.vn
Pháp nhanh chóng điều động quân đội ở Bắc Bộ thực hiện cuộc "hành quân kép":
- Một cánh do trung tá Le Page chỉ huy hành quân từ Thất Khê lên nhằm chiếm lại
cứ điểm Đông Khê mở lại đường số 4 và thu hút chủ lực của quân Việt Minh;
- Một cánh do trung tá Charton chỉ huy tiến công từ Cao Bằng xuống gặp Le Page
ở Đông Khê.
Trung đoàn 209 (Trung đoàn Sông Lô) của Việt Minh đã hành quân lên Quang
Liệt, phía bắc Đông Khê để ch
ặn đánh binh đoàn Charton. Ngày 6 tháng 10, cánh
quân của Charton cũng đến được Cốc Xá và bắt liên lạc được với Le Page. Đại
đoàn 308 lập tức bao vây chặt Cốc Xá và điểm cao 477. Trung đoàn 209 chặn ở
phía bắc. Phía nam, Trung đoàn 174 chốt chặn đường rút ở Cốc Tồn - Khau Pia.
Sáng sớm ngày 6 tháng 10, Trung đoàn 36 bắt đầu tấn công Cốc Xá và đến buổi
trưa thì gần như toàn bộ binh đoàn Le Page đã bị xoá sổ chỉ còn 650 trên tổ
ng số
2500 người, số ít còn lại cố chạy sang điểm cao 477 cùng với chỉ huy Le Page.
Nhưng tại 477, 5 tiểu đoàn của Đại đoàn 308 và của Trung đoàn 209 đã vây chặt
quân Charton. Hai bên giành nhau quyết liệt tại các điểm cao ở đây. Đến chiều,
binh đoàn Charton trở nên rối loạn khi biết tin binh đoàn Le Page đã bị xoá sổ.
Charton đã tập hợp những người còn sống sót rút khỏi điể
m cao 477 mở đuờng
máu về Nà Cao, nhưng đến chiều thì bị bắt làm tù binh cùng với toàn bộ ban tham
mưu.
Những quân lính còn lại của Le Page cùng với chỉ huy của mình mất liên lạc với
Charton đã tìm cách rút theo đường rừng để về Thất Khê nhưng đến sang ngày 8
tháng 10, Le Page cũng đã bị các quân sĩ của Trung đoàn 88 Đại đoàn 308 bắt làm

tù binh cùng với các sĩ quan tham mưu của mình.
Tính đến ngày 8 tháng 10, bộ đội Việt Minh đ
ã loại khỏi vòng chiến đấu 8 tiểu
đoàn quân Pháp, làm sụp đổ kế hoạch phòng thủ biên giới.
Trước nguy cơ Thất Khê sẽ lại bị tiêu diệt như Đông Khê, bộ chỉ huy quân viễn

www.hoc360.vn
chinh Pháp đã ra lệnh rút khỏi Thất Khê trong rối loạn và phải chịu những tổn thất
nặng nề khi bị 4 tiểu đoàn của Đại đoàn 308 cùng toàn bộ Trung đoàn 174 (Cao
Bắc Lạng) truy kích.
Đến ngày 17 tháng 10, Việt Minh chủ động kết thúc chiến dịch.
Dưới sự uy hiếp của bộ đội Việt Minh và sự hoang mang của bộ chỉ huy Pháp, đến
ngày 22 tháng 10 năm 1950, quân Pháp phải rút bỏ hoàn toàn khỏi các cứ đi
ểm còn
lại trên đường 4 như Thất Khê, Na Sầm, Đồng Lập, Lạng Sơn với thiệt hại rất
nặng về trang bị.
3. Sự phát triển của Nghệ thuật quân sự Việt Nam
Đây là chiến dịch đầu tiên mà bộ đội Việt Minh chủ động tấn công, làm thay đổi
cục diện chiến trường: bắt đầu giành quyền chủ động chiến lược trên chiến trường
chính Bắc Bộ. Quân Pháp thất bại lớn cả về quân sự và chính trị, bị đẩy lùi vào thế
phòng ngự bị động. Chiến dịch này có ý nghĩa bản lề quan trọng, là bước ngoặt của
cuộc chiến tranh.
Đây cũng là lần đầu tiên ta thực hiện một kế hoạch tác chiến mới với tên
gọi “Đánh điểm diệt viện”. Có thể hiểu đó là nghệ
thuật vây điểm, hay diệt điểm
để kéo địch ra khỏi công sự. Đây là một giai đoạn hết sức quan trọng, có tác dụng
mở màn, tạo thời cơ để thực hiện mục tiêu chủ yếu là đánh tiêu diệt lớn quân địch
ngoài công sự. Vấn đề đặt ra là chọn đúng điểm, chọn đánh ở đâu để khi bị đánh,
bị bao vây cô lậ
p, địch nhất định phải điều quân ứng cứu, giải vây vào đúng thời

điểm, thời gian ta đã chọn là một nghệ thuật rất cao.
Trong chiến dịch Biên Giới, ta chọn đánh cứ điểm Đông Khê, buộc hai binh đoàn
Le Pagiơ và Charton từ hướng Lạng Sơn, Cao Bằng về ứng cứu cho Đông Khê. Và
ta chặn đánh địch trên đường chúng ứng cứu cho địa đ
iểm bị quân ta đã chọn công
kích trước đó.
Với đường lối chiến tranh đúng đắn kết hợp với nghệ thuật chiến tranh đạt tới đỉnh

www.hoc360.vn
cao, cùng với sự chỉ đạo tài tình, sáng suốt đã tạo nên chiến thắng to lớn ngoài dự
kiến trong Chiến dịch Biên giới 1950.
Thắng lợi to lớn này đã mở ra một thời kỳ mới trong cuộc kháng chiến trường kỳ
chống thực dân Pháp xâm lược – thời kỳ thế chủ động trên chiến trường hoàn toàn
nằm trong tay quân đội cách mạng Việt Nam.
(Học liệu sưu tầm)