Đừng lạm dụng kê đơn thuốc bằng tên biệt dược pot

Đừng lạm dụng kê đơn thuốc bằng tên biệt dược
Từ lâu, ngành y tế đã quy định bác sĩ kê đơn thuốc cho
người bệnh phải ghi bằng tên gốc nếu là thuốc chỉ có
một thành phần hoạt chất. Thế nhưng tình hình lạm
dụng tên biệt dược khi kê đơn cho bệnh nhân đã trở
thành phổ biến đến mức nhiều thầy thuốc không biết…
tên gốc của thuốc mà mình đang kê là gì!

Kê đơn thuốc theo tên biệt dược gần như đồng nghĩa với
việc bán thuốc đắt cho bệnh nhân. Kê đơn thuốc kháng sinh
bằng tên gốc cefuroxim thì loại của nội chỉ có 4.500
đồng/viên. Còn nếu kê bằng tên biệt dược của ngoại, loại
cùng hàm lượng, giá của nó có thể lên đến 17 ngàn. Nhiều
người không biết rằng dolodon cũng chính là paracetamol
mà cứ nghĩ đây là một thuốc mới, có hiệu quả trong điều trị
giảm đau nhanh. Các hãng sản xuất thuốc quảng cáo tên
biệt dược của mình khá hiệu quả nên nhiều người chỉ nhớ
tên biệt dược mà quên tên gốc của thuốc. Nhiều khi bệnh
nhân “tự kỷ ám thị” rằng thuốc biệt dược đắt tiền hẳn hiệu
quả phải tốt hơn.
Tên biệt dược bị lạm dụng đến mức có lúc, có nơi nhiều
người mặc nhiên coi việc kê đơn một tên biệt dược quen
thuộc mới là “hợp lý”. Ai kê tên gốc của thuốc có khi bị coi
là “thần kinh có vấn đề”. Nhiều bác sĩ kê đơn thậm chí
không còn biết tên gốc của thuốc là gì nữa chứ đừng nói
đến các nhân viên y tế khác. Ví dụ như thuốc nhóm
glucocorticoid rất cần trong các trường hợp cấp cứu chống
sốc, chống dị ứng nặng, hen suyễn, phản ứng sốc phản vệ
có thành phần là mazipredon được quen dùng với tên
depersolone chứ chưa thấy ai kê dùng bằng tên mazipredon
cả. Meclophenoxat là loại thuốc dùng cho các bệnh liên

quan đến não. Thuốc này quen thuộc với tên là lucidril đến
mức nhiều bệnh viện khi mua loại thuốc đó bằng các tên na
ná khác sản xuất trong nước như: luckvin, lucidin… người
ta vẫn gọi nó là lucidril.
Hầu hết người dùng thuốc không thể phân biệt và hiểu
được ý nghĩa của việc kê đơn bằng tên gốc hay tên biệt
dược của thuốc. Nếu kê vitamin B1, B2, B6, C, gần như ai
cũng biết đó là các loại thuốc bổ sung vitamin mà người ta
quen gọi là “thuốc bổ”. Còn nếu kê cho bệnh nhân bằng
một biệt dược của vitamin C, chẳng hạn enervon - C
(vitamin C kết hợp với một số vitamin nhóm B), nhiều
bệnh nhân yên tâm đây là loại thuốc mới. Thế là hình thành
niềm tin dùng loại thuốc này rất hiệu quả.
Một tên thuốc thuộc nhóm hướng tâm thần rất hay dùng với
nhiều người, kể cả khu vực ngoài bệnh viện là diazepam
(biệt dược đầu tiên là valium). Loại thuốc an thần, giải âu
lo này được mọi người biết đến với tên biệt dược seduxen
là chính. Kiểm tra các bệnh án tại một số bệnh viện thấy rất
ít bác sĩ kê tên gốc diazepam, mà bằng tên biệt dược
seduxen là nhiều. Các nhà sản xuất trong nước khi bào chế
loại thuốc này cũng cố ý đặt tên thuốc nghe na ná là
mekoluxen rồi seluxen… Thậm chí vỏ bao bì của các loại
thuốc này được trình bày gần giống với loại thuốc ngoại
nổi tiếng. Với người tiêu dùng thông thường, nhầm lẫn nội
với ngoại trong trường hợp ấy là hiển nhiên.
Trong nền kinh tế thị trường, tên thương mại (trade name)
chính là thương hiệu của sản phẩm. Chỉ với một sản phẩm
sữa thôi, người tiêu dùng đã có thể bối rối trước hàng loạt
thương hiệu. Còn với thuốc chữa bệnh thì sao? Thị trường
Việt Nam hiện có rất nhiều tên thuốc được sản xuất từ

khoảng hơn 1.000 hoạt chất. Bước vào hiệu thuốc chỉ nhìn
tên biệt dược người tiêu dùng cũng đã thấy chóng mặt. Chỉ
riêng thuốc gốc paracetamol, một loại thuốc giảm đau, hạ
sốt, đã có đến hàng trăm tên biệt dược khác nhau cả nội và
ngoại.
Thuốc là loại hàng hóa đặc biệt mà bệnh nhân không có
quyền lựa chọn. Người lựa chọn cho họ là bác sĩ kê đơn.
Tình hình lạm dụng tên thuốc biệt dược trong các đơn
thuốc kê cho bệnh nhân hiện nay đang là vấn nạn không chỉ
riêng ở nước ta.
Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, người thầy
thuốc và cả bệnh nhân cần thận trọng khi lựa chọn thuốc để
sử dụng khi chữa bệnh. Trong khi công tác dược lâm sàng
bệnh viện làm chưa được tốt và trình độ dân trí cũng đang
còn hạn chế thì chính các thầy thuốc phải tích cực trao dồi
nghiệp vụ, tiếp nhận thông tin có chọn lọc. Kê đơn cho
bệnh nhân hiệu quả là đúng bệnh, đúng thuốc, an toàn, hợp
lý và phù hợp với điều kiện kinh tế của họ, đó mới là thiết
thực thực hiện y đức của người thầy thuốc như lời dạy của
Bác Hồ “Lương y như từ mẫu”.