Rừng Xanh potx

Rừng Xanh


1
Rng Xanh
CCcc eemm tthhâânn mmnn!!
Loài ngi chng ta t rt xa xa ặ bit tp trung bn cc dng
sng, năi thun tiữn cho giao thng và sinh hot, t ặ mà hnh thành
nn nhng ặ th ặôu tin trn tri ặt. Qua bao thđng trôm cềa lch
s, bêng kh nđng lao ặẩng sng to khng ngng cềa mnh, loài
ngi ngày càng to ra nhiu ặ th trn khổp th gièi. Cc ặ th
mang ặn cuẩc sậng vt cht sung tc và to nhiu că hẩi mèi ặ con
ngi hc tp và văn ln hăn bt c mẩt năi nào khc. Chnh v vy,
ặ th c sc ht v cễng mnh m và trẻ thành biu tểng cềa nn
vđn minh nhân loi.
nèc ta, cc ặ th ặang trong qu trnh chuyn mnh ặ hoà nhp
vèi th gièi. S mẻ rẩng và pht trin cềa cc ặ th ặ gp phôn rt
lèn vào nn kinh t và gip ci thiữn cuẩc sậng cho mi ngi.
Song, nu lổng nghe, cc em s thy hi chung cnh bo v nhim
mi trng ẻ cc ặ th ặang ngày càng ặấ dn dp. ò là nhng hi
chung bo ặẩng v tnh trng cht thi tràn lan, nhng thành phậ
ặôy khi bi và nhng dng sng ặang cht. Vy, chng ta phi làm
g ặ gi gn cc ặ th xanh, sch, ặóp?
Cc em hy tm hiu Rng Xanh sậ 22 v mi trng ặ th nhọ. Hn
là s c rt nhiu viữc mà chng mnh phi bổt tay ngay t bây gi ặ

gp phôn xây dng nn thành phậ tăng lai cềa chng mnh ặy.

2
Rng Xanh
Trang
Tin tc! Tin tc 3
ò th là g? 4
Hữ sinh thi nhân to 6
Nng bãng nèc ặ th 8
Nhng ting ku cu 10
V sao khng kh b nhim? 13
K thễ cềa sc khãe 14
Gc vui v nhim khng kh 15
Thành mậi lo chung 16
Gn gi l phấi xanh 18
Nhiu nh rc 19
X l rc tht khng d 21
Bin rc thành tài nguyn 22
Phăng php 5T 23
Gc chuyn gia 25
Cễng suy ngh 27
Th gièi ặẩng vt: B rng 28
Th gièi thc vt: Bo hoa dâu 29
Vn quậc gia cềa em: Tam òo 30
Ting ni t cẩng ặng: Làng Triu Khc 32
Cc chăng trnh gio dc mi trng 33
S gi Rng Xanh: Mẩt lôn xuậng phậ 34
Trang câu lc bẩ 37
Găng sng mi trng 43
Rng Xanh ci 45

Cễng xem và Suy ngm 46
Hẩp th - Gii ặp 47
Vđn phng Bc Côy Vên 50
M
|
C
L
|
C
XXee mmyy tthhâânn tthhiiữữnn vvèèii mmii ttrrnngg
Ngày 1/3/2005, tp ặoàn Honda và Cng ty
Honda Viữt Nam ặ cho ra mổt hai dng xe
my cng nghữ cao và thân thiữn vèi mi
trng. Loi xe th nht c tn là Fuel Cell,
chy bêng pin nhin liữu hiặr và ch thi
ra hăi nèc. Loi xe th hai tn là Hybrid,
chy bêng ặiữn và xđng. Xe này va tit
kiữm nhin liữu tèi 1,6 lôn và li va
gim ặểc lểng kh thi ra mi
trng.
Theo Nhân Dân sậ 18105, 28/2/2005; Mng Bo Hà Nẩi
Mèi, 1/3/2005
3
Rng Xanh
Thng tin
Tin tc! Tin tc
HHữữ tthhậậnngg pphhnngg tthhềề tt nnhhiinn ddcc bb bbiinn bb pphh hhuu
Cc hot ặẩng pht trin kinh t cềa con ngi ặang gây ra mẩt lot cc hu
qu nng n ặậi vèi mi trng ven bin cềa nèc ta. Nhiu vễng ặt ngp nèc
ẻ cc vễng ca sng, ven bin ặ b khai thc qu mc và khng kp phc hi. Tnh

ring rng ngp mn ẻ nèc ta, diữn tch hiữn ch cn khong mẩt na so vèi
trèc nđm 1945.
T Bổc vào Nam ặ c khong 400 km b bin b xi lẻ, nhiu năi ặt ặang b
hoang mc ho trn diữn rẩng. Nhng hiữn tểng này ặang hu hoi dôn hữ thậng
phng thề t nhin ven bin nèc ta trèc cc thm ho t thin nhin.
Theo Tin Phong, sậ 31, 14/2/2005
MMẩẩtt cc nnhhâânn tt nngguuyyữữnn cchhuuyynn ggiiaaoo kkhh cchhoo vvnn tthh
òôu thng 7/2005, bc Nguyn Vđn Bn, tr ti qun Ng Quyn, Hi Phng ặ
chuyn giao hai ch kh mt ặã cho Vn th Hà Nẩi. Hai ch kh này do mẩt ngi
hc sinh c tng bc. Mc dễ nhiu ngi ặ g mua hai ch kh nhng bc ặu
t chậi và cuậi cễng ặ quyt ặnh tng li cho Vn th Hà Nẩi ặ ặm bo cho
chng ặểc nui dẽng và bo vữ an toàn.
Theo Cng An Nhân Dân, sậ 240, 12/7/2005
Nu bn pht hiữn thy ặẩng, thc vt hoang d ặ b vn chuyn, bun bn
hoc tàng tr, hy bo cho Chi cc Kim lâm ặa phăng hoc lin lc vèi
Trung tâm Gio dc Thin nhin:
** òòiiữữnn tthhooii::
((0044)) 777755 44885500
(t 8h sng ặn 5h chiu, th 2 ặn th 6 hàng tuôn).
Sau gi làm viữc, xin hy ặ li li nhổn cễng vèi sậ ặiữn thoi, chng ti s lin
lc li trong thi gian sèm nht.
** EEmmaaiill:: hhoottlliinnee tthhiieennnnhhiieenn oorrgg
ßß´´ tthhfifi llµµ nn¨¨ii dd©©nn cc≠≠ ÆÆ´´nngg ÆÆÛÛcc
LLµµ ttrruunngg tt©©mm bbuu´´nn bb∏∏nn vvµµ cc„„ tthh”” cc∂∂ ss∂∂nn xxuu††tt cc´´nngg nngghhii÷÷pp
LLµµ cc∏∏cc tthhµµnnhh pphhËË,, tthhfifi xx∑∑ vvµµ tthhfifi ttrr††nn
•• ÆÆ„„ cc„„ cc∏∏cc cc´´nngg ttrr◊◊nnhh cc´´nngg ccÈÈnngg nnhh≠≠ vv≠≠ÍÍnn hhooaa,,
cc´´nngg vvii™™nn ÆÆ”” mm‰‰ii nngg≠≠ÍÍii nngghhÿÿ nngg¨¨ii,, tthh≠≠ ggii∑∑nn ssaauu
nnhh˜˜nngg ggiiÍÍ llµµmm vvii÷÷cc cc®®nngg tthhººnngg
4
ß

´
t
h
fi
l
µ
g
◊
?
Bπn c„ bi’t?
Th´ng tin
 N≠Ìc ta hi÷n c„ h¨n 650 Æ´ thfi. MÈt trong nh˜ng ti™u ch› Æ” mÈt Æfia ph≠¨ng trÎ
thµnh Æ´ thfi lµ ph∂i c„ sË d©n tr™n 4 ngh◊n ng≠Íi.
 Theo c∏c nhµ khoa h‰c, Æ´ thfi Æ«u ti™n cÒa Vi÷t Nam lµ CÊ Loa, h◊nh thµnh vµo
kho∂ng th’ k˚ th¯ 3 tr≠Ìc c´ng nguy™n, thÍi k˙ vua An D≠¨ng V≠¨ng.
 Thµnh phË H Ch› Minh lµ Æ´ thfi lÌn nh†t c∂ n≠Ìc vÌi h¨n 5,7 tri÷u d©n. ß©y lµ
mÈt thµnh phË trŒ. Tuy chÿ mÌi h¨n 300 tuÊi nh≠ng Æ∑ trÎ thµnh n¨i d…n Æ«u c∂ n≠Ìc
v“ ph∏t tri”n kinh t’, c´ng nghi÷p, th≠¨ng mπi.
 D©n sË c∏c Æ´ thfi
hi÷n nay chi’m kho∂ng
1/4 d©n sË cÒa c∂ n≠Ìc.
T˚ l÷ nµy sœ v…n ti’p tÙc
t®ng l™n trong thÍi gian
tÌi.
5
ChÛng ta Æ∑ Æ≠Óc bi’t nhi“u v“ c∏c h÷ sinh th∏i t˘ nhi™n nh≠ rıng nhi÷t ÆÌi,
rπn san h´, Æ«m l«y nh≠ng c∏c em Æ∑ bao giÍ ngh‹ rªng Æ´ thfi lµ mÈt ki”u h÷ sinh
th∏i ch≠a?
Th˘c t’, c∏c Æ´ thfi cÚng ch›nh lµ nh˜ng h÷ sinh th∏i Ɔy v◊ Î Æ„ con ng≠Íi, c∏c
sinh vÀt kh∏c vµ c∏c Æi“u ki÷n t˘ nhi™n nh≠ ∏nh s∏ng, n≠Ìc, kh´ng kh› lu´n lu´n

t∏c ÆÈng qua lπi vÌi nhau. Trong h÷ sinh th∏i Æ´ thfi, con ng≠Íi lµ sinh vÀt chÒ y’u
vµ c„ th” lµm ∂nh h≠Îng Æ’n toµn bÈ h÷ sinh th∏i.
H÷ sinh th∏i
H÷ sinh th∏i
nh©n tπo
nh©n tπo
6
C∏c Æ´ thfi cµng ph∏t tri”n cµng sˆ dÙng nhi“u tµi nguy™n thi™n nhi™n, ÆÂng thÍi
tπo ra cµng nhi“u ch†t th∂i. Hi÷n nay, l≠Óng ch†t th∂i Î c∏c Æ´ thfi Æ∑ v≠Ót qu∏ kh∂
n®ng t˘ xˆ l˝ cÒa ch›nh c∏c Æ´ thfi Æ„ d…n tÌi ´ nhi‘m m´i tr≠Íng. ßi“u nµy kh∏c
bi÷t hoµn toµn vÌi c∏c h÷ sinh th∏i t˘ nhi™n n¨i mµ c∏c ch†t th∂i
nh≠ l∏ rÙng, th©n c©y, ph©n vµ x∏c ÆÈng vÀt Æ≠Óc c∏c vi sinh vÀt
ph©n hu˚, sau Æ„ Æ≠Óc sˆ dÙng lπi cho qu∏ tr◊nh hoπt ÆÈng
cÒa h÷ sinh th∏i.
Th´ng tin
7
§§ nnhhii‘‘mm nn≠≠ÌÌcc,, ´´ nnhhii‘‘mm kkhh´´nngg kkhh›› vvµµ cchh††tt
tthh∂∂ii rræænn llµµ bbaa vv††nn ÆÆ““ mm´´ii ttrr≠≠ÍÍnngg llÌÌnn mmµµ
hh««uu hh’’tt cc∏∏cc ÆÆ´´ tthhfifi ÆÆaanngg pphh∂∂ii ÆÆËËii mm∆∆tt
n
n
nn
≠
≠
≠≠
Ì
Ì
ÌÌ
c
c

cc


Æ
Æ
ÆÆ
´
´
´´


t
t
tt
h
h
hh
fi
fi
fifi
N
N
„
„
n
n
g
g
b
b

·
·
n
n
g
g
8
N≠Ìc cung c†p cho c∏c Æ´ thfi hi÷n nay
Æ≠Óc l†y tı c∏c nguÂn t˘ nhi™n nh≠ s´ng,
h vµ c∏c mπch n≠Ìc ng«m. Th´ng
th≠Íng, chÛng Æ≠Óc xˆ l˝ tπi c∏c nhµ m∏y
tr≠Ìc khi d…n Æ’n n¨i ti™u thÙ. Tuy Æ≠Óc
khai th∏c tı t˘ nhi™n nh≠ng n≠Ìc sπch
cho c∏c Æ´ thfi lu´n lu´n khan hi’m. Cho
Æ’n nay, mÌi c„ kho∂ng 1/2 sË d©n Æ´ thfi
Æ≠Óc sˆ dÙng n≠Ìc sπch.
B™n cπnh Æ„, c∏c Æ´ thfi cÚng g∆p
kh„ kh®n trong v†n Æ“ gi∂i quy’t
n≠Ìc th∂i. H«u h’t nguÂn n≠Ìc th∂i
qua h÷ thËng cËng r∑nh trong Æ´ thfi
cuËi cÔng Æ“u ÆÊ v“ c∏c k™nh,
m≠¨ng, s´ng, h mµ kh´ng Æ≠Óc xˆ
l˝ ÆÛng quy tr◊nh. N≠Ìc th∂i Æ´ thfi
Æang trÎ thµnh mÈt nguÂn g©y ´
nhi‘m n≠Ìc nghi™m tr‰ng.
Th´ng tin
10
Rıng Xanh
Th´ng tin
NN

NN
hh
hh
˜˜
˜˜
nn
nn
gg
gg


tt
tt
ii
ii
’’
’’
nn
nn
gg
gg


K™u c¯u
ßß≠≠ÍÍnngg pphhËË:: NNhh˜˜nngg ddflflnngg ss´´nngg bb††tt ÆÆææcc dd‹‹
Vµo mÔa m≠a, nhi“u Æ´ thfi th≠Íng bfi ngÀp trong n≠Ìc khi’n Æ≠Íng phË trÎ thµnh
nh˜ng dflng s´ng. MÈt trong nh˜ng nguy™n nh©n g©y ra ngÀp Ûng tπi Æ´ thfi lµ do
con ng≠Íi Æ∑ san l†p c∏c ao, h ch¯a n≠Ìc Æ” x©y d˘ng c´ng tr◊nh vµ x∂ r∏c bıa
b∑i g©y tæc nghœn c∏c cËng tho∏t n≠Ìc.
HHii÷÷nn tt≠≠ÓÓnngg pphhÛÛ dd≠≠ÏÏnngg

ß©y lµ mÈt hi÷n t≠Óng x∂y ra phÊ bi’n tπi c∏c s´ng, hÂ, k™nh, m≠¨ng trong Æ´
thfi. Do ph∂i ti’p nhÀn nhi“u n≠Ìc th∂i ch≠a Æ≠Óc xˆ l˝ n™n c∏c vÔng n≠Ìc nµy
ch¯a qu∏ nhi“u ch†t dinh d≠Ïng vµ trÎ thµnh n¨i l˝ t≠Îng cho c∏c loµi t∂o ph∏t
tri”n  πt. Qua giai Æoπn bÔng ph∏t, t∂o ch’t hµng loπt khi’n n≠Ìc chuy”n
sang mµu xanh Æen, bËc mÔi h´i thËi. L≠Óng ´-xi trong n≠Ìc kh´ng cfln ÆÒ cho
c∏c loµi sinh vÀt tÂn tπi. D«n d«n, chÛng trÎ thµnh nh˜ng h÷ sinh th∏i ch’t.
NN≠≠ÌÌcc bb““ mm∆∆tt:: TThhaann ´´ii,, mm‰‰ii nn¨¨ii
ÆÆ““uu bb»»nn!!
H«u h’t c∏c dflng s´ng, k™nh, m≠¨ng vµ
h n≠Ìc trong Æ´ thfi Æ“u trÎ thµnh n¨i
ch¯a n≠Ìc th∂i. N≠Ìc th∂i tı nhi“u
nguÂn kh∏c nhau nh≠ nhµ m∏y, b÷nh
vi÷n, b” b¨i, c∏c hÈ gia Æ◊nh, nhµ hµng vµ
c∂ n≠Ìc m≠a cuËn theo c∏c loπi r∏c vµ
Ɔt c∏t Æ“u ÆÊ v“ Æ©y.
11
Rıng Xanh
Th´ng tin
HHÀÀuu qquu∂∂ ÆÆ”” ÆÆ©©uu cchhoo hh’’tt
N≠Ìc th∂i lµ m´i tr≠Íng l˝ t≠Îng Æ” c∏c sinh vÀt g©y b÷nh sinh sËng vµ lan truy“n.
Khi nguÂn n≠Ìc bfi ´ nhi‘m cÚng c„ ngh‹a v´ sË sinh vÀt g©y b÷nh sœ theo dflng
n≠Ìc t·a ra khæp n¨i trong Æ´ thfi vµ c∂ nh˜ng vÔng l©n cÀn. § nhi‘m n≠Ìc g©y
ra mÔi kh„ chfiu vµ r†t nhi“u b÷nh tÀt cho con ng≠Íi nh≠ b÷nh Æ≠Íng ruÈt, Æau
mæt, sËt xu†t huy’t, ghŒ lÎ, giun s∏n. ThÀm ch›, mÈt sË b÷nh Æ∑ ph∏t tri”n thµnh
dfich vµ Æe d‰a t›nh mπng cÒa nhi“u ng≠Íi.
NN≠≠ÌÌcc nngg««mm:: SSuuyy kkii÷÷tt vvµµ ´´ nnhhii‘‘mm
Do bfi khai th∏c qu∏ m¯c, nguÂn n≠Ìc ng«m tπi mÈt sË Æ´ thfi bæt Æ«u suy ki÷t.
Nhi“u n¨i cÚng Æ∑ xu†t hi÷n ´ nhi‘m n≠Ìc ng«m do c∏c hoπt ÆÈng s∂n xu†t c´ng
nghi÷p vµ n´ng nghi÷p, c∏c b∑i ch´n l†p r∏c vµ c∏c nhµ v÷ sinh t˘ hoπi.
12

Rng Xanh
Thng tin
B
B


n
n
c
c


b
b
i
i


t
t
?
?
Em ặ làm g ặ bo vữ ngun nèc ngay ti gia ặnh mnh? Nu là
mẩt nhà qun l, em s làm nhng g ặ bo vữ ngun nèc cho
nhng ngi dân thành phậ mnh? Bn c tẻng và sng kin!
Hy chia s cễng bn ặc Rng Xanh. Cc tẻng xut sổc s ặểc
ặđng trn Rng Xanh vào cc s tip theo.
Nhà
qun
l

tăng
lai
Gôn 3/4 diữn tch b mt tri ặt ặểc bao
phề bẻi nèc. Tuy nhin, nèc tp trung chề yu ẻ
cc ặi dăng và bđng ẻ hai cc ặa côu. Lểng nèc
ngt mà con ngi c th s dng nhã hăn 1% tấng lểng
nèc trn tri ặt. Hăn na, lểng nèc này cng phân bậ
khng ặu gia cc vễng và ặang b nhim ẻ nhiu năi.
V vy, tài nguyn nèc ngt là cc k qu gi.
So vèi nhiu quậc gia khc, tài nguyn nèc cềa Viữt Nam kh di dào do
lểng ma hàng nđm cao và hữ thậng sng ngi dày ặc. Tuy nhin, lểng nèc sch
cung cp bnh quân trn ặôu ngi b xp vào loi trung bnh thp.
Mẩt vi nèc thng thng mi pht chy ra t 10 ặn 19 lt nèc. V vy, nu
ta qun khng kha vi sau khi dễng th mi gi s lng ph t 600 ặn 1.140 lt nèc.
13
Rıng Xanh
Th´ng tin
KKhh´´nngg kkhh›› nngguuÂÂnn ttµµii
nngguuyy™™nn cc˘˘cc kk˙˙ qquuaann ttrr‰‰nngg
ÆÆËËii vvÌÌii ccoonn nngg≠≠ÍÍii ccÚÚnngg
ÆÆaanngg bbfifi ´´ nnhhii‘‘mm nn∆∆nngg nn““ ttππii
cc∏∏cc ÆÆ´´ tthhfifi ßß∆∆cc bbii÷÷tt,, ÎÎ cc∏∏cc tthhµµnnhh
pphhËË llÌÌnn,, bb««uu kkhh´´nngg kkhh›› ÆÆaanngg ttrrÎÎ
nn™™nn vv´´ ccÔÔnngg nnggÈÈtt nnggππtt vvµµ ÂÂnn µµoo
NNgguuÂÂnn gg©©yy rraa ´´ nnhhii‘‘mm kkhh´´nngg
kkhh›› xxuu††tt pphh∏∏tt ttıı cchh››nnhh nnhh˜˜nngg
hhooππtt ÆÆÈÈnngg ddii‘‘nn rraa hhµµnngg
nnggµµyy ttππii cc∏∏cc ÆÆ´´ tthhfifi
R∏c kh´ng Æ≠Óc thu gom, xˆ
l˝ g©y ra mÔi kh„ chfiu, ÆÂng

thÍi ph∏t t∏n bÙi vµ c∏c sinh
vÀt g©y b÷nh vµo kh´ng kh›.
SË l≠Óng ´ t´ vµ xe m∏y qu∏
lÌn tπi c∏c Æ´ thfi lÌn khi’n
nhi“u Æ≠Íng phË vµ nÛt giao
th´ng trÎ thµnh c∏c Æi”m ´
nhi‘m n∆ng v“ kh„i bÙi vµ
ti’ng Ân
Hoπt ÆÈng x©y d˘ng tπi
c∏c Æ´ thfi di‘n ra ngµy
cµng nhi“u. Tuy nhi™n, do
kh´ng Æ≠Óc che chæn Æ«y
ÆÒ trong qu∏ tr◊nh thi c´ng
vµ vÀn chuy”n vÀt li÷u n™n
c∏c hoπt ÆÈng x©y d˘ng Æ∑
tπo ra r†t nhi“u bÙi.
Trong c∏c Æ´ thfi v…n
cfln tÂn tπi nhi“u nhµ
m∏y, x› nghi÷p sˆ dÙng
c´ng ngh÷ lπc hÀu,
kh´ng c„ h÷ thËng l‰c
kh› tr≠Ìc khi th∂i kh„i,
bÙi ra mÈi tr≠Íng.
C∏c hoπt ÆÈng Æun n†u tπi gia
Æ◊nh cÚng th∂i ra kh› ÆÈc hπi, Æ∆c
bi÷t n’u dÔng than tÊ ong.
Giao th´ng
V◊ sao
Kh´ng kh› bfi ´ nhi‘m?
R∏c

C´ng nghi÷p
ßun n†u
X©y d˘ng
14
Rng Xanh
Thng tin
K thễ cềa sc khãe
C rt nhiu bi và
cht bằn bm vào
quôn o, xe cẩ, cp,
ti xch trn ặng
chng ta trẻ v nhà.
Cc cht to mễi thăm,
thuậc diữt gin, mui, xi ặnh
giôy c cha cc ho cht c
th pht tn vào khng kh và
tch t trong phng.
K
hi thuậc l, kh
ga và khi than s
cc k ặẩc hi nu
lu gi trong nhà.
Cc em hy nhè thng xuyn dn dóp, lau chễi nhà ca cễng cc ặ vt và gi
cho cđn nhà lun thong mt nhọ.
Đ nhim khng
kh nguy him
ặậi vèi tt c
mi ngi.
Nu phi
sậng trong

mi trng
ặôy khi bi
và ting n
th sau mẩt
thi gian
con ngi
s cm thy
rt mữt mãi
và cđng
thng.
Đ nhim khng
kh cn gây ra
mẩt lot cc
bữnh v tim
mch, tai,
mổt, da òc
biữt, cc
bữnh v h
hp ngày
nay ặ trẻ
thành cđn
bữnh phấ
bin ẻ hôu
ht nhng
ngi dân
sậng và làm
viữc ẻ ặ th.
Cc em ặng chề quan ngh rêng ch côn ặng kn ca nhà li là chng ta s c
mẩt bôu khng kh sch. Khng kh trong nhà cng rt d b nhim bẻi hot
ặẩng hàng ngày và cc ặ dễng cềa chng ta ặy.

Khng kh trong nhà c sch khng?
15
Rıng Xanh
Th´ng tin
VV◊◊ ssaaoo nnhhii÷÷tt ÆÆÈÈ ÎÎ tthhµµnnhh pphhËË tthh≠≠ÍÍnngg ccaaoo hh¨¨nn ÎÎ nn´´nngg tthh´´nn??
10 ph«n quµ h†p d…n cÒa RÔng Xanh sœ thuÈc v“ 10 bπn gˆi
Æ∏p ∏n thuy’t phÙc nh†t vµ sÌm nh†t cho Rıng Xanh
G
„c vui
v“ ´ nhi‘m kh´ng kh›
NNggµµnnhh kkiinnhh ddooaannhh mmÌÌii::
NhÍ ´ nhi‘m m´i tr≠Íng, nhi“u ng≠Íi c„
th™m vi÷c lµm nhÍ kinh doanh mÈt ngµnh
mÌi toe: B∏n kh´ng kh› sπch
N
N
h
h
a
a
n
n
h
h
t
t
a
a
y
y

n
n
h
h
À
À
n
n
q
q
u
u
µ
µ
Nµy con ¨i sao
ch≠a chfiu ra?
Ngoµi †y «m ‹
th’, con th›ch
Î Æ©y h¨n
Bi’t tËng c∏i nhµ
m∏y lπc hÀu nµy Æi
Æ©u b©y giÍ nhÿ?
16
Rng Xanh
Thng tin
Tông -dn là g?
ò là mẩt lèp kh cch b
mt tri ặt khong 18 -
25 km, c tc dng nh
mẩt tm l chổn bo vữ

cc sinh vt sậng trn tri
ặt khãi cc tia cc tm t
mt tri.
òiu g ặang xy ra vèi tông -dn
Mẩt sậ năi ặ xut hiữn cc l thềng lèn ẻ tông -
dn. Thề phm chnh gây ra hiữn tểng này là cc
cht kh c tn gi CFC to ra khi con ngi sn
xut và s dng cc thit b làm lnh nh tề lnh,
my ặiu ha nhiữt ặẩ và cc loi bnh phun, xt
c cha CFC.
Ai s phi chu hu qu?
Khi tông -dn b thềng, cc tia cc tm s chiu
trc tip xuậng tri ặt, gây ra cho con ngi cc
bữnh ung th da, ặau ặôu, ặc thu tinh th và
nh hẻng ặn ặi sậng cc loài ặẩng, thc vt.
T
T
h
h
ề
ề
n
n
g
g
t
t
ô
ô
n

n
g
g


-
-
d
d


n
n
Nđm 1952, mẩt ặểt khi bi do sn xut cng
nghiữp ặ bao trễm ln thề ặ Luân òn cềa nèc
Anh trong vng 5 ngày lin khin hăn 4.000 ngi
ặ b cht v ngt và suy h hp.
Cc ngành cng nghiữp gây nhim khng kh
nht là sn xut nhiữt ặiữn, vt liữu xây dng, khai
khong, ha cht và luyữn kim.
B
B


n
n
c
c

b
b
i
i


t
t
?
?
Thành mậi lo chung
ĐĐ nnhhiimm kkhhnngg kkhh ttii cccc ặặ tthh kkhhnngg cchh nnhh hhẻẻnngg ặặnn
nnhhnngg nnggii ddâânn ssậậnngg vvàà llààmm vviiữữcc ẻẻ ặặ mmàà ặặ llaann rrẩẩnngg vvàà
ttrrẻẻ tthhàànnhh vvnn ặặ ccềềaa ttooàànn ccôôuu CCcc hhiiữữnn ttểểnngg ssuuyy ggiimm
ttôônngg ddnn,, ggiiaa ttđđnngg hhiiữữuu nngg nnhhàà kknnhh vvàà mmaa aa xxiitt
ặặuu llàà nnhhnngg hhuu qquu ddoo nnhhiimm kkhhnngg kkhh ggââyy rraa
Tuy nhi™n, ngµy nay l≠Óng kh› th∂i qu∏ nhi“u tı
c∏c Æ´ thfi vµ khu c´ng nghi÷p Æang g„p ph«n
lµm gia t®ng hi÷u ¯ng nhµ k›nh vµ lµm cho tr∏i
Ɔt ngµy cµng n„ng l™n. MÈt trong nh˜ng hÀu
qu∂ lÌn mµ con ng≠Íi ph∂i g∏nh chfiu lµ b®ng Î
c∏c c˘c Æ∑ bæt Æ«u tan ra khi’n n≠Ìc bi”n d©ng
l™n vµ trong t≠¨ng lai c„ th” sœ nh†n ch◊m mÈt
sË vÔng ven bi”n.
M
M
≠
≠
a
a

a
a
-
-
x
x
i
i
t
t
Tr∏i Ɔt cÒa chÛng ta Æ≠Óc bao
quanh bÎi kh› quy”n. LÌp kh´ng kh›
nµy gi˜ lπi mÈt ph«n h¨i n„ng tı tr∏i
Ɔt b¯c xπ vµo kh´ng gian. Ng≠Íi ta
g‰i Æ„ lµ hi÷n t≠Óng hi÷u ¯ng nhµ
k›nh. NhÍ hi÷n t≠Óng hi÷u ¯ng nhµ
k›nh, tr∏i Ɔt lu´n Æ≠Óc s≠Îi †m vµ
lµ mÈt hµnh tinh c„ s˘ sËng.
H
H
i
i
÷
÷
u
u
¯
¯
n
n

g
g
n
n
h
h
µ
µ
k
k
›
›
n
n
h
h
17
Rıng Xanh
Th´ng tin
M≠a a-xit chÒ y’u Æ≠Óc tπo bÎi c∏c
ch†t kh› ´-xit l≠u hu˙nh ho∆c ´-xit nit¨
k’t hÓp vÌi h¨i n≠Ìc c„ sΩn trong kh´ng
kh›. C∏c ch†t kh› nµy tπo ra chÒ y’u tı
kh„i th∂i c´ng nghi÷p vµ giao th´ng.
ß´i khi, chÛng cÚng Æ≠Óc tπo bÎi c∏c
hi÷n t≠Óng t˘ nhi™n nh≠ nÛi lˆa, ch∏y
rıng. Ngµy nay, m≠a a-xit xu†t hi÷n Î
nhi“u n¨i (trong Æ„ c„ n≠Ìc ta) ph∏ hÒy
c∏c h÷ sinh th∏i, g©y hπi cho con ng≠Íi,
mÔa mµng vµ ®n mfln c∏c c´ng tr◊nh ki’n

trÛc.
18
Rıng Xanh
Th´ng tin
Gi˜ g◊n
l
l
∏
∏
p
p
h
h
Ê
Ê
i
i
x
x
a
a
n
n
h
h
C©y xanh vµ s´ng h Æ≠Óc coi lµ
nh˜ng l∏ phÊi cÒa Æ´ thfi. Th´ng qua qu∏
tr◊nh quang hÓp, c©y xanh vµ c∏c loµi t∂o, rong
r™u trong n≠Ìc h†p thÙ kh› c∏c-b´-n›c do c∏c ph≠¨ng
ti÷n giao th´ng, nhµ m∏y, b’p gia Æ◊nh tπo ra, ÆÂng

thÍi cung c†p kh› ´-xi cho con ng≠Íi. Ngoµi ra, c©y
xanh vµ c∏c h n≠Ìc cfln h†p thÙ bÙi lµm sπch kh´ng
kh› n˜a Ɔy.
HH∑∑yy ttrrÂÂnngg tthh™™mm cc©©yy xxaannhh xxuunngg qquuaannhh nnhhµµ vvµµ
ttrr≠≠ÍÍnngg hh‰‰cc,, ggii˜˜ gg◊◊nn cc∏∏cc hh nn≠≠ÌÌcc ÆÆ”” bb∂∂oo vv÷÷ bb««uu
kkhh´´nngg kkhh›› ccÒÒaa eemm vvµµ mm‰‰ii nngg≠≠ÍÍii!!
Chÿ t›nh ri™ng n®m 2004, l≠Óng r∏c
th∂i sinh hoπt do c∏c Æ´ thfi Î n≠Ìc ta
th∂i ra kho∂ng 6 tri÷u t†n. H∑y t≠Îng
t≠Óng n’u t†t c∂ sË r∏c †y Æ≠Óc thu
gom lπi mÈt chÁ, hºn sœ tπo thµnh c∂
mÈt d∑y nÛi khÊng l toµn r∏c lµ r∏c
ch¯ chºng vıa.
Tuy nhi™n, kh´ng chÿ dıng Î Æ„, theo
d˘ b∏o cÒa c∏c nhµ khoa h‰c l≠Óng r∏c
th∂i sœ cfln ti’p tÙc t®ng l™n nhanh
ch„ng trong nh˜ng n®m tÌi Æ©y, l≠Óng
r∏c th∂i Î c∏c Æ´ thfi n≠Ìc ta c„ th” sœ
t®ng l™n 7 tri÷u, 8 tri÷u t†n mÁi n®m vµ
h¨n th’ n˜a.
Nhi“u nh≠
R∏c
BB™™nn ccππnnhh cc∏∏cc vv††nn ÆÆ““ ´´
nnhhii‘‘mm nn≠≠ÌÌcc vvµµ kkhh´´nngg
kkhh››,, rr∏∏cc tthh∂∂ii qquu∏∏ nnhhii““uu
ccÚÚnngg ttrrÎÎ tthhµµnnhh mmËËii lloo
ccÒÒaa cc∏∏cc ÆÆ´´ tthhfifi
B
B
π

π
n
n
c
c
„
„
b
b
i
i
’
’
t
t
?
?
19
Rıng Xanh
Th´ng tin
☯
T
rung b◊nh mÈt ngµy mÁi ng≠Íi d©n Î c∏c Æ´ thfi n≠Ìc ta th∂i ra
kho∂ng 0,7kg r∏c.
☯ Kho∂ng 13 tri÷u t†n lµ l≠Óng r∏c th∂i sinh hoπt cÒa c∂ n≠Ìc trong
n®m 2004, trong Æ„ g«n mÈt nˆa sË r∏c Æ„ lµ tı c∏c Æ´ thfi.
☯ R∏c sinh hoπt chi’m tÌi 80% tÊng sË r∏c th∂i.
☯ ß´ thfi cµng ph∏t tri”n, l≠Óng r∏c trung b◊nh mÁi ng≠Íi th∂i ra cµng
nhi“u, trong thµnh ph«n r∏c cµng c„ nhi“u ch†t kh„ ph©n hu˚ vµ ÆÈc hπi.
20

Rıng Xanh
Th´ng tin
NNhh˜˜nngg tthh„„ii qquueenn kkhh´´nngg ttËËtt
Mua b†t c¯ th¯ g◊ dÔ lÌn, nh·
Æ“u dÔng tÛi ni-l´ng
Nhi“u ÆÂ vÀt cfln tËt
nh≠ng bfi v¯t b· chÿ v◊ Æ∑
cÚ ho∆c lÁi mËt.
Mua qu∏ nhi“u ÆÂ,
l∑ng ph›
Ti÷n tay v¯t r∏c ra
b†t c¯ n¨i nµo c„ th”
Nhµ ta ta sπch, ng‚ b»n m∆c k÷
G©y ´ nhi‘m
kh´ng kh›
G©y ´ nhi‘m
n≠Ìc s´ng, hÂ,
lµm t´m, c∏ ch’t
Lµm tæc cËng,
g©y ngÀp lÙt
ChÛng ta kh´ng th” sËng mµ kh´ng th∂i r∏c nh≠ng vi÷c th∂i r∏c Î Æ©u vµ nh≠
th’ nµo lµ mÈt v†n Æ“ Æ∏ng quan t©m. Ch›nh ˝ th¯c ch≠a tËt vµ nh˜ng th„i
quen v¯t r∏c tÔy ti÷n cÒa chÛng ta hµng ngµy cÚng lµ mÈt nguy™n nh©n g©y
m†t v÷ sinh m´i tr≠Íng vµ gi∂m vŒ Æãp cÒa c∏c Æ´ thfi.
Th´ng tin
RR∏∏cc ttrrÎÎ tthhµµnnhh nngguuÂÂnn gg©©yy ´´ nnhhii‘‘mm
G©y ´ nhi‘m Ɔt
vµ n≠Ìc ng«m
Biữn php thiu ặật là bổt buẩc ặ
tiu hềy cc loi rc ặẩc hi t sn

xut cng nghiữp và bữnh viữn.
Nhng hiữn nay mèi ch ặểc rt t năi
p dng do chi ph tận kọm và yu côu
ká thut cao. C nhng năi mc dễ ặ
thc hiữn thiu, ặật rc song v khng
ặm bo ặng yu côu nn v hnh trung ặ
trẻ thành mẩt ngun gây nhim khng kh.
MMcc ddễễ llểểnngg rrcc tthhii ttii cccc ặặ tthh rrtt llèènn nnhhnngg vvnn ặặ tthhuu ggoomm vvàà
xx ll rrcc llii kkhhnngg hh ặặăănn ggiinn
CCnn nnhhiiuu rrcc vvăănngg vvii
Cng viữc thu gom rc ti cc thành phậ, th x
lèn thng do cc cng ty mi trng ặ th
thc hiữn, cn ti th x nhã và th trn c th
do ặăn v t nhân ặm nhiữm hoc thm ch b
bã qun. Tnh trung bnh, ch khong 2/3 lểng
rc ặ th thng xuyn ặểc thu gom. Vy, sậ
rc cn li nêm ẻ ặâu? Chnh là nhng năi cng
cẩng nh bn xe, cng vin, h phậ, h nèc và
cc knh thot nèc.
X l Rc
- Tht khng d
Chn lp rc ặi hãi phi c bi chn lp rẩng,
nêm cch xa khu dân c và ặểc thit k tật
ặ khng gây nhim khng kh và cc
mch nèc ngôm. Tuy nhin, hôu ht cc
bi chn lp hiữn nay ặu cha ặt ặểc
cc yu côu ặ và ngểc li ặang trẻ thành
nhng ngun gây nhim mi trng.
21
Rng Xanh

Thng tin
CChhnn llpp vvàà tthhiiuu ặặậậtt rrcc ặặuu kkhh
Ngay c vèi sậ rc ặ ặểc thu gom li, viữc x l chng cn rt kh khđn. Hiữn
nay, ẻ nèc ta thng p dng chn lp và thiu ặật rc nhng c hai biữn php
này ặu cha ặểc thc hiữn tật.
22
Rng Xanh
Thng tin
Cc sng kin ti ch rc nhn chung ặ gip gim bèt khậi lểng rc ẻ mẩt sậ
ặa phăng, tuy vy thng kh tận kọm, ặi hãi ká thut cao và ặi khi vn gây
nhim mi trng.
BBiinn rrcc tthhàànnhh ttààii nngguuyynn
Rc hu că thành phân bn
TTrrèècc ttnnhh ttrrnngg rrcc tthhii nnggààyy ccàànngg ặặee ddaa mmii ttrrnngg vvàà sscc kkhhoo ccoonn
nnggii,, nnhhiiuu ssnngg kkiinn ttii cchh rrcc ặặ rraa ặặii
òây là mẩt hnh thc ti ch cc
loi rc hu că d phân hu nh
cuẩng rau, ặ đn tha, vã tri cây,
thành phân vi sinh ặ bn cho cây
trng. Loi phân bn này khng gây nhim mi trng nh cc loi phân ho
hc hiữn ặang phấ bin. Cng nghữ ặ ặểc p dng ti mẩt sậ tnh, thành phậ
nh Hà Nẩi, Nam ònh, Thi Bnh, TP. H Ch Minh, Ph Th, Bà Ra-Vng Tàu, Hu.
Theo Bo co din bin mi trng Viữt Nam 2004 - Cht thi rổn
C Trôn Trng, mẩt cu chin
binh 80 tuấi ẻ thành phậ Bun Ma
Thuẩt, ặ t ặôu t mẻ mẩt xẻng
ti ch rc. Mi ngày, xẻng tiu
th trn mẩt tn rc ni-lng ặ ch
bin thành nguyn liữu nha. Sậ nguyn liữu này sau ặ ặểc bn li cho cc cng
ty sn xut ặ nha ẻ thành phậ H Ch Minh.

Theo Quân ặẩi Nhân dân, sậ 15578, 10/9/2004
Cao su ph thi thành gch lt
Cao su ph thi là mẩt loi rc kh
phân hu. Tuy nhin, va qua, Trng òi
hc Hàng Hi ặ nghin cu và cho thy
loi rc này hoàn toàn c th ặểc tn dng ặ sn xut gch lt h phậ, lt cậng
rnh thu lểi hoc ri làm ặng.
Theo Khoa hc và òi sậng, sậ 101, 16/12/2004
Trong ngành hàng hi, ngi ta dễng mẩt
loi ct ặt biữt ặ phun ra vã tàu. Sậ ct này
phi mua vèi gi rt ặổt và sau khi s dng
thng gây nhim mi trng. Va qua, bn
Nguyn Minh òc, mẩt sinh vin òi hc Hàng Hi, ặ nghin cu tẻng bin
loi ct thi này thành nguyn liữu sn xut gch lt. ò tài cềa bn ặ ặot gii
thẻng cềa Ngân hàng Th gièi v bo vữ mi trng.
Rc ni-lng thành nguyn liữu sn xut
Ct thi thành gch lt
23
Rıng Xanh
Th´ng tin
N
N
™
™
n
n
t
t
π
π

o
o
t
t
h
h
„
„
i
i
q
q
u
u
e
e
n
n
s
s
Ë
Ë
n
n
g
g
t
t
i
i

’
’
t
t
k
k
i
i
÷
÷
m
m
Î
Î
m
m
‰
‰
i
i
n
n
¨
¨
i
i
,
,
m
m

‰
‰
i
i
l
l
Û
Û
c
c
N’u c„ hai s∂n ph»m cÔng loπi,
h∑y mua loπi c„ ›t bao b◊ vµ bao
b◊ d‘ ph©n hÒy h¨n.
TÀp trung s∏ch, b∏o cÚ,
gi†y loπi, ÆÂ kim loπi h·ng,
chai l‰ thu˚ tinh Æ” b∏n cho
nh˜ng ng≠Íi mua ÆÂng
n∏t. H‰ sœ mang chÛng Æ’n
c∏c x≠Îng t∏i ch’.
H
∑
y
b
∂
o
v
÷
c
u
È

c
s
Ë
n
g
c
Ò
a
e
m
v
µ
m
‰
i
n
g
≠
Í
i
b
ª
n
g
Hπn ch’ dÔng tÛi ni-l´ng v◊ ni-
l´ng r†t kh„ bfi ph©n hÒy. H∑y
dÔng lµn, tÛi gi†y khi Æi chÓ
T
T
∏

∏
i
i
c
c
h
h
’
’
ph≠¨ng ph∏p 5T
T
T
ı
ı
c
c
h
h
Ë
Ë
i
i

24
Rıng Xanh
T
T
À
À
n

n
d
d
Ù
Ù
n
n
g
g
N’u g«n nhµ bπn c„
ng≠Íi thu gom th¯c
®n thıa cho gia sÛc,
h∑y Æ” ri™ng chÛng
vµ cho h‰.
DÔng tÛi nil´ng cÚ Æ”
Æ˘ng r∏c tr≠Ìc khi
v¯t b·
ßÊ r∏c ÆÛng n¨i qui Æfinh. Gi˜ g◊n v÷
sinh chung.
Ch‰n mua c∏c s∂n ph»m tr™n bao b◊
c„ ghi
“Nh∑n hi÷u xanh”, “Kh´ng g©y
hπi m´i tr≠Íng
”.
T
T
r
r
∏
∏

c
c
h
h
n
n
h
h
i
i
÷
÷
m
m
Mua ÆÂ ÆÒ dÔng
T
T
i
i
’
’
t
t
k
k
i
i
÷
÷
m

m
Chÿ n™n b· ÆÂ dÔng
khi kh´ng th” sˆ
dÙng Æ≠Óc n˜a ch¯
kh´ng ph∂i v◊
chÛng lÁi thÍi.
C©n nhæc tr≠Ìc khi v¯t b·
mÈt th¯ g◊ v◊ bπn c„ th”
dÔng chÛng vµo nh˜ng vi÷c
kh∏c ho∆c cho ai Æ„ Æang
c«n, chºng hπn qu«n ∏o cÚ
cfln lµnh l∆n Æ” lπi cho c∏c
em ho∆c Òng hÈ bπn nghÃo;
qu«n ∏o r∏ch dÔng lµm giŒ
lau; gi†y vi’t mÈt m∆t c„
th” dÔng lµm gi†y nh∏p.
Th´ng tin