hormonal contraception adolescent vietnam - vn-nvp reviewed

Thuốc tránh thai hormon dùng cho vị thành niên
Thuốc tránh thai hormon dùng cho vị thành niên


Rebecca Jackson, MD
Phó Giáo sư,
Khoa sản, phụ, sinh sản, dịch tễ học và
thống kê sinh học, Bệnh viện Đa khoa San
Francisco
Khoa Y - Đại học bang California, San
Francisco.

Lời nói đầu
■
Vì sao thuốc tránh thai hormon lại quan trọng
với vị thành niên
■
Các phương pháp tránh thai và các vấn đề
chuyên biệt của vị thành niên
■
Lời cảm ơn
Những phim dương bản này (slide) được phép
dựa theo những bài giảng của hai bác sĩ Jody
Steinauer và Tina Raine.

Giới nam nữ theo lứa tuổi tại
Mỹ
Mosher WD, Chandra A, Jones J. Hànhvi tình dục và những biện pháp y tế chọn lọc: Nam và nữ 15-44 tuổi, Mỹ, 2002.
Những dữ liệu rút ra từ thống kê y tế và dân số, số 362. Hyattsville, MD: Trung tâm thống kê y tế quốc gia. 2005
* Giao hợp theo đường âm đạo giữa hai người khác giới

6.3 triệu thai nghén ngoài ý muốn tại Mỹ
52% thai
nghén trong
dự kiến
25 % có thai ngoài ý muốn
mặc dù đã có dùng phương
pháp
23 % có thai ngoài ý muốn
do không dùng phương pháp
Henshaw, Những triển vọng của kế hoạch hoá gia đình,1998
Một nửa
những thai
nghén ngoài
ý muốn kết
thúc bằng
phá thai

Nguy cơ tránh thai so với
thai nghén
■
Đa số BPTT có tác dụng phụ nhưng ít nghiêm
trọng, cần cân nhắc giữa các tác dụng phụ đó
với những biện pháp kém hiệu quả hơn hoặc
không dùng biện pháp nào…
Thai nghén
■
Thai nghén luôn rủi ro hơn bất kỳ một biện
pháp tránh thai nào.

Thai nghén có nguy cơ
■
Tỷ lệ tử vong:
◆
Tại Mỹ, tỷ lệ tử vong: 9/100,000 sinh sồng
◆
Tại Việt Nam: khả quan hơn so với các nước khác
trong khu vực Châu Á. Có nghiên cứu nói là:
155/100,000. Những nghiên cứu khác nói là: 70-
100/100,000
■
Những biến chứng khi thai nghén: chửa ngoài
tử cung, tiền sản giật, đái đường trong thời kỳ
thai nghén, chảy máu, huyết khối, mổ đẻ
■
Các triệu chứng khó chịu: buồn nôn, nôn, mệt
mỏi, đau lưng, thiếu máu

Thai nghén có nguy cơ (tiếp)
■
Yếu tố kinh tế và xã hội:
◆
Có thể bị mất việc
◆
Chi phí trực tiếp cho việc chăm sóc trẻ
◆
Không thể tiếp tục đi học
◆
Hạn chế các mối quan hệ
■

Tất cả những điều này gây ra những thay đổi
khó tránh trong cuộc sống

Tỷ lệ tử vong (tại Mỹ)

Chi phí cho một năm
(tại Mỹ)

Dùng VUTT góp phần
giảm chi phí bệnh viện

Thai nghén ở tuổi vị thành niên
■
Đa số (78%)thai nghén ở tuổi VTN là ngoài ý
muốn.
■
Khoảng 45% thai nghén tuổi VTN kết thúc
bằng nạo phá thai; tức khoảng 250,000
trường hợp nạo phá thai mỗi năm.
■
Một nửa số phụ nữ có thai ngoài ý muốn cho
biết có dùng một phương pháp tránh thai
trong tháng họ có thai
Henshaw và CS. Thai nghén ngoài ý muốn ở Mỹ. Những triển vọng của KHHGĐ. 1998; 30:4-29.

Những hậu quả của thai nghén tuổi VTN
■
Tăng tỷ lệ bệnh tật/tử vong khi có thai
■
Nạo phá thai không an toàn

■
Nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục
■
Hậu quả của có thai sớm đến cá nhân và xã hội
■
Nghèo khổ
■
Không hoàn thành được việc học hành

■
26% nữ không dùng phương pháp tránh
thai nào ở lần quan hệ TD đầu tiên
■
VTN lớn có xu hướng dùng biện pháp tránh
thai ở lần quan hệ TD đầu tiên nhiều hơn
■
VTN không dùng biện pháp tránh thai ở lần
quan hệ TD đầu dễ sinh đẻ trước tuổi 20
Tránh thai ở tuổi VTN – quan hệ
tình dục lần đầu tiên
Abma và CS. VTN ở Mỹ: Hoạt động TD, sử dụng các biện pháp tránh thai và mang thai, 2002.
Trung tâm quốc gia về thống kê y tế. Thống kê dân số 23(24). 2004.

VTN - biện pháp tránh thai đã dùng
ở lần quan hệ TD cuối cùng
Nguồn: Khảo sát quốc gia về
tăng trưởng gia đình năm 1995.

Các phương pháp tránh thai có hormon


Viên thuốc uống phối hợp Estrogen &
Progesterone

Viên thuốc uống tránh thai

Cấy dưới da, vòng âm đạo, các thuốc
tiêm

Các thuốc chỉ có progesterone

Thuốc tiêm (DMPA)

Thuốc cấy (Implanon)

DCTC mang thuốc tránh thai (Mirena)

Tránh thai khẩn cấp

Phương pháp tránh thai dùng cho VTN
■
VTN có thể dùng an toàn mọi biện pháp tránh
thai (trừ đình sản)
■
VTN cần tự mình lựa chọn
■
Những tác dụng phụ của các biện pháp tránh
thai đối với VTN còn nhiều điều phải bàn
■
VTN thường không khởi xướng dùng hay dùng
theo chỉ dẫn (xem xét việc bắt đầu dùng sớm

cho VTN)

Bắt đầu cho VTN dùng biện pháp tránh
thai có hormon
■
Tìm hiểu tiền sử bệnh (những đợt đau ốm đã qua, chứng nhức nửa
bên đầu Migraines)
■
Kiểm tra cân nặng và huyết áp
■
Không cần thiết khám vùng tiểu khung:
◆
Tầm soát các viêm nhiễm lây truyền qua đường TD… có thể
xét nghiệm nước tiểu nếu không có vấn đề gì.
◆
Xác định khi nào cần làm Pap test (phiến đồ tế bào âm đạo)
■
Giáo dục, tư vấn và hỗ trợ tâm lý
◆
Những điều khách hàng ưa thích
◆
Những biện pháp tránh thai đã dùng và các vấn đề

Cung cấp bao cao su

Hiệu quả của các phương pháp tránh thai
Tỷ lệ thất bại ở 100 phụ nữ dùng phương pháp tránh thai trong năm đầu
Phương pháp
Dùng theo cách
thường thấy

Dùng đúng và
thường xuyên
Luôn rất hiệu quả
Cấy thuốc 0.1 0.1
Thuốc tiêm 0.3 0.3
Dụng cụ tử cung 0.8 0.6
Rất hiệu quả và dùng
thường xuyên
Viên TTT phối hợp 6-8 0.1
Chỉ có hiệu quả phần nào khi
sử dụng theo cách thường thấy
Có hiệu quả khi dùng đúng
Bao cu su cho nam 14 3
Màng ngăn âm đạo 20 6
Thuốc diệt tinh trùng 26 6
Tính theo vòng kinh 20 1-9
Xuất tinh ngoài 19 4
Không dùng
phương pháp nào
85 85

Hướng dẫn của TCYTTG về
tiêu chuẩn sức khoẻ
Phân loại
1 Dùng trong mọi trường hợp, không có hạn
chế
2 Thường nên dùng, lợi ích nhiều hơn nguy cơ
3 Chỉ dùng nếu không có các biện pháp khác,
nguy cơ nhiều hơn lợi ích.
4 Biện pháp không được dùng, vì có nguy cơ

cho sức khoẻ không thể chấp nhận
C i thi n ch t l ng chăm sóc trong KHHGĐ. Các tiêu chu n y h c đ b t đ u và ti p ả ệ ấ ượ ẩ ọ ể ắ ầ ế
t c dùng các ph ng pháp tránh thai. Tái b n l n 2. WHO, 2000.ụ ươ ả ầ

Phương pháp tránh thai kết hợp có hormon
Loại 4 các chống chỉ định
■
Bệnh mạch máu hay tim - đột quỵ, hở van tim, tiểu đường,
HTN nặng (>160/100) hay có nhiều yếu tố nguy cơ gây
bệnh tim mạch
■
Hút thuốc lá nhiều (>15 điếu/mỗi ngày) và tuổi >35
■
Nhức nửa bên đầu Migraine từng cơn hay tuổi>35 kèm bệnh
nhức nửa đầu Migraines
■
Bệnh gan nặng hay có khối u
■
Tiền sử có huyết khối tĩnh mạch ở sâu/nghẽn mạch phổi hay
biến dị gây huyết khối
■
Bị phẫu thuật lớn kèm nằm bất động lâu
■
Cho con bú < 6 tuần sau đẻ
■
Đang có ung thư vú
/>(VTN có thể có những bệnh này)

■
Cho con bú : 6 tuần-6 tháng; đã từng bị ung thư vú

■
Sau đẻ <21 ngày
■
Hút thuốc (<15 điếu/ngày) và tuổi >35
■
Huyết áp cao (140-159/90-99) hay HTN đã được kiểm
soát
■
Tiền sử có HTN mà không đánh giá được huyết áp
■
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch
■
Bệnh gan hay túi mật hay bệnh ứ mật liên quan đến
thuốc uống tránh thai
■
Thuốc ảnh hưởng đến các enzyme gan (Rifampin, thuốc
chống co giật)
Phương pháp tránh thai kết hợp có hormon
Loại 3 các chống chỉ định
/>(VTN có thể bị bệnh này)

Viên thuốc tránh thai
“có lợi” cho VTN
■
Tạm thời không ảnh hưởng đến giao hợp !
■
Điều hoà kinh nguyệt
■
Giảm đau bụng kinh và lượng kinh
■

Cải thiện bệnh trứng cá
■
Cải thiện tình trạng mọc lông nhiều
■
Giảm nguy cơ bị ung tư buồng trứng và nội
mạc tử cung
■
Giảm những u vú lành tính

Viên thuốc tránh thai
“bất lợi” cho VTN
■
Tạm thời không ảnh hưởng đến giao hợp !
■
Cần phải uống hàng ngày
■
Không có chỗ để cất giấu những thuốc này
■
Không phòng chống được bệnh lây truyền qua
đường TD
■
Sợ các tác dụng phụ hay những “nguy hiểm”:
◆
“Liệu sau này em có thể có con không ?”
◆
“Thuốc có làm cho em béo lên không?”

Hàng ngày: những viên thuốc
phải dùng kéo dài
■

Có thể tăng hiệu quả và sự
gắn bó với thuốc
◆
Có tới 25% phụ nữ có nang noãn
sắp rụng trứng vào ngày thứ 7
trong tuần lễ dùng thuốc giả
dược (placebo)
◆
Do đó nếu chậm dùng vỉ thuốc
mới thì có nguy cơ cao có thai !
■
Dùng liên tục
◆
2 tháng/3 tháng, rồi nghỉ 1 tuần

Dùng hàng tuần:”cao dán” thấm qua da
có tác dụng toàn thân
■
Ortho Evra
™
■
20mcg EE & 150mcg
norelgestomin mỗi ngày
■
Một cao dán mỗi tuần trong
3 tuần
■
Rất hiệu quả! Tỷ lệ thất bại
0.9%
■

Phụ nữ ngày càng chịu dùng
“cao dán” hơn so với viên
thuốc uống tránh thai!
(88% so với 78%)
Audet, JAMA, 2001