Dùng thuốc ho, thuốc cảm OTC: Khuyến nghị mới cho trẻ dưới 6 tuổi potx

Dùng thuốc ho, thuốc cảm OTC:
Khuyến nghị mới cho trẻ dưới 6 tuổi
Hiện ở Mỹ, Canada, thuốc ho, thuốc cảm OTC (thuốc dùng
không cần đơn) cho trẻ em dưới 6 tuổi có thể là đơn chất
nhưng phần lớn hơn là có ít nhất 2 trong các chất dưới đây: hạ
sốt (acetaminohen, ibuprofen), giảm ho (dextromethorphan),
kháng histamin (chlopheniramin, phenergan), chống sổ mũi
(phenylephrin, pseudomeohedrin, phenylpropanolamin), long
đàm (guaifenesin)… Thị trường nước ta thường có các thuốc
như siro alimimerazin, atusin, ameflu… cũng chứa 1 hay nhiều
thành phần trong các chất nói trên.
FDA cho dùng thuốc ho, thuốc cảm OTC cho trẻ em lần đầu tiên
năm 1976. Lật giở lại quyết định này, người ta thấy có các khiếm
khuyết sau: không có số liệu về hiệu quả và độ an toàn làm cơ sở.
Các hướng dẫn sử dụng vẫn căn cứ trên số liệu nghiên cứu ở người
lớn mà suy ra (từ 2 – 5 tuổi dùng 1/4, từ 5 – 12 tuổi dùng 1/2 liều
người lớn) mà chưa có nghiên cứu kiểm định lại ở trẻ em dưới 6
tuổi. Không có hướng dẫn dùng cho trẻ dưới 2 tuổi. Mãi đến năm
2007, FDA mới xem lại việc này.
Từ những nghiên cứu thực tế…
Các nhà khoa học đã phân tích 35 dạng thuốc có chứa histamin
dùng điều trị nhiễm khuẩn hô hấp trên 9.000 người lớn và trẻ em
thấy: thuốc không đem lại lợi ích gì về lâm sàng, cụ thể là không
làm giảm sung huyết mũi, không giảm chảy nước mũi, hắt hơi,
không cải thiện các dấu hiệu chủ quan khác. Trong nghiên cứu này
cũng cho thấy thành phần chống sung huyết phối hợp trong thuốc
tuy có đem lại một số lợi ích cho người lớn nhưng cũng không
đem lại lợi ích nào cho trẻ < 5 tuổi. Trong một tổng phân tích khác
thấy thuốc có làm giảm sung huyết so với người không dùng thuốc
khác biệt khoảng 6%. Tuy nhiên, trong tổng phân tích này không
có các nghiên cứu dùng cho trẻ em nên cũng không thể áp dụng

cho trẻ dưới 12 tuổi.
Chương trình hợp tác giám sát phản ứng thuốc có hại Mỹ
(CADES) tổng kết trong năm 2004-2005 có 7.091 trẻ dưới 12 tuổi
phải cấp cứu do dùng thuốc ho, thuốc cảm OTC, chiếm khoảng 6%
trong tổng số các trường hợp cấp cứu liên quan đến dùng thuốc
chung. Trong số này có 25% dùng thuốc đúng hướng dẫn nhưng
kết cục không như mong muốn, 60% dùng thuốc không có người
trông coi. Số trẻ em đến khám vì tác hại của thuốc ho, thuốc cảm
OTC gấp 8 lần so với thuốc khác. Nhóm trẻ có tỷ lệ cao nhất là trẻ
dưới 5 tuổi và nhóm có tỷ lệ phản ứng có hại cao nhất là trẻ dưới 2
tuổi (Schae fer -2008).
Trung tâm Kiểm soát bệnh của Mỹ (CDC) cũng cho biết, năm
2005 có 1.519 trẻ em phải cấp cứu vì các vấn đề liên quan đến
dùng thuốc ho, thuốc cảm OTC (báo cáo CDC-2005).
Trong một nghiên cứu khác cho biết trong số 274 trẻ cấp cứu do
vấn đề liên quan đến dùng thuốc ho, thuốc cảm thì có tới 5% bị tai
biến nặng đe dọa tính mạng (Pitetti-2008). Điều đặc biệt nghiêm
trọng là trong các thuốc ho, thuốc cảm OTC có chứa một số thành
phần có tính độc cao và đó là nguyên nhân gây ra tử vong cho trẻ.
Những công bố mới đây nhất (2009) cho thấy đầy đủ hơn và
nghiêm trọng hơn về việc dùng các thuốc này ở trẻ em. Từ các
nguồn dữ liệu được khảo sát trong đó có y văn, các dữ liệu của
FDA, số liệu của các nhà sản xuất cho thấy, trong 189 trường hợp
tử vong có 118 trường hợp có liên quan đến dùng các thuốc ho,
thuốc cảm OTC, trong đó có 103 trường hợp dùng không có đơn
của thầy thuốc và 88 trường hợp dùng quá liều. Hai yếu tố kết hợp
gây nên tử vong được đưa ra là trẻ <2 tuổi dùng với mục đích an
thần và dùng 2 hoặc hơn 2 biệt dược trùng hoạt chất. Cũng lưu ý là
có 10 trường hợp nghi là có dụng ý giết người (Dart RC-2009).

Và khuyến nghị
Từ kết luận trên, từ quý 3/2009, Bộ Y tế Canada không tán thành
việc sử dụng tất cả các dạng thuốc ho, thuốc cảm OTC cho trẻ em
dưới 6 tuổi và đề nghị cần thận trọng khi dùng các chế phẩm này
cho trẻ em trên 6 tuổi. FDA cũng khuyến nghị không dùng thuốc
ho, thuốc cảm OTC cho trẻ dưới 4 tuổi.
Ở nước ta, đặc điểm của thời tiết và khí hậu là điều kiện thuận lợi
cho trẻ dưới 6 tuổi dễ bị ho và cảm sốt. Trong số này có một số là
do nhiễm khuẩn (dùng kháng sinh theo phác đồ), phần còn lại khá
lớn là do nhiễm virut sẽ tự khỏi. Tuy nhiên nhiều người vẫn cho trẻ
dùng các thuốc ho, thuốc cảm OTC và tưởng là do hiệu quả của
thuốc. Những nghiên cứu của Mỹ cho biết, thuốc ho, thuốc cảm
OTC không đưa lại lợi ích gì về lâm sàng, trong khi đó lại đưa đến
một tỷ lệ cao về tai biến, trong đó có một tỷ lệ cao các trường hợp
nặng gây tử vong. Nước ta có những biệt dược tương tự như của
Mỹ, Canada (do các nước trong khu vực hay nước ta sản xuất) vẫn
được dùng rộng rãi không cần đơn. Theo khuyến nghị ở Mỹ và
Canada, không nên dùng các loại thuốc này cho trẻ dưới 6 tuổi và
thận trọng dùng cho trẻ trên 6 tuổi