giáo án sinh học lớp 7 tham khảo một số giun đốt khác và đặc điểm chung của ngành giun đốt

Lôùp
7A
Giaùo Vieân: V Th Nh ũ ị ư
Ng cọ

Tiết 17–Bài 17:
MỘT SỐ GIUN ĐỐT KHÁC VÀ
ĐẶC ĐIỂM CHUNG
CỦA NGÀNH GIUN ĐỐT
I/ Một số giun đốt thường gặp:
II/ Đặc điểm chung:
III/ Vai trò:

Giun đỏ
Giun đất
Rươi

Vắt
Đỉa
Sá sùng

STT Đa dạng
ĐD
Môi trường sống Lối sống
1 Giun đất
2 Đỉa
3 Rươi
4 Giun đỏ
5 Vắt
6 Sá sùng

Sống trong đất
ẩm ở ruộng,
vườn, nương, rẫy,
đất rừng.Thường
chui lên mặt đất
vào ban đêm để
kiếm ăn hoặc sau
các trận mưa lớn
và kéo dài.

Giun đỏ hay còn gọi
là trùn chỉ, 1 số nơi gọi
là giun quế.
Thường sống thành
búi ở cống rãnh. Đầu
cắm xuống bùn nơi có
nguồn nước ô nhiễm.
Chúng thường được
khai thác để nuôi cá
cảnh.

Rươi sống ở môi trường nước lợ. Cơ
thể phân đốt và chi bên phát triển.
Đầu có mắt, khứu giác và xúc giác.
Rươi là thức ăn của cá và người.

Rươi biển thỉnh
thoảng có thể bơi ngược
dòng vào sông hay thậm

chí bò lên trên mặt đất.
Chúng được tìm
thấy ở nhiều tầng nước,
tìm kiếm thức ăn trong
các đám rong, cỏ biển,
ẩn núp dưới đá hay
giấu mình trong cát,
bùn.

Đỉa sống kí sinh ngoài. Có giác bám và
nhiều ruột tịt để hút và chứa máu từ vật chủ.
Đỉa bơi kiểu lượn sóng.

Sá sùng sống chui rúc ở những bãi cát
ven biển nơi thuỷ triều lên, xuống.

Vắt thường sống trên cạn và thường có mặt ở
nơi đất ẩm thấp, nhiều lá rụng như các lối
dẫn trong các khu rừng.

STT Đa dạng
ĐD
Môi trường sống Lối sống
1 Giun đất
2 Đỉa
3 Rươi
4 Giun đỏ
5 Vắt
6 Sá sùng
Đất ẩm

Chui rúc
Kí sinh ngoài
Nước ngọt
Tự do
Nước lợ và nước mặn
Cố định Nước ngọt
Kí sinh ngoài
Đất, lá cây
Nước mặn
Chui rúc

I/ Một số giun đốt thường gặp
- Giun đốt có nhiều loài như :
Vắt, rươi, đỉa, giun đỏ, sá sùng…
- Sống ở các môi trường : Đất ẩm,
nước, lá cây…
- Sống tự do, định cư hay chui
rúc.
II/ ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Đại diện
Đặc điểm
Giun
đất
Giun
đỏ
Đỉa Rươi
Cơ thể phân đốt
Có thể xoang (khoang cơ thể chính thức)
Có hệ tuần hoàn, máu thường đỏ

Hệ thần kinh và giác quan phát triển
Di chuyển nhờ chi bên,tơ hay thành cơ thể
Ống tiêu hoá phân hoá
Hô hấp qua da hay bằng mang
x x x x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x
x x
x
x

? Khi nước ngập thì giun đất bị
ngạt thở vì chúng hô hấp qua
da. Vậy những giun đốt khác
sống trong nước như giun đỏ,
đỉa, rươi thì hô hấp bằng gì để
không bị ngạt thở?

Chúng hô hấp bằng mang.

? Để giúp nhận diện các đại
diện ngành Giun đốt ở thiên
nhiên cần dựa vào đặc điểm cơ
bản nào?
Cơ thể hình giun và phân đốt.

II/ Đặc điểm chung:
- Cơ thể phân đốt, có thể xoang
- Ống tiêu hóa phân hóa.
- Bắt đầu có hệ tuần hoàn.
- Di chuyển nhờ chi bên, tơ hay hệ
cơ của thành cơ thể.
- Hô hấp qua da hay mang.

Rươi nhiều vô kể nên
Có thể dùng làm
nước mắm. Có câu ca
dao : “Tháng chín ăn
rươi, tháng mười ăn
nhộng, Bao giờ cho
đến tháng mười, bát
cơm thì trắng bát
rươi thì đầy” đây là
những thời điểm
trong năm thường
xuất hiện rươi và
người dân có thể thu
hoạch sử dụng hoặc

mang đi bán.

•
Sá sùng thường được
sử dụng cả lúc còn
tươi (nấu canh, xáo)
hay khô (rang) đều
rất ngon
•
Chế biến bằng cách
phơi khô. Đây là loài
hải sản có giá trị kinh
tế rất cao, nhưng do
đánh bắt quá mức
nên số lượng đã giảm
đáng kể.

Giun quế là loại giun ăn các
loại phân do gia súc thải ra
(phân trâu,bò,dê,thỏ, gà ).
Giun quế có giá trị trong
chăn nuôi, là nguồn thức ăn
quan trọng cho các loài gia cầm
như lợn, gà, vịt và một số loài
khác như cá, ba ba, ếch, lươn,
tắc kè
Ngoài ra giun có vai trò làm
tơi xốp đất, giữ độ ẩm. Phân
giun là loài phân hữu cơ rất tốt,
tăng cường dinh dưỡng cho đất.

STT
Ý nghĩa thực tiễn Đại diện giun đốt
1
Làm thức ăn cho
người
2
Làm thức ăn cho động
vật khác
3
Làm cho đất màu mỡ,
xốp, thoáng
4
Làm thức ăn cho cá
5
Có hại cho động vật
và người
rươi, sá sùng
giun đất, giun đỏ,
giun ít tơ nước ngọt…
các loài giun đất…
rươi, giun ít tơ nước
ngọt, sá sùng, giun đỏ
các loài đỉa, vắt…

Vắt có thể dùng làm thuốc,
điều trị hiệu quả nhiều loại
bệnh nhiễm trùng như uốn
ván, viêm màng não, các
chứng bệnh nghẽn mạch máu,

ngăn chặn sự hình thành di
căn của các khối u trong các
chứng bệnh ung thư.
Kinh nghiệm dân gian:
Khi vào rừng hay lội suối để
an toàn thì chúng ta nên
mang theo một ít muối túm
trong bọc vải chấm vào vết vắt
cắn nhằm cầm máu và đuổi
vắt, bên cạnh đó có thể dùng
thuốc lào sát vào chân/giầy
(không cần đeo tất).

•
Đỉa có thể sống dưới nước
chảy chậm hoặc trên cạn,
nhưng trên cạn phải là nơi ẩm
vì da khô thì đỉa chết.
•
Vài bệnh có thể chữa bằng
đỉa:
+Viêm khớp xương
+Thấp khớp
+Chứng giãn tĩnh mạch
+Chứng nghẽn tắc mạch
+Lọc máu, tái sinh máu
mới khi bị nhiễm độc máu.

Những con đỉa được giữ
trong một chiếc tô đất

trước khi được sử dụng.
Một nhà trị liệu
đang cầm những
con đỉa để chuẩn
bị đặt lên cơ thể
bệnh nhân