I.3.1. Mô hình tәng quát
I.3.2. Nguӗnlӵcphҫn cӭng
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
I.3.4. Nguӗnlӵc mҥng
I.3.5. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.6. Nguӗn lӵc con QJѭӡi
I.3. Mô hình hӋ
thӕng thông tin
I.3. Mô hình hӋ
thӕng thông tin
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 2
• Mӝt hӋ thӕng thông tin sӱ dөQJFRQQJѭӡi, phҫn cӭng,
phҫn mӅm, mҥng và nguӗn dӳ liӋX ÿӇ thӵc hiӋn viӋc
nhұp, xӱ lý, xuҩt, OѭXWUӳ, và kiӇm soát quá trình chuyӇn
ÿәi dӳ liӋu thành sҧn phҭm thông tin.
ÎHTTT bao gӗm các nguӗn lӵc (thành phҫn) chính:
• &RQQJѭӡi
• Phҫn cӭng
• Phҫn mӅm
• Dӳ liӋu
• Mҥng
Î
Quy trình xӱ lý thông tin là trung tâm cӫa HTTT.
• Nhұp
• Xӱ lý
• Xuҩt
• /ѭXWUӳ
• KiӇm soát
I.3.1. Mô hình tәng quát
I.3.1. Mô hình tәng quát
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 3
I.3.1. Mô hình tәng quát
I.3.1. Mô hình tәng quát
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 4
1.3.1. Mô hình tәng quát
1.3.1. Mô hình tәng quát
• Quy trình xӱ lý dӳ liӋu thành thông tin
Nhͅp d· li͟Xÿ̿u vào: làF{QJÿRҥQÿҫu tiên trong quy trình,
dӳ liӋXÿҫu vào có ÿҫ\ÿӫ, chính xác thì viӋc xӱ lý thông tin
mӟi có ý nghƭa.
X΅ lý d· li͟u thành thông tin
: làF{QJÿRҥn trung tâm và có
vai trò quyӃWÿӏnh trong quy trình.
/́XWU· d· li͟u
: phөc vө cho viӋc xӱ lý và tái sӱ dөng trong
WѭѫQJODL.
Xu̽WWK{QJWLQÿ̿u ra
: gӗm bҧng biӇu sӕ liӋu, biӇXÿӗ, các con
sӕÿánh giá (hiӋn trҥng và quá trình kinh tӃ), cung cҩp (truyӅn
ÿҥWÿӃn) cáFÿӕLWѭӧng trong và ngoài tә chӭc (kinh tӃ).
ĈL͙u ki͛n h͟ thͩng
: ÿánh giá các phҧn hӗLÿӇ xáFÿӏnh liӋu hӋ
thӕng có thӵc hiӋQ ÿѭӧc mөF ÿích cӫa nó không, sDXÿótҥo
nên nhӳng chӍnh sӱa cҫn thiӃWÿӕi vӟi các thành phҫn nhұp và
xӱ lý cӫa hӋ thӕQJÿӇÿҧm bҧo rҵng kӃt quҧÿúQJÿѭӧc thӵc
hiӋn.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 5
• 3KѭѫQJWKӭc xӱ lý thông tin phә biӃn:
Xӱ lý theo lô/mҿ (Batch Processing): Các giao dӏch
diӉn ra, (thông tin) dӳ liӋX ÿӃn gӝp thành nhóm và
xӱ lý theo mҿ.
• Áp dөng cho các bài toán có tíQKÿӏnh kǤ (Oѭӧng giao dӏch
nhӓ), theo chu kǤ thӡi gian nhҩW ÿӏnh (báo cáo, kӃt xuҩt,
thӕng kê, giҩy tӡ giao dӏch sӕOѭӧng lӟn).
Xӱ lý trӵc tuyӃn (On-line Processing): Các giao dӏch
phát sinh, (thông tin) dӳ liӋXÿӃQÿѭӧc cұp nhұt và
tӵÿӝng xӱ lý ngay.
• DùQJÿӇ hiӇn thӏ, chӍQKÿӕn, sӱa chӳa các tӋp dӳ liӋu, phөc
vө trӵc tiӃp khách hàng tҥi chӛ.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 6
a. Khái niӋm :
Phҫn cӭng gӗm các thiӃtbӏ (vұtlý) ÿѭӧcsӱ
dөng trong quy trình xӱ lý thông tin.
Phҫn cӭng là các thiӃt bӏ hӳu hình có thӇ
nhìn thҩy, cҫm nҳPÿѭӧc.
b. Ví dө:
Thành phҫn phҫn cӭng quan trӑng nhҩt:
• Máy tíQK ÿLӋn tӱ sӕ (M7Ĉ7): tӵ ÿӝng hóa viӋc
xӱ lý trên dӳ liӋu
• 07Ĉ7YҥQQăQJ, M7Ĉ7FKX\rQGөng
• HӋ thӕng phҫncӭng mҥng: kӃt nӕL07Ĉ7
• card mҥng, modem, thiӃtbӏ mҥng (hub, switch ), cáp
mҥng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 7
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
I.3.2. Nguӗn lӵc phҫn cӭng
• Lӵa chӑn phҫn cӭng cҫQÿҧm bҧo:
Sӵ WѭѫQJ WKích (compatibility): Các thiӃt bӏ
mua mӟi vàÿmFóphҧi làm viӋF ÿѭӧc vӟi
nhau.
Khҧ QăQJ Pӣ rӝng và nâng cҩp
(extendable):Ĉáp ӭQJ ÿѭӧc khҧ QăQJ WăQJ
Fѭӡng, nâng cҩp thiӃt bӏ khi cҫn thiӃt mà
không phҧi mua mӟi hoàn toàn.
Ĉӝ tin cұy (reliability): Các lӛi kӻ thuұt cҫn
ÿѭӧc xem xét và tham khҧo tҥi các tài liӋu,
tҥp chíFKX\rQÿӅÿӇÿҧm bҧRÿӝ әQÿӏnh khi
hӋ thӕng vұn hành.
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 8
a. Khái niӋm:
•Phҫn mӅm (FKѭѫQJWUình máy tính) là tұpcácchӍ
lӋnh theo mӝt trұt tӵ xáFÿӏnh nhҵm ÿLӅukhiӇnthiӃt
bӏ phҫncӭng (ví dө máy tính) tӵÿӝng thӵchiӋn
mӝt công viӋc nào ÿó. Phҫn mӅPÿѭӧc viӃt(biӇu
diӉn) thông qua ngôn ngӳ lұp trình.
•Thӫ tөc:
• Thӭ tӵ và cách thӭc làm viӋc theo mӝt nӃS FKXQJ ÿã
ÿѭӧFTXLÿӏnh.
• Tұp các chӍ lӋQKÿѭӧc sӱ dөQJÿӇ hoàn thiӋn mӝt công
viӋc (phҫn mӅm).
b. Ví dө:
•Các phҫn mӅm thông dөng trên máy tính cá nhân:
Xem phim, nghe nhҥc, ÿӗ hӑa, xӱ lý ҧnh, ӭng dөQJYăQ
phòng, trò chѫL, diӋt virus,Wѭӡng lӱa, spyware, các tiӋn ích
hӋÿLӅu hành,
I.3.3. Nguӗn lӵc phҫn mӅm
I.3.3. Nguӗn lӵc phҫn mӅm
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 9
• Ví dө: Phҫn mӅm sӱ dөng bӣi hӋ thӕng thông tin:
•Phҫn mӅm hӋ thӕng: làFKѭѫQJWUình giúSFKRQJѭӡi sӱ dөng
quҧn lý,ÿLӅu hành hoҥWÿӝng cӫa các thiӃt bӏ phҫn cӭng, nó
giӕQJQKѭPӝt bӝ phұn kӃt nӕi giӳa máy tính vàFKѭѫQJWUình
ӭng dөng
• HӋÿLӅu hành ( DOS, WIN, LINUX, UNIX, ), ngôn ngӳ lұptrình,
cKѭѫQJWUình dӏch.
Phҫn mӅm ӭng dөng:
• Phҫn mӅm ӭng dөng ÿDQăQJ:
• HӋ soҥn thҧoYăQEҧn, FKѭѫQJWUình lұp lӏch cá nhân
• Bҧng tính (EXCEL, LOTUS, QuATRO, )
• HӋ quҧn trӏ CSDL: FoxPro, Access, SQL Server, Oracle,
• Phҫn mӅm chuyên dөng:
• Ngân hàng
• KӃ toán
• Quҧn trӏ DN
•
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
I.3.3. Nguӗnlӵcphҫn mӅm
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 10
• Vӟi các hӋ thӕng thông tin quҧn lý,FѫVӣ dӳ
liӋu là thành phҫn rҩt quan trӑng cӫa nguӗn
lӵc dӳ liӋu
a. Khái niӋm &ѫ sӣ dӳ liӋu (CSDL):
&ѫ sӣ dӳ liӋulàmӝttұphӧpdӳ liӋucótә chӭc,
có liên quan ÿѭӧc OѭX trӳ trên các thiӃtbӏOѭX
trӳ thӭ cҩp (QKѭ EăQJ tӯ, ÿƭatӯ…) ÿӇ có thӇ thoҧ
mãn yêu cҫu khai thác thông tin ÿӗng thӡicӫa
nhiӅu QJѭӡisӱ dөng hay nhiӅu FKѭѫQJ trình ӭng
dөng vӟimөc ÿích khác nhau.
Trong CSDL, dӳ liӋu phҧLÿѭӧc thu thұp, lӵa chӑn
và tә chӭc mӝt cách khoa hӑc theo mӝt mô hình
xáFÿӏnh, tҥRÿLӅu kiӋQFKRQJѭӡi sӱ dөng có thӇ
truy cұp mӝt cách dӉ dàng, thuұn tiӋn và nhanh
chóng.
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 11
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
b. 1Jѭӡi sӱ dөng CSDL:
1Jѭӡi dùng cuӕi: Khai thác CSDL thông
qua các ӭng dөng hoһc dӵa trên HӋ quҧn
trӏ CSDL.
1Jѭӡi lұp trình ӭng dөng: LàQJѭӡi viӃt các
FKѭѫQJWUình ӭng dөng cho phéSQJѭӡi sӱ
dөng cuӕi sӱ dөng CSDL.
1Jѭӡi quҧn trӏ CSDL (Database
Administrator): Là QJѭӡi thu thұp dӳ liӋu,
thiӃt kӃ và bҧo trì CSDL, thiӃt lұp cáF Fѫ
chӃÿҧm bҧo an toàn cho CSDL (VDR OѭX,
phөc hӗi dӳ liӋu).
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 12
c. Ví dө: &ѫ Vӣ dӳ liӋu trong kinh tӃ và
quҧn lý bao gӗm:
• &ѫVӣ dӳ liӋu nhân lӵc.
• &ѫVӣ dӳ liӋu tài chính.
• &ѫVӣ dӳ liӋu kӃ toán.
• &ѫVӣ dӳ liӋu công nghӋ.
• &ѫVӣ dӳ liӋu kinh doanh.
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
I.3.4. Nguӗn lӵc dӳ liӋu
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 13
a. Khái niӋm Mҥng máy tính
Mҥng máy tính là mӝt tұphӧpcácmáytínhvàthiӃt
bӏ ÿѭӧcnӕivӟi nhau bҵng các ÿѭӡng truyӅn vұt lý
theo mӝtkiӃn trúc nào ÿónhҵmchiasҿ các tiӅm
QăQJ cӫamҥng.
• Công nghӋ viӉn thông cho phép tích hӧp và
truyӅn tҧi giӑng nói, dӳ liӋu, video v vÿӇ tҥo
nên mҥng toàn cҫu.
• Î Mҥng –mӝt nhóm máy tính và các thiӃt bӏ
kӃt nӕi vӟi nhau thông qua mӝt kênh viӉn
thông cho phép chia sҿ thông tin và nhӳng
nguӗn lӵc khác giӳa nhӳQJQJѭӡi sӱ dөng.
• Giao thӭc: Tұp cáFTX\ÿӏnh và yêu cҫu kiӇm
soát truyӅn thông trong mҥng.
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 14
b. ѬXÿLӇm cӫa mҥng máy tính
Cho phép chia sҿ tài nguyên vӟi mөFÿích
làm cho toàn bӝ cáF FKѭѫQJ WUình, thiӃt bӏ
và dӳ liӋu có thӇ ÿѭӧc bҩt kǤ QJѭӡi nào
trong tә chӭc sӱ dөng và QJѭӡi sӱ dөng
không cҫQTXDQWkPÿӃn vӏ trí vұt lý cӫa các
tàLQJX\rQÿó ӣÿkXNKLKӑ dùng mҥng.
LàP WăQJ ÿӝ tin cұy cӫa các hӋ thӕng
thông tin bҵng cách sӱ dөng nhiӅu thiӃt bӏ
dӵ phòng trong mҥng, các thiӃt bӏ này có
khҧQăQJWKD\WKӃ thiӃt bӏÿDQJYұn hành khi
g
һp sӵ cӕ.
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 15
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
• TiӃt kiӋm chi phí thông qua viӋFWăQJ Fѭӡng các
máy trҥm có tӍ sӕ giá/công suҩt hoҥWÿӝng lӟn, các
xӱ lý sӁÿѭӧc thӵc hiӋn trên máy chӫ, dùng chung
các thiӃt bӏÿҳt tiӅn, làm giá thành cӫa toàn bӝ hӋ
thӕng sӁ rҿKѫQ.
• Tҥo ra khҧ QăQJ Oàm viӋc theo nhóm cӫa các
nhân viên: tài liӋu, FKѭѫQJ WUình, dӳ liӋu ÿѭӧc
dùng chung cho cҧ nhóm.ĈLӅXÿótҥR FKR QăQJ
suҩt và hiӋu quҧ làm viӋc cao.
• Cung cҩp mӝt sӕ dӏch vөQKѭWUX\QKұ
p tӟi thông
tin trên mӑi lƭnh vӵc, truyӅn thông giӳD QJѭӡi vӟi
QJѭӡi ( WKѭ WíQ ÿLӋn tӱ, hӝi nghӏ trên mҥng,ÿàm
thoҥi, )
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 16
c. Ví dө: Các dҥng mҥng máy tính:
Mҥng LAN
Mҥng WAN
Mҥng INTERNET
Mҥng INTRANET
Mҥng EXTRANET
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
I.3.4. Nguӗn lӵcmҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 17
• Mҥng LAN (Local Area Network): Mӝt mҥng truyӅn thông kӃt nӕi
các máy tính, các thiӃt bӏÿҫu cuӕi, và các thiӃt bӏÿѭӧc máy tính
hóa trong mӝt khu vӵFÿӏa lý giӟi hҥQQKѭPӝWYăQSKòng, mӝt tòa
nhà, mӝW[ѭӣng sҧn xuҩt, hoһc nhӳng vӏ trí làm viӋc khác.
• Các máy tíQKÿѭӧc nӕi vào mҥng nhӡ card mҥng
và tuân theo mӝt
sӕ cҩu trúc liên kӃt mҥng
(topology mҥng)
• Mҥng LAN có thӇ là mҥng hӳu tuyӃn hoһc vô tuyӃn
• 7K{QJWKѭӡng, mӛi mҥng LAN có mӝt máy chӫ (máy chӫ tұp tin,
máy chӫ in ҩn, máy chӫ truyӅn thông) và mӝt sӕ máy tính cá nhân
hoһc các trҥm làm viӋc (Work Station).
• Mӛi mӝt mҥng LAN cҫn có mӝt hӋÿLӅu hành mҥng: CKѭѫQJWUình
WKѭӡng trӵc trên máy chӫ thӵc hiӋn viӋc càLÿһt phҫn cӭng và phҫn
mӅm cho mҥng cNJQJQKѭTXҧn lý vàÿLӅu hành tҩt cҧ các thiӃt bӏ
trên mҥng.
LAN
LAN
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 18
WAN
WAN
• Mҥng WAN (Wide Area Network): Mҥng
mà phҥm vi cӫa nó có thӇ trong mӝt hoһc
nhiӅu quӕc gia, trong lөFÿӏa.
• Trong mҥng WAN có nhiӅu mҥng LAN.
7K{QJWKѭӡng kӃt nӕi giӳa cáF/$1ÿѭӧc
thӵc hiӋn thông qua mҥng viӉn thông.
• Các thành phҫn chính
thiӃt lұp nên mҥng
WAN: Máy chӫ, máy tiӅn xӱ lý, modem,
thiӃt bӏÿҫu cuӕi, bӝ tұp trung, phҫn mӅm
mҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 19
• Mҥng INTERNET (International Network): Mҥng cӫa
hàng triӋu doanh nghiӋp, chính phӫ, các tә chӭF ÿào
tҥo, các trung tâm nghiên cӭu vàQJѭӡi sӱ dөng.
• Mҥng Internet là mҥng cӫa các mҥng và có phҥm vi
toàn cҫu, sӱ dөng nhiӅu loҥi SKѭѫQJWLӋn truyӅn thông
khác nhau và cung cҩp nhiӅu loҥi dӏch vө trên mҥng.
• ,QWHUQHWÿѭӧc sӱ dөQJÿӇ tҥo nên xa lӝ thông tin nhҵm
hӛ trӧ cho các hoҥWÿӝng tác nghiӋp trong kinh doanh,
tҥo quyӃWÿӏnh quҧn lý, vàѭXWKӃ chiӃQOѭӧc trong nӅn
kinh tӃ toàn cҫu. Internet có các ӭng dөng sau :
Dӏch vөWKѭÿLӋn tӱ
Hӝi thҧo trên Internet
Dӏch vө WWW (Word Wide Web):
INTERNET
INTERNET
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 20
VAN (Value-Added Network)
VAN (Value-Added Network)
• Là mҥng riêng, quҧn lý bӣi bên thӭ ba
cung cҩp các dӏch vө chuyӇn tҧi thông tin
và mҥng cho các công ty thuê bao.
• Khách hàng không cҫn phҧL ÿҫX Wѭ Yào
phҫn mӅm và trang thiӃt bӏ mҥng và cҧ
chi phí nӕi mҥng
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 21
• Intranet là mӝt mҥng riêng cho mӝt doanh nghiӋp
QKѭQJ ÿѭӧc thiӃt lұp dӵa trên chuҭn Web và truyӅn
thông qua mҥng Internet.
Intranet giúp chia sҿ thông tin và các nguӗn tài nguyên khác
cӫa doanh nghiӋp.
,QWUDQHW ÿҧm bҧo tính duy nhҩt cӫa thông tin trong doanh
nghiӋp.
• Intranet kӃt nӕi nhiӅu máy tính tӟi mҥng Internet qua
mӝt cәng duy nhҩt.
Intranet
Intranet
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 22
• Hai mҥng Intranet liên kӃt, WUDR ÿәi thông tin vӟi nhau
ÿѭӧc gӑi là mҥng extranet giӳa hai doanh nghiӋp.
• Extranet cung cҩp khҧ QăQJ Wҥo ra các ӭng dөng mà
các bên cӝng tác và khách hàng có thӇ truy nhұSQKѭQJ
không dành cho công chúng nói chung.
• Extranet (cNJQJ QKѭ ,QWUDQHW) có các khӕi phҫn cӭng
hoһc phҫn mӅm dùQJÿӇ mã hóa thông tin, kiӇm soát,
bҧo vӋ thông tin (Wѭӡng lӱa_ firewall) giӳa cáF ÿӕi tác
vӟi nhau.
Extranet cung cҩp có kiӇm soáWÿӃn cáFFѫVӣ dӳ liӋu nӝi bӝ.
Ĉӕi vӟi các giao dӏch giӳa các doanh nghiӋp, ([WUDQHWÿҧm bҧo
WKѭѫQJPҥLÿLӋn tӱ an toàn.
Extranet
Extranet
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 23
• &RQQJѭӡi là chӫ thӇÿLӅu hành và sӱ dөng hӋ thӕng
thông tin,ÿѭӧc chia làm hai nhóm:
Xây dӵng và bҧo trì hӋ thӕng:
• Phân tích viên hӋ thӕng
• Lұptrìnhviên
• Kӻ thuұtviên
•
Sӱ dөng hӋ thӕng:
• Các cҩp quҧn lý ( thiӃt lұp các mөc tiêu, xáFÿӏnh nhiӋm vө, tҥo
quyӃWÿӏnh)
• KӃ toán, nhân viên các phòng ban.
• Là thành phҫn rҩt quan trӑng cӫa HTTT.'Rÿótә chӭc
cҫn phҧi có kӃ hoҥFKÿào tҥRÿӝi ngNJODRÿӝng tri thӭc,
có tay nghӅFDRÿӇ sӱ dөng HTTT.
I.3.6. Nguӗn lӵc cRQQJѭӡi
I.3.6. Nguӗn lӵc cRQQJѭӡi
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 24
• 1ăQJOӵc cҫn có cӫa Phân tích viên HT
1ăQJ lӵckӻ thuұt: HiӇubiӃtvӅ phҫncӭng, phҫnmӅm, công
cө lұp trình, biӃt ÿánh giá các phҫnmӅmhӋ thӕng, phҫn
mӅmchuyêndөng cho mӝt doanh nghiӋp ÿһcthù.
Kӻ QăQJ giao tiӃp: HiӇucácvҩn ÿӅ cӫa QJѭӡidùngvàtác
ÿӝng cӫachúngÿӕivӟicácbӝ phұnkháccӫa doanh nghiӋp;
hiӇucácÿһcthùcӫa doanh nghiӋp; HiӇunhucҫu thông tin
trong doanh nghi
Ӌp; khҧQăQJgiao tiӃpvӟimӑi QJѭӡi ӣ các
vӏ trí khác nhau.
Kӻ QăQJ quҧnlý:Khҧ QăQJ quҧnlýnhóm; khҧQăQJlұpvà
ÿLӅu hành kӃ hoҥch phát triӇncácÿӅ án.
I.3.6. Nguӗn lӵFFRQQJѭӡi
I.3.6. Nguӗn lӵFFRQQJѭӡi
11/04/2009 Bài giҧng HTTT KT&QL 25
Thank you!
Q&A
Q&A