Tìm hiểu hệ điều hành linux

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

mục lục
Bài
Trang
Mục Lục 3
Lời Nói Đầu 4
Bài 1 : Linux Là Gì 5
Bài 2 : Tại Sao Phải Sử Dụng Linux 7
Bài 3 : Lòch Sử Phát Triển Của Linux Và Phân Phối Đến Ngày
Nay
8
Bài 4 : Kiến Trúc Của Một Hệ Điều Hành Linux 10
Bài 5 : Các Bản Phát Hành Của Linux 12
Bài 6 : Lợi Ích Của Khi Sử Dụng Linux 13
Bài 7 : Bất Tiện Của Linux 15
Bài 8 : Khía Cạnh Thương Mại Của Linux 19
Bài 9 : Ai Nắm Quyền Sở Hữu Linux 20
Bài 10 : Từ Đây 22

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
3
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Lời nói đầu
Có thể nói Linux là hệ điều hành UNIX cho máy tính để bàn. Mã
nguồn và các phần mền miễn phí giúp Linux trở thành một trong nhiều hệ
điều hành chạy trên PC đang phát triển. Nếu như phải xét đến chi phí cho
việc mua bản quyền phần mềm cho đúng với pháp luận hiện hành tại việt nam
cũng như trên trương quốc tế, thì ta có thể trông đợi ở Linux và các ứng dụng
của nó như một cách cứu việc giảm giá thành sản phẩm. Trong giáo trình này

chúng ta không có tham vọng “đi sâu đi xa” mà chúng ta chỉ tìm hiểu sơ bộ
nhất về Linux từ đó để chúng ta có thể đưa ra quyết đònh đúng đắn là có nên
sử dụng Linux hay không ?



TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
4
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH



BAI 1. LINUX LÀ GÌ
Muốn tìm hiểu Linux trước tiên bạn phải trả lời được câu hỏi
“UNIX la gì? “. Linux là một dự án mục đích ban đầu là tạo ra một
phiên bản unix có thể chạy được trên những máy tính có chíp Intel
những máy này thường được gọi nôm na là máy vi tính tương thích
với PC của IBM.
có thể nói unix là hệ điều hành phổ biến nhất và linh hoạt
nhất hiên nay cho các chạm máy chỉ đầu tiên (high-end). Trong đề
tài này sẽ giải thích tại sao bạn chọn một bản Linux giống nhu Unix
thay vì chọn trong những hệ điều hành chạy trên nền Intel như MS-
DOS, Windowns 95/98, Windowns NT, hoặc OS/2.
Linux là một hệ điều hành cho nhiều nền máy tính khác nhau
nhưng trước tiên là cho PC nền Intel. Hệ điều hành có hàng trăm
nhà lập trình trình rải rác trên tham gia thiết kế và xây dựng, với
mục tiêu là tạo ra một bản nhái (clone) UNIX hoàn toàn không lệ
phụ thuộc vào phần mền nào có đăng ký tác quyền nào, và cả thế
giới đều có thể sử dụng thoải mái.
Thực ra từ khởi thủy, Linux là thú tiêu khiển của Linus

Torvalds, lúc bấy giờ là sinh viên Đại học Henlsinki tại Phần Lan.
Tovalds, muốn tào ra một phiên bản thay thế cho hệ điề hành Minix
vốn là một hệ thống như UNIX để chạy các PC nền Intel.
Về cơ bản Linux là một clone UNIX, nghóa là với Linux bạn sẽ
có được nhiều thuận lợi của UNIX. Tính đa nhiệm thực ( preemptive

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
5
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

multitasking ) của Linux giúp chương trình của bạn chạy được nhiều
chương trình cùng lúc, và mỗi chương trình như thế có thể tự chạy
liên tục. Một số hệ khác, chẳng hạn như Windown 3.1 cũng cho phép
bạn chạy nhiều chương trình, song khi bạn chuyển từ chương trình
một sang chương trình hai thì chương trình một sẽ ngừng chạy.
Windown 95 và Windowns NT gần với Linux hơn vì cho phép chạy
đa nhiệm thực. Với Linux, bạn có thể cùng lúc thực hiện một số
chương trình như sau: chuyển tập tin, in hồ sơ, sao chép đóa mềm,sử
dụng CD-ROM, và chơi trò chơi.
Linux là hệ điều hành hoàn toàn multiuser ( đa người dùng),
nghóa là nhiều người có thể cùng đăng nhập và cùng lúc sử dụng hệ
thống. Mặc dù ưu điểm này không mấy nổi bật đối với một máy PC
ở nhà, song nếu trong các công ty hoặc trường đại học, nhiều người
cùng lúc có thể sử dùng chung tài nguyên, từ đó giảm chi phí đầu tư
cho máy móc. Ngay cả khi ở gia đình, bạn cũng có thể vào hệ thống
nhiều account khác nhau qua các đầu cuối ảo (virtual terminal ).
Cũng từ môi trường gia đình, bạn có thể tự tổ chức dòch vụ mạng
riêng của mình bằng cách sử dụng Linux và nhiều modem
Linux cung cấp cho bạn đọc một cơ hội học tập mà hiện nay
chưa có hệ điều hành so sánh được. Có linux, bạn có một hệ điều

hành đầy đủ bao gồm cả mã nguồn. Trong khi đó các hệ điều hành
thương mại khác không bao giờ tiết lộ mã nguồn.
Cuối cùng. Linux mang cho bạn bầu không khí hỗn mang của
cuộc cách mạng PC trước kia. Vào khoảng thập niên 1970, máy
điện toán là một sân chơi riêng của các tổ chức lớn, chẳng hạn như
chính quyền, doanh nghiệp lớn, và trường đại học. Người bình
thường không có cơ hội sử dụng những kỳ diệu ấy của khoa học.
Song với sự xuất hiện của bộ vi sử lý và những máy tính cá nhân
đầu tiên, mọi việc đã thay đổi. Thoạt tiên PC là đất dụng võ của
giới hacker, các tay chuyên môn về vi tính. Họ thâm nhập những hệ
thống PC sơ khai vì các hệ này không làm được gì nhiều nếu tính ở
góc độ năng suất. Nhưng với kinh nghiệm tích luỹ dần dần theo năm

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
6
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

tháng, các hacker lại trở thành những nhà doanh nghiệp, và cùng lúc
với khả năng ngày càng cao của máy móc PC trở thành phổ biến.
Ngày nay lại có cuộc cách mạng ở lónh vực phần mền hệ
thống, nghóa là hệ điều hành. Linux đại diện cho hành động ly khai
một hệ thống các tổ chức to lớn kiểm soát, một hệ thống nhân danh
thò phần để làm sơ cứng óc sáng tạo và mọi cải biến.
BÀI 2. TẠI SAO SỬ DỤNG LINUX ?
Bạn đến với linux vì đây là một trong những hệ điều hành
miễn phí hiện nay, có khả năng đa chương đa nhiệm cùng lúc cho
nhiều người sử dụng trên các nền phần cứng tương thích với PC của
IBM. So với những hệ điều hành khác mang nặng tính thương mại,
Linux giúp bạn tránh được những ràng buộc như thỉnh thoảng lại
phải nâng cấp, và mỗi lần như thế lại phải nâng cấp những ứng

dụng và trả nhiều khoản tiền quá đáng. Nhiều ứng dụng cho Linux
được ứng dụng miễn phí trên Internet cũng như mã nguồn mở của
Linux. từ đó bạn có thể lấy mã nguồn về, sau đó chỉnh sửa và mở
rộng hệ điều hành theo nhu cầu riêng của bạn, một việc mà bạn
không thể nào thực hiện được với những hệ như Windows, NT,
Windows95…
Tuy nhiên, việc được độc lập với những công ty thương mại
cũng là một thế yếu của Linux. bởi không một công ty thương mại
riêng rẽ nào nhận trợ giúp Linux, do đó bạn không thể gọi điện để
họ đến giúp đỡ. Tuy thế, với sự phát triển của Internet, các tổ chức
hỗ trợ người dùng Linux đã tạo nên vô số các site, các forum để
hướng dẫn bạn mọi vấn đề về Linux.
Ngoài ra Linux có thể không chạy tốt với một số phần cứng.
Việc hỏng hóc và xoá mất tập tin dữ liệu trên hệ của bạn có thể xảy

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
7
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ra bởi vì Linux luôn thay đổi và chưa qua quá trình thử nghiệm khắt
khe nào trước khi được tung ra.
Linux không phải là món đồ chơi mà là một hệ thống được
thiết kế nhằm đem đến cho người sử dụng cảm giác cùng tham gia
vào một dự án mới, cũng tựa như hồi thời kỳ cách mạng PC. Tuy
nhiên Linux tương đối ổn đònh trên nhiều hệ thống và giới thiệu cho
bạn một cơ may không quá tốn kém để học và sử dụng một trong
những hệ điều hành được nhiều người sử dụng nhất trên thế giới
hiện nay: UNIX, và nhiều công ty bán CD-ROM và hãng sản xuất
phần mền, chẳng hạn như Red Hat và Caldera hiện đang ủng hộ hệ
điều hành Linux. Cả IBM, anh cả xanh (big blue), đến nay cũng đầu

tư xây dựng các máy tính, chip hỗ trợ Linux. Ngoài ra chúng ta còn
có thêm nhiều phiên bản phần mền Linux khác nhau của các công
ty khác nhau như TurboLinux,SuSE Linux ,…
Linux là một khả năng thay thế cho các hệ thống UNIX khác
và có thể thay thế các hệ điều hành đôi khi đắt tiền ấy. Ví dụ tại sở
làm, nếu bạn có lập trình trên UNIX thì về nhà bạn có khuynh
hướng sử dụng một hệ nào đó giống UNIX. Nếu bạn là một quản trò
viên UNIX ở cơ sở làm việc, thì ngay tại nhà bạn có thể sử dụng
Linux để thực hiện một số công việc.
Linux cũng giúp bạn dễ dàng truy cập Internet và những gì
còn lại của xa lộ thông tin.
Một vấn đề tế nhò làm cho Linux dễ đến với người dùng là
Linux mã nguồn cho mọi người. Chính điều này làm cho một số quốc
gia dầu tư nghiên cứu Linux để không lệ thuộc vào phần mền có
sẵn (như Windows). Họ cho rằng mặc dù Windows rất dể sử dụng
nhưng không thể bảo đảm bên dưới hệ điều hành kín này, các thông
tin cá nhân hay quốc gia của họ có bò thu tóm về một tổ chức hay
một quốc gia nào khác hay không. Ta có thể thấy Trung Quốc hiện
nay đang phát triển hệ điều hành Hồng Kỳ từ kernel của Linux để
có thể dần thay thế Windows, cũng tương tự như một loại chip mới

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
8
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Hồng Tâm để thay thế Intel ( chúng ta không biết khi nào họ nghiên
cứu xong?).
Tại Việt Nam, việc nghiên cứu để xây dựng một hệ điều hành
Việt Nam đã thu được một số thành công nhất đònh. Như chún ta đã
biết đến Linuxvn và CMC Redhat Linux phiên bản tiếng việt.

BÀI 3. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA LINUX VÀ
CÁC PHÂN PHỐI NGÀY
Năm 1991, Linus Torvalds, sinh viên trường đại học tổng hợp
Helsinki Phần lan bắt đầu xem xét Minix, một phiên bản của UNIX
làm ra với mục đích nghiên cứu cách tạo ra một hệ điều hành UNIX
chạy trên PC với bội vi sử lý Intel 80386.
Ngày 25/8/1991, Linus cho ra version 0.01 và thông báo trên
comp.os.minix về dự đònh của mình về Linux.
1/1992, Linus cho ra version với shell và trình biên dòch C.
Linux không cần minix nữa để phiên dòch lại hệ điều hành của mình,
Linus đã đặt tên hệ điều hành của mình la Linux.
1994, phiên bản chính thức 1.0 được phát hành.
Linux là một hệ điều hành dạng UNIX chạy trên máy PC với
bộ điều khiển trung tâm (CPU) Intel 80386 trở lên, hay các bộ vi sử
lý trung tâm tương thích AMD, Cyrix. Linux ngày nay có thể chạy
trên máy Macintosh hoặc SUN Space. Linux thoả mãn chuẩn
POSIX.1.
Linux được viết toàn bộ từ con số không, tức là không sử dụng
một dòng lệnh nào của UNIX, tuy nhiên hoặt động của Linux hoàn
toàn dựa trên nguyên tắc điều hành UNIX. Vì vậy một người nắm
được Linux sẽ nắm được UNIX. Chú ý rằng giữa các UNIX sự khác
nhau cũng không kém gì giữa UNIX và Linux

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
9
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Linux là hệ điều hành phát hành miễn phí, phát triển trên
mạng Internet, tựa UNIX và được sử dụng trên máy tính cá nhân.
Linux đã phát triển nhanh chóng và trở lên phổ biến trong thời gian

ngắn. Nó nhanh chóng được nhiều người sử dụng vì một trong những
lý do không phải trả tiền bản quyền. Mọi người có thể dễ dàng
download từ Internet hay mua tại các hiệu bán CD.
Linux là hệ diều hành có hệnăng cao, trong tất cả các máy tính
có cấu hình cao nhất hay thấp nhất. Hệ điều hành này hỗ trợ các
máy tính sử dụng 32 cũng như 64 bit và rất nhiều phần mền khác
nhau.
Quá trình phát triển Linux được tăng tốc qua sự phát triển
chương trình GNU. Đó là một chương trình phát triển các UNIX có
khả năng chạy trên nhiều nền tảng khác nhau. Đến cuối năm 2001
phiên bản mới nhất của Linux kernel là 2.4.2-2 có khả năng điều
khiển các máy đa bộ vi sử lý và rẩ nhiều các tính năng khác.
BÀI 4. KIẾN TRÚC CỦA HỆ ĐIỀU HÀNH
LINUX

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
10
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH


1/ Hạt Nhân
Là trung tâm của điều khiển của hệ điều hành Linux, chứa các
mã điều khiển hoạt động toàn bộ hệ thống. Hạt nhân được phát
triển không ngừng, thường có hai phiên bản mới nhất, một phiên bản
dạng phát triển mới nhất và một bản ổn đònh nhất. Kerner được thiết
kế theo dạng modul, do vậy kích thước thật của kernel rất nhỏ.
Chúng chỉ tải những bộ phận cần thiết lên bộ nhớ, các bộ phận khác
sẽ được tải lên nếu cần thiết. Nhờ vậy so với hệ điều hành khác
Linux không sử dụng lãng phí bộ nhớ nhờ không tải mọi thứ lên mà
không cần quan tâm nó có sử dụng hay không.

Kernel được xem là trái tim của hệ điều hành Linux, ban đầu
phát triển cho các CPU Intel 80386. điểm mạnh của loại CPU này là
khả năng quản lý bộ nhớ. Kernel của Linux có thể truy xuất tới toàn
bộ tính năng phần cứng của máy. Yêu cầu của các trương trình cần
rất nhiều bộ nhớ, trong khi bộ nhớ hệ thống rất ít bộ nhớ, hệ điều
hành sử dụng không gian đã hoán đổi để lưu các trữ các dữ liệu xử

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
Người Dùng
Shell
ng
Dụng
TIỆN ÍCH
Kernel
Phần Cứng
11
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

lý của trương trình. Swap space cho phép ghi các trang bộ nhớ xuất
các vò trí giành sẵn trong đóa coi nó như là phần mở rộng của vùng
nhớ chính. Bên cạnh sử dụng swap space, Linux còn hỗ trợ những
đặc tính sau:
° bảo vệ vùng nhớ giữa các tiến trình, điều này không cho
phép một tiến trình làm tắt toàn bộ hệ thống.
° chỉ tải các chương trình khi cần thiết.
2.shell
Shell cung cấp tập lệnh cho người dùng thao tác với kernel để
thực hiện công việc. Shell đọc các lệnh từ người dùng và sử lý.
Ngoài ra shell cung cấp một số đặc tính khác như chuyển hướng xuất
nhập, ngôn ngữ lệnh để tạo các tập tin tương tự tập tin bat trong

DOS.
Có nhiều loại shell được sử dụng trong Linux. Điểm quan trọng
để phân biệt các shell với nhau là bộ lệnh của shell. Ví dụ, C shell
thì sử dụng các lệnh tương tự ngôn ngữ C, Bourne shell thì dùng các
ngôn ngữ lệnh khác.
Shell sử dụng chính trong Linux là GNU Bourne Again Shell.
Shell này là shell phát triển từ Bourne shell, là shell dùng chính
trong hệ thống UNIX với nhiều tính năng mới như : điều khiển các
tiến trình, các lệnh history, tên tập tin dài…
3. Các Tiện Ích
Các tiện ích được người dùng thường xuyên sử dụng. Nó được
dùng cho nhiều thứ như thao tác tập tin, đóa nén, sao lưu tập tin…tiện
ích trong Linux có thể là các lệnh thao tác hay trương trình giao
diện đồ họa. Hầu hết các tiện ích trong Linux là sản phẩm của
chương trình GNU. Linux có sẵn rất nhiều tiện ích như chương trình
biên dòch, trình gỡ lỗi, soạn văn bản… tiện ích có thể được sử dụng

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
12
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

bởi người dùng hoặc hệ thống, một số tiện ích được xem là chuẩn
trong hệ thống Linux như passwd, ls, ps, vi…
4. Các Trương Trình ng Dụng

.
Khác với các tiện ích, các ứng dụng như trong chương trình
word, hệ thống quản trò cơ sở giữ liệu… là các chương trình có độ
phức tạp lớn và được các nhà sản xuất viết ra.

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
13
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÀI 5. CÁC BẢN PHÁT HÀNH CỦA LINUX
Linux được phát hành bởi nhiều tổ chức khác nhau, mỗi tổ
chức như thể đều có một bộ chương trình kèm theo nhóm tập tin
nòng cốt của Linux. Mỗi bản phát hành Linux của các CD-ROM
đều dựa trên một phiên bản nòng cốt (kernel) nào đó. Ví dụ như
RedHat 6.2 dựa vào kernel 2.2.4. Với Red Hat, các kernel Linux
được chứa trong hệ thống Red Hat Package Management (RPMS) và
được cài đặt như là một phần của hệ thống này. Open Linux của
Casldera cũng như thế vì căc cứ trên bản phát hành Red Hat.
Bản phát hành HOWTO cũng cung cấp một danh sách chi tiết
của các bản Linux.
BÀI 6. LI ÍCH CỦA LINUX
Sử dụng Linux bạn sẽ có nhiều lợi điểm. Trong số những hệ
điều hành thông dụng nhất hiện nay, Linux là hệ điều hành miễn phí
được nhiều người sử dụng nhất hiện nay. Với PC IBM, Linux cũng
cung cấp một hệ thống đầy đủ chức năng multitasking và multiuser
lập sẵn tận dụng được sức mạnh sử lý của máy 386 cao hơn.
Đến với bạn, bản thân Linux cũng có sẵn toàn bộ nghi thức
mạng TCP/IP, giúp bạn dễ dàng kết nối Internet và gủi thư điện tử.
Linux cũng có Xfree86, một giao diện đồ hoạ GUI đầy đủ, căn cứ
trên hệ X Windows. Xfree86 là một ứng dụng của X Windows có thể
phát hành miễn phí chung với Linux . Xfree86 cung cấp cho bạn các
yếu tố GUI phổ biến ở một số nền GUI thương mại khác, chẳng hạn
như Windows hoặc OS/2.

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX

14
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Hiện nay những thứ kể trên đều có sẵn cho Linux vì cơ bản
không mất tiền mua. Có chăng bạn chỉ mất chi phí cho việc tải từ
Internet xuống hoặc trả cước phí bưa điện.
6.1 khả năng thích ứng của các hệ mở
khả năng thích ứng của hệ điều hành giúp bạn chuyển nó từ
một nền này sang nền khác mà vẫn hoạt động tốt. UNIX là hệ điều
hành có tính tương thích cao. Trước kia UNIX chỉ hoạt động trên một
nền duy nhất, đó là máy điện toán mini DEC PDP-7. hiện nay UNIX
có khả năng chạy bất cứ trên nền nào, từ máy tính xách tay cho đến
loại máy tính lớn dạng mainframe.
Nhờ thích ứng này, các máy tính điện toán chạy Linux trên
nền khác nhau có thể liên lạc với nhau một cách chính xác và hữu
hiệu với các nền khác. Những hệ này có thể hoạt động mà không
cần bổ xung thêm bất cứ giao diện thương mại đắt tiền nào, mà
thông thường bạn phải móc tiền túi ra mua sau khi mua những hệ
điều hành khác.
6.2 ng Dụng
Hiện nay Linux có hàng ngàn ứng dụng, bao gồm các chương
trình bảng biểu, cơ sở dữ liệu, sử lý văn bản, phát triển ứng dụng,
viết bằnng nhiều ngôn ngữ điện toán, chưa kể những phần mền viễn
thông trọn gói, ngoài ra Linux cũng có hàng loạt các trò chơi giai trí
trên nền văn bản hoặc đồ hoạ.
6 3 lợi ích cho giới chuyên nghiệp điện toán.
Đến với Linux, giới chuyên nghiệp sẽ có một loại công cụ phát
triển chương trình, bao gồn các bộ phiên dòch cho nhiều ngôn ngữ
lập trình, chẳng hạn như C, C++, Pascal… nếu bạn không thích sử
dụng những ngôn ngữ vừa kể, Linux sẵn sàn cung cấp cho bạn nhiều

dụng cụ như Flex và Bison để bạn xây dựng ngôn ngữ điện toán

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
15
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

riêng cho mình. Bạn cũng có thể dùng ngôn ngữ Pascal thong qua
FreePascal.
Linux cũng tạo cho bạn điều kiện cho bạn liên lạc với các hệ
văn phòng công ty bạn. Nếu bạn là quản trò viên mạng UNIX ,
Linux có thể giúp bạn làm việc tại nhà.
Hai ý niệm được mọi người đề cập nhiều nhất hiện nay là hệ
thống mở ( open system) và khả năng hoạt động liên thông
(interoperability), cả hai đều nói về khả năng của hệ điều hành có
thể liên lạc với nhau. Phần lớn các hệ mở đòi hỏi thoả tiêu chuẩn
tương thích POSIX ( giao tiếp hệ điều hành khả chuyển ), Linux đáp
ứng những yêu cầu ấy Linux được thiết kế thích ứng với mã nguồn
mở, để trong trường hợp công ty bạn đang chạy trương trình nào đó
của UNIX , bạn có thể làm cho Linux thích ứng nhanh chóng với hệ
ấy.
6.4.Hacker
Về cơ bản, Linux được xây dựng bởi các hacker. Mặc dù trong
xã hội hiện nay hacker hàm một ý tiêu cực, song nếu theo đònh nghóa
ban đầu thì hacker điện toán không phải là tội phạm. Bởi vì cơ bản,
động tác hacking nghóa là tìm hiểu rốt ráo những gì có bên trong một
hệ thống cho đến từng chi tiết một, và có khả năng sửa chữa nếu hệ
thống ấy bò hư hỏng. Đa số các hacker không xâm nhập hệ thống vì
tiền bạc hoặc trả thù ai đó. Mặc dù về sau này vẫn có một số người
vượt quá giới hạn đấy và bò tập thể hacker gọi là cracker. Giới
hacker điện toán bò xúc phạm khi mọi người xem họ như lũ cracker

phá hoại, mà xã hội gọi chung là hacker. Thực ra hiện nay những
hacker trắng (bạch đạo hacker) rất có công trong việc phát hiện các
lỗ hổng của các phần mền, giúp mọi người và chủ nhân của các
phần mền ấy cảnh giác trước sự tấn công của các hacker đen hay
các tội phạm tin học
Linux sẽ tạo cho bạn một cảm gíac thế nào là hacker và chúng
ta hy vọng từ đó bạn sẽ không trở thành cracker. Nơi đây có sẵn

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
16
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

một phiên bản UNIX hoạt động đầy đủ mọi chức năng mà bạn có
quyền ra vào thoải mái không giới hạn, một điều mà bạn hiếm gặp
ngoài đời thật, ngoài đời, phần lớn những người sử dụng UNIX được
cấp cho một account trên máy UNIX với quyền hạn thu hẹp, do đó
một uer ( người sử dụng bình thường) không thể sử dụng đầu đủ các
câu lệnh UNIX/ Linux .
BÀI 7. BẤT TIỆN CỦA LINUX
Có lẽ bất tiện lớn nhất khi sử dụng Linux chính là không có một
công ty nào chòu trách nhiệm phát triển hệ điều hành này. Nếu có
điều gì trục trặc hoặc vấn đề phát sinh, bạn sẽ không có một số điện
thoại miễn phí gọi cho bộ phận trợ giúp kỹ thuật. Tuy nhiên nếu suy
nghó thêm một chút, những số điện thoại như thế có bao giờ trợ gíup
bạn thực sự chưa? Biết bao nhiêu lần sau khi bạn gọi lại được chỉ
sang số khác, biết bao nhiêu lần bạn được yêu cầu đăng thắc mắc
của mình lên mạng để được giải đáp?
Với Linux, mặc dù không sẵn có một số điện thoại hay kỹ
thuật nào, song luôn sẵn hàng ngàn người sử dụng Linux thuộc về
các nhóm cộng đồng trên mạng để chia sẻ khó khăn của bạn

7.1 Thiếu Trợ Giúp Kỹ Thuật
Thiếu nguồn trợ giúp kỹ thuật là vấn đề không chỉ với Linux
mà với các ứng dụng Linux. Mặc dù hiện có nhiều chương trình
mang tính thương mại dành cho Linux, song đa phần lại là chương
trình miễn phí do một nhóm nhỏ biên soạn rồi xong đưa lên mạng
cho cả thế giới xài chung. Tất nhiên họ luôn nhắc bạn là họ không
chòu trách nhiệm nếu máy của bạn gặp sự cố sau khi cài đặt phần
mền miễn phí của họ.

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
17
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Dù sao thì cũng có nhiều nhà phát triển phần mền sẵn sàng trả
lời các câu hỏi. Và theo chúng tôi, điều này có hai mặt: nó có lợi
khi rèn luyện tính cẩn thận cho chúng ta trong việc cài đặt một phần
mền, và hại khi nó khiến chúng ta mất nhiều thời gian cho việc
kiểm tra sự an toàn của hệ thống
7.2 Các Vấn Đề Về Phần Cứng
Một điều bất tiện nữa là thực sự Linux không dễ cài đặt và rất
nhiều khi không tương thích với một vài phần cứng nào đó. Không
giống như việc sản xuất ra một trương trình mang tính thương mại,
với một nhóm chuyên gia làm chung với nhau trong nhiều tháng trời
nhằm xây dựng và thử nghiệm một phần mền để xem có thỏa một số
điều kiện và phần cứng nào đó hay không, các nhà phát triển Linux
là những người sống rải rác trên khắp hành tinh này. Do đó không
thể có một trương trình được bảo đảm chất lượng như thông lệ. Các
nhà phát triển vừa cảm thấy chương trình của họ dùng được là tung
ra. Hơn nữa các phận cứng mà Linux chấp nhận tuỳ thuộc vào loại
máy móc mà các nhà sản xuất phát triển và sử dụng soạn thảo đoạn

mã. Chính vì thế mà Linux không thể chạy trên tất cả mọi nền phần
cứng của PC hiện nay.
Nếu bạn có phần cứng thích hợp có lẽ bạn sẽ không gặp vấn
đề khi cài đặt và chạy Linux. Còn nếu bạn không có phần cứng cần
thiết… thì các nhà phát triển Linux hy vọng bạn sẽ tự thu xếp được.
Nói cho cùng thì Linux là một hệ thống dành cho dân hacker.
7.3. Không Thể Sử Dụng Các Phần Mền Hiệu Hành
Một bất tiện nữa là các ứng dụng bạn đang xài với những hệ
điều hành như DOS hoặc OS/2 sẽ không chạy với Linux. Những hệ
điều hành này có thể “ cùng chung sống” với Linux nhưng bạn
không thể chạy hai hệ điều hành cùng một lúc.
Bạn có thể cài đặt thêm một chương trình đặc biệt
“VMWARE” để giả lập một hay nhiều hệ điều hành khác nhau chạy

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
18
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

trên cùng một máy. Dó nhiên máy của bạn phải thỏa một cấu hình
thích hợp.
Hiện nay các tay hacker trên thế giới đang xây dựng những
trương trình chuyên dụng cho việc giả lập môi trường Windows, DOS
trên nền Linux.
Hiện nay có nhiều người đang soạn thảo những trương trình giả
lập Linux và có khả năng chạy DOS và các trương trình Windows.
Cũng như đang có dự án mang tên Executor tìm các chạy các chương
trình Macintosh với Linux. Trong tương lai gần, Linux có khả năng
chạy các ứng dụng Mac, DOS, và Windows.
Doanh nghiệp Caldera đã chuyển WABI của SUN sang Linux.
WABI cho phép ứng dụng Windown 3.1 chạy X với Linux. Caldera

bán sản phẩm vừa kể kèm với nhiều ứng dụng Linux, tuy nhiên
Caldera lại biến không phiên bản Red Hat để chạy các ứng dụng do
hãng bán ra. Caldera hiện đang thử chuyển một phiên bản DOS
mang tên DR DOS sang Linux .
Wine cũng được sử dụng như một môi trường Windows giả lập
để có thể chạy các ứng dụng Windows trong Linux.
Muốn cài đặt Linux bạn phải phân vùng lại ổ cứng máy tính,
mặc dù không phải lúc nào cũng nhất thiết như vậy. Bạn phải xoá
một phần ổ cứng chứa chương trình và dữ liệu có sẵn trong đó. Hiện
nay việc cài Linux mà không phân vùng lại ổ cứng đã được giải
quyết nhưng chạy vẫn còn chậm. Do đó khi dự đònh cài đặt Linux
bạn nên backup ổ cứng vài lần. Ổ cưng cũng cần phải còn đủ chỗ
cho cả Linux và những phần mềm khác, bạn phải quyết đònh cái nào
giữ lại và cái nào bỏ đi.
Bạn có nhiều lựa chọn để phân vùng lại ổ cứng. Chẳng hạn
bạn dành chỗ riêng cho DOS va Linux, hoặc bạn chạy chương trình
phân vùng ổ cứng mà không phải xoá các tập tin có sẵn. Tuy nhiên
rủi ro mất dữ liệu vẫn còn đó. Khi phân vùng lại ổ cứng, bạn kiểm

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
19
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

soát vùng đóa dành riên cho Linux hữu hiệu hơn, và Linux cũng
chạy tốt hơn.
Dung lượng đóa dành riêng cho Linux tuỳ vào việc bạn muốn
cài bao nhiêu ứng dụng. Bạn cần có ít nhất 300 MB trống trên ổ đóa
mà bạn muốn cài Linux đó là chưa kể tất cả các chương trình và dữ
liệu bạn muốn giữ lại từ hệ điều hành trước đó. Còn nếu ổ cứng của
bạn còn 3 GB thì quá tốt.

7.4 Thiếu Kinh Nghiệm
Điều bất tiện cuối cùng là bạn phải học cách quản lý Linux ,
không giống như các hệ điều hành khác UNIX và Linux cần phải
được quản lý. Người quản lý ở đây thường là quản trò viên hệ thống.
Công việc quản trò viên hệ thống thường là thêm bớt accout của các
user, đều đặn backup hệ thống cài đặt thêm phần mền mới, thiết lập
cấu hình hệ thống, và giải quyết các hỏng hóc. Tuy nhiên thông
thường, các hệ điều hành UNIX khá ổn đònh, bạn có thể cài một lần
để nó tự chạy, khả năng tự điều chỉnh của hệ UNIX dường như tốt
hơn hệ Windows khá nhiều ?
7.5. Khắc Phục Những Nhược Điểm
Vì từ lúc khởi thuỷ Linux là một hệ thống của hacker, và dân
hacker khoái mày mò sửa chữa các hỏng hóc của hệ thống, do đó có
thể sử dụng Linux lần đầu sẽ có cảm giác cô đơn trong cõi đời này.
Tuy nhiên hiện nay Linux càng phổ biến vì thế tài nguyên ngày
cành phong phú. Đa phần các phát hành Linux đều kèm theo hàng
ngàn trang tài liệu. Bạn dễ dàng tìm thấy những thông tin tương tự
tại thư mục/DOCS trên các CD- ROM.
Đừng quên bây giờ đã có nhiều tạp chí chuyên cho Linux, và
trên Internet luông có nguồn thông tin thích hợp, chưa kể đến đội
ngũ những người sử dụng Linux sẵn sàng giúp đỡ bạn.
7.6.Những Yếu Điểm Đang Dần Biến Mất

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
20
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Mặc dù chưa một lần khắc phục hết những bất tiện nói trên,
song chúng đang dầøn biến mất bởi vì nhiều công ty đang đầu tư cho
Linux và đưa ra nhiều giải pháp mới. Hai trong số những công ty đó

là đó là Red Hat và Caldera.
BAI 8: AI NẮM QUYỀN SỞI HỮU LINUX
IBM giữ bản quyền OS/2, trong khi MS-DOS và MS Windows
thuộc về Micrsoft. Vậy ai là người sở hữu Linux ? điều khẳng đònh
thứ nhất: Linux không phải là phần mền công cộng, bởi vì nhiều
thành tố của Linux đã được đăng ký tác quyền. Linus Torvalds giữ
tác quyền kernel cơ bản của Linux. Doanh nghiệp Red Hat là chủ
của phiên bản Rad Hat, và Patrick Volkerding giữ tác quyền bản
Slackware. Nhiều tiện ích của Linux thuộc tác quyền GPL. Thực tế
là Torvalds cùng nhiều người đóng góp cho Linux đã đặt công trình
của mình dưới sự bảo vệ GNU GPL.
Bản quyền ấy đôi khi được gọi dí dỏm là GNU Copyleft để
chơi lại chữ Copyright. Bản quyền này áp dụng cho mọ phần mền
nào sản xuất theo GNU và Free Sofware Foundation. Bản quyền cho
phép các lập trình viên tạo ra phần mền cho tất cả mọi người. Nét
cơ bản của GNU là mọi người đều có thể sử dụng phần mền đó, nếu
ai thích thì có thể chỉnh sưa theo nhu cầu riêng của mình. Điều quan
trọng là khi chỉnh sửa rồi không được giữ riêng bả chỉng sửa ấy mà
phải phổ biến rộng rãi cho người khác sử dụng và tiếp tục thay đổi
theo ý họ. Bản tác quyền GNU, còn gọi là GPL, cho phép tác giả
chương trình giữ tác quyền pháp lý, song tác giả để cho người khác
thao tác, thay đổi và bán chương trình mới được viết lại. Tuy nhiên
một khi đã bán đi chương trình rồi thì người bán không được cấm
người mua thay đổi chương trình cũ. Khi bán chương trình đi bạn phải

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
21
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

cung cấp mã nguồn. Đó là lý do tại sao Linux đến với bạn cùng toàn

bộ mã nguồn đầy đủ.
BÀI 9. KHÍA CẠNH THƯONG MẠI CỦA LINUX
Nhiều doanh nghiệp dùng Linux chạy Wed server cho mạng
Intranet của họ vì tính kinh tế của Linux, Linux cũng được dùng cho
nhiều ứng dụng mạng khác nhau, để lập cầu dẫn routing, và làm bức
tường lửa. Nhiều nhà cung cấp dòch vụ Internet dùng Linux làm hệ
điều hành chính
Nhiều chương trình mang tính thương mại cũng chạy Linux.
Một số cơ quan như NASA cũng dùng Linux để hiển thò ảnh, bao
gồm cả những hình ảnh hành tinh có độ phân giải cao hoặc những
hiệu ứng hình ảnh đặc biệt cho những phim nhu Titanic.
9.1 Các Chương Trình Thương Mại Từ Linux
Mặc dung Red Hat đã phân phối một trong những bản phát
hành phổ biến nhất của Linux , doanh nghiệp này cũng có các sản
phẩm thương mại, như bộ quản lý trọn gói được phát hành theo
phương thức GPL cho những bản phát hành khác.
Song song với những phiên bản GBL của Linux và RPM, Red
Hat cũng có một khung ứng dụng gọi là Applixware, bao gồm một
phần mền sử lý văn bản, một chương trình bảng biểu, một chương
trình đồ hoạ, dụng cụ thư tín, cùng với nhiều dụng cụ triển khai
khác. Red Hat cũng có một phiên bản thương mại để triển khai và
chạy X theo Linux. Do đó nếu bạn đặt mua, bạn sẽ nhận được thêm
các phần mềm công cụ đa dạng mà không phải mất tiền mua thêm
license như đối với MS Oficce,…

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
22
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

9.2. Các Chương Trình Thương Mại Từ Caldera

Thoạt tiên Caldera có những bản phát hành từ mạng, căn cứ
trên Red Hat dựa vào công nghệ Novell. Sản phẩm thế hệ của họ,
Caldera Open Linux Base, là một công nghệ điều hành giống như
UNIX với chi phí thấp, với Kernel Linux 2.0 và bản phát hành Open
Linux từ Caldera. Sản phẩm này bao gồm một giao diện đồ hoạ có
khả năng quản lý hệ thống các tài nguyên mạng chủ yếu. Open
Linux Base của Caldera là một cổng nối không chuyên dùng, bao
gồm tất cả các nghi thức, dòch vụ khách hàng, server và router. Open
Linux cũng có một X server thương mại từ MetroLink và một phiên
bản Linux đã đăng ký đầy đủ của Netscape Navigator.
Hiện nay Caldera tách riêng Open Linux thành hai phần khác
nhau: một chỉ dùng cho máy tính cá nhân một dùng cho máy chủ
Caldera cũng có bản Cỏel WordPerfrct cho Linux , cùng với bộ
ứng dụng văn phòng Internet. Nhiều chương trình thương mại tương
tự từ Caldera có trong CD Solution. Nếu muốn, bạn dùng Netscape
để xem qua trang đặt hàng.
Caldera cũng đứng bản quyền tương thích công nghệ WABI
của SonSof cho phép các end uer chạy các ứng dụng Windows trên
nền Linux.
BÀI 10. TỪ ĐÂY
Có thể nói Linux là hệ điều hành UNIX cho máy tính để bàn.
Mã nguồn và các phần mền miễn phí giúp Linux trở thành một trong
nhiều hệ điều hành chạy trên PC đang phát triển. Nếu như phải xét
đến chi phí cho việc mua bản quyền phần mềm cho đúng với pháp
luận hiện hành tại việt nam cũng như trên trương quốc tế, thì ta có
thể trông đợi ở Linux và các ứng dụng của nó như một cách cưu cho
việc giảm giá thành sản phẩm.

TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
23

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH


TÌM HIỂU VỀ HỆ ĐIỀU HÀNH LINUX
24