quá trình hình thành và phân tích đường lối kháng chiến chống mỹ cứu nước của đảng 9đ

Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
BỘ MÔN: ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM
~~~~~*****~~~~~
ĐỀ TÀI:
QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÂN TÍCH ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN
CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA ĐẢNG
~~~~~*****~~~~~
Hà Nội, 2012
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
I. Bối cảnh lịch sử của cuộc kháng chiến
1. Bối cảnh đất nước
a) Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ở miền Nam (1954-
1975) là sự tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đạo của
Đảng.
Tháng 7-1954, miền Bắc được giải phóng, nhưng miền Nam còn dưới ách
thống trị của đế quốc và bọn tay sai. Đế quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, cùng
bọn tay sai Ngô Đình Diệm tiếp tục thống trị nhân dân ta ở miền Nam, hai mâu
thuẫn cơ bản trên vẫn tồn tại và đất nước tạm thời bị chia cắt. Đúng như Đảng ta đã
khẳng định tại Đại hội lần thứ III (tháng 9-1960): “Cuộc đấu tranh cách mạng của
nhân dân miền Nam là sự tiếp tục các cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ, khởi nghĩa Ba tơ,
tổng khởi nghĩa tháng Tám và cuộc kháng chiến trường kỳ của nhân dân ta trong
điều kiện mới của lịch sử”.
b) Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra trong điều kiện đất nước bị
chia làm hai miền, phải tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau
dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (9-1960), xác định đường lối
cách mạng của nước ta:
- Một là, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc.
- Hai là, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bọn tay

sai, thực hiện thống nhất nước nhà, hoàn thành độc lập và dân chủ trong cả nước.
Hai nhiệm vụ chiến lược ấy có quan hệ mật thiết với nhau và có tác dụng thúc
đẩy lẫn nhau. Việc xác định đường lối cách mạng tiến hành đồng thời hai chiến
lược cách mạng khác nhau ở hai miền là nét độc đáo, chưa có tiền lệ trong lịch sử,
là thành công lớn của Đảng ta. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, tiến hành cách
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
mạng xã hội chủ nghĩa và là hậu phương lớn của cả nước, đã tạo cho cách mạng
miền Nam có điều kiện thuận lợi mới khác hẳn các thời kỳ lịch sử trước đây. Đó là
một nguyên nhân chủ yếu để cách mạng miền Nam đánh thắng đế quốc Mỹ và tay
sai.
Trên thực tế, việc tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau trên
hai miền Nam - Bắc chẳng những không mâu thuẫn, mà lại từng bước đưa cách
mạng hai miền cùng phát triển, cùng đi lên trong thế tương hỗ, thúc đẩy nhau phát
triển, tạo ra sức mạnh tổng hợp đánh thắng hoàn toàn đế quốc Mỹ xâm lược và chế
độ tay sai của chúng, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
2. Bối cảnh quốc tế.
Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới lúc này đang ở thời kỳ phát triển mạnh
mẽ, có tác động to lớn tới quá trình phát triển của thế giới. Hệ thống xã hội chủ
nghĩa thế giới nối liền từ châu Á sang châu Âu, không ngừng phát triển và củng cố
về mọi mặt. Nếu miền Bắc là hậu phương trực tiếp cho cách mạng miền Nam, thì
hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới lúc này nối liền với miền Bắc xã hội chủ nghĩa
của Việt Nam là hậu phương rộng lớn đáng tin cậy, một thuận lợi chưa bao giờ có
đối với cách mạng nước ta.
Cùng với sự lớn mạnh của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới, phong trào
giải phóng dân tộc cuồn cuộn dâng cao ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh, hệ
thống thuộc đia của chủ nghĩa đế quốc bị thu hẹp và đi vào quá trình tan rã. Cuộc
đấu tranh cho dân sinh, dân chủ và hoà bình ở các nước tư bản chủ nghĩa phát triển
rộng khắp và liên tục. So sánh lực lượng trên thế giới lúc đó ngày càng thay đổi có
lợi cho chủ nghĩa xã hội, cho lực lượng cách mạng. Chủ nghĩa đế quốc tiếp tục suy
yếu và khó khǎn. Cách mạng thế giới lúc này đang ở thế tiến công. Cách mạng Việt

Nam đã hoà được vào trào lưu chung của cách mạng thế giới.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Thời kỳ này cũng cần lưu ý rằng, tuy chủ nghĩa đế quốc đã suy yếu nhưng
chừng nào còn chủ nghĩa đế quốc thì vẫn còn miếng đất để xảy ra chiến tranh. Lực
lượng xâm lược gây chiến chủ yếu trên thế giới là đế quốc Mỹ. Nguy cơ chiến
tranh thế giới vẫn tồn tại. Nhân dân các nước đang đứng trước sự đe doạ hết sức
nghiêm trọng của một cuộc chiến tranh hạt nhân. Mặt khác, sự tàn sát và huỷ diệt
ghê gớm trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai và hậu quả của nó còn làm cho
nhiều người lo ngại và lẫn lộn giữa chiến tranh chính nghĩa và chiến tranh phi
nghĩa.
Khi nhân dân ta tiến hành kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên thế giới tồn
tại bốn mâu thuẫn chủ yếu: mâu thuẫn giữa hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới với
các lực lượng tư bản chủ nghĩa thế giới; mâu thuẫn giữa các nước đế quốc với
nhau; mâu thuẫn giữa các dân tộc đòi độc lập với các lực lượng đế quốc thực dân;
mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Đế quốc Mỹ xâm chiếmvà thiết
lập sự thống trị của chúng ở miền Nam nước ta đã làm nảy sinh và sâu sắc thêm cả
bốn mâu thuẫn trên ở miền Nam. Mỹ tuyên bố chiến tranh ở Việt Nam là chiến
tranh hệ tư tưởng, giữa hệ tư tưởng cộng sản với hệ tư tưởng "tự do" kiểu Mỹ. Đế
quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, độc chiếm miền Nam, đẩy dần các đế quốc châu
Âu ra khỏi Đông Nam Á, chèn ép quyền lợi của tư bản thực dân nhiều nước ở vùng
này, càng làm cho mâu thuẫn giữa Mỹ với các đế quốc khác thêm sâu sắc. Đế quốc
Mỹ cố xây dựng ở miền Nam một giai cấp tư sản mại bản làm tay sai cho chúng,
làm mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và tư bản ở miền Nam càng trở nên sâu
sắc. Để phục vụ chiến tranh của chúng ở miền Nam, đế quốc Mỹ bóc lột giai cấp
công nhân và nhân dân lao động Mỹ, bắt họ sang miền Nam làm bia đỡ đạn để bọn
tư bản Mỹ thu những món lợi kếch xù từ cuộc chiến tranh này. Mỹ còn lôi kéo các
nước tay sai đổ của đổ người vào cuộc chiến tranh của chúng ở miền Nam. Do vậy,
giai cấp công nhân, nhân dân lao động Mỹ và các nước chư hầu của Mỹ bị lôi cuốn
vào cuộc chiến tranh, ngày càng mâu thuẫn quyết liệt với tư bản Mỹ, với các nhà
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng

cầm quyền Mỹ và giai cấp tư bản các nước chư hầu Mỹ, làm rung chuyển hậu
phương của chúng.
Điều đó nói lên rằng, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta
là cuộc đụng đầu lịch sử mang tính thời đại sâu sắc
- Thuận lợi:
+ Hệ thống xã hội chủ nghĩa tiếp tục lớn mạnh cả về kinh tế, quân sự, khoa
học - kỹ thuật, nhất là Liên Xô.
+ Phong trào giải phóng dân tộc tiếp tục phát triển ở Châu Á, Châu Phi và
khu vực Mỹ Latinh.
+ Phong trào hòa bình, dân chủ lên cao ở các nước tư bản.
+ Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, làm căn cứ địa chung cho cả nước.
- Khó khăn:
+ Đế quốc Mỹ có tiềm lực kinh tế, quân sự hùng mạnh, âm mưu bá chủ thế
giới với các chiến lược toàn cầu phản cách mạng.
+ Thế giới bước vào thời kỳ chiến tranh lạnh, chạy đua vũ trang giữa 2 phe
xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa.
+ Xuất hiện sự bất đồng trong hệ thống xã hội chủ nghĩa, nhất là giữa Liên
Xô và Trung Quốc.
+ Đất nước ta bị chia làm 2 miền: kinh tế miền Bắc nghèo nàn, lạc hậu.
Miền Nam trở thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ. Đế quốc Mỹ trở thành kẻ thù trực
tiếp của nhân dân ta.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
II. Quá trình hình thành và phân tích nội dung của đường lối
1. Giai đoạn 1954 – 1964
- Tháng 9/1954, Bộ Chính trị ra Nghị quyết về tình hình mới, nhiệm vụ mới và
chính sách mới của Đảng.
- Hội nghị lần thứ 7 (3/1955) và Hội nghị lần thứ 8 (8/1955) của Trung Ương
Đảng nhận định: Muốn chống đế quốc Mỹ và tay sai, củng cố hòa bình, thực hiện
thống nhất, hoàn thành độc lập và dân chủ. Điều cốt lõi là phải ra sức củng cố miền
Bắc, đồng thời giữ vững và đẩy mạnh cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam.

- Tháng 12/1957, Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ 13 đã xác định đường lối
tiến hành đồng thời 2 chiến lược cách mạng:
+ Mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng của toàn Đảng, toàn dân ta hiện nay là:
củng cố miền Bắc, đưa miền Bắc tiến dần từng bước lên chủ nghĩa xã hội.
+ Tiếp tục đấu tranh để thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân
chủ bằng phương pháp hòa bình.
- Tháng 01/1959, Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ 15 họp bàn về cách mạng
miền Nam. Nghị quyết khẳng định lại 2 nhiệm vụ chiến lược của Cách mạng Việt
Nam: cách mạng XHCN ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở
miền Nam.
Nghị quyết 15 của Trung Ương Đảng ra đời, xác định rõ mục tiêu, phương pháp
cách mạng miền Nam, mối quan hệ chiến lược của cách mạng hai miền, giữa cách
mạng Việt Nam và cách mạng thế giới; phản ánh đúng nhu cầu của lịch sử, giải
quyết kịp thời yêu cầu phát triển của cách mạng miền Nam; định hướng và động
viên nhân dân miền Nam vùng lên trong phong trào Đồng khởi (1959 - 1960), xoay
chuyển tình thế cách mạng miền Nam, làm tan rã hàng loạt bộ máy của ngụy quyền
ở các thôn, xã.
Quá trình đề ra và chỉ đạo thực hiện những nghị quyết, chủ trương trên chính là
quá trình hình thành đường lối chiến lược chung cho cách mạng cả nước.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
-Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15 (1-1959) và Đại hội lần
thứ III của Đảng (9-1960) đã phân tích tính chất xã hội miền Nam và vạch ra
đường lối cách mạng miền Nam như sau:
Cuộc cách mạng miền Nam là cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Cuộc
cách mạng đó có:
Nhiệm vụ chung là đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Mĩ
xâm lược và gây chiến tranh, đánh đổ tập đoàn thống trị độc tài Ngô Đình Diệm,
tay sai của đế quốc Mỹ, thành lập một chính quyền liên hiệp dân tộc dân chủ ở
miền Nam, thực hiện độc lập dân tộc và các quyền tự do dân chủ, cải thiện đời
sống nhân dân, giữ vững hoà bình, thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc

lập và dân chủ, tích cực góp phần bảo vệ hoà bình ở Đông - Nam Á và thế giới.
Nhiệm vụ chiến lượclà tiến hành cách mạng XHCN ở miền Bắc, và giải phóng
miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc
và người cày có ruộng, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền
Nam, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình thống nhất, dân chủ và giàu mạnh.
Con đường phát triển cơ bản của cách mạng miền Nam là lấy sức mạnh của
quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu kết hợp với lực
lượng vũ trang để đánh đổ ách thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính
quyền cách mạng của nhân dân.
Phải thành lập một Mặt trận dân tộc dân chủ thật rộng rãi ở miền Nam, lấy liên
minh công nông làm cơ sở, cần có sách lược lợi dụng mâu thuẫn giữa các bộ phận
trong hàng ngũ kẻ thù, phân hoá và cô lập cao độ đế quốc Mĩ và bọn tay sai Ngô
Đình Diệm. Sử dụng kết hợp những hình thức đấu tranh hợp pháp, nửa hợp pháp
và không hợp pháp, phối hợp chặt chẽ phong trào ở đô thị với phong trào ở nông
thôn và vùng căn cứ. Cần kiên quyết giữ vững đường lối hoà bình, thống nhất nước
nhà. Song, vì đế quốc Mĩ là tên đế quốc hiếu chiến đầu sỏ, nên cuộc khởi nghĩa của
nhân dân miền Nam có thể chuyển thành cuộc đấu tranh vũ trang trường kỳ, thành
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
chiến tranh cách mạng. Lúc đó Đảng ta nhận định rằng, kẻ địch cũng có thể liều
lĩnh mở rộng chiến tranh xâm lược ra miền Bắc, nên trong khi lãnh đạo, Đảng phải
chuẩn bị chu đáo và chủ động đối phó, kiên quyết đánh bại chúng, hoàn thành độc
lập và thống nhất Tổ quốc.
Củng cố, xây dựng Đảng bộ miền Nam thật vững mạnh, không ngừng nâng cao
năng lực lãnh đạo của các cấp đảng bộ đối với sự nghiệp cách mạng miền Nam,
bảo đảm sự đoàn kết nhất trí trong Đảng, nắm vững phương châm hoạt động bí
mật, tăng cường mối quan hệ khăng khít giữa Đảng và quần chúng.
Đường lối cách mạng do Hội nghị lần thứ 15 Ban chấp hành trung ương và đại
hội lần thứ III của Đảng đề ra là căn cứ để Đảng lãnh đạo, chỉ đạo thắng lợi cuộc
kháng chiến chống Mĩ, cứu nước, giải phóng miền Nam, hoàn thành cuộc cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất tổ quốc, tạo điều kiện để

đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
- Ý nghĩa đường lối:
+ Đường lối đó thể hiện tư tưởng chiến lược của Đảng: giương cao ngọn cờ độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vừa phù hợp với miền Bắc vừa phù hợp với miền
Nam, vừa phù hợp với cả nước Việt Nam và phù hợp với tình hình quốc tế.
+ Đường lối chung của cách mạng Việt Nam đã thể hiện tinh thần độc lập, tự
chủ và sáng tạo của Đảng trong việc giải quyết những vấn đề không có tiền lệ
trong lịch sử, vừa đúng với thực tiễn Việt Nam vừa phù hợp với lợi ích của nhân
loại và xu thế của thời đại.
+ Đường lối chiến lược chung cho cả nước và đường lối cách mạng ở mỗi miền
là cơ sở để Đảng chỉ đạo quan dân ta phấn đấu giành được những thành tựu to lớn
trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thắng lợi chống các
chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ và tay sai ở miền Nam.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
2. Giai đoạn 1965 – 1975
Khi đế quốc Mỹ tiến hành chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" ở miền Nam, các
hội nghị của Bộ Chính trị đầu năm 1961 và đầu năm 1962 đã nêu chủ trương giữ
vững và phát triển thế tiến công mà ta đã giành được sau cuộc "đồng khởi" năm
1960, đưa cách mạng miền Nam từ khởi nghĩa từng phần phát triển thành chiến
tranh cách mạng trên quy mô toàn miền. Bộ Chính trị chủ trương kết hợp khởi
nghĩa của quần chúng với chiến tranh cách mạng, giữ vững và đẩy mạnh đấu tranh
chính trị, đồng thời phát triển đấu tranh vũ trang nhanh lên một bước mới, ngang
tầm với đấu tranh chính trị.
Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ chín (tháng 11 - 1963), ngoài việc xác định
đúng đắn quan điểm quốc tế, hướng hoạt động đối ngoại vào việc kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để đánh Mỹ và thắng Mỹ, còn quyết định
nhiều vấn đề quan trọng về cách mạng miền Nam. Hội nghị tiếp tục khẳng định
đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang đi đôi, cả hai đều có vai trò quyết định cơ
bản, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu mới của đấu tranh vũ trang. Đối với miền Bắc,
Hội nghị tiếp tục xác định trách nhiệm là căn cứ địa, hậu phương đối với cách

mạng miền Nam, đồng thời nâng cao cảnh giác, triển khai mọi mặt sẵn sàng đối
phó với âm mưu đánh phá của địch.
Trước hành động gây "Chiến tranh cục bộ" ở miền Nam, tiến hành chiến tranh
phá hoại ra miền Bắc của đế quốc Mỹ, Hội nghị Trung ương lần thứ 11 (tháng 3 -
1965) và lần thứ 12 (tháng 12 - 1965) đã tập trung đánh giá tình hình và đề ra
đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trên cả nước.
- Về nhận định tình hình và chủ trương chiến lược: Trung ương Đảng cho
rằng cuộc “Chiến tranh cục bộ” mà Mỹ đang tiến hành ở miền Nam vẫn là một
cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới, buộc phải thực thi trong thế thua, thế thất
bại và bị động cho nên nó chứa đựng nhiều mâu thuẫn về chiến tranh. Do đó,
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Trung ương Đảng quyết định phát động cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
trong toàn quốc
- Quyết tâm và mục tiêu chiến lược: Nêu cao khẩu hiệu “Quyết tâm đánh
thắng giặc Mỹ xâm lược”, “kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế
quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào để bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam,
hoàn thành cách mạng dân tộc dan chủ nhân dân trong cả nước, tiến tới thực hiện
hòa bình thống nhất nước nhà”
- Phương châm chỉ đạo chiến lược: Tiếp tục và đẩy mạnh cuộc chiến tranh
chống chiến tranh cục bộ của Mỹ, thực hiện kháng chiến lâu dài, tập trung lực
lượng của cả hai miền để mở những cuộc tiến công lớn, tranh thủ thời cơ giành
thắng lợi quyết định trong thời gian tương đối ngắn nhất trên chiến trường miền
Nam
- Tư tưởng chỉ đạo và phương châm đấu tranh ở miền Nam: Giữ vững và
phát triển thế tiến công, kiên quyết tiến công và liên tục tiến công
- Tư tưởng chỉ đạo đối với miền Bắc: Chuyển hướng xây dựng kinh tế, bảo
đảm tiếp tục xây dựng miền Bắc vững mạnh về kinh tế, quốc phòng trong điều
kiện có chiến tranh,tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ để bảo vệ
vững chắc miến Bắc xã hội chủ nghĩa,chi viện sức người, sức của cho cuộc chiến
tranh giải phóng miền Nam, đồng thời tích cực chuẩn bị đề phòng để đánh bại địch

trong trường hợp chúng liều lĩnh mở rộng “Chiến tranh cục bộ” ra cả nước
- Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa cuộc chiến đấu ở hai miền: Trong cuộc
chiến tranh chống Mỹ, miền Nam là tiền tuyến lớn, miền Bắc là hậu phương
lớn.Do đó, phải đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền Bắc về
moi mặt nhằm bảo đảm chi viện đắc lực cho miền Nam càng đánh càng mạnh
* Mở rộng “Chuyển hướng tư tưởng”:
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Làm cho toàn Đảng, toàn dân hiểu rõ những vấn đề sau:
- Sự chuyển biến của tình hình, miền Bắc không còn ở trong thời kỳ xây
dựng hoà bình nữa, mà đã bắt đầu ở vào thời chiến.
- So sánh lực lượng giữa ta và địch. Nhấn mạnh những thuận lợi của ta và
thất bại nghiêm trọng của Mỹ, cho nên ta nhất định sẽ thắng, Mỹ nhất định sẽ thất
bại hoàn toàn.
- Giải phóng miền Nam là trách nhiệm chung của nhân dân cả nước và cả
nước đều phải tham gia đánh giặc. Cần phải xác định rõ “Miền Bắc dù có bị ném
bom bắn phá đến đâu cũng phải vào giải phóng miền Nam mà không chút nao
núng, nâng cao chí khí căm thù và quyết tâm thắng địch”. Phải đẩy mạnh phong
trào “ba sẵn sàng” với nội dung và yêu cầu mới. Cần phải xây dựng tác phong tích
cực, khẩn trương của thời chiến.
Phải ra sức xây dựng tư tưởng phấn khởi và tin tưởng, quyết chiến quyết
thắng đế quốc Mỹ và tay sai, tư tưởng sẵn sàng chiến đấu và công tác ở bất cứ nơi
nào theo tiếng gọi của Đảng và của Tổ quốc; tư tưởng sẵn sàng đánh bại bất cứ loại
chiến tranh nào của địch, sẵn sàng khắc phục mọi khó khăn gian khổ, sẵn sàng
chiến đấu lâu dài chống Mỹ với tinh thần tự lực cánh sinh cao; chống tư tưởng sợ
Mỹ, đánh giá địch quá cao, hoặc chủ quan khinh địch; tư tưởng hoang mang, dao
động, cầu an; tư tưởng muốn đàm phán khi chưa có điều kiện có lợi, muốn kết thúc
chiến tranh với bất cứ giá nào; tư tưởng ỷ lại vào sự giúp đỡ của nước ngoài và
không tin vào sức mình.
Như vậy, “chuyển hướng tư tưởng” ở đây có thể hiểu một cách ngắn gọn là:
chuyển từ nội dung và phương pháp tư tưởng ở thời bình sang nội dung và phương

pháp tư tưởng ở thời chiến, trong đó bao gồm những nội dung cụ thể là:
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
- Đế quốc Mỹ dù có mạnh đến mấy chúng ta cũng nhất định thắng.
- Miền Bắc dù có bị bắn phá đến đâu cũng phải quyết tâm cùng miền Nam
đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.
Như vậy, chủ trương “chuyển hướng tư tưởng” ở miền Bắc được Đảng ta
xác định từ Hội nghị Trung Ương lần thứ 11 (3-1965) và tiếp tục được khẳng định,
bổ sung, cụ thể hoá ở Hội nghị Trung Ương lần thứ 12 (12-1965) cùng các chỉ thị,
nghị quyết sau đó của Trung Ương về công tác tư tưởng. Đó là một chủ trương
đúng đắn và có ý nghĩa to lớn trong việc chỉ đạo công tác tuyên truyền, cổ động
của Đảng ở miền Bắc thời gian này. Từ chủ trương này, những vấn đề căn bản nhất
của công tác tư tưởng nói chung, công tác tuyên truyền, cổ động nói riêng được
xác định kịp thời và chính xác. Nhờ đó, công tác tuyên truyền, cổ động chính trị
của Đảng ở miền Bắc được triển khai mạnh mẽ, rầm rộ và liên tục trong suốt
những năm ác liệt nhất của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, góp phần to lớn
vào việc động viên, cổ vũ tinh thần chiến đấu và sản xuất của nhân dân miền Bắc,
biến sức mạnh tinh thần đó thành sức mạnh vật chất vượt qua mọi gian nan, thử
thách, giành thắng lợi cuối cùng trong cuộc chiến đấu không cân sức giữa dân tộc
ta và đế quốc Mỹ. Chuyển hướng tư tưởng của Đảng ở miền Bắc những năm 65-75
là một bài học vô cùng quý giá.
Ý nghĩa của đường lối:
- Thể hiện quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, tinh thần cách mạng tiến công,
tinh thần độc lập tự chủ, sự kiên trì mục tiêu giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ
quốc, phản ánh đúng đắn ý chí, nguyện vọng chung của toàn Đảng, toàn quân và
toàn dân ta
- Thể hiện tư tưởng nắm vững, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, tiếp tục tiến hành đồng thời và kết hợp chặt chẽ hai chiến lược cách
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
mạng trong hoàn cảnh cả nước có chiến tranh ở mức độ khác nhau, phù hợp với
thực tế đất nước và bối cảnh quốc tế

Đó là đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức
mình là chính được phát triển trong hoàn cảnh mới, tạo nên sức mạnh mới để dân
tộc ta đủ sức đánh thắng giặc Mỹ xâm lược
III. Kết quả, ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm
1. Kết quả và ý nghĩa lịch sử
a) Kết quả
Ở miền Bắc, Một chế độ xã hội mới, chế độ xã hội chủ nghĩa bước đầu được
hình thành.Văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục không những được duy trì mà còn có sự
phát triển mạnh. Sản xuất nông nghiệp phát triển, công nghiệp địa phương được
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
tăng cường. Quân dân miền Bắc đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc
Mỹ.
Ở miền Nam, Trong giai đoạn 1954 – 1960, đánh bại chiến lược chiến tranh
đơn phương của Mỹ - ngụy, đưa cách mạng từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến
công. Trong giai đoạn 1961 – 1965, giữ vững và phát triển thế tiến công, đánh bại
chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ. Giai đoạn 1965 – 1968, đánh bại chiến
lược chiến tranh cục bộ của Mỹ và chư hầu, buộc Mỹ phải xuống thang chiến
tranh, chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ta tại Paris. Giai đoạn 1969 – 1975
đánh bại chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ và tay sai mà đỉnh cao là
Đại thắng mùa xuân 1975 với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đập tan toàn bộ
chính quyền địch, buộc chúng phải tuyên bố đầu hàng không điều kiện, giải phóng
hoàn toàn miền Nam.
b) Ý nghĩa lịch sử
Ý nghĩa lịch sử đối với nước ta:
- Kết thúc thắng lợi 21 năm chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược (tính từ
năm 1954), 30 năm chiến tranh cách mạng (tính từ 1945), 115 năm chống đế quốc
thực dân phương Tây (tính từ 1858), quét sạch quân xâm lược ra khỏi bờ cõi, giải
phóng miền Nam; đưa lại độc lập, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ cho đất nước.
- Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ trên phạm vi cả nước. Mở ra
kỷ nguyên mới cho dân tộc ta, kỷ nguyên cả nước hòa bình, thống nhất, cùng

chung một nhiệm vụ chiến lược là đi lên chủ nghĩa xã hội.
- Tăng thêm sức mạnh vật chất, tinh thần, thế và lực cho cách mạng và dân
tộc Việt Nam, để lại niềm tự hào sâu sắc và những kinh nghiệm quý báu cho sự
nghiệp dựng nước và giữ nước giai đoạn sau.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
- Góp phần quan trọng vào việc nâng cao uy tín của Đảng và dân tộc Việt
Nam trên trường quốc tế.
Ý nghĩa đối với cách mạng thế giới:
- Đập tan cuộc phản kích lớn nhất của chủ nghĩa đế quốc vào chủ nghĩa xã
hội và cách mạng thế giới kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, bảo vệ vững
chắc tiền đồn phía Đông Nam Á của chủ nghĩa xã hội.
- Làm phá sản các chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, gây tổn
thất to lớn và tác động sâu sắc đến nội tình nước Mỹ trước mắt và lâu dài.
- Góp phần làm suy yếu chủ nghĩa đế quốc, phá vỡ một phòng tuyến quan
trọng của chúng ở khu vưc Đông Nam Á, mở ra sự sụp đổ không thể tránh khỏi
của chủ nghĩa thực dân mới, cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh vì mục tiêu đôc
lập dân tộc, dân chủ, tự do và hòa bình phát triển của nhân dân thế giới
2. Nguyên nhân thắng lợi và những bài học kinh nghiệm trong cuộc
kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
a) Nguyên nhân thắng lợi
Nguyên nhân thứ nhất: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam
là nhân tố quyết định hàng đầu bảo đảm thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Nguyên nhân thứ hai: Nhân dân và các lực lượng vũ trang nhân dân đã phát
huy truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, một lòng đi theo
Đảng, đi theo Bác Hồ, chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, bền bỉ, lao động quên
mình vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì CNXH và vì quyền con người.
Nguyên nhân thứ ba: Cả nước đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, trên
dưới một lòng, triệu người như một, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.
Nguyên nhân thứ tư: Kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời
đại, tạo thành sức mạnh tổng hợp đánh Mỹ và thắng Mỹ.

Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Nguyên nhân thứ năm: Đoàn kết, liên minh chiến đấu với nhân dân Lào và
nhân dân Campuchia; đoàn kết quốc tế.
b) Những bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chồng Mỹ cứu nước
Một là,kiên định quyết tâm quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược.
Quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược là quyết tâm lớn của Đảng, cũng là
quyết tâm của toàn quân, toàn dân, của cả nước Việt nam. Đó là một quyết tâm vĩ
đại được khẳng định từ đầu và luôn luôn kiên định trong suốt cuộc kháng chiến
chống Mỹ.
Hai là, đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đúng đắn, sáng tạo, độc
lập, tự chủ.
Đại hội lần thứ IV của Đảng đã khẳng định: “Thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp
chốngMỹ, cứu nước của nhân dân ta trước hết là thắng lợi của đường lối chính trị,
đường lối quân sự độc lập, tự chủ đúng đắn và sáng tạo của Đảng ta”. Đường lối
đó được thể hiện trong một loạt chủ trương mang tính hệ thống, kết hợp những vấn
đề về nguyên tắc, chiến lược với những vấn đề về sách lược và phương pháp, hình
thành một giải pháp tối ưu đưa cách mạng và kháng chiến tiến lên một cách vững
chắc, từ giai đoạn mở đầu đến giai đoạn kết thúc. Nó tạo nên sức chiến đấu to lớn
của cả nước, của toàn dân tộc, đồng thời tranh thủ được sự ủng hộ, giúp đỡ sâu
rộng và mạnh mẽ nhất của thế giới trong điều kiện quốc tế rất phức tạp, bảo đảm
cho quân và dân ta đánh thắng từng bước, tiến lên đánh thắng hoàn toàn cuộc chiến
tranh xâm lược của đế quốc Mỹ.
Thắng lợi của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước là thắng lợi của chiến lược
giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tiến hành cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam và cách mạng XHCN ở miền Bắc, kết hợp chặt
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
chẽ hai nhiệm vụ đó với nhau nhằm thực hiện một mục tiêu chung: Hoàn thành
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thực hiện thống nhất Tổ quốc,
đưa cả nước tiến lên XHCN.
Đường lối đó chỉ ra phương hướng giải quyết đúng đắn các mối quan hệ

giữa dân tộc và giai cấp, giữa chống đế quốc và phong kiến, giữa nhiệm vụ giải
phóng đất nước với xây dựng đất nước, giữa cách mạng nước ta với cách mạng thế
giới, giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế.
Ba là, nghệ thuật tiến hành chiến tranh nhân dân sáng tạo
Đó là nghệ thuật động viên, tổ chức toàn dân, cả nước tiến hành chiến tranh
với hai lực lượng quân sự và chính trị, hai hình thức đấu tranh vũ trang và đấu
tranh chính trị, chiến tranh cách mạng và khởi nghĩa của quần chúng, tiến công và
nổi dậy, nổi dậy và tiến công trong đó đòn tiến công quân sự có ý nghĩa quyết định,
làm chủ để tiêu diệt địch, tiêu diệt địch để làm chủ.
Đó là xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, một thế trận rất hiểm hóc,
ngày càng hoàn chỉnh và vững chắc. Thế trận đó được xây dựng bằng lực lượng
chính trị và lực lượng vũ trang nhân dân trên ba vùng chiến lược (đồng bằng, rừng
núi và đô thị), kết hợp chặt chẽ để tiến công địch, tạo nên thế trận liên hoàn trên
toàn miền Nam, nối liền với miền Bắc, cùng với hai nước anh em Lào và
Campuchia dựng lên thế trận liên hoàn giữa 3 nước.
Đó là nghệ thuật tiến công kiên quyết, tích cực, chủ động, cơ động, linh
hoạt, kết hợp chặt chẽ ba mặt trận: đấu tranh quân sự, chính trị và ngoại giao với
hình thức phong phú đa dạng. Kết hợp chiến đấu với sản xuất và không ngừng ổn
định đời sống nhân dân trong chiến tranh.
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Bốn là, tổ chức lực lượng cả nước đánh giặc.
Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, công tác tổ chức đã được triển khai
với quy mô rộng lớn chưa từng có trong lịch sử chiến tranh nước ta. Đó là công tác
xây dựng, phát triển lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, đó còn là hình thức và
phương thức xây dựng các tổ chức Đảng, chính quyền, quần chúng ở cả hai miền
Nam, Bắc; tổ chức hậu phương lớn, tổ chức các căn cứ kháng chiến tại chỗ ở miền
Nam; tổ chức chiến trường…
Năm là, xây dựng căn cứ địa cách mạng, hậu phương kháng chiến vững
chắc, phát huy vai trò của hậu phương lớn và hậu phương tại chỗ.
Đảng ta sớm xác định miền Bắc là nền tảng cho lực lượng cách mạng cả

nước, xây dựng miền Bắc tiến lên CNXH là xây dựng căn cứ địa cách mạng cho cả
nước.
Đảng ta còn chăm lo xây dựng và mở rộng những vùng căn cứ, vùng giải
phóng ngay tại chiến trường làm hậu phương tại chỗ.
Chú trọng xây dựng tuyến đường giao thông, vận chuyển chiến lược thông
suốt, chi viện từ hậu phương lớn miền Bắc vào tiền tuyến lớn miền Nam cũng như
đường vận chuyển chiến lược giữa Việt Nam, Lào, Campuchia. Tuyến vận tải 559
– đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh là biểu tượng ý chí và nghị lực lớn lao
của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”.
Sáu là, phát huy sức mạnh đoàn kết chiến đấu của ba dân tộc Việt Nam, Lào,
Campuchia để cùng nhau đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược.
Bảy là, đoàn kết quốc tế, phát huy sức mạnh của thời đại gắn với sức mạnh
dân tộc
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
Tám là, bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người
Đảng ta đặt trọng tâm trước hết vào việc xây dựng nhân tố chính trị tinh thần
cho con người; xác định lập trường kiên quyết kháng chiến, quyết tâm đánh giặc
Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn. Từ đó, động viên được ý chí chiến đấu, năng lực sáng
tạo và nỗ lực phi thường của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân làm nên chiến thắng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam, NXB Chính
trị Quốc gia (2009)
2. Website:
3. Báo điện tử: Đảng Cộng Sản Việt Nam (dangcongsan.vn)
4. Giáo trình Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (hỏi đáp), Nhà xuất bản Chính
trị Quốc gia (1996).
Quá trình hình thành và phân tích đường lối chống Mỹ của Đảng
5. Lịch sử Kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954-1975 (Tập 1, 2 , 3, 4), NXB
Chính trị Quốc gia (Bản online)
6. Website:www.lichsuvietnam.vn

7. Website: tailieuphothong.blogspot.com
8. Cùng một số tài liệu khác.
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN!