giải pháp kinh tế - kỹ thuật nhằm phát triển sản xuất đậu tương rau tại tỉnh an giang

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I
----------

----------

ð NG ðÌNH ð M

GI I PHÁP KINH T - K THU T NH M PHÁT TRI N
S N XU T ð U TƯƠNG RAU T I T NH AN GIANG

LU N VĂN TH C SĨ KINH T

Chuyên ngành: KINH T NÔNG NGHI P
Mã s

: 60.31.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. MAI THANH CÚC

HÀ N I - 2010


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đây là cơng trình nghiên c u c a riêng tôi, các s li u và k t
qu nghiên c u trong lu n văn này là trung th c và chưa h ñư c s d ng trong
b t kỳ m t h c v nghiên c u nào.
Tơi xin cam đoan r ng các thơng tin trích d n trong lu n văn này ñ u ñã
ñư c ch rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày

tháng

năm 2010

Tác gi

ð ng ðình ð m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... i


L I C M ƠN
Trong quá trình h c t p, nghiên c u và hoàn thành lu n văn này, tơi đã nh n
đư c s quan tâm giúp đ nhi t tình c a các th y cơ giáo, cơ quan và cá nhân.
Nhân d p này tôi xin g i l i c m ơn ñ n các th y, cơ giáo Vi n đào t o
sau ñ i h c, Khoa Kinh t và Phát tri n nông thôn, Các Th y Cô B môn Phát
tri n nông thôn Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i đã t n tình giúp đ tơi
trong q trình h c t p, nghiên c u và hồn thành lu n văn này.
Tơi xin trân tr ng c m ơn UBND huy n Ch M i và huy n Châu Phú,
phịng nơng nghiêp và phát tri n nơng thơn, phịng th ng kê UBND các xã H i
An và th tr n Cái D u ñã giúp ñ và t o ñi u ki n thu n l i đ tơi hồn thành
lu n văn.
Tơi xin bày t lòng bi t ơn sâu s c ñ n Th y giáo Phó giáo sư- Ti n s
Mai Thanh Cúc đã t n tình ch d n và giúp đ tơi hồn thành lu n văn.
Tơi xin g i l i c m ơn sâu s c ñ n các ñ ng nghi p t i B môn nghiên
c u kinh t th trư ng - Vi n nghiên c u rau qu , bè b n và gia đình đã t o m i
đi u ki n thu n l i ñ giúp ñ , ñ ng viên cho tơi trong q trình th c hi n và
hoàn thành lu n văn.
M t l n n a tôi xin chân thành c m ơn t t c nh ng giúp ñ c a các t p

th và cá nhân đã dành cho tơi.
Hà N i, ngày

tháng

năm 2010

Tác gi

ð ng ðình ð m

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... ii


M CL C
1. M ð U ....................................................................................................... 1
1.1 Tính c p thi t c a ñ tài nghiên c u ............................................................. 1
1.2 M c tiêu nghiên c u c a ñ tài ..................................................................... 2
1.2.1 M c tiêu chung.......................................................................................... 2
1.2.2 M c tiêu c th .......................................................................................... 2
1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài................................................ 3
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u ................................................................................ 3
1.3.2 Ph m vi nghiên c u ................................................................................... 3
2. CƠ S LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI....................................... 4
2.1 Cơ s lý lu n ................................................................................................ 4
2.1.1 M t s khái ni m cơ b n v phát tri n s n xu t ......................................... 4
2.1.2 M t s khái ni m, quan ñi m v phát tri n s n xu t ñ u tương rau............ 7
2.1.3 M t s ñ c ñi m cơ b n v ñ u tương rau................................................. 8
2.1.3.1 ð c ñi m kinh t k thu t c a ñ u tương rau .......................................... 8
2.1.4 Nh ng y u t

nh hư ng ñ n phát tri n ñ u tương rau ............................ 11

2.2 Cơ s th c ti n ........................................................................................... 13
2.2.1 Phát tri n s n xu t ñ u tương rau trên th gi i ......................................... 13
2.2.2 Phát tri n s n xu t ñ u tương rau c a Vi t Nam ...................................... 19
3. ð C ðI M ð A BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U.................... 23
3.1. ð c ñi m ñ a bàn nghiên c u..................................................................... 23
3.1.1. ði u ki n t nhiên .................................................................................. 23
3.2 Phương pháp nghiên c u ............................................................................ 31
3.2.1 Phương pháp thu th p và x lý thông tin ................................................. 31
3.2.2 Phương pháp phân tích ............................................................................ 33
3.3 H th ng các ch tiêu nghiên c u................................................................ 35
3.3.1 Nhóm ch tiêu ph n ánh v m c ñ c a hi n tư ng ................................. 35
3.3.2. Nhóm ch tiêu ph n ánh v bi n ñ ng c a hi n tư ng............................. 35
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... iii


3.3.3 Nhóm ch tiêu ph n ánh k t qu và hi u qu kinh t ................................ 35
4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N............................................. 37
4.1 Th c tr ng v phát tri n s n xu t đ u tương rau ......................................... 37
4.1.1 Quy mơ di n tích, năng su t, s n lư ng ñ u tương rau t i An Giang....... 37
4.1.2 Mùa v s n xu t ñ u tương rau................................................................ 41
4.1.3 Th c tr ng cung ng gi ng, cơ c u gi ng ñ u tương rau t i An Giang .... 41
4.1.4 Th c tr ng tiêu th ñ u tương rau t i An Giang....................................... 42
4.1.5 K t qu và hi u qu kinh t s n xu t ñ u tương rau t i An Giang ............ 44
4.1.6 ðánh giá ti m năng phát tri n s n xu t ñ u tương rau t i An Giang ........ 49
4.2 Các y u t

nh hư ng ñ n phát tri n s n xu t ñ u tương rau t i An Giang............ 51

4.2.1 Ti m năng m r ng di n tích ................................................................... 51
4.2.2 Y u t t o năng su t ................................................................................ 53
4.2.3 Phương th c t ch c s n xu t, quy mô s n xu t ...................................... 58
4.2.4 Thu ho ch, sơ ch s n ph m .................................................................... 62
4.2.5 Tiêu th s n ph m ................................................................................... 64
4.4 M t s gi i pháp kinh t - k thu t nh m phát tri n s n xu t ñ u tương rau
t i An Giang ..................................................................................................... 66
4.4.1 Căn c

và phương hư ng ñ xu t ........................................................... 66

4.4.2 Các gi i pháp kinh t - k thu t ............................................................... 68
5. K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................... 83
5.1 K t lu n...................................................................................................... 83
5.2 Khuy n ngh ............................................................................................... 84
5.2.1 V i các c p chính quy n đ a phương ....................................................... 84
5.2.2. ð i v i các h s n xu t........................................................................... 84
5.2.3 ð i v i nhà máy ch bi n ........................................................................ 84

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... iv


DANH M C B NG
B ng 2.1. S n lư ng ñ u tuơng rau c a các nư c trên th gi i ......................... 14
B ng 2.2 Di n tích, năng su t, s n lư ng và bn bán ñ u tương rau

Nh t

năm 2003.......................................................................................................... 15

B ng 2.3. T l s n ph m ñ u tương rau tiêu dùng n i ñ a và xu t kh u ......... 20
B ng 2.4 Kh i lư ng ñ u tương rau c p đơng xu t kh u .................................. 21
t i các th trư ng .............................................................................................. 21
B ng 3.1 Tình hình s d ng đ t c a T nh An Giang qua các năm .................... 28
B ng 3.2 Giá tr s n xu t nông nghi p phân theo ngành ................................... 30
B ng 3.3 Giá tr s n xu t ngành tr ng tr t ........................................................ 30
B ng 3.4 S m u ñi u tra.................................................................................. 33
B ng 4.1 Bi n đ ng di n tích tr ng ñ u tương rau năm 2005 - 2009 ............... 37
B ng 4.2 S li u tình hình di n tích, năng su t ñ u tương rau năm 2008 và 2009 ....... 38
B ng 4.3 Tình hình di n tích, năng su t, s n lư ng ñ u tương rau

Châu Phú và

Ch M i giai ño n 2007 – 2009 ....................................................................... 40
B ng 4.4 Mùa v s n xu t ðTR t i An Giang .................................................. 41
B ng 4.5 Cơ c u gi ng ñ u tương rau gieo tr ng qua các năm ......................... 42
B ng 4.6 T l ðTR tiêu th theo ñ i tư ng khách hàng.................................. 43
B ng 4.7. Tình hình cơ b n c a các h ñi u tra ................................................ 44
B ng4.8 K t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau giai ño n 2007-2009 ..... 46
B ng 4.9 So sánh k t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau gi a h đi n hình
và các h khác t i huy n Châu Phú .................................................................. 47
B ng 4.10 T l di n tích tr ng đ u tương rau c a các h năm 2009................ 52
B ng 4.11. So sánh k t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau v i cây tr ng khác......... 52
B ng 4.12 K t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau theo mùa v t i huy n
Ch M i........................................................................................................... 54

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... v


B ng 4.13 K t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau theo mùa v t i huy n

Châu Phú.......................................................................................................... 55
B ng 4.14. K t qu và hi u qu các gi ng ñ u tương rau năm 2009 ................. 57
B ng 4.15.

nh hư ng c a vi c áp d ng k thu t ñư c ñào t o ñ n năng su t,

ch t lư ng ñ u tương rau.................................................................................. 57
B ng 4.16 B ng k t qu và hi u qu ñ u tương rau theo phương th c t ch c
s n xu t ............................................................................................................ 59
B ng 4.17. K t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau theo quy mô t i huy n
Châu Phú.......................................................................................................... 61
B ng 4.18 nh hư ng c a bi n pháp k thu t trong thu ho ch s n ph m ñ n ch t
lư ng qu thương ph m.................................................................................... 63
B ng 4.19 nh hư ng c a cơng tác sau thu ho ch đ n ch t lư ng qu thương ph m......63
B ng 4.20 T l ðTR tiêu th theo ñ i tư ng khách hàng ................................ 65
B ng 4.21 Giá bán ðTR theo ñ i tư ng khách hàng......................................... 65
B ng 4.22 Ý ki n c a ngư i s n xu t v k thu t tr ng và thu ho ch ðTR ..... 69
B ng 4.23 Ý kíên c a ngư i s n xu t v vi c tham gia t p hu n ðTR.............. 70

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... vi


DANH M C ð

TH , BI U ð

ð th 4.1: T l cung ng gi ng theo các ngu n ........................................... 14
Bi u đ 1: Di n tích tr ng ñ u tương rau c a các nư c trên th gi i .............. 56
ð th 4.2: K t qu và hi u qu s n xu t ñ u tương rau theo quy mô t i huy n
Ch M i......................................................................................................... 62

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... vii


DANH M C CÁC CH
1

VI T T T

Antesco

Công ty d ch v k thu t nông nghi p An Giang

AVRDC

Trung tâm rau Châu Á

4

BQ
CNH

Bình qn
Cơng nghi p hố

5

DT

Di n tích

6

DNTN

Doanh nghi p tư nhân

7

ðTR

ð u tương rau

8

ðVT

ðơn v tính

GTSX

Giá tr s n xu t

11

FAO
HðH

T ch c nông lương th gi i
Hi n đ i hố

12

HTX

H p tác xã

14

ISO
KHKT

Mơ hình đ m b o ch t lư ng trong s n xu t và l p ñ t
Khoa h c k thu t

15

NS

Năng su t

16

LðGð

Lao đ ng gia đình

PTNT

Phát tri n nông thôn

UBND

U ban nhân dân

2
3

9
10

13

17
18

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... viii


1. M

ð U

1.1 Tính c p thi t c a ñ tài nghiên c u
Cây ñ u tương rau (Glycin Max (L.) Merill) có ngu n g c t Trung Qu c,
cịn đư c g i là “đ u lơng” (Mao dou), có đ c đi m qu và h t kích thư c l n,
thu hái và s d ng lúc qu còn xanh. ð u tương rau là m t trong nh ng lo i rau
quan tr ng, ñư c tr ng và phát tri n m nh t i các nư c như ðài Loan, Trung
Qu c, Thái Lan. T i ðài Loan, trong nh ng năm g n ñây ñ u tương rau ñư c
m r ng tr ng t i h u h t các các t nh mi n nam ðài Loan, th i v tr ng hàng

năm vào mùa thu và mùa xuân v i di n tích kho ng 10.000 ha, s n lư ng ñ t
70.000 t n/năm. T i Nh t B n, t th k XIII, ngư i ta ñã bi t s d ng ñ u
tương rau như là món ăn ph bi n và đ c đáo, cịn đư c bi t đ n v i tên g i
“ñ u bia” (beer bean) ho c Edamame [3].
ð u tương rau ch a nhi u ch t dinh dư ng, bao g m: Protein, Lipid,
Canxi,... caroten, vitamin B1, vitamin B2, vitamin A và vitamin C v i hàm
lư ng cao hơn các lo i rau khác, ñ c bi t có v ng t và hương v đ c s c do
thành qu cịn có đư ng Sucarose, Glucose, axit Glutamic và Analine [3].
T i h i ngh ñ u tương rau qu c t l n th

hai t ch c vào ngày 10-12

tháng 8 năm 2001 t i Washington- M ñã kh ng ñ nh: Tr ng ñ u tương rau có
l i nhi u m t: "Có th c i thi n ch đ dinh dư ng cho con ngư i, tăng thu nh p
cao cho ngư i nơng dân nghèo, thúc đ y cơng ăn vi c làm và ngành ngh nông
thôn" [7]. Giá tr thu nh p t s n xu t ñ u tương rau cao hơn g p 4-8 l n so v i
ñ u tương thư ng (n u tr ng ñ u tương thư ng v i năng su t 2 t n/ha). Chính vì
v y đ n nay đã có 74 nư c và vùng lãnh th trên th gi i nghiên c u, th
nghi m và s n xu t ñ u tương rau [3] t p trung ch y u

Nh t B n, ðài Loan,

Trung Qu c, Hàn Qu c, Thái Lan, Hoa Kỳ. Hi n nay nhu c u hàng năm v các
s n ph m ñ u tương rau là r t l n, th trư ng tiêu th ch y u là Nh t B n, M .
T i Vi t Nam, tuy ñ u tương rau là cây tr ng m i, di n tích s n xu t cịn

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 1


h n ch nhưng vi c nghiên c u phát tri n s n xu t gi ng ñ u tương rau ñã ñư c

các nhà khoa h c t i các vi n nghiên c u ti n hành trên 20 năm qua. T i An
Giang, công ty d ch v k thu t Nông nghi p An Giang (Antesco) nh p gi ng
(Adamame 305) và phát tri n s n xu t ñ u tương rau t năm 1996 t i ñ a bàn
các huy n Ch M i, Châu Phú và thành ph Long Xuyên v i quy mơ 12 ha.
Hi n nay cây đ u tương rau v n ñang ñư c tr ng trên ñ a bàn t nh An Giang, t p
trung vào 2 huy n là Ch M i và huy n Châu Phú. Tuy nhiên trong quá trình
s n xu t, tiêu th ñ u tương rau hàng lo t câu h i ñang ñ t ra như hi u qu kinh
t c a s n xu t ñ u tương rau t i An Giang hi n nay như th nào? Nh ng y u t
khách quan và ch quan nào nh hư ng đ n q trình s n xu t, tiêu th ñ u
tương rau trong th i gian v a qua? Nh ng thu n l i, khó khăn, cơ h i và thách
th c ñ i v i vi c phát tri n s n xu t ñ u tương rau t i t nh An Giang th i gian
t i là gì? Nh ng gi i pháp giúp n ñ nh và phát tri n ñ u tương rau trong th i
gian t i? Nh m làm sáng t nh ng câu h i ñ t ra trên góp ph n thúc đ y phát
tri n s n xu t ñ u tương rau t i An Giang trong nh ng năm t i, chúng tôi ti n
hành nghiên c u ñ tài “Gi i pháp kinh t - k thu t nh m phát tri n s n xu t
ñ u tương rau t i t nh An Giang”
1.2 M c tiêu nghiên c u c a ñ tài
1.2.1 M c tiêu chung
Trên cơ s ñánh giá th c tr ng, phân tích các y u t

nh hư ng ñ n phát tri n

s n xu t ñ u tương rau c a t nh An Giang t đó đ xu t nh ng gi i pháp v qu n lý,
kinh t - k thu t ch y u phát tri n s n xu t ñ u tương rau t i ñ a phương.
1.2.2 M c tiêu c th
- Góp ph n h th ng hố nh ng v n đ lý lu n cơ b n và th c ti n v phát
tri n s n xu t ñ u tương rau.
- ðánh giá th c tr ng phát tri n s n xu t ñ u tương rau trên ñ a bàn t nh An
Giang, xác ñ nh nh ng y u t

nh hư ng ñ n phát tri n s n xu t ñ u tương rau.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 2


- ð xu t m t s gi i pháp qu n lý, kinh t - k thu t ch y u nh m phát
tri n s n xu t ñ u tương rau

An Giang.

1.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a ñ tài
1.3.1 ð i tư ng nghiên c u
ð tài t p trung nghiên c u các v n ñ kinh t , k thu t có liên quan đ n
phát tri n s n xu t ñ u tương rau t i huy n Châu Phú và Ch M i t nh An
Giang.
ð i tư ng kh o sát c a ñ tài:
+ Các h tr ng ñ u tương rau.
1.3.2 Ph m vi nghiên c u
* Ph m vi n i dung: Nh ng căn c lý lu n, th c ti n c a nh ng gi i pháp phát
tri n s n xu t ñ u tương rau 2 huy n Châu Phú và ch M i - t nh An Giang.
* Ph m vi không gian:
ð tài t p trung nghiên c u các xã, th tr n s n xu t ñ u tương rau trên ñ a
bàn t nh An Giang. Ngư i tiêu dùng t i An Giang.
* Ph m vi th i gian
- ð tài ñư c ti n hành trong 12 tháng, t tháng 10 năm 2009 ñ n tháng
10 năm 2010.
- S li u ñư c thu th p: S li u th c p t năm 2007-2009, s li u kh o
sát th c t năm 2009.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 3

2. CƠ S

LÝ LU N VÀ TH C TI N C A ð TÀI

2.1 Cơ s lý lu n
2.1.1 M t s khái ni m cơ b n v phát tri n s n xu t
Khái ni m v phát tri n
Khái ni m v phát tri n s n xu t
Khái ni m phát tri n s n xu t đ u tương rau
* Có nhi u khái ni m ñ nh nghĩa khác nhau v phát tri n, m i khái ni m
ñ nh nghĩa ph n ánh m t cách nhìn nh n và đánh giá khác nhau
Theo Ngân hàng th gi i (WB): phát tri n trư c h t là s tăng trư ng v kinh
t , nó cịn bao g m c nh ng thu c tính quan tr ng và liên quan khác, ñ c bi t là s
bình ñ ng v cơ h i, s t do v chính tr và các quy n t do c a con ngư i [16].
Theo MalcomGills - Vi n nghiên c u qu n lý Kinh t trung ương: Phát
tri n bao g m s tăng trư ng và thay ñ i cơ b n trong cơ c u c a n n kinh t
bao g m s tăng trư ng và thay ñ i cơ b n trong cơ c u c a n n kinh t , s tăng
lên c a s n ph m qu c dân do ngành công nghi p t o ra, s đơ th hố, s tham
gia c a các dân t c c a m t qu c gia trong quá trình t o ra các thay ñ i trên.
Theo tác gi Raaman Weitz: “Phát tri n là m t q trình thay đ i liên t c
làm tăng trư ng m c s ng c a con ngư i và phân ph i công b ng nh ng thành
qu tăng trư ng trong xã h i” [13].
Tuy có nhi u quan ni m khác nhau v phát tri n, nhưng các ý ki n ñ u cho
r ng đó là ph m trù v t ch t, ph m trù tinh th n, ph m trù v h th ng giá tr trong
cu c s ng con ngư i. M c tiêu chung c a phát tri n là nâng cao các quy n l i v kinh
t , chính tr , văn hố, xã h i và quy n t do công dân c a m i ngư i dân [9].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 4

Phát tri n kinh t ñư c hi u là quá trình tăng ti n v m i m t c a n n kinh
t . Phát tri n kinh t đư c xem như là q trình bi n ñ i c v lư ng và v ch t,
nó là s k t h p m t cách ch t ch q trình hồn thi n c a hai v n ñ kinh t và
xã h i

m i qu c gia [6].
Tóm l i, phát tri n kinh t là s phát tri n trong đó bao g m c s tăng

thêm v quy mô s lư ng cũng như s thay ñ i c u trúc theo chi u hư ng ti n
b c a n n kinh t và vi c nâng cao ch t lư ng c a s n ph m ñ ñ t ñ n đích
cu i cùng đó là tăng hi u qu kinh t .
Trong quá trình phát tri n kinh t , khái ni m phát tri n b n v ng đư c
hình thành và ngày càng đư c hồn thi n. Năm 1987, theo Ngân hàng th gi i
(WB): phát tri n ñáp ng các nhu c u c a hi n t i mà không làm thương t n ñ n
ho t ñ ng kinh t , ho t ñ ng xã h i nhu c u hi n t i mà khơng phương h i đ n
kh năng ñáp ng ñ n nhu c u c a tương lai [1]. Các th h hi n t i khi s d ng
các ngu n t nhiên cho s n xu t và c a c i v t ch t khơng th đ cho th h mai
sau ph i gánh ch u tình tr ng ơ nhi m c n ki t t nhiên và nghèo đói. C n ph i
ñ cho th h tuơng lai ñư c th a hư ng các thành qu lao ñ ng c a th h hi n
t i dư i d ng giáo d c k thu t, ki n th c và các ngu n l c khác ngày càng
ñư c tăng cư ng. [1].
H i ngh thư ng ñ nh th

gi i v

phát tri n b n v ng t

ch c

Johannesbug năm 2002 ñã xác ñ nh: phát tri n b n v ng là quá trình phát tri n
có s k t h p ch t ch , h p lý, hài hoà gi a 3 m t c a s phát tri n g m: tăng
trư ng kinh t , c i thi n các v n ñ xã h i và b o v môi trư ng.
Như v y, phát tri n bên c nh tăng thu nh p bình qn đ u ngư i cịn bao
g m c khía c nh như nâng cao phúc l i nhân dân, nâng cao các tiêu chu n
s ng, c i thi n giáo d c, c i thi n s c kho và ñ m b o s bình đ ng cũng như
quy n cơng dân. Phát tri n còn là s tăng b n v ng v các tiêu chu n s ng, bao
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 5


g m tiêu dùng v t ch t, giáo d c, s c kho và b o v môi trư ng. Phát tri n là
nh ng thu c tính quan tr ng và liên quan khác, ñ c bi t là s bình đ ng v cơ
h i, s t do v chính tr và quy n t do cơng dân c a con ngư i.
* S n xu t là ho t ñ ng ñ c trưng c a con ngư i và xã h i loài ngư i. S n
xu t xã h i bao g m: s n xu t v t ch t, s n xu t tinh th n và s n xu t ra b n thân
con ngư i. Ba q trình đó g n bó ch t ch v i nhau, tác đ ng qua l i l n nhau, trong
đó s n xu t v t ch t là cơ s c a s t n t i và phát tri n c a xã h i [2].
S n xu t v t ch t là quá trình con ngư i s d ng cơng c lao đ ng tác
đ ng vào t nhiên, c i bi n các d ng v t ch t c a gi i t nhiên nh m t o ra c a
c i v t ch t tho mãn nhu c u t n t i và phát tri n c a con ngư i [2].
S n xu t là quá trình t o ra c a c i v t ch t cho xã h i. Trong s n xu t con
ngư i ph i ñ u tranh v i thiên nhiên, tác ñ ng lên nh ng v t ch t làm thay ñ i
nh ng v t ch t s n có nh m t o ra lương th c, th c ph m và nh ng c a c i v t
ch t khác ph c v cu c s ng.
S n xu t cho tiêu dùng, t c là t o ra s n ph m mang tính t cung t c p,
q trình này th hi n trình đ cịn th p c a các ch th s n xu t, s n ph m s n
xu t ra ch nh m m c đích đ m b o ch y u cho các nhu c u c a chính h ,
khơng có s n ph m dư th a cung c p cho th trư ng.
S n xu t cho th trư ng t c là phát tri n theo ki u s n xu t hàng hoá. S n

ph m s n xu t ra ch y u trao ñ i trên th trư ng, thư ng ñư c s n xu t trên quy
mô l n, kh i lư ng s n ph m nhi u. S n ph m này mang tính t p trung chuyên
canh cao, t l hàng hoá cao.
Phát tri n kinh t g n v i phát tri n s n xu t đ u tương rau là m t khía
canh phát tri n s n xu t v t ch t.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 6


2.1.2 M t s khái ni m, quan ñi m v phát tri n s n xu t ñ u tương rau
2.1.2.1 Khái ni m v ñ u tương rau
ð u tương rau chính là cây đ u tương v n ñư c tr ng và s d ng l y h t
khơ, nhưng khi làm rau thì đư c thu ho ch lúc qu còn xanh, khi h t ñã phát
tri n ñ y ô h t nhưng chưa c ng và v qu v n còn xanh, chưa ñ i m u. Tuy
nhiên, không ph i gi ng ñ u tương nào cũng có th s d ng làm rau ñư c.
Các gi ng ñ u tương rau ph i có t l qu 2 h t tr lên cao, qu và h t to,
chi u dài qu t 4,5 cm tr lên, chi u r ng qu t 1,3 cm tr lên, qu sau khi
r a, lu c ph i có m u xanh sáng, đ ng th i h t ph i có hàm lư ng ñư ng cao
ñ khi ăn có v ng t.
S n ph m ñ u tương rau (h t tươi) ñư c s d ng r t ña d ng, t lu c c
qu , làm đơng l nh r i, n u súp ho c đóng h p. ð u tương rau ñư c s d ng
nhi u t i Nh t B n, ðài Loan, Thái Lan, Trung Qu c….Trong đó n i b t là Nh t
B n và ðài Loan.
2.1.2.2 Phát tri n ñ u tương rau
D a trên cơ s lý lu n v phát tri n, chúng ta có th quan ni m phát tri n
ñ u tương rau là s tăng ti n v quy mô, s n lư ng và s ti n b v cơ c u
gi ng, mùa v và ch t lư ng ñ u tương rau s n xu t ra. S n ph m có th trư ng
tiêu th

n ñ nh, phù h p v i nhu c u ngày càng cao c a ngư i tiêu dùng. Như

v y phát tri n s n xu t ñ u tương rau bao hàm s bi n ñ i v s lư ng và ch t
lư ng. S thay ñ i v s lư ng và ch t lư ng. S thay đ i v s lư ng đó là s
tăng lên v quy mơ di n tích, s n lư ng và tăng t tr ng trong ngành s n xu t
rau trong t ng giá tr ngành nông nghi p và tr ng tr t. S tăng quy mơ di n tích
và s n lư ng trong tương lai ph i phù h p v i ñ c ñi m c a vùng, ñ a phương
hay t nh. M r ng di n tích đ u tương rau ph i đ m b o l i ích chung c a tồn
xã h i và l i ích c a ngư i s n xu t ñ u tương rau. Hi n nay di n tích s n xu t
ñ u tương rau c a nư c ta còn r t th p, do v y vi c tăng di n tích, s n lư ng đ u

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 7


tương rau là c n thi t. Song s n xu t trong ñi u ki n kinh t th trư ng thì ph i
chú ý đ n quy lu t cung c u, giá c , quy lu t c nh tranh thì s n xu t m i mang
l i hi u qu và phát tri n s n xu t m i đ m b o tính b n v ng.
S phát tri n ñ u tương rau còn th hi n s phù h p v cơ c u gi ng ph c
v cho vi c s n xu t, ch bi n. Không nh ng ñáp ng cho nhu c u tiêu dùng
trong nư c mà còn ph c v cho xu t kh u. Ngoài s ti n b v t ch c s n xu t,
tiêu th , ch bi n thì l i ích xã h i, mơi trư ng do phát tri n s n xu t ñ u tương
rau mang l i cũng là bi u hi n c a s phát tri n
2.1.3 M t s ñ c ñi m cơ b n v ñ u tương rau
2.1.3.1 ð c ñi m kinh t k thu t c a ñ u tương rau
ð u tương rau chính là cây ñ u tương v n ñư c tr ng và s d ng l y h t
khô nhưng khi làm rau thì đư c thu ho ch lúc qu cịn xanh, khi h t đã phát tri n
đ y ơ h t nhưng chưa c ng và v qu v n cịn xanh, chưa đ i màu. Tuy nhiên
khơng ph i gi ng đ u tương nào cũng có th s d ng làm rau ñư c. Các gi ng
ñ u tương ph i có t l qu 2 h t tr lên, qu và h t to, chi u dài qu t 4,5cm tr
lên, chi u r ng qu t 1,3cm tr lên, qu sau khi r a, lu c ph i có màu sáng, đ ng
th i h t ph i có hàm lư ng đư ng cao ñ khi ăn có v ng t. ð u tương rau là cây

tr ng có giá tr kinh t cao. Bên c nh ý nghĩa v dinh dư ng, tr c ti p ph c v
cho s c kho con ngư i, ñ u tương rau v i ñ c tính có kh năng c đ nh đ m t
do, ñư c coi là m t trong nh ng cây tr ng c i t o ñ t t t, góp ph n ph c h i đ
phì cho đ t. M t khác, do có th i gian sinh trư ng tương ñ i ng n (65-80 ngày),
l i có tính thích ng r ng, đ u tương rau r t d ñưa vào tr ng xen v i các cây
tr ng khác, nh t là cây lâu năm ñ t n d ng không gian v a tăng thu nh p v a
h n ch xói mịn, r a trơi đ t.
K t qu nghiên c u đ u tương rau

ðài Loan cho th y: ñ u tương rau yêu

c u ñ t pha cát ho c ñ t th t nh , tư i tiêu t t. Nhi t đ và ánh sáng, ch đ phân
bón c a nó cũng tương t như đ u tương [3].

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 8


Nhi t đ : ð u tương tuy có ngu n g c ơn đ i nhưng khơng ph i là cây
ch u ñư c rét. Tuỳ theo ñ c tính c a gi ng mà t ng tích ơn bi n ñ ng kho ng
1700-27000 C. Nhi t ñ làm nh hư ng đ n các q trình sinh trư ng, phát tri n
và các quá trình sinh lý khác c a cây ñ u tương. ð u tương có th sinh trư ng
trong ph m vi nhi t đ khơng khí t 27- 420 C. Nhi t đ t i thi u và t i ña cho
ñ u tương n y m m n m trong ph m vi t 10-400 C. Dư i 100 C thì s vươn dài
c a tr c m m dư i lá b

nh hư ng. Nhi t đ thích h p cho quá trình sinh

trư ng là 22-270C (Whigham D.K 1983), s v n chuy n các ch t trong cây b
ng ng l i

nhi t ñ 2-30 C (Lê Song D - 1988). Th i kỳ ra hoa k t qu cây

c n nhi t ñ kho ng 28-370 C, n u g p nhi t ñ th p làm nh hư ng x u ñ n
vi c ra hoa, n u g p nhi t ñ

kho ng 100 C ngăn c n s phân hoá hoa, dư i

180 C làm cho kh năng ñ u qu th p. Nhi t ñ cao hơn 400 C nh hư ng t i
quá trình hình thành đ t.
Nư c: ð u tương là cây tr ng c n nhưng yêu c u v nư c cũng r t
quan tr ng và là m t trong nh ng y u t h n ch ch y u ñ n s n xu t ñ u
tương. Nhu c u v nư c s tăng d n theo th i gian sinh trư ng c a cây và
nhu c u đó cũng thay đ i tuỳ vào đi u ki n khí h u k thu t tr ng tr t và
th i gian sinh trư ng. Trong su t quá trình sinh trư ng cây ñ u tương c n
lư ng nư c t 350-600 mm. Th i kỳ m c m m cây c n ñ

m và nhu c u

v nư c tăng khi cây l n lên, ñ c bi t th i kỳ qu m y nhu c u v nư c c a
cây ñ u tương là cao nh t. Chi u cao cây, s đ t, đư ng kính thân, s hoa,
t l ñ u qu , s h t tr ng lư ng h t đ u có tương quan thu n v i ñ

m

ñ t. Do v y mu n ñ t ñư c năng su t cao c n ph i ñ m b o cho cây thư ng
xuyên ñ

m, n u g p h n ñ c bi t vào các giai ño n quan tr ng ph i tìm

m i cách kh c ph c ñ ñ m b o ñ

m cho cây.

nư c ta, nư c là m t

trong nh ng y u t chính làm nh hư ng t i th i v gieo tr ng và năng
su t đ u tương nói chung và đ u tương rau nói riêng.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 9


Ánh sáng: ð u tương rau là cây có ph n ng ch t ch v i ñ dài ngày, là
cây ngày ng n đi n hình. Do v y ánh sáng là y u t gây nh hư ng sâu s c đ n
hình thái c a cây đ u tương như chi u cao cây, di n tích lá và nhi u đ c tính
khác c a cây. ð dài c a th i gian chi u sáng là y u t có ý nghĩa quy t đ nh t i
s ra hoa ñ u tương, cây s ra hoa khi ñ dài ngày ng n hơn tr s gi i h n c a
gi ng. Cây ñ u tương m n c m v i ñ dài ngày

th i kỳ cây con lúc cây có hai

lá kép. ð dài ngày cũng nh hư ng t i t l ñ u qu , t c ñ qu l n lên.
ð t: ð u tương rau có th tr ng trên nhi u lo i ñ t khác nhau. N u bón
đ phân h u cơ và vơ cơ thì đ t nào cũng có th tr ng đư c, nhưng thích h p
nh t là đ t cát pha ho c đ t th t nh thốt nư c, ñ pH= 6,5-6.8 (Whigham D.K,
1983). Trong ñi u ki n nghèo dinh dư ng n u bón 45 kg N, 51 kg P205, 95 kg
K20 cho 1 ha v n có th cho năng su t 27 t /ha. V đ a lý đ u tương có th
tr ng

vĩ ñ 550 B c ñ n vĩ ñ 550 Nam và cao lên t i 2000 m so v i m c nư c

bi n (Whigham D.K 1983).
Dinh dư ng: N, P, K c n trong su t quá trình sinh trư ng và phát tri n
c a cây ñ u tương rau. ð m có vai trị thúc đ y q trình phát tri n thân lá.
Kali thúc đ y q trình tích lu v t ch t c a s quang h p vào qu tăng kh
năng ch ng ch u trên ñ ng ru ng, nh hư ng ñ n ph m ch t qu . Lân giúp
quá trình hình thành n t s n

r , c i thi n ch t lư ng qu , giúp cây c ng cáp

và ch ng l i sâu b nh h i. Theo A. Scheibe ñ t o năng su t h t khô 23,94
t /ha cây c n hút 140,25 kg N;32,5 kg P205; 72 kg K; 75 kg Ca.
Nư c ta là m t nư c nhi t đ i, gió mùa nóng và m, đi u ki n đ t đai cũng
như khí h u tương ñ i thích h p cho s sinh trư ng và phát tri n c a cây đ u
tương nói chung và cây đ u tương rau nói chung. Tuy nhiên vi c s n xu t ñ u
tương

m t s th i v g p nh ng ñi u ki n khó khăn sau: Mùa ðơng

mi n B c

m t s ngày có sương mù, nhi u mây, ánh sáng b thi u làm cây sinh trư ng và
ch ng ch u sâu b nh kém.

v Xuân, ñ u v có th g p nhi t đ th p khô h n

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 10


làm nh hư ng t i th i kỳ n y m m và cây con. Cu i v , nhi t đ , m đ khơng
khí cao có th làm nh hư ng t i quá trình th ph n.

2.1.3.2 Vai trò, ý nghĩa c a phát tri n ñ u tương rau
Phát tri n s n xu t ñ u tương rau có ý nghĩa to l n v m t kinh t , xã h i và
môi trư ng.
* Góp ph n chuy n đ i cơ c u kinh t nông nghi p
ð u tương rau không nh ng là cây mang l i thu nh p cho ngư i s n xu t
góp ph n chuy n d ch cơ c u cây tr ng phù h p v i ñi u ki n sinh thái. ð u
tương rau là cây phù h p v i cơ c u cây tr ng luân canh, xen canh v i các cây
tr ng khác góp ph n c i t o đ t, h n ch xói mịn r a trơi đ t.
* Cung c p s n ph m có giá tr dinh dư ng cao
ð u tương rau cũng như các gi ng ñ u tương khác là ngu n dinh dư ng
cao, gi u protein, vitamin A,C và E, trong đó hàm lư ng protein bi n ñ ng trên
dư i 40%, ch t béo 16-20%, ñư ng 10-14%, tinh b t 9,5-10% và m t t l ch t
xơ v a ph i (4,2-4,5%). ð u tương rau ñư c ñánh giá là lo i cây có hàm lư ng
dinh dư ng cao nh t trong các cây rau thu c h ñ u. H t đ u non có hàm lư ng
đư ng l n hơn so v i h t ñ u già. Trong khi t l axít Lioleic trong ch t béo t ng
s và Triacylglyceron tăng d n theo q trình chín thì t l axit Panmatic gi m
xu ng theo q trình chín.
2.1.4 Nh ng y u t

nh hư ng ñ n phát tri n ñ u tương rau

2.1.4.1 Nhóm nhân t v đi u ki n t nhiên
Trong các nhân t thu c v ñi u ki n t nhiên, thơng thư ng nhân t đ u
tiên mà ngư i ta ph i k đ n đó là đi u ki n đ t đai. Ngồi đ t đai và khí h u,
ngu n nư c cũng c n đư c xem xét. Chính nh ng đi u ki n này nh hư ng ñ n
năng su t ch t lư ng c a ñ u tương rau, đ ng th i nó là nh ng nhân t cơ b n
ñ d n ñ n quy t ñ nh ñưa ra ñ nh hư ng s n xu t, hư ng ñ u tư thâm canh, l ch
trình chăm sóc và thu ho ch...
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 11

D a vào yêu c u sinh thái c a cây ñ u tương rau và ñi u ki n khí h u đ t
đai c a Vi t Nam cho th y cây đ u rau có th sinh trư ng phát tri n t t trong ñi u
ki n sinh thái c a mi n Nam nư c ta. M t s k t qu nghiên c u v ñ u tương rau
nh p n i

nư c ta cho th y, cây đ u tương rau có th sinh trư ng phát tri n t t và

có ti m năng cho năng su t cao.
2.1.4.2 Nhóm nhân t v kinh t - t ch c s n xu t
Nhóm nhân t này g m nhi u v n ñ nhưng có th chia ra như sau:
Th nh t, trình đ , năng l c c a ngư i s n xu t: nó có tác đ ng tr c
ti p ñ n hi u qu s n xu t. Năng l c c a ngư i s n xu t đư c th hi n qua:
trình đ khoa h c k thu t và t ch c qu n lý; kh năng ng x trư c nh ng
bi n ñ ng c a th trư ng; kh năng v n và trình đ trang b cơ s v t ch t.
Th hai, quy mô s n xu t: quy mơ càng h p lý thì s n xu t có hi u qu ,
m i cơng vi c như t ch c chăm sóc, thu ho ch, chi phí... cũng đư c ti t
ki m, cịn n u quy mô s n xu t không h p lý thì s n xu t s kém hi u qu .
Th ba, t ch c cơng đo n sau thu ho ch: như t ch c công tác sơ ch , t
ch c công tác tiêu th s n ph m, đây là v n đ có tính quy t ñ nh ñ n tính bên
v ng c a s n xu t đ u tương rau hàng hố.
Tóm l i, nhóm các nhân t t nhiên, kinh t , xã h i nêu trên có liên quan
m t thi t và tác ñ ng qua l i v i nhau, làm bi n ñ i l n nhau và cùng nh hư ng
ñ n s n xu t ñ u tương rau. Do v y vi c phân tích, ñánh giá ñúng s

nh hư ng

c a chúng là r t c n thi t ñ ñ ra nh ng gi i pháp h u hi u nh m phát tri n s n
xu t ñ u tương rau t i An Giang.
2.1.4.3 Nhóm nhân t v bi n pháp k thu t – cơng ngh

Trong th i đ i ngày nay, các nhân t thu c v ñi u ki n k thu t có vai trị ngày
càng quan tr ng đ i v i s hình thành và phát tri n c a các vùng chun mơn hố s n
xu t ñ u tương rau. ðư c th hi n trên m t s khía c nh ch y u sau đây:

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 12


Th nh t, đó là nh ng ti n b trong khâu s n xu t và cung ng gi ng ñ u
tương rau. Các gi ng ñ u tương rau m i, phù h p có s c kháng ch u d ch b nh
cao giúp n ñ nh năng su t cây tr ng; n ñ nh s n lư ng s n ph m ñ u tương rau
hàng hoá. Bên c nh nh ng ti n b trên v cơng tác gi ng, cịn ph i k ñ n xu
hư ng lai t o, tuy n ch n các gi ng ñ u tương rau cho phù h p v i kinh t th
trư ng: h t to hơn, s lu ng h t trên qu nhi u hơn.
Th hai, bên c nh ti n b công ngh trong s n xu t và tuy n ch n gi ng
m i, h th ng qui trình k thu t tr ng và chăm sóc đ u tương rau cũng đư c
hồn thi n và ph bi n nhanh ñ n ngư i s n xu t. ði u này s ñư c làm rõ hơn
trong ph n các cơng trình nghiên c u trong và ngồi nư c v cây đ u tương rau.
Th ba, đó là s phát tri n c a qui trình cơng ngh b o qu n và ch bi n
ñ u tương rau ñang t o ra nh ng ñi u ki n có tính cách m ng đ v n chuy n s n
ph m ñi tiêu th t i nh ng th trư ng xa xôi. Công ngh ch bi n cũng m r ng
th trư ng tiêu th nông s n c a các vùng chuyên canh nh s tác đ ng c a q
trình đó đã đa d ng hoá s n ph m tiêu dùng.
2.2 Cơ s th c ti n
2.2.1 Phát tri n s n xu t đ u tương rau trên th gi i
2.2.1.1 Tình hình s n xu t
S n xu t đ u tương rau t p trung ch y u

các nư c Nh t, ðài Loan,

Trung Qu c và m t s nư c Châu Á khác như Thái Lan, Vi t Nam, Indonexia…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 13


14000

Di n tích (ha)

12000
10000
8000
6000

Nh t B n
Trung Qu c

4000

ðài Loan

2000

Thái Lan
Nư c Khác

0
2001

2002

2003

2004

2005

Năm
Bi u đ 1: Di n tích tr ng ñ u tương rau c a các nư c
trên th gi i

B ng 2.1. S n lư ng ñ u tuơng rau c a các nư c trên th gi i
ðVT: T n
Nư c

Năm 2001

Năm 2002

Năm 2003

Năm 2004

Năm 2005

Nh t B n

74.458

79.500

76.800

79.670

80.010

Trung Qu c

48.761

48.120

49.850

45.600

41.500

ðài Loan

32.320

28.700

29.500

32.500

33.200

Thái Lan

10.305

9.392

11.200

14.250

12.560

Nư c Khác

2.295

2.950

3.280

3.173

3.200

T ng c ng

168.140

168.662

170.630

175.193

170.470

Ngu n: soybean frozen adamame.
* Nh t B n là nư c s n xu t và tiêu th ñ u tương rau l n trên th gi i.
Cây ñ u tương rau

Nh t ñư c x p vào 29 lo i rau quan trong nh t ch u s ñi u

hành tr c ti p c a chính ph v di n tích và giá c t i thi u [12]. Di n tích tr ng
đ u tương rau c a Nh t B n năm 2000 là 14.400 ha, ñ ng th 18 trong các lo i
rau, s n lư ng 104.500 t n, ñ ng th 24 trong 43 lo i rau c a Nh t. T t c lư ng
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 14


ñ u tương rau s n xu t ra trong nư c ñ u ñư c tiêu dùng tươi. S n xu t ñ u tương
rau c a Nh t ñã g p khó khăn trong th i gian dài khi nhi t ñ xu ng th p, ch
tr ng ñư c trong th i gian dài. ð n năm 2003 di n tích s n xu t đ u tương
rau

Nh t là 12.800 ha v i s n lu ng 76.800 t n, năng su t trung bình

6t n/ha. Năng su t và s n lư ng ñ u tương rau

các vùng c a Nh t thay ñ i

tuỳ theo t ng ñ a phương và gi ng s d ng. Lư ng buôn bán và giá c cũng

bi n ñ ng ph thu c vào mùa v và ñ a phương.
B ng 2.2 Di n tích, năng su t, s n lư ng và bn bán đ u tương rau
Nh t năm 2003
ð a phương
C nư c

Di n tích

Năng su t

S n lư ng

Lư ng bn bán

(ha)

(t n/ha)

(t n)

(t n)

12.800

6,0

76.800

49.900

Hokkaido

500

4,1

2.050

1.660

Iwete

434

3,06

1.330

729

Akita

792

4,76

3.770

2.350

Yamagata

1.260

5,31

6.670

4.440

Gumma

1.270

4,47

5.670

4.770

Saitana

557

10,50

5.830

4.260

Chiba

1.160

8,9

10.300

8.660

Tokyo

193

9,38

1.810

1.530

Kamagawa

375

8,72

3.270

2.390

1.460

4,32

6.290

3.290

Gifu

420

5,26

2.210

1.710

Shizuoka

254

7,0

1.780

1.050

Aichi

298

5,64

1.680

891

Osaka

177

9,15

1.620

1.300

Tokushima

271

7,81

2.110

1.750

Niigata

Ngu n: Japan: Planted Area, Production and Shipment of Vegetable, 2003
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 15


* ðài Loan là nư c có n n s n xu t ñ u tương rau phát tri n. Theo ShuiHo cheng (1991) năm 1983, t ng di n tích đ u tương rau là 7.139 ha, đ n năm
1990, di n tích đ t 9.852 ha. T ng s n lư ng ñ u tương rau

ðài Loan bi n

ñ ng trong kho ng 42.389 t n (năm 1983) ñ n 59.109 t n (năm 1990). S tăng
ñáng k v s n lư ng này là do nguyên nhân tăng di n tích tr ng tr t và tăng
năng su t do áp d ng gi ng m i và k thu t canh tác thích h p. ðài Loan là
nư c ñ u tiên xu t kh u ñ u tương rau sang Nh t b n. Kho ng 80% lư ng ñ u
tương rau s n xu t ra đư c dùng vào m c đích xu t kh u. Hi n tr ng s n xu t t
gieo h t, chăm sóc, tư i nư c, thu hái, v n chuy n ñ u ñư c cơ gi i hố.
Hi n nay ðài Loan có 3 vùng chun canh chính tr ng đ u tương rau ñó là:
Kao Shiung: 2.500 ha, s n lư ng 16.416 t n.
Yunchia - Nam: 4.143 ha, s n lư ng 34.592 t n.
Chungchatou: 1.017 ha, s n lư ng 9.864 t n.
Theo Yong Sin chang, 1991, ðài Loan có đ n 30 nhà máy ch bi n ñ u
tương rau ñông l nh ñư c s d ng ch y u vào m c đích xu t kh u, trư c h t là
xu t kh u sang Nh t B n.
* Thái Lan ñã nghiên c u th nghi m ñ u tương rau t nhi u năm nay.
Năm 1999, di n tích là 2.000 ha; năm 2001 lên t i 2.500 ha v i t ng s n lư ng
12.000 t n/năm, trong đó 2.000 t n ph c v các siêu th , nhà hàng và hàng
không; 10.000 t n xu t kh u sang Nh t [10]
* Hoa Kỳ là nư c ñ ng ñ u th gi i v s n xu t ñ u tương thư ng và ñã
chuy n sang phát tri n s n xu t ñ u tương rau t r t lâu. Hai vùng s n xu t ñ u
tương rau chính là Sunrich (Minnesota) và Caseadian (Washington). Vào nh ng
năm 1990 t i M ñã ñ ra k ho ch thu hái đ u tương lúc cịn xanh chuy n thành

rau ăn. Hi n nay cũng như trong tương lai ngư i ta ñánh giá ñ u tương rau b ng
c m quan và ch t lư ng c a nó, đ ng th i ngư i ta cũng nghiên c u t i kh
năng ch bi n ñ u tương rau hi n có và đang tr ng

M ñem l i l i nhu n cao

cho ngư i nông dân [10].
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c sĩ kinh t nông nghi p ............... 16