dân số vàng và những lợi ích - tác hại của dân số vàng

BÀI BÁO CÁO


Đề tài:
DÂN SỐ “VÀNG”
VÀ NHỮNG LỢI ÍCH – TÁC HẠI CỦA
DÂN SỐ “VÀNG”

Nhóm: 1
- Vũ Minh Tuấn
- Mai Quyết Thành
- Hồ Sĩ Nhật Minh
- Nguyễn Văn Hợp
- Trần Dũng Sỹ
- Nguyễn Minh Tân
- Nguyễn Hoàng Khang

===Tp. Hồ Chí Minh 09-2013===
TRƯ
Ờ
NG Đ
Ạ
I H
Ọ
C QU
Ố
C GIA TP H
Ồ

CHÍ MINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA MÔI TRƯỜNG
Dân số “vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số vàng”

1

DÂN SỐ VÀNG

1. Đạt vấn đề
Cùng với sự biến đọng của lịch sử, dân số Viẹt Nam đã trải qua nhiều thời kỳ phát triển
khác nhau với những thay đổi lớn về tỷ suất sinh và tỷ suất tử. Viẹc tiến hành chính sách kế hoạch
hóa gia đình nhằm kiềm chế mức sinh và giảm tỷ lẹ dân số phụ thuọc đã mang lại co họi dân
số “vàng” cho Viẹt Nam vào nam 2010.
Co họi dân số “vàng” có ý nghĩa rất quan trọng đối với viẹc phát triển kinh tế nói chung
và vấn đề giải quyết viẹc làm nói riêng. Đạc biẹt trong giai đoạn then chốt 2011 – 2020, khi
nuớc ta đạt mục tiêu trở thành nuớc công nghiẹp theo huớng hiẹn đại và đuợc xếp vào
nhóm các nuớc có thu nhạp trung bình thì viẹc nghiên cứu co họi dân số “vàng” và tạn
dụng co họi “vàng” là viẹc làm hết sức cần thiết.
Gọi là "cơ cấu dân số vàng" vì đây là cơ hội, là tiềm năng to lớn nếu biết tận dụng và phát huy
sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển toàn diện của đất nước. Cơ hội này chỉ xuất hiện một
lần trong suốt lịch sử phát triển của một quốc gia và kéo dài trong khoản thời gian nhất định.

Xuất phát từ tình hình thực tế và mong muốn góp phần thiết thực vào quá trình phát triển kinh
tế - xã họi đất nuớc, bài tìm hiểu co cấu dân số “vàng” ở Viẹt Nam, phân tích tình hình lực
luợng lao đọng trong thời gian qua, đồng thời đua ra mọt số kiến nghị về chính sách giáo dục,
đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực, góp phần giải quyết nạn thất nghiẹp trong thời kỳ này.
Bài thuyết trình chúng tôi sẽ đi sâu vào những vấn đề sau:

- Khái niệm Dân số Vàng
- Tình hình Dân số Vàng nước ta
- Lợi ích và tác hại
-
Tính hình các nước trên thế giới


2. Khái niệm dân số "vàng"

+)Dân số “vàng”: Là thời kỳ mà cơ cấu dân số thể hiện số người trong độ tuổi lao động chiếm
tỷ trọng cao hơn số người phụ thuộc hay nói cách khác là tổng tỷ suất phụ thuộc nhỏ hơn 50.
+)Tổng tỷ suất phụ thuộc: Là đại lượng được xác định bởi số người trong độ tuổi (0-14) cộng
với số người trong độ tuổi (65+) chia cho số người trong độ tuổi (15-64).






Dân số “Vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số “Vàng”


2
Bảng 1:Cấu trúc tuổi của dân số việt nam theo từng giới
Tu
ổi

Nam

N

ữ

Chung 2
giới

0
-
4

8,6

7,8

8,2

5
-
9

8,2

7,5

7,8

10
-
14

8

,8

8,1

8,4

15
-
19

10,8

10,1

10,4

20
-
24

10,0

9,6

9,8

25
-
29

9,2

8,9

9,1

30
-
34

8,2

7,8

8,0

35
-
39

7,8

7,4

7,6

40
-
44

7,0

6,9

7,0

45
-
49

6,2

6,5

6,3

50
-
54

4,9

5,4

5,1

55
-
59

3,2

3,7

3,5

60
-
64

2,0

2,5

2,3

65
-
69

1,5

2,1

1,8

70
-
74

1,3

1,9

1,6

75
-
79

1,1

1,
7

1,4

80
-
84

0,6

1,1

0,8

85+

0,4

1,0

0,7

T
ổng

100,0

100,0

100,0


3.Những lợi ích của giai đoạn dân số vàng
3.1 những lợi ích:
theo Roos (2004), khi dân số trong giai đoạn "cơ cấu vàng" , nguồn lực đầu tư cho nhóm dân số
trẻ sẽ cần ít hơn và có thể được sủ dụng vào phát triển kinh tế và phúc lợi hộ gia đình. Những lợi ích
kinh tế có từ sự thay đổi cơ cấu dân số được gọi là "lợi tức dân số" vậy nên đó là mục tiêu mà chính
phủ các nước phải tận dụng triệt để khi cơ cấu dân số "vàng".

Lợi thế to lớn của "cơ cấu dân số vàng" đem lại chính là nguồn nhân lực dồi dào nếu được tận
dụng tối đa trí tuệ, sức lao động, sẽ tạo ra khối lượng của cải vật chất khổng lồ, tạo ra giá trị tích luỹ
lớn cho tương lai của đất nước, đảm bảo an sinh xã hội.
3.2 những ví dụ điển hình trên thế giới:
Khu vực Đông Á
- Phân tích của nhiều nghiên cứu chỉ ra một số nhân tố cơ bản đóng góp vào tang trưởng của khu vực
này , đó là nguồn nhân lực tốt, tăng trưởng việc làm cao, tỷ lệ tiết kiệm và đầu tư cao.
- Giai đoạn phát triển thần kì chứng kiến tỷ lệ chi cho giáo dục và y tế tăng lên nhanh chóng và gắn

liền với chúng là sự tăng trưởng mạnh về việc làm và năng suất lao động trong các ngành dịch vụ và
sản xuất, cũng như năng suất lao động của khu vực nông nghiệp.

Vd:
+)Hàn quốc
Cơ cấu dân số vàng của Hàn Quốc diễn ra trong vòng 49 năm (1965-2014). Đây cũng chính là
giai đoạn Hàn Quôc trải nghiệm tăng trưởng kinh tế cao, đặc biệt từ đầu những năm 1960 cho đến
giữa những năm 1980.
Từ một nước nghèo với thu nhập bình quân đầu người 60USD/năm vào năm 1948, Hàn Quốc vươn
lên trở thành quốc gia có nền kinh tế đứng thứ 3 Châu Á và thứ 13 trên thế giới hiện nay.

Dân số “vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số vàng”

3


Hình 3: Giai đoạn cơ cấu dân số vàng ở một số nước trên thế giới

Dân số “Vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số “Vàng”


4



Năm Singapore Thái Lan Indonesia Malaysia Philipines
1950
75 83 76 85 89
1955

77

82

74

88

93

1960
83 87 76 95 96
1965
86

92

81

98

97

1970
73 91 83 92 93
1975
59 85 82 85 90
1980
47 74 78 75 86
1985
42 59 72 74 83
1990

37

50

66

70

79

1995
40 46 59 66 75
2000
41

43

54

60

70

2005
39 42 51 56 67
2010
35 41 49 52 63
2015

36

43

46

50

59

2020
42 45 44 48 56
2025

54

49

43

48

52

2030
68 53 44 48 50
2035
77 52 47 48 48
2040
80 56 50 49 47

2045
79 59 53 50 47
2050

78

62

56

53

48

Bảng 2 : Tỷ số phụ thuộc chung khu vực Đông Nam Á giai đoạn 1950- 2050
Chú thích: Tỷ sô phụ thuộc chung được tính bằng tỷ số giữa dân số trẻ em (0-14) và dân số cao tuổi (65+) với 100 người độ
tuổi lao động (15-65) Nguồn: United Nations

Việc Singapore tận dụng dấu hiệu của chuyển đổi dân số từ cuối những năm 1970 cho tăng trưởng
kinh tế thong qua việc tăng mức bao phủ và chất lượng của hệ thống giáo dục là một minh chứng cụ
thể.
Thái Lan cũng thể hiện các nỗ lực xây dựng nguồn nhân lực có chất lương cho tăng trưởng bằng các
chính sách giáo dục, y tế mạnh mẽ gắn liền với chiến lược phát triển của một số ngành sản xuất chủ
lực.

3. Những mặt trái khi không tận dụng được giai đoạn dân số vàng
3.1 phân tích:
Tuy nhiên, đây mới chỉ là điều kiện cần cho phát triển, tự thân nó không tất yếu đem lại tác động
tích cực. Ngược lại, nếu như lực lượng lao động dồi dào ở giai đoạn này không làm ra khối lượng của
cải vật chất đủ để nuôi sống chính họ thì hậu quả sẽ kéo dài mãi, vì sau "cơ cấu dân số vàng" sẽ là

giai đoạn gài hóa dân số, khi đó tỉ lệ người phụ thuộc lại tiếp tục tăng lên.

3.2 những bài học từ các quốc gia khác:
Vd: +)Nhật Bản

- Nhật Bản đã kết thúc cơ cấu dân số vàng diễn ra trong giai đoạn 1965-2000 – giai đoạn chứng kiến
sự bùng nổ kinh tế của Nhật Bản, đặc biệt từ giữa những năm 1950 đền cuối những năm 1980.
- Gắn liền chính sách kinh tế là hang loạt chính sách nhất quán và nhiều tham vọng để xây dựng một
hệ thống giáo dục tốt nhằm tạo một lực lượng lao độngcó giáo dục và kỹ năng – bộ phận dân số mà
trong những năm 1960 được gọi là “ những quả trứng vàng”.
Dân số “vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số vàng”

5
Tuy nhiên cơ cấu dân số vảng dần kết thúc trong bối cảnh tổng tỷ suất sinh ngày càng giảm mạnh
(xuống mức 1,3 vào năm 2007) nên Nhật bản lại đối mặt với một vần đề dân số nghiêm trọng là tỷ số
phụ thuộc già tang nhanh chưa từng có.

Trong khi Philipines có cùng chất lượng nguồn nhân lực xét theo mức độ giáo dục và y tế lại tăng
trưởng chậm do tỷ lệ sinh quá cao và chất lượng thể chế chưa tốt.


4. Việt nam va dân số vàng _ tận dụng hay bỏ lỡ:
 Thời kỳ cơ cấu dân số “vàng” ở Việt Nam
Cũng như nhiều nước đang phát triển ở khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đang ở giai đoạn sau của
thời kỳ quá độ dân số, chuyển đổi từ một nước có mức độ sinh và mức độ tử cao sang một nước có
mức độ sinh và mức độ tử thấp. Điều đó đã làm thay đổi cấu trúc dân số Việt Nam:
+) tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động (15-65) trên tổng dân số dự kiến sẽ tăng cho đến khi đạt
đỉnh ở mức 70% vào năm 2018.
+)tỷ lệ người cao tuổi (trên 65 tuổi) cũng được dự kiến sẽ tăng từ 5,6% năm 2006 lên khoảng
11% vào năm 2030.

+) tỷ lệ trẻ em (0-4) và trẻ trong độ tuổi đi học (5-14) tiếp tục giảm và sự suy giảm này có thể là
đủ để bù đắp tỷ lệ gia tăng dân số.
 Thời kỳ dân số vàng của Việt nam là bao lâu và kéo dài từ năm nào tới năm nào?

Hiện nay Việt nam đang ở thời kỳ Dân số vàng. Dân số Việt nam đang già hóa rất nhanh,
nhanh hơn rất nhiều so dự kiến.Theo phân tích của các nhà dân số học thì thời kỳ dân số vàng của
Việt Nam bắt đầu khoảng năm 2009 và kết thúc khoảng năm 2039.Cơ hội này chỉ xuất hiện một lần
trong suốt lịch sử phát triển của một quốc gia và kéo dài tối đa khoảng 40 năm ,sau đó sẽ chuyển qua
thời kỳ Dân số già. Như vậy thời kỳ dân số vàng của nước ta ngắn hơn rất nhiều so với nhiều nước
khác. Các nước khác thời kỳ dân số vàng kéo dài trong nhiều thập kỷ trong khi đó Việt nam chỉ gần
30 năm.


Hình 1: Dự đoán cơ cấu dân số

Dân số “Vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số “Vàng”


6

Hình 2: Dự báo tỷ suất phụ thuộc dân số Việt Nam. Nguồn: United Nation


 Dân số Việt Nam già trước khi giàu.
Hiện nay nước ta đang ở khoảng giữa của thời kỳ Dân số vàng. Tuy nhiên chất lượng và trình độ
lao động của ta còn thấp. Năng suất lao động và thu nhập còn thấp kém. Kinh tế nước ta phát triển
chưa mạnh. Số người thất nghiệp còn cao. Tích lũy của nên kinh tế cũng như tích lũy của người
lao động còn thấp. Chỉ còn khoảng hơn 10 năm nữa là dân số Việt Nam bắt đầu chuyển qua thời kỳ
dân số già. Như vậy ta chưa tích lũy được thì dân số đã già. Đó là một thách thức rất lớn.

5. Kết luận

5.1 Dân số việt nam đạt cơ cấu vàng trong giai đoạn 2009-2039 với tỉ lệ dân số trong độ
tuổi lao dộng đạt ỡ mức cao nhất khoảng 65% tổng dân số trong giai đoạn 2015-2025.
5.2 Cơ cấu vàng sẽ ket thúc từ 2040 khi tỉ số phụ thuộc chung tăng lên cao, cao hơn 50 và
bị chi phối chủ yếu do tỉ suất phụ thuộc người già tăng nhanh.
5.3 Cơ cấu "vàng" của dân số Việt Nam xuất hiện trong giai đoạn 2010-2040 với khoảng
tin cậy 90% của dự báo cho thời điểm bắt đầu là 1 năm (tức là vào năm 2009 hoặc 2011)
và thời điểm kết thúc là 2 năm(tức là vào năm 2038 hoặc 2042).



Tài liệu tham khảo

Dân số “vàng” và những lợi ích- tác hại của dân số vàng”

7
[1] Nguyễn Đình Cử và Hà Tuấn Anh (2010), Thay đổi cấu trúc dân số và dự báo giai đoạn cơ cấu
dân số “vàng” ở Việt Nam , Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
[2] UNFPA (2010), Tận dụng cơ hội dân số “vàng” ở Việt Nam: cơ hội, thách thức và các gợi ý
chính sách, UNFPA, Hà Nội.
[3] Tổng cục thống kê (2010), Báo cáo điều tra lao động và việc làm Việt Nam: những kết quả chủ
yếu, Tổng cục Thống kê, Hà Nội.