TIM HIEU CYTOKININ và ỨNG DỤNG THỰC TIỄN

CYTOKININ VÀ ỨNG DỤNG THỰC TIỄN
Nhóm 2
Mở đầu
Cùng với các hợp chất hữu cơ cấu tạo và cung cấp năng lượng cho mọi hoạt
động sống của thực vật thì các chất có hoạt tính sinh lý cũng có vai trò quan trọng.
trong đó, hocmon sinh trưởng nói chung và cytokinin nói riêng ảnh hưởng rất lớn đến
quá trình điều hòa và phát triển của cây, đảm bảo mối quan hệ hài hòa giữa các cơ
quan, bộ phận trong cơ thể. Nó có nhiều ứng dụng đã và đang áp dụng trong sản
xuất, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Giới thiệu
Cytokinin thuộc nhóm chất kích
thích sinh trưởng trong 2 loại
hocmon thực vật. Là dẫn xuất của
Adenin, được định nghĩa là những chất
hoá học có hoạt tính giống với trans-
zeatin. Có 2 loại cytokinin là cytokinin
tự nhiên ( Zeatin, IPA ) và cytokinin
tổng hợp ( Kinetin, BA, TDZ ) .
Cytokinin tổng hợp trong hệ rễ, ngoài ra
chúng còn được tổng hợp ở chồi, lá
non, quả non, tầng phát sinh và di
chuyển trong mạch mộc để tới chồi.
Cơ chế tác động : Cytokinin có cấu
trúc giống với adenin trong cấu trúc
ADN, ARN cho ta thấy là chúng có vai
trò quan trọng trong trao đổi axit
nucleic, protein tổng hợp axitnucleic
protein, kích thích sự phân chia tế bào
và phân hoá mầm, kích thích sự phát
triển chồi bên…Ngày nay, cơ chế tác
động của xytokinin chưa sáng tỏ một

cách hoàn toàn, người ta cho rằng
Xytokinin xâm nhập nhanh chóng vào
các ARN và giữ một chức năng điều
chỉnh nào đấy cho tARN trong quá trình
tổng hợp protein. [2]
ứng dụng của xitokinin
Tính chất đặc trưng của Cytokinin là kích thích sự phân chia tế bào mạnh mẽ. Vì vậy
người ta xem chúng như là các chất hoạt hóa sự phân chia tế bào. Cytokinin có rất
nhiều ứng dụng thành công trong sản xuất nông nghiệp ở quy mô lớn, mang lại giá trị
cho sản phẩm và hiệu quả kinh tế cao.
Điều khiển sự già hóa
Xytokinin có khả năng kìm hãm sự hóa
già của cơ quan và của cây nguyên vẹn.
Chẳng hạn khi một lá bị ngắt khỏi cây
thì chúng đặc trưng bằng sự giảm hàm
lượng clorophin và sẽ hóa vàng làm
giảm hàm lượng của protein và axit
nucleic. Nếu như lá tách rời được xử lí
xytokinin thì duy trì được hàm lượng
protein và clorophin trong thời gian lâu
hơn và duy trì được màu xanh lâu hơn.
Vai trò này được ứng dụng trong kĩ
thuật giâm, chiết cành [3].
Làm chậm sự già hoá của rau bằng
cách kết hợp với một số loại khác với
một nồng độ phù hợp. Các loại rau xanh
sau khi thu hoạch rất nhanh bị hỏng,
giảm phẩm chất. Hàm lượng diệp lục và
protein bị giảm nhanh. Cytokinin và các
retardant sinh trưởng sẽ kìm hãm sự già

hoá của sau trong khi bảo quản do kìm
hãm sự phân hủy của axitnucleic và
protein ví dụ: phun benzyl adenin (BA)
nồng độ 20 - 40 ppm lên bắp cải thì có
thể bảo quản vài ngày thậm chí 2-3
tuần. Với cần tây người ta phun BA
nồng độ 10 ppm có thể bảo quản được
22 ngày. Còn nếu xử lí BA bảo quản ở
4
0
C thì thời gian kéo dài đến 40 ngày. Ở
Mỹ người ta sử dụng phối hợp dung
dịch 10 ppm BA và 50 ppm 2,4D và
bảo quản ở 9
0
C thì sau 28 ngày xúp lơ
còn giữ nguyên màu xanh [4].
Điều khiển số lượng hoa đực, hoa
cái theo ý muốn
Nếu người ta tách phôi rồi nuôi cấy
trong môi trường nhân tạo và trong môi
trường chỉ bổ sung GA thì có 95 - 100%
là hoa đực . Còn nếu chỉ có cytokinin
thì 95 - 100% là hoa cái. Trên các cây
họ Bầu bí như bí ngô, bí đao, mướp,
dưa lê, dưa chuột, dưa hấu … là hoa
đơn tính, hoặc đực hoặc cái lại cùng
cây, nên người ta tác dụng hocmon cho
những cây hoa đực trồng gần hoa cái
để có thể “ nảy sinh tình cảm” nhờ gió

hoặc côn trùng…không cần phải “ép
duyên” thủ công như thời gian trước.
Điều này vừa đỡ mất thời gian, vừa ít
tốn công sức, và quả lại nhiều nên mang
lại lợi ích lớn cho bà con nông dân.
Sử dụng auxin và cytokinin để
điều khiển sự phát sinh cơ quan (rễ,
chồi) trong nuôi cấy mô
Kĩ thuật nuôi cấy mô là một kĩ thuât
quan trọng trong công nghệ tế bào thực
vật. các cơ quan hoặc cây nguyên vẹn
được chuyên hóa theo những lộ trình
khác nhau trong môi trường nuôi cấy
khác nhạu và chính điều đó người ta đã
sử dụng cytokinin và auxin để điều
khiển theo ý muốn tùy nhu cầu theo giai
đoạn phát triển. Nếu tỉ lệ auxin cao hơn
xytokinin thì kích thích sự ra rễ, còn tỉ
lệ xytokinin cao hơn auxin sẽ kích thích
sự xuất hiện và phát triển của chồi nên
để nhân nhanh invitro, trong giai đoạn
đầu cần phải điều khiển mô nuôi cấy
phát sinh thật nhiều chồi để tăng hệ số
nhân. Vì vậy người ta tăng nồng độ
xytokinin trong môi trường nuôi cấy .
Để tạo cây hoàn chỉnh đưa ra đất người
ta tách chồi và cấy vào môi trường ra rễ
trong đó hàm lượng auxin được tăng
lên [1].

Một số vai trò khác. Cytokinin còn
làm tăng diện tích phiến lá do kích thích
sự lớn lên của tế bào, làm tăng sự mở
khí khổng ở một số loài, phá vỡ trạng
thái ngủ nghỉ của hạt, hay kết hợp với
auxin có ảnh hưởng đến ưu thế ngọn…
Kết luận
Citokinin có vai trò rất quan trọng đối
với thực vật trong quá trình sinh trưởng
và phát triển của thực vật. nâng cao
năng suất và chất lượng cây trồng đem
lại giá trị kinh tế cho người nông dân
Sự hiểu biết về các hooc môn thực vật
đã được con người nghiên cứu từ khá
lâu, tuy nhiên tác dụng của chúng vẫn
chưa được hiểu rõ hết và cần có các
hướng nghiên cứu mới về tác dụng của
các chất kích thích sinh trưởng này.
Thảo luận
Tuy nhiên thực tế thì nhiều người chạy
theo lợi nhuận mà lạm dụng quá mức
chất kích thích sinh trưởng hoặc tình
trạng nhập lậu từ Trung Quốc không rõ
nguồn gốc gây ảnh hưởng rất lớn đến
sức khỏe người tiêu dùng.
Vấn đề đặt ra: Phải sử dụng như thế
nào? Phối họp ra sao? Chú ý những
điểm gì để đạt kết quả cao nhất là cả
một quá trình tìm hiểu và áp dụng.
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Phan Văn Tân, Giáo trình Hoocmon thực vật và ứng dụng, Đại học Tây nguyên,
2011.
2. />ng43sinhsandieuhoasinhtruong.htm
3. />4. /> Thành viên nhóm 2: 1/ HOÀNG THANH DƯƠNG
2/ VÕ THANH HÂN
3/ LÊ XUÂN HÀ
4/ TRỊNH THỊ MỸ HẠNH
5/ NGUYỄN THỊ NHƯ HẢO