382 Hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu và khoản phải thu của khách hàng trong kiểm toán tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn -CN HN

Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp

MỤC LỤC
Trang
Mục lục…………………………………………………………...…………...……….1
Danh mục bảng biểu……………………………...………………………...………….3
Danh mục sơ đồ……………………………………...………………………..……….4
Lời mở đầu…………………………………..………………………………….……..5
Phần I: Khái quát chung về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn-
Chi nhánh Hà Nội…………………………………………………………..….7
1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty và Chi nhánh Công ty………..7
1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty………......…....…………7
1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Chi nhánh Công ty tại Hà Nội .…9
2. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty và Chi nhánh Công ty……….………..10
2.1. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty………………………….....……...10
2.2. Tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh Công ty tại Hà Nội……..……..13
3. Kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty…………..14
4. Quy trình kiểm toán chung tại Công ty………………………..…………….18
Phần II: Thực trạng kiểm toán Doanh thu và các khoản Phải thu của khách hàng
trong kiểm toán tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn-
Chi nhánh Hà Nội thực hiện……………………………………..….……...21
1. Thực trạng kiểm toán Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ do
Chi nhánh Hà Nội thực hiện………………………………...……….……..21
1.1. Kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ……………….…………………...21
1.2. Mục tiêu kiểm toán……………………………………………………..23
1.3. Các tài liệu yêu cầu khách hàng cung cấp…………………………….23
1.4. Thủ tục phân tích…………………………….……………...…………24
1.5. Thủ tục kiểm tra chi tiết khoản mục Doanh thu……………………….29
1.6. Kiểm tra chi tiết các khoản giảm trừ doanh thu……………….………34
1.7. Kiểm tra thủ tục chia cắt niên độ……………………………….……...35

1.8. Kiểm tra chi tiết việc hạch toán các khoản chênh lệch tỷ giá cuối kỳ…35
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
1
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
1.9. Các thủ tục bổ sung……………………………….……………………
35
1.10. Kết luận………………………………………………………….……36
2. Thực trạng kiểm toán các khoản phải thu khách hàng do Chi nhánh
Hà Nội thực hiện…………………………………………………..………..37
2.1. Mục tiêu kiểm toán khoản mục Phải thu khách hàng………………….37
2.2. Các tài liệu yêu cầu khách hàng cung cấp……………………………..37
2.3. Thủ tục phân tích……………………………………………………….38
2.4. Thủ tục kiểm tra chi tiết khoản mục Phải thu khách hàng…………….40
2.5. Kiểm tra chi tiết việc hạch toán các khoản chênh lệch tỷ giá cuối kỳ….56
2.6. Các thủ tục bổ sung…………………………………………………….57
2.7. Kết luận…………………………………………………………………57
3. Kết thúc kiểm toán………………………………………………………….58
3.1. Kiểm tra giấy tờ làm việc………………………………………………59
3.2. Lập báo cáo kiểm toán và thư quản lý………………………….……...59
Phần III: Kiến nghị nhằm hoàn thiện kiểm toán Doanh thu và các khoản
Phải thu của khách hàng trong kiểm toán tài chính do Công ty
TNHH Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội thực hiện……….……62
1. Nhận xét chung về công tác Kiểm toán tại Chi nhánh Công ty…………….62
1.1. Nhận xét chung về Chi nhánh Công ty và công tác Kiểm toán
tại Chi nhánh…………………………………………………………62
1.2. Nhận xét về quy trình kiểm toán Doanh thu và các khoản
Phải thu của khách hàng do Chi nhánh Công ty thực hiện…………65
2. Kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán Doanh thu và các khoản
Phải thu của khách hàng do Chi nhánh Công ty thực hiện………………….67

2.1. Xây dựng kế hoạch kiểm toán cụ thể…………………………………..67
2.2. Đánh giá mức rủi ro kiểm toán và tính trọng yếu……………………..68
2.3. Chương trình kiểm toán các khoản phải thu khách hàng……………...68
2.4. Kĩ thuật gửi thư xác nhận……………………………………………...69
2.5. Nâng cao chất lượng của các kiểm toán viên……………….……….70
2.6. Sử dụng các thủ tục kiểm toán…………………………………..……71
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
2
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
Kết luận………………………………………………………………………………72
Danh mục tài liệu tham khảo…………………………………………………….…...73
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 1: Cơ cấu doanh thu của Công ty ……………..……………………………15
Bảng 2: Một số chỉ tiêu tài chính của Công ty ……………..…………………….16
Bảng 3: Doanh thu phát sinh theo tháng của Công ty xăng dầu PT………………28
Biểu 1: Tài liệu phân tích tổng hợp doanh thu của Công ty xăng dầu PT…...……26
Biểu 2: Tài liệu kiểm tra chi tiết doanh thu theo tháng của Công ty xăng dầu PT..27
Biểu 3: Tài liệu kiểm tra chi tiết giá bán của Công ty xăng dầu PT………………31
Biểu 4: Tài liệu kiểm tra chi tiết giá xuất bán đại lý của Công ty xăng dầu PT..…32
Biểu 5: Tài liệu kiểm tra chi tiết doanh thu và giá bán tháng 3 năm 2005 của
Công ty xăng dầu PT..……………………………………………………33
Biểu 6: Tài liệu kiểm tra chi tiết các khoản giảm trừ doanh thu của
Công ty xăng dầu PT……………………………………………………..34
Biểu 7: Kết luận về mục tiêu kiểm toán doanh thu….……………………………36
Biểu 8: Tài liệu phân tích tổng hợp các khoản phải thu khách hàng của
Công ty xăng dầu PT……………………………………………………..39
Biểu 9: Tài liệu thu thập danh sách khách hàng chưa có đối chiếu nợ cuối năm
của Công ty xăng dầu PT …………..……………………………………40

Biểu 10: Tài liệu đối chiếu khoản phải thu khách hàng của Công ty xăng dầu PT.41
Biểu 11: Tài liệu kiểm tra chi tiết khách hàng nợ của Công ty xăng dầu PT ……44
Biểu 12: Mẫu thư xác nhận nợ…..………………………………………………..46
Biểu 13: Tài liệu kiểm tra chi tiếtnghiệp vụ ghi nhận nợ và nghiệp vụ thu tiền
của Công ty xăng dầu PT …………...…………………………………..51
Biểu 14, Biểu 15: Tài liệu kiểm tra chi tiết cụ thể một khách hàng của Công ty
xăng dầu PT…………………………………………………………52, 53
Biểu 16: Ước tính lãi chậm trả của khách hàng của Công ty xăng dầu PT ..……..54
Biểu 17: Tài liệu kiểm tra chi tiết dự phòng nợ phải thu khó đòi của Công ty
xăng dầu PT……………………………………………………………..56
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
3
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
Biểu 18: Kết luận về khoản mục phải thu khách hàng của Công ty xăng dầu PT ..58
Biểu 19: Báo cáo kiểm toán…...…………………………………………………..60
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 1: Bộ máy tổ chức của Công ty ………………………………….………11
Sơ đồ 2: Bộ máy tổ chức của Chi nhánh Công ty tại Hà Nội…………………...13
Sơ đồ 3: Các bước thực hiện công việc kiểm toán………………………………18
Sơ đồ 4: Quy trình gửi thư xác nhận…………………………………………….42

Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
4
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
Hoà nhập với nền kinh tế thế giới mở ra rất nhiều cơ hội cho đất nước ta tiến
tới những thành công mới trong lĩnh vực kinh tế. Góp phần vào sự phát triển thịnh

vượng đó không thể không kể tới hoạt động kiểm toán. Có thể thấy trong thời gian
gần đây lĩnh vực kiểm toán phát triển rất đa dạng về loại hình cũng như chất lượng.
Trong số các loại hình dịch vụ kiểm toán đang thực hiện dịch vụ kiểm toán báo cáo
tài chính được tiến hành nhiều nhất. Để đảm bảo có đủ sức cạnh tranh trên thương
trường quốc tế đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nỗ lực hết mình trong việc
tạo ra uy tín, thị trường, nâng cao năng lực tài chính cũng như tổ chức quản lý.
Muốn vậy doanh nghiệp phải tập hợp được nhiều yếu tố để tạo nên sự thành công
của mình, trong đó có một báo cáo tài chính lành mạnh là một điều kiện vô cùng
cần thiết. Các báo cáo tài chính được kiểm toán để khẳng định tính trung thực, hợp
lý và phù hợp với quy định của Nhà nước, chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành.
Như vậy, trong điều kiện hiện nay kiểm toán tài chính trở thành một nhu cầu
không thể thiếu của tất cả các doanh nghiệp.
Trong quá trình kiểm toán Báo cáo tài chính của một công ty, nhất là với
một công ty kinh doanh trong lĩnh vực thương mại thì kiểm toán Doanh thu và các
khoản Phải thu khách hàng là quan trọng nhất vì mức độ phát sinh tương đối lớn và
tính phức tạp về nghiệp vụ có ảnh hưởng nhiều đến các chỉ tiêu quan trọng khác.
Mặt khác đó là các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá khả năng thanh toán, tình hình tài
chính và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Đó cũng là các chỉ tiêu
chứa đựng nhiều rủi ro và sai sót. Do đó kiểm toán Doanh thu và Phải thu khách
hàng là quy trình kiểm toán quan trọng và chiếm khối lượng lớn trong quá trình
kiểm toán.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
5
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
Bên cạnh những bước phát triển nhất định trong hoạt động kiểm toán này thì
cũng còn tồn tại rất nhiều vấn đề cần giải quyết. Do đó hoàn thiện quy trình kiểm
toán Báo cáo tài chính trong đó có kiểm toán Doanh thu và Phải thu khách là một
công việc vô cùng cấp thiết.
Từ quá trình học tập ở nhà trường và trong quá trình được thực tập tại Công

ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn - chi nhánh Hà Nội, em đã nghiên cứu và tìm hiểu
một trong những quy trình kiểm toán báo cáo tài chính quan trọng đó là kiểm toán
Doanh thu và Phải thu khách hàng. Chính bởi vậy em đã chọn đề tài “Hoàn thiện
quy trình kiểm toán Doanh thu và các khoản Phải thu của khách hàng trong
kiểm toán tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà
Nội thực hiện”.
Chuyên đề thực tập của em gồm 3 phần:
Phần I: Khái quát chung về Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn - Chi
nhánh Hà Nội.
Phần II: Thực trạng quy trình kiểm toán doanh thu và các khoản phải
thu của khách hàng trong Kiểm toán tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán
và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội thực hiện.
Phần III: Kiến nghị nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán doanh thu và
các khoản phải thu khách hàng trong Kiểm toán tài chính do Công ty TNHH
Kiểm toán và Tư vấn – Chi nhánh Hà Nội thực hiện.
Em xin chân thành cảm ơn Thạc sĩ Trần Mạnh Dũng (CPA) và các anh chị
trong Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn chi nhánh Hà Nội đã giúp em lựa chọn
đề tài và hoàn thiện chuyên đề thực tập của mình.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
6
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
PHẦN I
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN
-CHI NHÁNH HÀ NỘI

1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty và Chi nhánh Công ty
1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty
Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn được chính thức chuyển đổi ngày 06-
02-2007 từ Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn theo Quy định tại Nghị định

105/2004/NĐ-CP ngày 30-03-2004 và Nghị định 133/2005/NĐ-CP của Chính phủ
về kiểm toán độc lập.
Từ năm 1992 đến 1995, công ty hoạt động với tư cách là chi nhánh của
Công ty Kiểm toán Việt Nam (VACO) tại thành phố Hồ Chí Minh, do đó hoạt
động trên cơ sở chương trình kiểm toán của VACO.
Nhằm đáp ứng yêu cầu và đòi hỏi ngày càng cao của nền kinh tế Việt Nam,
Bộ Tài chính đã ký Quyết định số 107 TC/TCCB ngày 13-02-1995 tách Công ty
Kiểm toán và Tư vấn ra khỏi Công ty Kiểm toán Việt Nam để thành lập nên một
công ty mới với:
* Tên giao dịch: Công ty Kiểm toán và Tư vấn
* Tên giao dịch Quốc tế: Auditing and Consulting company (A&C)
* Trụ sở chính: 229 Đồng Khởi, phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố
Hồ Chí Minh.
Khi đó, Công ty có Vốn pháp định: 1.800.000.000 đồng.
Vốn kinh doanh: 6.000.000.000 đồng.
Từ năm 1996 đến năm 1999, A&C thường xuyên đồng tham gia kiểm toán
với Công ty Kiểm toán quốc tế Ernst&Young, với cam kết của E&Y là sẽ giúp đào
tạo nhân viên A&C và chuyển giao công nghệ trong vấn đề quản lý doanh nghiệp,
các phần hành kiểm toán. Từ đó, A&C với sự tiếp cận và học hỏi kinh nghiệm đã
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
7
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
dần dần hoàn thiện chương trình kiểm toán, ngày càng nâng cao tính chuyên
nghiệp của mình.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam nói chung và lĩnh vực kiểm
toán nói riêng, công ty đã được Bộ Tài chính chọn là một trong những công ty đầu
tiên của Bộ Tài chính tiến hành chuyển đổi hình thức sở hữu từ doanh nghiệp nhà
nước sang công ty cổ phần theo Quyết định số 1962/QĐBTC ngày 30-06-2003.
Hình thức cổ phần là toàn bộ Công ty Kiểm toán và Tư vấn. Khi đó, dưới hình thức

cổ phần, Công ty có:
* Tên giao dịch: Công ty cổ phần Kiểm toán và Tư vấn
* Tên giao dịch quốc tế: Auditing and Consulting Joint Stock Company (viết
tắt là A&C Co)
* Giấy phép đăng ký kinh doanh số 4103001964 do Sở Kế hoạch và Đầu tư
Thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 09-12-2003.
* Tài khoản: 701A-01592 Sở giao dịch 1, Ngân hàng Công thương Việt Nam.
Ngoài trụ sở chính của công ty vẫn giữ nguyên, công ty còn có 3 chi nhánh
tại Hà Nội, Nha Trang-Khánh Hoà và Cần Thơ. Văn phòng liên lạc tại Thừa Thiên
Huế và Hải Phòng.
* Vốn điều lệ của công ty: 5.045.000.000 đồng.
Trong đó: Tỷ lệ vốn cổ phần nhà nước: 51%
Tỷ lệ vốn cổ phần bán cho CBCNV trong Công ty: 49%
* Giá trị doanh nghiệp tại thời điểm cổ phần hoá (31/12/2002)
Giá trị thực tế của doanh nghiệp nhà nước: 17.422.521.000 đồng.
Giá trị thực tế phần vốn nhà nước tại doanh nghiêp: 5.045.000.000 đồng.
Mệnh giá cổ phần: 100.000 đồng
Tổng số cổ phần phát hành: 50.450
Trong đó:
-Cổ phần nhà nước nắm giữ: 25.730 cổ phần (51%)
-Cổ phần bán ra: 24720 cổ phần (49%). Bao gồm:
+Cổ phần bán theo giá ưu đãi cho người lao động trong công ty:
9.950 cổ phần (19,71%)
+Cổ phần bán theo giá sàn cho người lao động trong công ty:
10.335 cổ phần (20,49%)
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
8
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
+Cổ phần bán đấu giá trong nội bộ công ty: 4.435 cổ phần (8,79%)

Theo Quy định của Chính phủ về Kiểm toán độc lập (như đã nêu trên),
doanh nghiệp kiểm toán chỉ được thành lập và hoạt động theo các hình thức: Công
ty trách nhiện hữu hạn, Công ty hợp danh, Doanh nghiệp tư nhân và Doanh nghiệp
theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, ngày 06-02-2007, Công ty Cổ phần
Kiểm toán và Tư vấn đã chuyển đổi thành Công ty trách nhiệm hữu hạn Kiểm toán
và Tư vấn với:
* Tên giao dịch: Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn
* Tên giao dịch quốc tế: Auditing and Consulting Co.,LTD
* Giấy phép đăng ký kinh doanh số 4102047448 do Sở Kế hoạch và Đầu tư
Thành phố Hồ Chí Minh cấp ngày 06-02-2007.
* Địa chỉ website: http:// www.ac-audit.com
* Điện thoại: 08.8.272.295-08.8.272.296
* Fax : 08.8.272.296-08.8.272.300
* Email :
Đầu năm 2004, A&C được công nhận là công ty thành viên của tổ chức kế
toán, kiểm toán và tư vấn Quốc tế HLB (HLB là Tổ chức Quốc tế về kế toán, kiểm
toán và tư vấn kinh doanh chuyên nghiệp được thành lập năm 1969 và có trụ sở tại
London - Anh quốc, với hệ thống các công ty thành viên ở hơn 100 quốc gia và
doanh thu hàng năm khoảng 1 tỷ USD). Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn đã
là một trong 7 Công ty Kiểm toán Việt Nam (VACO, A&C, AFC, Thuỷ Chung,
Tiên Phong, DTL và STT) là thành viên của các hãng kiểm toán Quốc tế.
Bên cạnh đó, A&C là một trong ba công ty kiểm toán hàng đầu được Uỷ ban
Chứng khoán Nhà nước (SSC) chấp nhận kiểm toán cho các tổ chức phát hành, tổ
chức niêm yết chứng khoán trong năm 2005-2006.
Như vậy lịch sử hình thành và phát triển của Công ty TNHH Kiểm toán và
Tư vấn gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của ngành kiểm toán Việt
Nam. Trải qua hơn 14 năm thành lập và hoạt động, công ty ngày càng có uy tín
trong và ngoài nước, bằng chứng là công ty ngày càng có thêm nhiều khách hàng
mới trong khi vẫn giữ vững mối quan hệ lâu dài với khách hàng cũ. Mặt khác thu
nhập của cán bộ công nhân viên công ty ngày càng được nâng cao, mọi nghĩa vụ

với nhà nước đều được công ty thực hiện một cách đầy đủ.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
9
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
Trong cơ chế thị trường cạnh tranh gay gắt nhưng nhờ có chính sách đúng
đắn, hướng phát triển hợp lý cùng với một đội ngũ cán bộ công nhân viên trẻ trung,
có nghiệp vụ nên công ty vẫn hoạt động ổn định và ngày càng phát triển.
1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Chi nhánh Công ty tại Hà Nội
Nhằm mở rộng phạm vi kiểm toán của Công ty Kiểm toán và Tư vấn,
UBND thành phố Hà Nội đã ký Quyết định số 1144/QĐUB ngày 01-03-2001 về
việc chuyển văn phòng đại diện của Công ty Kiểm toán và Tư vấn thành Chi nhánh
Công ty tại Hà Nội.
Trước đó, năm 1999, chi nhánh của công ty đã được thành lập dưới dạng văn
phòng đại diện.
Chi nhánh đi vào hoạt động chính thức theo Giấy đăng ký kinh doanh số
312448 ngày 16-03-2001 do Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội cấp. Chi
nhánh có tư cách pháp nhân, có tài khoản giao dịch tại ngân hàng, có quyền ký các
hợp đồng kiểm toán và phát hành Báo cáo kiểm toán.
Đến ngày 29-12-2003, căn cứ theo Quyết định số 1962/QĐ-BTC ngày
30-06-2003 về việc chuyển Doanh nghiệp nhà nước Công ty Kiểm toán và Tư vấn
thành Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn, căn cứ vào Điều lệ tổ chức và hoạt
động của công ty đã được Đại hội đồng cổ đông thành lập thông qua ngày
25-11-2003, căn cứ biên bản họp Hội đồng quản trị ngày 18-12-2003, Hội đồng
quản trị công ty đã ra quyết định số 02/QĐ-KTTV-HĐQT về việc thành lập Chi
nhánh Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội để thực hiện kiểm toán và
tư vấn tại các tỉnh miền Bắc.
Đến ngày 06-02-2007, theo sự chuyển đổi của công ty từ công ty cổ phần
sang công ty TNHH, và theo đó, chi nhánh công ty tại Hà Nội cũng thực hiện thủ
tục chuyển đổi và đã được Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội cấp Giấy

chứng nhận Đăng ký kinh doanh số 0112030013 ngày 14-02-2007. Chi nhánh
Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn tại Hà Nội kế thừa mọi trách nhiện và quyền
lợi của Chi nhánh Công ty Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn.
Chi nhánh với:
* Tên giao dịch quốc tế: Auditing and Consulting Company-Hanoi Branch.
* Mã số thuế của Chi nhánh là: 03 0044 9815-002
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
10
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
* Tài khoản giao dịch số 102010 0000 33545 tại Sở giao dịch I- Ngân hàng
Công thương Việt Nam.
* Địa chỉ: 877 Hồng Hà-quận Hoàn Kiếm-Thành phố Hà Nội
* Điện thoại: 04.9.324.113
* Fax: 04.9.324.113
* Email:
Chi nhánh do một Phó Giám đốc phụ trách, Giám đốc chi nhánh là bà
Nguyễn Thị Hồng Thanh, trực tiếp điều hành hoạt động của Chi nhánh theo uỷ
quyền của Giám đốc công ty.
2. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty và Chi nhánh Công ty
2.1. Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty
Bộ máy quản lý của công ty được xây dựng một các khoa học, gọn nhẹ,
phân cấp rõ ràng, giúp cho Ban Giám đốc điều hành một cách có hiệu quả hoạt
động của công ty. Bộ máy hoạt động của công ty được tổ chức theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của Công ty
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
11
HỘI ĐỒNG THÀNH VIÊN
TỔNG GIÁM ĐỐC
Phó

Giám
Đốc
I
Phó
Giám
Đốc
II
Phó
Giám
Đốc
III
Phó
Giám
Đốc
IV
Phó
giám
đốc
V
Đào tạo
nhân
sự
Phòng
Kiểm
toán
XDCB
Chi
nhánh
Hà
Nội

Chi
nhánh
Nha
Trang
Phòng
HC-QT
Chi
nhánh
Cần
Thơ
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
*Chức năng nhiệm vụ của các bộ phận trong bộ máy quản lý như sau:
-Hội đồng quản trị: là bộ phận quản lý công ty, có toàn quyền nhân danh
công ty để quyết định mọi vấn đề liên quan đến mục đích, quyền lợi của công ty.
-Giám đốc là ông Võ Hùng Tiến, Chủ tịch Hội đồng thành viên, là người đại
diện và chịu trách nhiệm trước cơ quan pháp luật và cơ quan quản lý nhà nước về
hoạt động của công ty. Giám đốc có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo, điều hành mọi
hoạt động của công ty và không ngừng phát triển toàn diện toàn công ty. Giám đốc
trực tiếp phụ trách về tài chính, đối ngoại của công ty.
-Phó Giám đốc là người giúp việc cho Giám đốc trong việc tổ chức, điều hành
thực hiện các mục tiêu của công ty. Các Phó Giám đốc phải phụ trách hoạt động, lĩnh
vực mà Giám đốc phân công và chịu trách nhiệm trước Giám đốc về các lĩnh vực đó.
Nhiệm vụ cụ thể của từng Phó Giám đốc như sau:
+Phó Giám đốc 1: ông Nguyễn Minh Trí, Phó Chủ tịch HĐTV, phụ trách về
kiểm toán báo cáo tài chính và phòng kiểm toán số 1.
+Phó giám đốc 2: bà Phùng Thị Quang Thái, phụ trách về kiểm toán các dự
án, kiểm toán xây dựng cơ bản và phòng kiểm toán số 2.
+Phó giám đốc 3: bà Nguyễn Thị Hồng Thanh kiêm Giám đốc chi nhánh
Hà Nội.

+Phó giám đốc 4: ông Lê Minh Tài kiêm Giám đốc chi nhánh Nha Trang-
Khánh Hoà.
-Phòng Hành chính-Quản trị: thực hiện công tác tổ chức hành chính, nhân
sự, quản trị tài chính, văn thư, lễ tân…có nhiệm vụ tham mưu giúp cho Ban giám
đốc làm việc có hiệu quả.
-Các phòng kiểm toán: có chức năng cung cấp các dịch vụ kiểm toán và tư
vấn cho khách hàng trên lĩnh vực tài chính, kế toán, thuế… Các phòng kiểm toán
độc lập một cách tương đối với nhau, song cũng có sự phối hợp chặt chẽ với nhau
trong quá trình hoạt động của mình nhằm thực hiện một cách tốt nhất chức năng
của mình cũng như nhiệm vụ được giao từ Hội đồng thành viên và Ban Giám đốc.
-Mối quan hệ giữa công ty và các chi nhánh: các chi nhánh đều có tư cách
pháp nhân, tiến hành kinh doanh theo Giấy đăng ký kinh doanh của chi nhánh
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
12
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
nhưng hạch toán phụ thuộc. Các chi nhánh tiến hành hoạt động theo điều lệ của
công ty và tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thật nghiệp vụ và chương trình kiểm toán đã
được công ty xây dựng. Chi nhánh tiến hành ghi chép các Báo cáo kiểm toán theo quy
định của công ty, rồi hàng năm gửi chúng cùng các Báo cáo về kết quả hoạt động của
chi nhánh để công ty tổng kết và đánh giá tình hình hoạt động của chi nhánh và của
toàn công ty trong năm tài chính đó.
Các hoạt động của chi nhánh chủ yếu dựa vào khả năng ký kết hợp đồng của
chính mình, tuy nhiên cũng có lúc chi nhánh tiến hành làm một số hợp đồng giúp
cho công ty khi công ty ký kết với khách hàng. Sau khi thực hiện xong công việc
kiểm toán của mình, chi nhánh gửi toàn bộ File kiểm toán đó cho công ty. Công ty
sẽ tiến hành tổng hợp công việc và có ý kiến về Báo cáo tài chính của khách hàng.
Trong trường hợp này, chi nhánh chỉ tiến hành lập Báo cáo kiểm toán mà không
thực hiện thu phí kiểm toán.
-Đội ngũ kiểm toán viên và nhân viên: Sau hơn 14 năm hoạt động, công ty

đã xây dựng được một đội ngũ gồm 289 kiểm toán viên và nhân viên trong đó có
57 kiểm toán viên có thẻ kiểm toán viên quốc gia do Bộ Tài chính cấp, gần 70%
nhân viên có từ 2 bằng cử nhân trở lên (trong đó có 58 người có bằng cử nhân
Luật); 15% nhân viên có bằng Thạc sĩ hoặc bằng Kiểm toán viên quốc tế (ACCA)
hoặc đang được đào tạo theo chương trình ACCA. Trong quá trình hoạt động, đội
ngũ nhân viên liên tục được đào tạo nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng
và bản lĩnh nghề nghiệp cùng các kiến thức bổ trợ về Pháp luật, Kinh tế, kỹ thuật,
thị trường… để có khả năng đa dạng hoá các các loại hình dịch vụ cung cấp cho
khách hàng. Ngoài ra, các kiểm toán viên còn được đi tu nghiệp và đào tạo qua các
hình thức khảo sát, huấn luyện, thực hành tại các nước Anh, Pháp, Bỉ, Ireland,
Singapore, Hongkong…do công ty tổ chức cùng các chương trình hỗ trợ của Bộ tài
chính, EURO TAPVIET và các tổ chức nghề nghiệp quốc tế khác.
2.2. Tổ chức bộ máy quản lý của Chi nhánh Công ty tại Hà Nội
Cũng như tại công ty, bộ máy hoạt động tại chi nhánh A&C Hà Nội cũng được tổ
chức một cách linh hoạt, gọn nhẹ, có sự phân cấp rõ ràng, giúp cho Ban Giám đốc điều
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
13
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
hành một cách có hiệu quả và khai thác tối ưu tiềm năng của toàn hệ thống. Bộ máy tổ
chức của chi nhánh được tổ chức theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 2: Sơ đồ bộ máy tổ chức của chi nhánh Công ty tại Hà Nội
*Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban tại Chi nhánh:
-Giám đốc chi nhánh: bà Nguyễn Thị Hồng Thanh, là người đứng đầu chi
nhánh, điều hành chỉ đạo mọi hoạt động của chi nhánh, chịu trách nhiệm trước
Giám đốc và Hội đồng thành viên của công ty về hoạt động của chi nhánh.
-Các Phó Giám đốc gồm:
+Ông Nguyễn Anh Đức: phụ trách lĩnh vực kiểm toán Báo cáo tài chính
+Bà Lê Thị Tư: phụ trách bộ phận kế toán, hành chính và kiểm toán đầu
tư xây dựng cơ bản…

Các Phó Giám đốc chi nhánh giúp cho Giám đốc chi nhánh điều hành hoạt
động của chi nhánh nhằm thực hiện tốt nhất các mục tiêu và nhiệm vụ mà công ty
giao phó.
-Các phòng kiểm toán:
+Phòng nghiệp vụ 1 và phòng nghiệp vụ 2: thực hiện việc kiểm toán Báo
cáo tài chính.
+Phòng nghiệp vụ 3: thực hiện kiểm toán đầu tư xây dựng cơ bản và
thẩm định tài chính.
-Phòng Hành chính-Quản trị: thực hiện công tác kế toán, văn thư, hành
chính,…
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
14
BAN GIÁM ĐỐC
Phòng
nghiệp vụ 1
Phòng
nghiệp vụ 2
Phòng
nghiệp vụ 3
Phòng Hành
chính-Quản trị
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
-Đội ngũ cán bộ công nhân viên: chi nhánh có 61 kiểm toán viên và
nhân viên, trong đó có 15 người có thẻ kiểm toán viên quốc gia. Kiểm toán
viên trong chi nhánh luôn được đào tạo, bồi dưỡng kiến thức để nâng cao
trình độ, phù hợp với từng sự thay đổi của chế độ kế toán và kiểm toán Việt
Nam.
3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty
Kể từ khi thành lập đến nay, A&C đã không ngừng vươn lên phát triển cả về

số lượng cũng như chất lượng dịch vụ. Số lượng nhân viên, số lượng hợp đồng
cũng như doanh thu của công ty đã tăng qua các năm. Công ty đã mở rộng thị
trường trong nước thông qua các chi nhánh của mình ở cả ba miền Bắc-Trung-
Nam nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết của khách hàng trước sự chuyển mình mạnh
mẽ của đất nước hiện nay.
* Cơ cấu doanh thu của công ty như sau:
Bảng 1: Cơ cấu doanh thu của Công ty
Lĩnh vực cho doanh thu Tỷ trọng
Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ 99,42%
Doanh thu kiểm toán báo cáo tài chính 68,37%
Doanh thu kiểm toán xây dựng cơ bản 18,51%
Doanh thu các dịch vụ khác 12,54%
Doanh thu hoạt động tài chính 0,44%
Thu nhập khác 0,14%
Một điều tất yếu là doanh thu của A&C chủ yếu thu về từ việc cung cấp dịch
vụ, nhất là dịch vụ kiểm toán. Mặc dù cung cấp cả hai dịch vụ kiểm toán là kiểm
toán báo cáo tài chính và kiểm toán xây dựng cơ bản, nhưng doanh thu chủ yếu của
công ty là từ kiểm toán báo cáo tài chính, đây cũng là một điều dễ hiểu vì đây là
hoạt động chính của công ty và nhu cầu minh bạch báo cáo tài chính của tất cả các
doanh nghiệp hiện nay là rất lớn.
* Công ty hoạt động theo một nguyên tắc nhất định dựa trên mục đích đã đề
ra. Có thể khái quát các nguyên tắc đó như sau:
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
15
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
-Độc lập về nghiệp vụ chuyên môn, tự chủ về tài chính, khách quan, chính
trực, chịu sự kiểm tra và kiểm soát của cơ quan chức năng theo pháp luật nhà nước
Việt Nam quy định.
-Công ty chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính trung thực, chính xác, bí

mật của những số liệu, tài liệu do công ty kiểm tra xác nhận hoặc cung cấp cho các
doanh nghiệp và đảm bảo được xã hội, được các cơ quan pháp luật nhà nước tín
trọng.
-Công ty phải chịu trách nhiệm kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển vốn.
-Bảo đảm giá cả, lệ phí dịch vụ, chất lượng của sản phẩm và dịch vụ do công
ty cung cấp ra thị trường có uy tín cao, hiệu quả tốt.
-Đối với khách hàng: công ty phục vụ tận tình, đáp ứng đầy đủ, có chất
lượng mọi yêu cầu đã được thoả thuận và cam kết theo hợp đồng. Công ty đảm bảo
giữ bí mật số liệu và bồi thường thiệt hại do công ty gây ra.
Sau đây là một vài số liệu thể hiện chung kết quả kinh doanh của Công ty
Cổ phần Kiểm toán và Tư vấn.
Bảng 2: Một số chỉ tiêu tài chính của Công ty
Đơn vị tính: triệu đồng
Chỉ tiêu Năm2002 Năm2003 Năm2004 Năm2005
Doanh thu 20.000 21.000 23.040 26.388
Lợi nhuận sau thuế 6.120 6.276 6.912 7.916,4
Nộp ngân sách nhà nước 4.137,6 4.250,4 4.560 5.222
Thu nhập bình quân 2,1 2,3 2,4 2,7
Kết quả hoạt động kinh doanh mà công ty đạt được là khá cao, đó cũng là
điều dễ hiểu khi mà công ty đã không ngừng nỗ lực mở rộng quy mô hoạt động
cũng như chất lượng dịch vụ cung cấp cho khách hàng với đội ngũ nhân viên có
trình độ và sự tin tưởng của khách hàng.
Công ty A&C luôn lấy tiêu chí hoạt động của mình là cung cấp các dịch vụ
chuyên ngành tốt nhất, các thông tin với độ tin cậy cao nhất, đảm bảo quyền lợi
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
16
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
cao nhất cho khách hàng, giúp cho việc điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh
của khách hàng đạt được hiệu quả cao nhất.

Công việc kiểm toán của công ty luôn gắn liền với việc hỗ trợ thông tin và tư
vấn để góp phần hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, hoàn thiện tổ chức công tác
kế toán, quản lý tài chính của doanh nghiệp. Ngoài ra, công ty còn luôn luôn đặt lợi
ích hợp pháp của khách hàng lên hàng đầu. Vì thế trong hơn 10 năm hoạt động,
công ty đã xây dựng được mối quan hệ tốt đẹp với các đơn vị khách hàng. Cho tới
hiện nay, công ty đã và đang phục vụ cho hơn 1000 khách hàng hoạt động trong
mọi lĩnh vực của nền kinh tế, bao gồm:
-Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hợp đồng hợp tác kinh doanh
hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.
-Các doanh nghiệp Việt Nam thuộc mọi thành phần kinh tế hoạt động trên
các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, thương mại, dịch vụ, khách sạn, ngân hàng, giao
thông vận tải, dầu khí…
-Ban quản lý dự án, chương trình đầu tư xây dựng cơ bản.
-Các cơ quan và tổ chức của Quốc tế và trong nước, các văn phòng đại diện
và cá nhân có nhu cầu cung cấp dịch vụ.
* Các dịch vụ mà công ty cung cấp cho khách hàng:
-Kiểm toán báo cáo tài chính: việc kiểm toán luôn gắn với việc hỗ trợ
thông tin và tư vấn để góp phần hoàn thiện công tác tổ chức kế toán, hoàn
thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, và lập các Báo cáo tài chính của doanh
nghiệp.
-Thẩm định giá trị các dự án: công ty tiến hành thẩm định giá trị của các
công trình đầu tư xây dựng cơ bản, bao gồm: các công trình xây dựng, các công
trình ngành điện, công trình giao thông vận tải, đánh giá giá trị tài sản là nhà cửa,
đất đai, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải… của doanh nghiệp.
-Cung cấp các dịch vụ tư vấn về:
+Kế toán: tư vấn và hoàn thiện công tác kế toán, đào tạo và tuyển chọn
nhân viên kế toán theo yêu cầu của khách hàng.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
17
Chuyên đề thực tập tốt

nghiệp
+Thuế: tư vấn thuế, thực hiện các dịch vụ kê khai thuế, khiếu nại thuế,
hoàn thuế…
+Ngoài ra còn tư vấn cho khách hàng trên các lĩnh vực pháp luật, quản
trị doanh nghiệp, đầu tư tài chính…
Hoạt động tư vấn của công ty được thực hiện dưới nhiều hình thức như trao
đổi trực tiếp với từng khách hàng, tổ chức sinh hoạt nghiệp vụ thường kỳ và tổ
chức chuyên đề hàng năm với khách hàng.
Nội dung kiểm toán mà công ty thực hiện theo các chuẩn mực kiểm toán
Quốc tế, các chuẩn mực và quy chế kiểm toán độc lập hiện hành tại Việt Nam bao
gồm công tác kiểm tra tính đúng đắn của các giao dịch tài chính phát sinh trong
năm tài chính, kiểm tra chi tiết các chứng từ phù hợp với số liệu và thuyết minh
trong báo cáo tài chính của khách hàng, đánh giá những dự đoán và quyết định
quan trọng của ban lãnh đạo khách hàng trong việc lập Báo cáo tài chính và các
bước kiểm tra chứng từ, sổ sách kế toán, thực hiện các bước kiểm tra cơ bản cần
thiết. Sau đó công ty đưa ra ý kiến một cách trung thực và hợp lý của báo cáo tài
chính, sự tuân thủ các quy định của nhà nước cũng như các quy chế, chính sách
quản lý tài chính của nội bộ khách hàng, đồng thời cũng xem xét các nguyên tắc kế
toán có phù hợp với hoàn cảnh hiện tại của khách hàng và có được áp dụng một
cách nhất quán và thuyết minh đầy đủ hay không. Ngoài ra công ty còn xem xét hệ
thống kiểm soát nội bộ của công ty nhằm đảm bảo tính phù hợp trong cơ chế hoạt
động chung của khách hàng.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
18
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
4. Quy trình kiểm toán chung tại Công ty
Các bước thực hiện công việc kiểm toán có thể được khái quát trong sơ đồ sau:
Sơ đồ 3: Sơ đồ các bước thực hiện công việc kiểm toán
Cũng giống như mọi công ty kiểm toán khác, Công ty Cổ phần Kiểm toán và

Tư vấn cũng có chương trình kiểm toán riêng cho từng chu trình và hoạt động cụ
thể. Chương trình kiểm toán chung của công ty thường bao gồm trình tự sau:
-Tài liệu yêu cầu khách hàng: các tài liệu, chứng từ có liên quan đến phần
hành được kiểm toán.
-Mục tiêu kiểm toán: đối với mỗi phần hành được kiểm toán sẽ có những
yêu cầu về mục tiêu kiểm toán khác nhau.
-Các thủ tục:
+Thủ tục phân tích: so sánh các thông tin tài chính (giữa các kỳ, các
niên độ, giữa thông tin tài chính của doanh nghiệp với thông tin của toàn
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
Công việc thực hiện trước kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát
Lập kế hoạch kiểm toán cụ thể
Thực hiện kế hoạch kiểm toán
Kết thúc công việc kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán
Các công việc thực hiện sau kiểm toán
19
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
ngành…), so sánh các chữ số, các tỷ lệ…để phát hiện và nghiên cứu về các
trường hợp bất thường.
+Thủ tục kiểm tra chi tiết: chọn một số nghiệp vụ phát sinh trong kỳ, so
sánh số liệu trên chứng từ với số liệu trên sổ sách, chú ý tới các nghiệp vụ có
số phát sinh lớn hoặc bất thường.
+Các thủ tục bổ sung: tuỳ theo tính chất của khoản mục hay phần hành
được kiểm toán mà thực hiện các thủ tục sổ sung kèm theo nhằm làm rõ các
mục tiêu kiểm toán.
-Kết luận và kiến nghị:
+Kết luận về mục tiêu kiểm toán: với các mục tiêu kiểm toán đã đặt ra,
đây là sự khái quát kết quả thực hiện các chức năng kiểm toán trong từng

cuộc kiểm toán. Kết luận kiểm toán phải đảm bảo yêu cầu cả về nội dung
cũng như tính pháp lý.
+Kiến nghị và các biện pháp xử lý: từ kết quả kiểm toán thu được, công
ty đưa ra các biện pháp xử lý cũng như các kiến nghị nhằm giúp công ty
khách hàng thực hiện tốt hơn công tác kế toán cũng như công việc kinh
doanh của mình. Các kiến nghị có thể được đưa ra dưới hình thức thư quản
lý gửi Ban Giám đốc công ty khách hàng.
+Các vấn đề rút ra cho lần kiểm toán sau: công ty thường giữ mối quan
hệ với khách hàng mà mình kiểm toán nên qua mối lần kiểm toán, công ty
cũng như các kiểm toán viên cũng thường rút ra kinh nghiệm cho lần kiểm
toán sau hay cho các khách hàng khác.
+Giữ mối quan hệ với khách hàng: nhìn chung công ty duy trì khá tốt
mối quan hệ với các khách hàng của mình, có thể có các hình thức tư vấn,
các chính sách đãi ngộ đối với công ty khách hàng…tất cả vì lợi ích hợp
pháp của khách hàng.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
20
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
PHẦN II
THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN DOANH THU VÀ CÁC KHOẢN PHẢI THU
CỦA KHÁCH HÀNG TRONG KIỂM TOÁN TÀI CHÍNH DO CÔNG TY
CỔ PHẦN KIỂM TOÁN VÀ TƯ VẤN-CHI NHÁNH HÀ NỘI THỰC HIỆN
1. Thực trạng kiểm toán Doanh thu Bán hàng và cung cấp dịch vụ do
Chi nhánh Hà Nội thực hiện
Bước đầu tiên trong quá trình kiểm toán là phải có được những thông tin về
công ty khách hàng. Để kiểm toán Doanh thu và các khoản Phải thu khách hàng,
Kiểm toán viên của Công ty đã thu thập những thông tin chung phục vụ cho quá
trình kiểm toán hai khoản mục trên như sau:
1.1. Kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ

1.1.1. Tìm hiểu chung về khách hàng
-Hình thức sở hữu vốn: Công ty xăng dầu PT là công ty có 100% vốn nhà
nước và kinh doanh trên lĩnh vực thương mại.
-Ngành nghề kinh doanh của công ty là xăng dầu, các sản phẩm hoá dầu, khí
gas hoá lỏng và các dịch vụ khác. Các mặt hàng cụ thể gồm: xăng dầu, dầu mỡ
nhờn, gas, bếp gas và các phụ kiện, hàng hoá khác, dịch vụ vận tải đường bộ, dịch
vụ hàng dự trữ Quốc gia.
-Khách hàng của Công ty chủ yếu là các doanh nghiệp, khách vãng lai và
các đại lý xăng dầu.
-Công ty xăng dầu PT có hình thức kế toán là Nhật ký-Chứng từ và niên độ
kế toán bắt đầu từ 01/01 đến 31/12.
-Nguyên tắc ghi nhận doanh thu của Công ty là: doanh thu được ghi nhận
khi giao hàng và chuyển quyền sở hữu cho người mua.
1.1.2.Ghi nhận về hệ thống kế toán và doanh thu của khách hàng
Kiểm toán viên của Công ty đã kiểm tra hệ thống kế toán và chu kỳ doanh
thu của Công ty xăng dầu PT với các vấn đề như sau:
-Nhận đơn đặt hàng
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
21
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
-Kiểm tra hàng trong kho có đủ để bán hay không rồi duyệt đơn và quyết
định bán chịu rồi lập đơn đặt hàng bán.
-Lập lệnh giao hàng và thẻ kho giao hàng cho khách hàng.
-Lập hoá đơn, kiểm tra hoá đơn rồi đối chiếu với đơn đặt hàng và lệnh giao
hàng.
-Các cấp có thẩm quyền của công ty phê duyệt.
-Gửi hoá đơn cho khách hàng và ghi sổ kế toán.
-Đối chiếu sổ chi tiết và tổng hợp.
-Thu tiền, đòi nợ và đối chiếu công nợ.

-Xử lý giảm giá, hàng bán bị trả lại và các khoản nợ kéo dài.
*Kết luận: hệ thống kế toán và chu kỳ doanh thu của công ty xăng dầu PT là
tương đối chặt chẽ và ổn định.
1.1.3. Kiểm tra hệ thống kiểm soát nội bộ
Công việc này được thực hiện trên cơ sở chọn mẫu một số nghiệp vụ phát
sinh để đạt được một số yêu cầu như sau:
-Kiểm tra tính liên tục của hoá đơn: các hoá đơn có được đánh số thứ tự
trước hay không.
-Kiểm tra sự ký duyệt của những người có trách nhiệm này trong công ty:
người ký duyệt có đúng thẩm quyền, có đúng hình thức hay không.
-Kiểm tra sự chính xác trong thanh toán: số tiền thanh toán có đúng với sổ
sách và nghĩa vụ thanh toán không.
-Đối chiếu lệnh giao hàng với hoá đơn, đơn đặt hàng.
-Đối chiếu số liệu doanh thu với số liệu của phòng kinh doanh hoặc phòng
kế hoạch.
-Kiểm tra xem một nghiệp vụ bất kỳ có được ghi sổ không và có bị ghi trùng
hay không.
-Xem xét xem sổ tổng hợp và chi tiết có được đối chiếu đầu kì hay không.
Công ty có gửi thư đối chiếu công nợ hay không.
-Kiểm tra xem các khoản nợ có được phân tích thường xuyên hay không và
các khách hàng chậm thanh toán có được đòi nợ thường xuyên hay không.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
22
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
-Xem xét sự phân chia nhiệm vụ hay cách ly công việc giữa kế toán, thủ
quỹ, thủ kho… có bảo đảm hợp lý không.
*Kết luận: Hệ thống kiểm soát nội bộ của Công ty xăng dầu PT là tương đối
chặt chẽ và đảm bảo.
Sau đây là các bước công việc tiếp theo trong thực trạng quy trình kiểm toán

Doanh thu và các khoản Phải thu khách hàng mà Công ty Cổ phần Kiểm toán và
Tư vấn-Chi nhánh Hà Nội đã thực hiện
Tài khoản Phải thu là một tài khoản mà các Kiểm toán viên thường cho là
trọng yếu. Nó gồm một vài chỉ tiêu cơ bản để đánh giá khả năng thanh toán và
phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp. Mặt khác, tài khoản Phải thu cũng
là một tài khoản chứa đựng nhiều rủi ro, sai sót nên số lượng bằng chứng cần thu
thập tương đối lớn. Kiểm toán viên thu thập bằng chứng bằng cách gửi thư xác
nhận đến các khách hàng nợ của đơn vị được kiểm toán. Do đó, công việc thu thập
bằng chứng tương đối mất thời gian. Kết quả của việc gửi thư xác nhận sẽ là căn
cứ để phục vụ bước kiểm toán khoản mục Doanh thu. Chính vì thế, kiểm toán
khoản mục Phải thu được tiến hành đầu tiên trong kiểm toán chu trình Bán hàng-
Thu tiền.
1.2. Mục tiêu kiểm toán
Khoản mục doanh thu của công ty khách hàng phải đạt được những mục tiêu
kiểm toán sau:
-Sự hợp lý chung: Số dư các tài khoản đều hợp lý.
-Tính hiệu lực: Doanh thu được ghi nhận là thực sự tồn tại
-Tính trọn vẹn: Doanh thu đã có của công ty phải được ghi nhận đầy đủ.
-Tính giá: Các loại và các khoản doanh thu đều được tính giá đúng.
-Sự phân loại: Các loại doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đều được
phân loại đúng.
-Sự trình bày: Các loại doanh thu đều được trình bày và thuyết minh rõ.
-Tính kịp thời: Các khoản doanh thu đều phải được ghi nhận kịp thời.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
23
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp
1.3. Các tài liệu yêu cầu khách hàng cung cấp
-Bảng kê doanh thu theo mặt hàng, loại dịch vụ, theo tháng và theo từng bộ
phận.

-Bảng kê các khoản điều chỉnh: chiết khấu thanh toán, hàng bán bị trả lại,
hàng giảm giá (hư hỏng, sai quy cách…)
-Các quy định về giá giao nội bộ, quy định của Tổng công ty và Bộ tài chính
về giá bán tại các thời điểm trong năm 2005.
-Các sổ chứng từ kế toán: sổ tổng hợp và sổ chi tiết có liên quan.
1.4. Thủ tục phân tích
Kiểm toán viên đã phân tích các dữ liệu về khoản mục doanh thu của công
ty khách hàng như sau:
1.4.1. Nhận định chung về các vấn đề liên quan đến Doanh thu của công ty
khách hàng:
Đây là một công ty có doanh thu tương đối lớn. Đây cũng là một đặc điểm
kinh doanh của công ty, công ty có các khoản doanh thu từ các loại hình bán hàng
và cung cấp dịch vụ khách nhau nhưng chủ yếu là bán hàng qua các đại lý và bán
hàng nội bộ.
*Doanh thu năm 2005 của Công ty xăng dầu PT được hạch toán như sau:
-Doanh thu bán xăng, dầu, gas, bếp gas, hoá dầu: doanh thu được ghi
nhận dựa trên cơ sở hàng thực tế xuất bán, được ghi nhận trực tiếp và ngay
lập tức trên hoá đơn giá trị gia tăng đầu ra.
-Doanh thu từ cung cấp dịch vụ vận chuyển đường bộ: hạch toán theo
thực tế phát sinh khi vận chuyển hàng, giao hàng. Số liệu hạch toán căn cứ
vào hoá đơn xuất.
-Dịch vụ dự trữ quốc gia: hạch toán theo phiếu báo hạch toán của Tổng
công ty.
*Giá bán hàng:
-Bán buôn: giá bán buôn dựa trên cơ sở giá bán lẻ theo quyết định của
Tổng công ty và Bộ tài chính trừ đi thù lao đại lý hợp đồng kí.
Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
24
Chuyên đề thực tập tốt
nghiệp

-Bán lẻ: giá bán lẻ là giá quy định thực tế từng thời điểm của Tổng công
ty và Bộ tài chính.
-Dịch vụ vận chuyển đường bộ: giá bán la giá vận chuyển trong hợp
đồng thực tế.
*Các vấn đề khác:
Trong năm 2005 có 3 đợt tăng giá và 1 đợt giảm giá theo quy định của Tổng
công ty và Bộ tài chính.
1.4.2. Thủ tục phân tích khoản mục Doanh thu
*Mô tả tài khoản:
-TK511: Doanh thu bán hàng, gồm 6 tiểu khoản:
+ TK 511.11: Doanh thu bán xăng, dầu
+ TK 511.12: Doanh thu bán dầu mỡ nhờn
+ TK 511.15: Doanh thu bán gas, bếp gas và phụ kiện
+ TK 511.18: Doanh thu bán hàng hoá khác
+ TK 511.31: Doanh thu vận tải nội bộ
+ TK 511.35: Doanh thu dịch vụ hàng dự trữ
-TK512: Doanh thu bán nội bộ, gồm 3 tiểu khoản:
+ TK 512.11: Doanh thu bán nội bộ xăng, dầu
+ TK 512.12: Doanh thu bán nội bộ dầu mỡ nhờn
+ TK 512.15: Doanh thu bán nội bộ gas, bếp gas và phụ kiện
*Kiểm tra giá bán trong năm sau các lần biến đổi giá (Tổng hợp giá bán
trong năm) ==> giá bán trong năm tương đối được bảo đảm tuân thủ.
*Kiểm tra cơ sở ghi nhận doanh thu (Kèm bảng đối chiếu hàng tiêu thụ với
hàng xuất kho) ==> Doanh thu được ghi nhận đúng đắn trên cơ sở đã đề ra.
*Kiểm tra Cut-off ==> Doanh thu của năm tài chính được ghi nhận đúng và
đầy đủ các khoản mục trong năm.
Do tính thận trọng nghề nghiệp nên Kiểm toán viên viên thực hiện các thủ
tục phân tích các khoản mục doanh thu để tìm ra các điểm bất thường.
*So sánh doanh thu của năm 2005 với năm trước và với kế hoạch
Kết quả doanh thu tiêu thụ của Công ty xăng dầu PT qua các năm như sau:

Hoàng Cẩm Tú Kiểm toán 45B
25