phương pháp hình thành biểu tượng về hình dạng cho trẻ mẫu giáo

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC


HÀ THỊ PHỎNG


PHƢƠNG PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG
VỀ HÌNH DẠNG CHO TRẺ MẪU GIÁO



KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC





Sơn La, năm 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÂY BẮC




HÀ THỊ PHỎNG


PHƢƠNG PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG

VỀ HÌNH DẠNG CHO TRẺ MẪU GIÁO



Chuyên ngành: Phƣơng pháp dạy học môn Toán


KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC


Ngƣời hƣớng dẫn: ThS. Nguyễn Hải Lý



Sơn La, năm 2014

LỜI CẢM ƠN









 







ThS. Nguyễn Hải Lý cùng toàn th các thy giáo cô giáo trong sut quá trình
tin hành nghiên cn khi khóa luc hoàn thành.
Em xin trân trng cu, phòng qun lý khoa hc và hp
tác quc to, Trung tâm Tin hc n, Ban ch nhim khoa
Tiu hc - Mi Hc Tây bc, các bn sinh viên l
phm mu kin cho em thc hin và nghiên c hoàn thành
khóa lun này.
Lu tiên làm quen vi công tác nghiên cu khoa hc giáo dc nên
khóa lun này s không tránh khi nhng thiu sót. Em rt mong nhc
nhng ý kia các thy, cô giáo trong hng trong trung tâm
n, phòng qun lý khoa hc và hp tác Quc t cùng các bn
 khóa lun ca em hoàn thi
Em xin chân thành cảm ơn!

 
I THC HIN

HÀ THỊ PHỎNG



MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1
1. Lý do chn khóa lun 1
2. Mm v nghiên cu 2
ng và khách th nghiên cu 3

4. Gi thuyt khoa hc 3
u 3
a khóa lun 4
7. Cu trúc ca khóa lun 4
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 5
y hc 5
1.2. Mng toán cho tr mâu giáo 6
1.3. Vai trò ca hình hình hi vi s hình thành bing Toán cho tr
mu giáo 11
m nhn thc các bing v hình dng ca tr mu giáo 13
1.5. M nhn thc bing v hình dng ca tr mu giáo 16
1.6. Nình thành bing v hình dng cho tr mu giáo
16
1.7. Thc trng vic dy hc hình thành bing v hình dng cho tr mu
giáo  mt s ng mm non 17
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG VỀ HÌNH
DẠNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 20
pháp dy tr nhn bit và gi tên hình (khi) 20
y tr kho sát hình (khi) 25
y tr phân bit hình 30
y tr phân bit khi 37
CHƢƠNG 3: THỬ NGHIỆM SƢ PHẠM 43
3.1. M nghim 43
 nghim 43
3.3. Ni dung th nghim 43
3.5. Kt qu th nghim 44
KẾT LUẬN 45
1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn khóa luận
Ch tch H Chí Minh muôn vàn kính yêu ca chúng ta lúc sinh th
rNon sông Vic v vang hay không, Dân tc Vit Nam có
c sánh vai vng qu vào công
vic hc tp c em là nhng mc,
c có giàu mnh hay không chính là nh vào th h tr. Bc hc mm
non là mu tiên trong h thng giáo dc quc dân có vai trò cc k
quan tr nn tu cho vic hình thành và phát trin nhân
i Vit Nam.
Nhm Nga A.Xmacarenco cho rng nn tn ca vic giáo
dc hình thành t i 5 tuu dy cho tr trong thi k 
chim khong 90% ca quá trình giáo dc. V sau vic giáo do ca
i vn còn tip tu nm qu  nhng n hoa
thì vc vun tru tiên ca cu
n hin nay, ngành giáo dc mm non càng cn nhn thc
c vai trò và nhim v quan trng ca mình trong s nghip giáo d phù
hp vi xu th giáo dc chung ca th gii, trong khu vng thng
c yêu ci ca thc tin giáo dc mm non  c t cui
nha th k m ca PGS Nguyn Ánh Tuyt v
giáo dc mc mm non coi tr em là ch th tích cc ca hot
c mm non cn tng kích  tr hot
ng. Mun vy giáo dc mm non cn t chc mi hong cho tr t
ng cho tr làm quen vi tác phc, làm quen vng xung
quanh, to hình, âm nhc, th cht và hình thành bing.
Toán hc là mt môn hc t nhiên có kin thc l
quan trng trong cuc sng mi. Ngay t nh c làm
quen vi Toán hc. Vi ng dn cho tr làm quen vi Toán ngay t tui
mi giúp tr hình thành kh 

tòi nhn bit th gii xung quanh v s c, hình dng, v trí trong
2

không gian gia các vt so vng thi giúp tr gii quyc nhiu
ng mc trong cuc sng.
Hình thành bing toán cho tr mu giáo là môn h chính
xác cao. Mun làm tt vic hi giáo viên phi có tâm
huyt vi ngh m, sáng tng dn tr
tham gia vào hong mt cách khoa h tr u nm bt hình thành
k c ti vi môn làm quen vi bing. i vi
môn hc này giáo viên cn phi gian, công sc mt cách công phu,
c bit cy ht sc khoa hc mà hp dn tr 
p thu kin thc ta tr.
Hình hc là mt trong nhng nn trong Toán hc. Vì vy, ngay
t tui mm non tr cc hình thành nhng biu v hình hc.
Mun vy giáo viên cn cung cp cho tr bing v hình dng t nh
vt xung quanh quen thuc tr, t  tr nhng bing
v hình hình hc, nhm trang b cho tr kin thc cn thin tích,
chu vi, ca hình hình hng ph  
giáo viên c th, rõ ràng, khoa hc, ni dung phù hp vi


 tui.
Xut phát t nhng lý do trên và t nhng kinh nghi  c hc 
ng trong nh  , qua vi n tc t   ng
mm non, t tình hình thc t và nhu cu ca tr thích tham gia vào hong
làm quen vc bit là làm quen vi hình hình hc. Chính vì vy khóa
lun mà tôi nghiên cu là Phương pháp hình thành biểu tượng về hình dạng
cho trẻ mẫu giáo.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mu
Nghiên cng v hình dng cho tr mu
giáo, góp phn nâng cao hiu qu ca vic giáo dc tr v ni dung này.
Nâng cao s hiu bit và hc tp cá nhân.

3

2.2. Nhim v nghiên cu
Nghiên cu các v  V trí, vai trò ca hình hình hc
trong vic hình thành bing Toán cho tr mu giáo  ng mm non.
Tìm hiu thc trng v hình thành bing v hình dng cho tr mu
giáo  mt s ng mm non.
 xut mt s  hình thành bing v hình dng cho tr
mu giáo.
Thc nghi c nhng kt qu cn thit trong vic vn
dng v hình dng cho tr mu giáo 
ng Mm non.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. ng nghiên cu
ng v hình dng cho tr mu giáo.
3.2. Khách th nghiên cu
Giáo viên và tr mu giáo   tui:
- ng mm non B àn - P.Quyt tâm - 
- ng mm non Ching kheo -  - 
- ng mm non 3 - 2 Mc châu - - 
4. Giả thuyết khoa học
Trên thc t, vic hình thành bing v hình dc chú trng
c và ging dng. N xut trong khóa
luc vn dng tt chc chn s góp phn nâng cao chng hình thành
các bing v hình dng cho tr mu giáo.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. u lí lun
Nghiên cu tài liu có liên n khóa luc và h thng các tài liu
n c

lí lun ca v nghiên cu và tài li
s hình thành bing v hình dng cho tr mu giáo.


4

5.2. u tra quan sát
Dùng phiu tra kt hp vi phng vn giáo viên  mt s ng mm
non v ng v hình dng cho tr mu giáo.
5.3. c nghim
S d xun mt nhóm tr khi thc
nghim.
X lý kt qu nghiên cu bng thng kê toán hc.
6. Đóng góp của khóa luận
S thành công ca khóa lun s b sung mt s 
bing v hình dng cho tr mu giáo. Khóa lun này hoàn thành s c
 ti hc Tây Bc, là tài liu tham kho cho sinh viên
khoa giáo dc mm non và các giáo viên mm non.
7. Cấu trúc của khóa luận
Ngoài phn m u, kt lun và ph lc tài liu tham kho thì ni dung ca
khóa lun g
 lí lun và thc tin.
ành bing v hình dng cho tr mu giáo.
: Th nghim.

5

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Phƣơng pháp dạy học
1.1.1. 
 ch th c nhng mc
nh.
1.1.2. Phy hc
 dy hc là cách thc hong phi hp thng nht ca giáo
viên và hc sinh trong quá trình dy hc tii vai trò ch o ca
giáo viên nhm thc hin tc tiêu và các nhim v dy hc.
  y hc   m c     
gm c mt khách quan và ch quan. M chi phi
bi quy lut vng khách quan cng mà ch th phi ý thc.
Mt ch ng thao tác, th thut ca ch th c s
d cái vn có v quy lut khách quan tn tng. Trong
y hc mt khách quan là nhng quy lut tâm lí, quy lut dy hc
chi phi hong nhn thc ci hc mà giáo dc phi ý thc; mt
ch quan là nhng thao tác nhng mà giáo viên la chn phù hp vi
quy lut chi phng.
y hc chu s chi phi ca my hc, không có
t c các hong thành công mà
phi xác c mp.
y hc chu s chi phi ca ni dung dy hc, vic s dng
y hc ph thuc vào ni dung c th.
Hiu qu cy hc ph thu nghip v 

phm ca giáo viên. Vic nm vng ni dung dy hc và quy lum
nhn thc ca hc sinh là ti quan trng cho vic s dy
hc tin cho thy, cùng mt ni dung dy hc, cùng m
pháp dy h thành công ca mi giáo viên là khác nhau.
6

1.2. Một số phƣơng pháp hình thành biểu tƣợng toán cho trẻ mẫu giáo
Hình thành bing toán cho tr mu giáo là mt trong các môn hc 
ng mm non, có mt v c bit quan trng trong vic giáo dc trí tu cho
tr mu giáot nn móng cho s phát tric nhn bit ca
tr, góp phn vào s phát trin toàn din nhân cách và chun b cho tr n
ng ph thông vi nhng bing, nhng k 
tích, so sánh, phân loi, tng hp, khái quát hóa, tr    y
 pháp hình thành bing toán cho tr mu giáo có mt v trí quan
tro.
 hình thành các bing toán hc cho tr mu giáo có th s dng hu
hc cho tr mm non, song cm
 nhn thc ca trn thc phi thông qua hong, nhn
thc còn mang nhiu c la chp. Trong
vic hình thành các bi ng toán hc cho tr m ng
ng v vt, i và các hình
thc luyn tp. M dc l dy tr c
s dng tng hp, h tr cht ch lt
ng v vt là ch o.
1.2.1. Phƣơng pháp hoạt động với đồ vật
a. ng, yêu cu
   ng v v     chc cho tr tin
hành các hong v vi hình thc quan. Các
tri thc cn cung cp cho tr c tin hành các vic làm và tng tr c trc
tip thc hin các hoi s ng dn c

hong v v  hình thành các bi
u cho tr mm non.
Mt trong nhng nhim v chính ca vic hình thành các bing toán
hc cho tr mu giáo là góp phn phát trin trí tu, phát tri
Các bing cng khó và trng, nc mô hình hóa bi
 dùng trc quan và tr c trc ti vi s
7

ng dn c gi vai trò ch th ca hong, còn cô
i t chc, 

 dn tr hong v v to
ra sn phm thì các bing toán s tr nên d hii vi tr, giúp tr tip
thu mt cách d  và nh  các hong trc tip vi
 vt , các giác quan ca tr phát trin tn cm giác và kh 
tri giác nhanh nhy s ham hiu bit ca tr v các s vt
hing trong th gii ng thi giúp tr chuyn t c

Khi s dng v vt trong vic hình thành các
bing toán cho tr mu giáo cn chú ý các yêu cu sau:
- ng cho tr quan sát phi phù hp vi yêu cu, nhim v ca bài
hc, phù hp vm la tu nhn thc ca tr, phù hp vi
u kin vt cht c
- m bo cho tr c trc tip hong v dùng trc quan.
- ng dn tr s d dùng trc quan php vi
trình t thc hin các thao tác trong quy trình hong.
b. Cách tin hành c sau:
c 1: nh my, yêu cu tr cc.
 m la tui, vn hiu bit ca tr v nhng tri thc, k
 dy và yêu cu c nh bài dy này thuc bài tp nào

(bài tp sao chép hay bài tp sáng t t a chon t chng dn tr
ho n cô thn trng la chn các
ng cho tr hong (tranh  v ng yêu cu,
nhim v ca bài hc, phù hp vi thc t m b v s ng,
 chng, phù hp vi cách s dng ca c cô và tr.
 dùng trc quan s dng cho tr khi hình thành các bing toán
hc phi phc tp dn theo s phát trin nhn thc ca tr.
Bc 2: Xác lc hong
 vào ni dung kin thc, k n hình thành cho tr 
vào các hoa chn, cô giáo sp xp các hong theo mt trình t
8

logic. Cô d kin s thit k mi hoi hình th
hon ra theo tình t  to
ra sn phm. Có khi cùng mng mà trình t ng dn trong
các tit hc hoc các phn trong tit h
Bc 3: ng hong
Bao gng tng thao tác
ng t chu gi nhm giúp tr nc
nhim v hc này cn ph
nh hng theo tng vic làm c th c tin hành
trong quá trình tr tin hành hong v vt nhm giúp tr bit cách làm,
 
ng hong cho tr khi t chc các gi dy chính thành các biu
ng toán cho tr mu giáo vi 2 m:
M 1: Yêu cu tr thc hi bc
các hong ca cô, thc hin các vic làm, các thao tác theo mt quy trình
nhng di vi loi bài tng mu và li
gii thích ca cô nhm giúp tr bit cách làm. Vì vy:
- Ving hong phi bng vt mng mu phi kt

hp vi li nói lôi cun, gây h lôi cun tr vào bài hc.
- Ving tng thao tác vic làm cho tr phi bng mu
(hoc vt mu) kèm theo lng dn cách làm ca cô. Cô phi cùng thc hin
c thit lp cùng vi lng dn
ngn gn, d hiu nhm giúp tr bin ph 
giáo yêu cu tr tr thc hin mt cách tun t tng thao tác, giúp tr hoàn thành
t

 nhim v hc tp và tránh sai sót. Mun vy toàn b quá trình thc hin
và kt qu ca hong ca tr phi ni s quan sát và king
dn ca cô. Cô chú ý quan tâm nhc nh và 

 dn sa sai cho các tr 
bit làm hon.


9

M 2: Yêu cu tr thc hip tái to và bài tp sáng t
- Bài tp tái to là bài tc mô t rõ k c bin pháp gii quyt
các v t ra bng lt mu hong
mu ca cô.
- Bài tp sáng to: Là bài t nêu v cn gii quyt, da
vào vn kin thc kinh nghi t la bin pháp hoc k 
h gii quyt v t ra.
i vi hai loi bài tp này vt mu hong mu ca cô s 
sau khi tr  tr kim tra kt
qu ca mình. Vì vy:
- ng chung ch bng lng dng mu. Cô
ch yêu c

- ng tng thao tác ch bng lng dn cách làm, g tr
nh l tr t thc hin theo yêu cu ca cô.
1.2.2. Phƣơng pháp dùng lời
a. ng, yêu cu:
 dng ngôn ng c mô t,
ng dn, gi ý hoc hi tr nhng dn tr i chiu, so sánh,
 nc nhng tri thc cn thit.
- Lng dn, ging gii ca cô giúp tr tip thu kin thc d dàng, hiu
, sâu sc các kin thc.
- Giúp tr chính xác hóa, khái quát hóa s nhn thc các bing toán
hu.
- Các câu hi gi m y s phát tri ca tr, to
u kin cho tr c l
- i thong dn, h thng câu hi phi ngn gn, rõ ràng, d hiu,
gn lin vi tình hung c thng ti tri thc cc.
- Các câu hi hi tr ph theo trình t ca mt
chui các hong mà tr thc hin.

10

- t tr dit theo ngôn ng ca cô.
- Cô ch t câu hi sau khi tr c quan sát hoc thc hin xong hong.
- Tr u tiên nêu lên nhn xét sau khi quan sát và th

 hot
ng xong.
- i chính xác hóa và khái quát hóa kt qu  hình thành biu
ng mi.
- Cô dy tr hia các t ng toán hc và bit s d
trong các tình hung c th.

b. Cách tin hành 
Th nht: Hng dn tr ng
Li nói ca cô phi lôi cun, hp dn tr, m ra cho tr thy nhng cái cn
 nào v  Tp trung s chú ý vào nhng chi tit
cng. Tr nêu nhn xét, cô chính xác hóa và h thng hóa nhu
tr nhn xét.
Th hai: Quá trình t chc cho tr hong v vt
- ng chung: lng dn ca cô phi ngn gn, d hiu, giúp
tr bit nhim v sp làm.
- ng dn tr thc hin hong: lng dn ca cô phi gn
lin vi hong giúp tr hin ph i ca
cô phu khin tr hong v vt và giúp tr t tin hành hot ng
v vt.
- Ging nói ca cô phi có ng u, bit nhn mnh vào nhng ni dung
quan trng.
Th ba: ng dn tr  tìm ra kt qu
Da vào quá trình tr hong v vt, cô la chn mt cách có h
thng các câu hi ngn gn, rõ ràng, phù hp vi n 
nhm giúp tr i chi tìm kim, phát hin nhng v
ci.
ng dn tr phân tích, so sánh ch yu s dng hình thc
ging gii và hình th thoi.
11

1.2.3. Các hình thức luyện tập
Trong quá trình hình thành bing toán cho tr mu giáo giáo viên t
chc các hình thc luyn tp cho tr nhm giúp tr nh c
luyn tc t chc thông qua:
- Các bài tp ng dng, phong phú vi hình th
dng các lo

- Các lo
- Các môn h
1.3. Vai trò của hình hình học đối với sự hình thành biểu tƣợng Toán cho
trẻ mẫu giáo
1.3.1. Giúp tr có nhng biu v hình hình hc và mt s i
ng v hình hc
Hình hc là mt trong nhng nn trong vic hình thành các
bing toán cho tr mc t chc  các lp mu giáo  ng
mc nâng cao dn v mt kin thc t vic dy tr nhn bit và gi
tên các hình (khn dy tr kho sát các hình (khi) và cun vic
dy tr phân bit hình (khi).
Ngay t khi còn nh tui tr  n bit v hình dng các
vô, qu bóng, cái cc, cái bng
trc quan ca mình tr có th nhn ra hình hình hc mt cách tng th. Khi lên
các lp trên thì vic nhn bit v các hình dc hình thành và chính xác hóa
dn thông qua vic quan sát các vt mu, s xung quanh các vt mu, phân bit
i nhau và qua lng dn, gii thích ca giáo viên.
ng thi  ng mm non, tr c khám phá khoa hc qua các hot
ng ca trng xung quanh thì tr c làm quen vi
các loi hình hình hc khác nh, bin báo giao thông,
 nht (bm phi cu
(qu , khi tr (cái cc, cái hi vuông, khi ch nht (xúc
xc, hp ph m toán hc ca các hình
và khi trên mà ch là nhng bing làm nn tng cho s hình thành
12

và phát trin kin thc v hình hình hc  các cp hc tip theo. Song các biu
ng toán hc mà tr c làm quen thông qua hong làm quen vi môi
ng xung quanh to nn tu giúp tr m rn
vi toán hc nói chung và vi hình hình hc nói riêng.

Vic hình thành nhng biu v hình hình hc có trong môi
ng xung quanh có tm quan tr    u     c
nh   u tiên trong không gian, gn lin vic hc tp vi môi
ng xung quanh và chun b hc tip môn hình hc  các bc hc trên.
1.3.2. Rèn k c hành và phát tric trí tu ca tr
Khi hc v các hình và khi, tr c hong v v
hình mu và các khi m tr nhn bim tng th và gc
tên các hình (khi), phân bic các hình (khi) vi nhau: Theo
tng la tui mà tr làm quen vi các hình (khi) mang tính h thng t 
gin phc tp. Ví d: dy tr lp 3 - 4 tui là dy tr nhn bit du hiu hình
dng ca bn hình: hình tròn, hình vuông, hình tam giác, hình ch nht không
ph thuc vào màu sc ca hình. Chng hn: hình tam giác là hình
có ba cc c lên lp trên kin thc hình hc m
rng thêm nhiy tr nhn bit các khi  lp 5 - 6 tui cu và
khi tr qua b mt bao khi, khi vuông và khi ch nht qua s mt và hình
dng các mt bao khi.
Qua vic hc tp và rèn các k  c hình thành thêm các k
ng hp, d u này th hin rõ qua vic dy tr
phân bit hình (khi). Các v toán h m 
hi tr phi suy lun mi có th i gii ca bài toán.
Ví d: dy tr phân bit khi vuông và khi ch nht
- Cô chn khi, tr gi tên, nêu màu sc.
- Cô gi tên, tr chn khi, nêu màu sc.
- Cho tr dùng bàn tay s xung quanh khi. Lúc này tr 
duy c m, tính cht ca khi (khi vuông và khi ch
nht có mt bao phc.
13

-  có th suy lun và tng hc v s ging và khác nhau
gia khi vuông và khi ch nht (khi vuông và khi ch nhu có mt bao

pht ca khu là hình vuông còn
các mt ca khi ch nht là hình ch nht).
1.3.3.ng hiu bii sng sinh hot và hc tp
Các kin thc hình hình hc  mc thông qua hong thc
hành là hong v vt  ng hiu bit cho tr, song nhng
kin thc, k c hình thành  tr ng thc nghim
rt cn thit cho cuc sng (ví d  có th c ngôi nhà có mái
dng hình tam giác, trn nhà có dng hình ch nht hoc hình vuông) và hu
ích cho vic hc tp các tuyn kin thc khác trong môn toán hc s ng 
ng mng v tp hp, s nh
ng trong không gian và thi ng khác  ng
mm non.
Ngoài ra các yu t hình hc giúp tr phát tric trí tu rèn luyn
nhc tính và phm cht tn cù, cn th
 vy mà tr có thêm ti   tip thu các hong hc tp 
ng mm non và hc môn toán  bc hc ph thông.
1.4 . Đặc điểm nhận thức các biểu tƣợng về hình dạng của trẻ mẫu giáo
T khi còn nh, tr  n bit v hình dng các vt trong
ng xung quanh. Tr  các la tui khác nhau thì kh n bit v
hình dng vt th và các hình hình hc khác nhau.
* Tr i 3 tui:
Kh n bit v hình dng vt th xut hin  tr t rt sm. Tr có
th phân bic các vt. S nhn bit này không ph thuc vào s sp xp v
trí ca các vt trong không gian.
Ví d: Tr 2 tui có th phân bic  trên m 
là con lt. Hoc con lt  trên t, trên bàn, trên ca s thì tr
vn nht.
14

Trong quá trình hot ng tr u ki  nhn bit hình dng khác

nhau ca các vt th, song tr n thy s ging ht nhau v hình dng
ca các vt khác nhau nu không có s ng ci ln.
Ví d: Tr có th nhn ra hình dng ca các x
tr không nhn thy tt c  vt u có dng hình tròn.
y  la tui này tr  c là mt
tiêu chu i chiu các vt ging nhau v hình dng gp
trong cuc sng.
* Tr 3 - 4 tui:
Tr có kh c hình dng khác nhau ca các
vt th.
Tr có th nhn bit gt s các hình hình hc nh s ng
ci ln và tr vng so sánh hình dng các hình hc v vt
ng gp hàng ngày.
Ví d: Hình tròn gi
Vic tr nhn bit hình dng các vt th và các hình hình hc có s tham
gia ca các giác quan là tay và mt. Song, do hong ca tay còn vng v, kh
a mt còn hn ch nên hong ca tay mi dng li  vic
cm nc. Quan sát ca mt ch tp trung vào mt du hiu chi
tit.
 la tui này tr  t các hình hình hc,
c bit là các hình có s và hình ch nht.
Tui 3 - 4 thì vn ngôn ng và kinh nghim sng còn ít vic dit còn
gp nhiu chính xác nên ving dn tr dùng li
 khái quát s cm giác hình dng các vt th và các hình hình hc là vic
quan trng giúp tr khc sâu vic nhn bit các hình.
Vì vy, ngay t khi còn nh cn cho tr tip xúc v vt có hình
dng là các hình hình hc. i vi tr 3 - 4 tui phi cho tr hong nhn bit
các hình hình ht tiêu chun d tri giác các s vt.

15

* Tr 4 - 5 tui:
Tr  n bit các hình hình ht tiêu chu
tr dm giác các vng gp trong cuc sng hng ngày.
Tr có th la chn các hình hình hc theo mu và theo tên gi.
Kh n bit các hình hình hc và các vt th bng các giác quan
phát tri   cm, nm, kho sát hình,
s hong ca mu tp trung quan sát các du hi
cho tng hình. Vì vy tr 4 - 5 tui có kh  so sánh phân bit các hình hc
phng bao ca chúng nc s t chng dn ca các nhà
giáo dc.
Tr có kh  n bi c hình dng ca mt s hình khi thông
dng: khi cu, khi vuông, khi ch nht.
* Tr 5 - 6 tui:
Kh n bit, phân bit các hình hình hc bng các hong ca
tay và mt ca tr c tin trin hoàn thin tr ch ng s mó
vt bng hai tay, cm nm vt bu ngón tay, bit quan sát theo
ng bao ca vt, phn ch yng ca vu
kin giúp tr kh.
Ngôn ng ca tr phát tri kt hp cht ch gia các giác quan,
 giác, xúc giác và ngôn ng u kin giúp tr thu nhn các
kin thc v hình dng  cng c nh u mà mình
cc. Li nói còn giúp cho nhn thc ca tr c t
Tr có th hic các tính chn ca các hình hình hc, có th
phân bic các hình các vt theo các nhóm phù hp và gc các
n ca chúng theo du hiu.
Ví d: Nhóm có ng bao th
Tr có kh i chiu hình dng các vt trong thc t vi các hình
hình hc.

16

1.5. Mức độ nhận thức biểu tƣợng về hình dạng của trẻ mẫu giáo
i vi tr mu giáo hình hình hc nghiên cu trên hai m:
- M  th nh  n): các hình hình hc xem xét toàn b
c phân chia theo hình dng.
Ví d: Nu cho tr xem hình tròn, hình vuông, hình ch nht và vi tên gi
ng thì sau mt thi gian tr vn có th nhn ra các hình này mà không b
nhm ln.
 m này tr ch bit g phân tích các hình.
- M th hai: Có s phân tích các hình theo nhng tính cht ca chúng.
Tuy nhiên, nhng tính cht hoàn chnh. Chng hn hình vuông có
 cnh bng nhau, hình ch nh cnh, hai cnh dài bng nhau, hai
cnh ngn bn góc).
1.6. Nội dung chƣơng trình hình thành biểu tƣợng về hình dạng cho trẻ
mẫu giáo
* Lp 3 - 4 tui (Mu giáo bé)
- Dy tr nhn bit hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình ch nht theo
hình mu.
- Dy tr gi tên hình và nhn bit hình theo tên gi.
- Cho tr làm quen vi thuc tính cong cng bao hình tròn.
* Lp 4 - 5 tui (Mu giáo nh)
- Dy tr nhn bit, phân bit s ging nhau và khác nhau gia hình vuông
và hình ch nht, gia tam giác vi hình vuông hoc hình ch nht da vào tính
cht cc và s ng cnh ca mi hình.
* Lp 5 - 6 tui (Mu giáo ln)
- Tip tc dy tr nhn bit khi vuông, khi cu, khi tr, khi ch nht
theo hình mu và nhn bit theo tên gi.
- Dy tr nhn bit, phân bit s ging nhau và khác nhau gia khi cu và

khi tr, gia khi vuông và khi ch nht dm v hình dng và s
ng các mt bao quanh khi.

17

1.7. Thực trạng việc dạy học hình thành biểu tƣợng về hình dạng cho trẻ
mẫu giáo ở một số trƣờng mầm non
a. Mc 
Nhm tìm hiu thc trng dy và hc hình thành biu ng v hình dng
cho tr mu giáo  mt s ng mm non. Tìm hing dy và
kh n thc ca tr v hình dng.
b. u tra vi giáo viên
Bảng 1

Qua vic kho sát quá trình ging dy ca giáo viên v ni dung hình thành
bing v hình dng cho tr mu giáo tôi thy:
- ng kin thc trong các ni dung hong  các lp phù hp vc
m nhn thc ca tr.
- Tr nhn bit và gi tên, phân bi c các hình (khi) và vn dng
nhng kin thc h
Song giáo vic s gây hng thú hc  tr dùng ca cô cn
phcó  th  tr có hng
thú hc.
c. u tra vi tr


ng
S
ng
giáo

viên
Tui ngh 
H o
Chng ging
dy
1 
10
10 
20
Trên
20
i
hc
Cao
ng
Trung
cp
Gii
Khá
Trung
bình
Mm non
Ching
Kheo
11
4
4
3
8
1

2
5
4
2
Mm non
B 
15
4
5
6
7
3
5
6
7
2
18

Bảng 2

ng

Lp

S tr
Nhn thc ca tr
Tt
Bình
ng
Kém

Mm non Ching
Kheo
Ln
25
6
15
4
Mm non B 

Nh
24
8
13
3

Bảng 3
ng
Lp
Ý kin ca tr v
ni dung hc
y
ca giáo viên
D
Bình
ng
Khó
Hng
thú
Bình
ng

Không
hng
thú
Mm non
Ching
Kheo
Ln
3
14
8
3
14
8
Mm non
B 
Nh
8
13
3
8
13
3

Nhu tra quá trình hc tp ca tr v ni dung hình thành các
bing v hình dng cho tr mc kt qu 
- i vi lp lng mm non Ching Kheo - Mai Sy tr v ni
dung: Phân bit khi cu và khi tr nhn thc ca tr t 24% tt,
ng và 16% tr n thc. Ý kin ca tr v ni dung
bài hc d ching 56% 
ging dy c   c hng thú cho tr chim 12%, ng

56% và còn 32% tr ng thú hc. Kt qu cho th nhn
thc ca tr v ni dung bài vn còn rt hn ch  tr  ng là dân tc
19

thiu s, ngôn ng tr s dng ch yu là vn là ting m , tr khó hic
ht các t ng ph c bit là các t ng Toán hng
dy cc ht tính hp di vi tr.
- i vi lp nh ng mm non B t tâm - 
v ni dung dy tr nhn bit phân bit hình vuông và hình ch nht. Nhn thc
tr tt chim 33%, tr nhn thng 54% và 13% tr n thc
c bài. Ý kin ca tr v ni ng dy ca giáo
viên gây hng thú tr hc kt qu ng t t qu 
nhn thc ca tr. Kt qu này cho ta thng mc dù  trung tâm thành ph
n thc ca tr v ni dung bài vn còn thng dy
ct s gây hng thú tr hc.
Qua quá trình kho sát hai ng mm non tôi thy tr mi ch dng li
 m nhn bit các hình và các khi ch tr c các hình
và các khi vi nhau, tr m toán hc v các hình
và các khm non cn phi có png dy
phù hp vm nhn thu kia tr  ng mm
ng là mi giáo viên cn phi nm vng
 hình thành bing v hình dng cho tr mu giáo.
Chính vì vy tôi nghiên c        ng v
hình dng cho tr mu giáo.

20

CHƢƠNG 2
PHƢƠNG PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG
VỀ HÌNH DẠNG CHO TRẺ MẪU GIÁO

Trong vic hình thành các bing toán cho tr mu giáo, p
ch yu là s d dùng trc quan. Khi cho tr làm quen vi hình hình hc
phi thông qua trc tip hình mu (hình hc phng) và các khi mu (hình
 tránh s trùng lp tôi tin hành nghiên c
thành bing v hình dng cho tr mu giáo theo các ni dung: Dy tr nhn
bit và gi tên hình (khi), dy tr kho sát hình (khi) , dy tr phân bit hình ,
dy tr phân bit khi.
2.1. Phƣơng pháp dạy trẻ nhận biết và gọi tên hình (khối)
 hình thành các bing v hình dng cho tr mu giáo có th s dng
hu hc try tr nhn bit và gi tên
hình (khic tii hai hình thc:
- Dy trong gi hc
- Dy ngoài gi hc
2.1.1. Dạy trong giờ học
c ch yu trong vic hình thành bing toán nói chung
và hình thành bing v hình dng cho tr mu giáo nói riêng nhm hình
thành tri thc mi , rèn luyn và cng c các tri thc, k n thit cho tr,
phát trin kh n có ch nh, rèn luyn và phát trin các thao
n ngôn ng và tính tích cc, t giác trong hc tp.
Tr i các tri thc, rèn luyn các k t

ng v vi s ng dn c tr gi vai trò ch th
ca hong, i t chc, thit kng dn tr hong
theo trình t sau:
- Cô thit k, t chcng dn tr hong.
- Tng tr trc tip tham gia vào hong, nêu lên nhn xét v nhu
c qua hong, t ki giá kt qu công vic ca mình,
ca bn