Tiểu luận môn lý thuyết tài chính tiền tệ TÓM LƯỢC LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT MỤC TIÊU VÀ NỢ CÔNG

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH - TIỀN TỆ
ĐỀ TÀI 10
TÓM LƯỢC LÝ THUYẾT VỀ
MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT
MỤC TIÊU VÀ NỢ CÔNG
GVHD: GV. TRƯƠNG MINH TUẤN
LỚP: VB 15K1001
NHÓM
1. Nguyễn Dương Bích Phụng 57
2. Ngô Thị Thanh 64
3. Hà Thị Thu Trang 73
4. Nguyễn T. Phương Ngọc Huyền 22
5. Đặng Thị Phương Thảo 65
TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 3
PHẦN 1: LẠM PHÁT MỤC TIÊU 3
I.Đặc nh chung của cơ chế lạm phát mục êu 3
1.Kỹ thuật xác định chỉ số mục êu (hay lạm phát mục êu) 4
2.Điều kiện thực hiện 5
3.Quy trình thực hiện 6
II.Kinh nghiệm của thế giới về sử dụng lạm phát mục êu 6
1.Vấn đề về kỹ thuật 6
a.Công bố mục êu lạm phát 6
b.Xác định chỉ số lạm phát mục êu 7
2.Hệ thống báo cáo 10

III.Khả năng áp dụng lạm phát mục êu tại các nước đang phát triển 11
1.Những đòi hỏi ban đầu 11
2.Sự xung đột với các mục êu khác 13
PHẦN 2: NỢ CÔNG 14
I.Khái quát về nợ công 14
II.Khái niệm nợ công 15
III.Tác động của nợ công đối với nền kinh tế 17
1.Mặt Bch cực 17
2.Mặt êu cực 17
a.Nợ công làm giảm Bch lũy vốn tư nhân(private saving), dẫn đến hiện tượng thoái lui đầu tư tư nhân 17
b.Nợ công làm giảm ết kiệm quốc gia(naonal saving) 19
c.Nợ công tạo áp lực gây ra lạm phát 21
d.Nợ công làm méo mó các hoạt động kinh tế, gây tổn thất phúc lợi xã hội 22
e.Những tác động khác 23
IV.Gánh nặng nợ công lên thế hệ tương lai 24
PHẦN 3: MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT MỤC TIÊU VÀ NỢ CÔNG 25
TÀI LIỆU THAM KHẢO 31
Trang 2
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
LỜI MỞ ĐẦU
Như chúng ta đã biết, nợ công là một vấn đề mà các quốc gia đều gặp phải. Việc
xử lý nợ công là một vấn đề nhạy cảm, bởi nó không chỉ tác động trước mắt đối
với nền kinh tế mà còn tác động đến sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Vì
vậy mỗi quốc gia đều có những biện pháp thích hợp nhằm khắc phục tình trạng nợ
công đến một mức nhất định. Chính phủ Việt Nam cũng không phải là một ngoại
lệ . Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có những biến động lớn như: giá dầu tăng
cao, tình trạng lạm phát diễn ra nhiều nước trên thế giới, vấn đề kiềm chế lạm phát
đặt ra vô cùng cấp bách không chỉ ở Việt Nam. Vậy xử lý nợ công như thế nào để
ổn định vĩ mô, thực hiện hiệu quả các mục tiêu chiến lược về phát triển kinh tế –
xã hội, tăng trưởng kinh tế và kiềm chế lạm phát hiện nay? Để làm được điều đó,

trước tiên chúng ta phải có những hiểu biết cơ bản về nợ công, lạm phát mục tiêu
và mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công.
PHẦN 1: LẠM PHÁT MỤC TIÊU
I. Đặc tính chung của cơ chế lạm phát mục tiêu
Lạm phát mục tiêu có thể được miêu tả như một cơ chế điều hành chính sách
tiền tệ (CSTT) dựa trên nền tảng sử dụng việc dự báo lạm phát làm chỉ số mục tiêu
trung gian. Ngân hàng trung ương (NHTƯ) sẽ dự báo xu hướng lạm phát năm tới
để đưa ra chỉ số lạm phát mục tiêu (định hướng bằng một chỉ số hoặc một khoảng
biên độ) cho năm kế hoạch mà không có trách nhiệm thực hiện bất cứ chỉ tiêu nào
khác. Trong giới hạn của mình, NHTƯ có thể linh hoạt lựa chọn và sử dụng bất kỳ
các công cụ để chỉ đạt một mục tiêu duy nhất - chỉ số lạm phát mục tiêu.
Trang 3
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Tuy nhiên, nhược điểm thứ nhất của cơ chế lạm phát mục tiêu là khi năng lực
điều tiết của CSTT không cao sẽ đẩy NHTƯ vào vòng luẩn quẩn trong việc lựa
chọn ưu tiên giữa các cơ chế điều hành (tỷ giá, lạm phát và khối lượng tiền) của
CSTT. Thứ hai, khi áp dụng lạm phát mục tiêu, NHTƯ sẽ phải chịu trách nhiệm
chính thức, vô điều kiện trong việc thực hiện CSTT để đạt được chỉ số mục tiêu
dựa trên chỉ số dự báo lạm phát do chính NHTƯ đưa ra. Khi đó dự báo lạm phát
được xem như là mục tiêu trung gian của CSTT, vì vậy không ít người đã không đề
cập đến lạm phát mục tiêu mà chỉ nói đến dự báo lạm phát mục tiêu (inflation
forecast targeting).
1. Kỹ thuật xác định chỉ số mục tiêu (hay lạm phát mục tiêu)
1. Lựa chọn loại chỉ số giá (dựa trên mức độ giá cả hoặc tỷ lệ lạm phát); 2. Hình
thành mục tiêu; 3. Tính toán xu hướng lạm phát năm sau; 4. Ưu việt cơ bản nhất
của lạm phát mục tiêu là nó không bị can thiệp bởi các chỉ số kinh tế vĩ mô khác
như các mục tiêu trung gian truyền thống (M2, M3 hay tỷ giá). Một sự khác biệt
nữa với các cơ chế điều hành khác là nó tạo cho NHTƯ sự tự do và linh hoạt trong
việc điều hành CSTT. Ví dụ trong trường hợp lấy khối lượng tiền hoặc tỷ giá lạm
mục tiêu trung gian, công chúng và các doanh nghiệp có thể kiểm soát dễ dàng và

khi các chỉ số như lạm phát, lãi suất hay tỷ giá biến động họ sẽ có những phản ứng
tiêu cực trước tình trạng điều hành CSTT của quốc gia. Chính sự khác biệt này tạo
điều kiện cho NHTƯ chủ động hơn trong điều hành CSTT. Xác định lạm phát mục
tiêu (một chỉ số hoặc một khoảng biên độ); 5. Thoả thuận về khả năng huỷ bỏ giá
trị mục tiêu hoặc từ chối chỉ số lạm phát mục tiêu trong một số trường hợp đặc
biệt. Tuy nhiên để áp dụng lạm phát mục tiêu thì NHTƯ, trước hết, phải có được
mức tin tưởng cao từ phía xã hội và phải hoạt động một cách minh bạch. Hơn nữa,
kinh nghiệm quý báu của các nước áp dụng chỉ số lạm phát mục tiêu đã chỉ ra sự
cần thiết hình thành những điều kiện tối thiểu để áp dụng lạm phát mục tiêu trong
Trang 4
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
điều hành CSTT. Trên hết tất cả, lạm phát mục tiêu chỉ có thể áp dụng ở những
nước mà ở đó có thể đảm bảo duy trì lạm phát ở mức thấp không chỉ trên hình thức
mà trên cả thực tế. Các cơ quan quản lý tiền tệ cần hiểu rằng lạm phát không thể bù
đắp tổn hại cho nền kinh tế, có nghĩa rằng với sự trợ giúp của tiền tệ, việc bành
trướng ngân sách sẽ không những không thúc đẩy phát triển các khu vực kinh tế,
mà tiền tệ hóa thâm hụt ngân sách sẽ còn là tiền đề trực tiếp cho sự gia tăng giá cả
trong nền kinh tế, phá hủy tính ổn định của khu vực tài chính và làm tổn hại đến
tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
2. Điều kiện thực hiện
Lạm phát mục tiêu đòi hỏi phải thỏa mãn hai điều kiện then chốt:
Thứ nhất, NHTƯ cần có một mức độc lập tương đối để thực thi CSTT, mặc dù
không có một NHTƯ nào có thể hoàn toàn độc lập khỏi sự ảnh hưởng của chính
phủ. NHTƯ cần phải, trong giới hạn cho phép, được tự do lựa chọn các công cụ để
đạt được tỷ lệ lạm phát mục tiêu. Để thực hiện yêu cầu này, quốc gia đó cần từ bỏ
nguyên tắc ''ngân sách chi phối'', cũng như các vấn đề thuộc chính sách tài khoá
không được gây bất cứ ảnh hưởng nào đến CSTT. Số thoát khỏi ngân sách chi phối
ngụ ý rằng các khoản vay từ NHTƯ của chính phủ phải ở mức thấp nhất (hoặc tốt
nhất bằng 0) và các thị trường tài chính trong nước có đủ độ sâu để ''nuốt chửng''
các đợt phát hành nợ của chính phủ.

Hơn nữa, sự thoát khỏi ngân sách chi phối cũng ngụ ý rằng chính phủ phải có
cơ sở nguồn thu rộng rãi và không phải đưa một cách có hệ thống vào nguồn thu từ
in tiền. Nếu chi phối về mặt tài khoá tồn tại thì chính sách thuế khoá sẽ gây áp lực
đến lạm phát và thổi bay hiệu quả của CSTT. Trên thực tế, điều này được thể hiện
qua việc chính phủ không muốn làm mếch lòng công chúng bằng việc yêu cầu
NHTƯ, ví dụ, giảm lãi suất để tăng thuế.
Trang 5
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Thứ hai, NHTƯ phải có khả năng thực hiện lạm phát mục tiêu cũng như không
có trách nhiệm với các mục tiêu khác như: tiền lương, mức thất nghiệp hay tỷ giả.
Ví dụ, nếu một quốc gia duy trì chế độ tỷ giá cố định, trong điều kiện các luồng
vốn dịch chuyển mạnh như hiện nay thì không thề cùng một lúc thực hiện được
lạm phát mục tiêu. Hơn nữa là khi NHTƯ duy trì cùng lúc hai hay nhiều mục tiêu
thì thị trường không hiểu trong trường hợp xấu đi, mục tiêu nào sẽ được ưu tiên
thực hiện. Ví dụ, khi xuất hiện mối đe doạ đến tỷ giá, NHTƯ buộc phải lựa chọn:
hoặc duy trì tỷ giá cố định, từ bỏ mục tiêu lạm phát; hoặc bảo vệ chỉ tiêu lạm phát
kế hoạch, hy sinh tỷ giá cố định. Tóm lại, ngồi ''trên hai ghế" không bao giờ nhận
được ''vương miện'' thành công.
3. Quy trình thực hiện
Về lý thuyết, lạm phát mục tiêu có một quy trình khá đơn giản, bản chất của nó bao
gồm: NHTƯ dự báo xu hướng lạm phát năm sau; dự báo này được so với chỉ số
mục tiêu mà NHTƯ mong muốn đạt được; khoảng cách chênh lệch giữa chỉ số dự
báo và chỉ số mục tiêu sẽ nói lên mức độ mà CSTT cần điều chỉnh. Tuy nhiên trên
thực tế, vấn đề kỹ thuật thực hiện quy trình này rất phức tạp và cũng có sự khác
nhau rõ rệt giữa các quốc gia.
II. Kinh nghiệm của thế giới về sử dụng lạm phát mục tiêu
1. Vấn đề về kỹ thuật
a. Công bố mục tiêu lạm phát
Khi tiếp cận với việc công bố chỉ số lạm phát mục tiêu, ta có thể thấy rõ sự khác
nhau giữa các quốc gia. Cơ quan công bố, chỉ số lạm phát mục tiêu có thể do

NHTƯ tự mình công bố như Ôxtrâylia, Phần Lan, Thụy Điển và Tây Ban Nha,
cũng có thể là sự thoả thuận giữa NHTƯ và Bộ tài chính như Canađa và Thụy Sỹ,
Trang 6
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
hoặc như ở Vương quốc Anh, Bộ Tài chính chịu trách nhiệm công bố và Ngân
hàng của nước Anh đóng vai trò cố vấn. Cũng có một số nước, chỉ số lạm phát mục
tiêu trước tiên được NHTƯ thông báo và trong nhiều trường hợp do Chính phủ phê
duyệt. Như vậy, ở đâu tính độc lập của NHTƯ càng cao thì ở đó NHTƯ sẽ càng
phải có trách nhiệm quản trị cơ chế lạm phát mục tiêu, bao gồm: xây dựng chỉ tiêu;
công bố và thực thi. Từ đây, ta có thể rút ra kết luận rằng: chủ thể xây dựng, công
bố và thực thi chỉ tiêu lạm phát phụ thuộc rất nhiều vào tính độc lập của NHTƯ.
Trong tất cả các nước áp dụng lạm phát mục tiêu chỉ có Ngân hàng Reserve của
Niu Dilân và Ngân hàng của nước Anh công bố dự báo lạm phát năm tới, còn lại
các nước khác từ chối công bố nó. Do vậy, nguyên Thống đốc NHTƯ châu Âu,
W.Duiserlberg đã khuyến cáo rằng: công bố dự báo lạm phát không nên thay đổi
và cần có sự giải thích của Cơ quan thực thi. Xã hội cần có một dự báo duy nhất,
dự báo phải được tổng hợp kỹ lưỡng và phân tích toàn diện từ nhiều chỉ số, tránh
đơn giản hóa. Công bố lạm phát dự báo duy nhất sẽ giúp dư luận hiểu được sự
mong muốn thục hiện của CSTT. Nếu không, sẽ làm xã hội hiểu lầm về tính minh
bạch của chính sách.
b. Xác định chỉ số lạm phát mục tiêu
Vấn đề xác định chỉ số lạm phát mục tiêu cũng có sự thay đổi giữa các nước.
Những khác nhau cơ bản liên quan đến 3 thông số chính của mục tiêu: tầm nhìn
mục tiêu, chỉ số lạm phát mục tiêu và tính linh hoạt của chỉ số lạm phát mục tiêu.
Tầm nhìn mục tiêu. Tầm nhìn mục tiêu ngụ ý nói về quãng thời gian mà quốc
gia có thể đạt được và duy trì mục tiêu kế hoạch đã đề ra. Hiện nay có hai phương
pháp tính toán được xem là tối ưu: phương án thứ nhất, lạm phát mục tiêu được
xem như là một chính sách giảm thiểu tối đa gây sốc cho nền kinh tế. Phụ thuộc
vào từng hiện trạng của nền kinh tế mà tầm nhìn mục tiêu thường dao động từ 24
Trang 7

Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
đến 36 tháng. Phương án thứ hai, lạm phát mục tiêu dựa trên quy luật kinh nghiệm.
Phương pháp này phụ thuộc ở tầm nhìn "sâu'' vào tương lai của NHTƯ cũng như
các vấn đề thay đổi, của nền kinh tế mà như quan tâm, hay nói cách khác là số
lượng'' giai đoạn mà NHTƯ có thể dự báo về tình trạng phát triển của nền kinh tế.
Ngoài ra, việc xác định tầm nhìn mục tiêu phụ thuộc rất nhiều tỷ lệ lạm phát tại
thời điểm bắt đầu thực hiện cơ chế lạm phát mục tiêu. Ví dụ như Canađa và Niu
Dilân; bước thứ nhất, họ bắt đầu sử dụng lạm phát mục tiêu như một liều thuốc
chống lạm phát, độ dài mục tiêu là 18 tháng. Bước tiếp theo, mục tiêu là tiếp tục
đạt được mức lạm phát thấp hơn với khoảng thời gian là 12 tháng đối với NiuDilân
và trong 18 tháng đối với Canađa. Sau khi đạt được thành công về giá trị của chỉ số
có lợi cho nền kinh tế trong kế hoạch dài hạn, chỉ số mục tiêu nên được duy trì ở
mức cố định trong một quãng thời gian. Năm năm là khoảng thời hạn mà NHTƯ
của Niu Dilân đề ra, tại Canađa cũng tương tự như vậy - đây là khoảng thời gian
cần thiết để hiểu rõ hơn chuyển động của nền kinh tế trong điều kiện lạm phát thấp
và qua đó nói lên tính ổn định giá cả trên thực tế.
Chỉ số giá cả. Thực tế hầu hết các nước khi đánh giá lạm phát đều sử dụng chỉ
số giá cả tiêu dùng (CPI) làm công cụ nền tảng, bởi CPI có những lợi thế riêng
như: tính quảng bá tương đối rộng đối với xã hội, được công bố và tính toán
thường xuyên. Nhưng bên cạnh đó, NHTƯ không hiếm khi đưa ra chỉ số giá cả
khác mà nó chính là CPI hoặc CPI đã loại trừ một số yếu tố - chỉ số điều chỉnh này
thường được gọi là chỉ số lạm phát cơ bản (core inflation).
Thông thường, CPI bao gồm những nhóm hàng hóa và dịch vụ. Có nhiều mặt
hàng mà giá cả của nó là những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của NHTƯ. Vì
nguyên nhân này nên trong quá trình kiểm soát, NHTƯ cần điều chỉnh hoặc loại bỏ
khỏi CPI những nhóm mặt hàng hoặc dịch vụ mà giá của chúng hoặc do chính phủ
Trang 8
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
điều chỉnh hoặc thường bị dao động, hay nói cách khác, nó không phụ thuộc vào
tác động của NHTƯ. Trên thực tế, ngoài việc điều chỉnh giá của chính phủ, thì

thay đổi của thuế gián thu, giá lương thực - thực phẩm hay một số mặt hàng mà giá
cả có tính thay đổi thường xuyên hoặc ít nhạy cảm với các công cụ của CSTT cũng
được rất nhiều nước, bao gồm cả các nước công nghiệp phát triển, loại bỏ khỏi
CPI. Bảng 2 là ví dụ về một số nhóm mặt hàng, dịch vụ hay được loại bỏ nhất khỏi
CPI tại các nước áp dụng cơ chế lạm phát mục tiêu.
Các nhà phân tích kinh tế cũng nhấn mạnh rằng trong mọi trường hợp, NHTƯ
và chính phủ khi phân tích các yếu tố dựa trên (CPI) cần cân nhắc đến ảnh hưởng
của chính phủ cũng như tác động của công cụ CSTT đến mục tiêu. Theo kinh
nghiệm thế giới, rất nhiều nước lựa chọn 2%/năm là chỉ số lạm phát mục tiêu cho
quốc gia.
Chiều rộng biên độ. Như đã nói ở trên, chỉ số lạm phát mục tiêu luôn phản ánh
ý đồ cũng như phương hướng điều hành của NHTƯ. Trên mức độ lý thuyết ''ổn
định giá cả" cần phù hợp với mức độ lạm phát bằng không, tuy nhiên trên thực tế
rất nhiều NHTƯ hiểu rằng ''ổn định giá cả'' là khi tình trạng kinh tế có mức lạm
phát không cao, theo quy luật, nó nằm trong khoảng 2- 3%/năm. Lựa chọn này
được hình thành trên một loạt các lý luận về sự bất hợp lý đối với nền kinh tế khi
tỷ lệ lạm phát âm và lợi ích của một tỷ lệ lạm phát lớn hơn 0 và ở mức thấp. Mức
lạm phát này (2-3%) nó sẽ giúp cho nền kinh tế có khả năng thoát khỏi tình trạng
suy thoái cũng như tạo sự thay đổi cần thiết vừa phải cho hàng hoá) từ phương
diện nâng cao chất lượng sản phẩm.
Một sự khác nhau cơ bản nữa giữa các nước trong việc xác định chỉ số lạm phát
mục tiêu là khoảng biên độ cho phép đối với lạm phát thực tế. Có một số quốc gia
ấn định chỉ số lạm phát mục tiêu là một chỉ số như tại Phần Lan, Ngân hàng Phần
Trang 9
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Lan cố gắng đạt được giá trị của chỉ số mục tiêu là 2%, nhưng có quốc gia lại
không chọn giá trị của mục tiêu 1à một chỉ số mà là một khoảng biên độ, như tại
Niu Dilân (0-3%), Canađa (1-3%) và Vương quốc Anh (1-4%). Tại Tây Ban Nha,
chỉ số lạm phát mục tiêu lại được cố định ở ranh giới cao nhất (mức trần) của lạm
phát (<3%).

Như vậy, phương án lựa chọn biên độ phụ thuộc vào khả năng kiểm soát lạm phát
của NHTƯ và các quốc gia cần tìm ra cho mình một biên độ tối ưu: nếu biên độ
hẹp - rất khó duy trì; biên độ rộng - phản ánh năng lực yếu kém của NHTƯ.
2. Hệ thống báo cáo
Lạm phát mục tiêu không chỉ là mục tiêu điều hành của CSTT mà còn có ý
nghĩa đánh giá hoạt động bản thân của NHTƯ. Nếu NHTƯ đạt được thành công về
giá trị mục tiêu cũng về như thời hạn đặt ra thi có thể nói rằng NHTƯ hoạt động
hiệu quả. Điều này chỉ có thể được kiểm tra thông qua mức công khai và minh
bạch trong hoạt động của NHTƯ. Tại nhiều quốc gia, Thống đốc NHTƯ đều đặn
hàng năm báo cáo trước Nghị viện (ở Việt Nam là Quốc hội) - đây là một phương
pháp kiểm soát hữu hiệu của xã hội về hoạt động tiền tệ của cơ quan quản lý tiền
tệ. Hệ thống báo cáo của Niu Di lân được rất nhiều NHTƯ các nước áp dụng
nguyên mẫu. Từ năm 1989 ban điều hành Ngân hàng Reserve của Niu Dilân định
kỳ 6 tháng công báo rộng rãi kết quả phân tích mục tiêu năm sau và xem xét chiến
lược hoạt động 6 tháng tiếp theo. Còn Ngân hàng của Vương quốc Anh và Ngân
hàng Riksbank của Thụy Điển đều đặn công bố báo cáo phân tích tình hình hiện tại
và dự báo lạm phát năm tới. Trong số các cơ quan quản lý tiền tệ, Ngân hàng của
Vương quốc Anh thực hiện đều đặn nhất, cơ quan quản lý tiền tệ nước này cứ 5-6
tuần lại trình báo cáo kên Uỷ ban chính sách tiền tệ
Trang 10
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
III. Khả năng áp dụng lạm phát mục tiêu tại các nước đang phát triển
1. Những đòi hỏi ban đầu
Có một câu hỏi đặt ra các nước đang phát triển có nên áp dụng lạm phát mục
tiêu không? Như chúng ta đều biết, các nước đang phát triển có những điếm giống
và khác nhau riêng biệt, đặc biệt là trong CSTT và thị trường vốn. Một mặt, các
nước có chung sự thay đổi: cải tổ thị trường vốn, mở cửa tham gia vào các thị
trường vốn quốc tế, nâng cao tác dụng các công cụ gián tiếp của CSTT v.v Mặt
khác, các nước khác nhau rõ rệt về các chỉ số như: tỷ lệ lãi suất, mức độ phát triển
thị trường vốn nội địa, thu nhập trên đầu người v.v Như vậy sẽ rất khó khăn

không chỉ trong việc đánh giá khả năng áp dụng lạm phát mục tiêu, thậm chí không
thể phân nhóm một cách thoả đáng đối với các nước đang phát triển.
Như đã nói ở trên, những tiền đề cần thiết của lạm phát mục tiêu là tính độc lập
với ngân sách và trách nhiệm bắt buộc của NHTƯ đối với các chỉ tiêu khác - đây là
hai vấn đề mà hầu hết các nước đang phát triển mắc phải. Trong một nước, nếu
lạm phát kinh niên ở mức độ cao (tăng 30 - 40%/năm) đã đặt lên vai CSTT gánh
nặng rất nhiều vấn đề phải giải quyết. Trong tình thế này, mục tiêu ưu tiên của
những nước này là cần phải giảm thiểu thâm hụt ngân sách và hạ thấp dần lạm phát
trong dài hạn. Ngoài ra, khi xem xét đến khả năng áp dụng lạm phát mục tiêu tại
các nước đang phát triển, những trở ngại cơ bản nhất là thu nhập của chính phủ dựa
vào nguồn in tiền, thị trường tài chính trong nước yếu kém và hệ thống ngân hàng
không ổn định.
Dựa vào in tiền. Chú trọng vào nguồn thu từ in tiền là một bằng chứng đơn giản
và rõ ràng nhất của ngân sách chi phối - khi mà chính phủ không đủ khả năng nâng
cao và mở rộng cơ sở nguồn thu của mình. Đối với các nước đang phát triển, việc
thường xuyên sử dụng in tiền làm nguồn thu chính là nguyên nhân làm biến dạng
Trang 11
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
cấu trúc hệ thống thuế. Sự biến dạng này làm cho nguồn thu thuế mất ổn định và tệ
hại hơn, nó làm mất cân đối trong việc phân chia gánh nặng thuế v.v Việc ''dựa
dẫm'' này còn làm tăng ''sức ì'' của các cơ quan quản lý - điều hành nhà nước và
giảm lòng tin của công chúng vào chính phủ. Tuy nhiên, thông thường không điều
gì có thể giới hạn được chính phủ sử dụng in tiền, đặc biệt khi các nước trong giai
đoạn khủng hoảng.
Thị trường tài chính. Thị trường tài chính yếu kém cũng có thể là một minh
chứng cho việc ngân sách chi phối. Không hiếm khi tại các nước đang phát triển,
thị trường tài chính trở thành ''sản phẩm phụ'' của việc xây dựng cấu trúc thị trường
để bơm nguồn vốn từ hệ thống tài chính vào ngân sách. Một cách bơm vốn tương
tự cũng có thể được diễn ra qua hiện tượng trấn áp tài chính và giới hạn thu nhập
của khu vực ngân hàng. Ví dụ, hình thành giới hạn mức lãi suất trần và thực thi

chính sách tín dụng nhằm kích thích đầu tư vào khu vực sản xuất để tăng nguồn
thu từ thuế. Việc làm này dần dần sẽ dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống tài chính. Một
cách thức đơn giản nhất thể hiện sự yếu kém của hệ thống tài chính, ở những nơi
xuất hiện ngân sách chi phối, và buộc trách nhiệm của ngân hàng vào việc phát
hành giấy tờ có giá Chính phủ.
Hệ thống ngân hàng. Một vấn đề nữa gây khó khăn cho việc áp dụng lạm phát
mục tiêu tại các nước đang phát triển là hệ thống ngân hàng dễ đổ vỡ đây là một hệ
quả rõ rệt của trấn áp tài chính dài hạn. Sẽ cần thiết củng cố khu vực ngân hàng
cũng có thể dẫn đến xung đột nguyên tắc ổn định giá cả. Để nâng cao tính thanh
khoản cho hệ thống ngân hàng, điều thường xảy ra tại các nước đang trong giai
đoạn chuyển đổi việc "rót vốn'' sẽ làm tăng tổng tiền cung ứng ngoài kế hoạch, và
cuối cùng nó sẽ phá tan mọi kế hoạch duy trì giá cả ổn định của NHTƯ.
Trang 12
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Mặt khác cũng cần ghi nhận rằng, sau khi cải tổ khu vực tài chính thì hệ thống
Ngân hàng có thể sẽ độc lập tương đối, với những tác động của CSTT và như vậy
xung đột giữa hai mục tiêu sẽ xảy ra: ổn định giá cả và phục hồi thu nhập của khu
vực ngân hàng. Chỉ có thể tránh khỏi điều này chỉ bằng một con đường - đặt mục
tiêu ổn định kinh tế lên trước thời kỳ tự do hóa tài chính.
2. Sự xung đột với các mục tiêu khác
Tại những nước đang phát triển có thị trường tài chính hoạt động tương đối tốt,
lạm phát ở mục vừa phải và không có dấu hiệu cho thấy tình trạng ngân sách chi
phối, thì sự độc lập của CSTT phụ thuộc chủ yếu vào chế độ tỷ giá hối đoái và khả
năng dịch chuyển của các luồng vốn. Mặc dù hiện nay, chế độ tỷ giá cố định đã
ngày càng ít nhưng chế độ ty giá thả nổi hoàn toàn trên thực tế cũng không được áp
dụng phổ biến. Thông thường các quốc gia lựa chọn thực hiện chế độ tỷ giá có
quản lý và các nước đang phát triển cũng không ngoại lệ. Trong những thập kỷ 90,
trào lưu áp dụng tỷ giá linh hoạt được rất nhiều nước đang phát triển áp dụng.
Nhưng chế độ tỷ giá linh hoạt mà nhiều nước đang phát triển áp dụng tại không
làm cơ quan quản lý tiền tệ đánh giá thấp hơn tầm quan trọng đối với mục tiêu tỷ

giá hoặc chấm dứt việc sử dụng tỷ giá như lột công cụ cơ bản của CSTT. Và như
vậy, NHTƯ rơi vào tình thế ''tránh vỏ dưa, gặp vỏ dừa'': từ bỏ chế độ tỷ giá cố định
và bảo vệ tính ổn định của cơ chế tỷ giá hối đoái. Điều này dẫn đến gánh nặng cho
CSTT bởi như chúng ta đã biết: một điều kiện cần thiết của lạm phát mục tiêu là
ưu tiên mục tiêu lạm phát hơn các mục tiêu chính sách khác, hay nói cách khác, chỉ
số lạm phát mục tiêu chiếm ưu thế hơn tất cả các mục tiêu còn lại của CSTT. Theo
như trên, duy trì ổn định tỷ giá hối đoái sẽ xung đột với nguyên tắc lạm phát mục
tiêu. Đến lúc đó mục tiêu lạm phát sẽ tồn tại cùng những mục tiêu khác của CSTT
và hiển nhiên, hiệu quả của lạm phát mục tiêu sẽ ở mức thấp nhất. Một lối thoát có
thể chấp nhận được trong tình trạng này là có thể đưa ra chế độ tỷ giá thả nổi hoàn
Trang 13
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
toàn, điều này cũng đồng nghĩa với việc huỷ bỏ việc kiểm soát với các luồng vốn.
Đối với các nước đang phát triển, điều này không được mong đợi vì những hậu quả
không thể lường trước.
PHẦN 2: NỢ CÔNG
I. Khái quát về nợ công
Nợ công đang trở thành vấn đề nóng bỏng không chỉ ở riêng Châu Âu, Mỹ,
Nhật Bản mà nhiều nước đang phát triển trên thế giới cũng đang phải đối mặt,
trong đó có Việt Nam. Nợ công của nhiều quốc gia đã vượt quá c
ao

so
với
ngưỡng an toàn: Nhật (200%GDP), Mỹ với khoản
n
ợ
14.580,7 tỷ USD tính đến
thời điểm tháng 8/2011 đã vượt quá 100%GDP năm 2010; nhiều nước thuộc
Liên minh châu Âu (EU) có tỷ lệ nợ tương đương hơn 60% GDP- mức giới hạn

an toàn mà EU đưa ra; nguy cơ vỡ nợ công
ở
Hy lạp (152%GDP), Italy (120%
GDP), Tây Ban Nha cũng đã lan tỏa và có những tác động tiêu cực tới những
quốc gia hàng đầu EU khác như:
Đ
ức (82%GDP), Pháp (92% GDP), Anh (80%
GDP)
1

Nợ công xuất phát từ nhu cầu chi tiêu của chính phủ; khi chi tiêu của chính phủ
lớn hơn số thuế, phí, lệ phí thu được, Nhà nước phải đi vay (trong hoặc ngoài
nước) để trang trải thâm hụt ngân sách. Các khoản vay này sẽ phải hoàn trả gốc và
lãi khi đến hạn, Nhà nước sẽ phải thu thuế tăng lên để bù đắp. Vì vậy, xét cho cùng
nợ công chỉ là sự lựa chọn thời gian đánh thuế. Vay nợ thực chất là cách đánh thuế
dần dần, được hầu hết chính phủ các nước sử dụng để tài trợ cho các hoạt động chi
ngân sách. Nợ chính phủ thể hiện sự chuyển giao của cải từ thế hệ sau (thế hệ phải
trả thuế cao) cho thế hệ hiện tại (thế hệ được giảm thuế). Theo khía cạnh này có
hai quan điểm cơ bản về nợ công.
Trang 14
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Theo quan điểm truyền thống về nợ công, đại diện là Keynes, cho rằng, việc
vay nợ của chính phủ làm giảm tiết kiệm của quốc gia và mức tích luỹ vốn, vì số
thuế cắt giảm được bù đắp bằng cách vay nợ nên khuyến khích thế hệ hiện tại tiêu
dùng nhiều hơn, số người thất nghiệp giảm đi mặc dù lạm phát có thể cao hơn. Tuy
nhiên, vay nợ để lại gánh nặng nợ cho thế hệ tương lai.
Trái ngược với quan điểm trên, những người theo quan điểm kinh tế học vĩ mô
cổ điển (hình thành từ thập niên 1970), đứng đầu là Ricardo-Barro cho rằng, biện
pháp cắt giảm thuế được bù đắp bằng nợ chính phủ không kích thích chi tiêu trong
ngắn hạn, vì không làm tăng thu nhập thường xuyên của các cá nhân mà chỉ làm

dịch chuyển thuế từ hiện tại sang tương lai. Việc cắt giảm thuế và vay nợ sẽ không
gây ra những tác động thực sự đối với nền kinh tế. Việc chấp nhận thâm hụt giảm
thu trong thời kỳ suy thoái, tăng thu trong giai đoạn hưng thịnh và vay nợ cũng là
cách “lưu thông thuế” để giảm thiểu những tác động tiêu cực của thuế đối với chu
trình kinh doanh.
II. Khái niệm nợ công
Một cách khái quát nhất, có thể hiểu nợ chính phủ, nợ công hoặc nợ quốc gia là
tổng giá trị các khoản tiền mà chính phủ thuộc mọi cấp từ trung ương đến địa
phương đi vay nhằm tài trợ cho các khoản thâm hụt ngân sách, vì thế, nợ chính
phủ, nói cách khác, là thâm hụt ngân sách luỹ kế tính đến một thời điểm nào đó.
Để dễ hình dung quy mô của nợ chính phủ, người ta thường đo xem khoản nợ này
bằng bao nhiêu phần trăm so với tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Nợ chính phủ thường được phân thành: Nợ trong nước (các khoản vay từ người
cho vay trong nước) và nợ nước ngoài (các khoản vay từ người cho vay ngoài
nước). Việc đi vay của chính phủ có thể được thực hiện thông qua phát hành trái
phiếu chính phủ để vay từ các tổ chức, cá nhân. Trái phiếu chính phủ phát hành
bằng nội tệ được coi là không có rủi ro tín dụng vì chính phủ vì có thể tăng thuế
Trang 15
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
thậm chí in thêm tiền để thanh toán cả gốc lẫn lãi khi đáo hạn. So với trái phiếu
chính phủ phát hành bằng nội tệ, trái phiếu chính phủ phát hành bằng ngoại tệ
(thường là các ngoại tệ mạnh có cầu lớn) có rủi ro tín dụng cao hơn vì chính phủ có
thể không có đủ ngoại tệ để thanh toán, thêm vào đó còn có thể xảy ra rủi ro về tỷ
giá hối đoái.
Ngoài việc vay bằng cách phát hành trái phiếu nói trên, chính phủ cũng có thể
vay tiền trực tiếp từ các ngân hàng thương mại, các thể chế tài chính quốc tế, chẳng
hạn Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF)… Hình thức vay này thường được chính phủ của
các nước có độ tín cậy tín dụng thấp áp dụng vì khi đó khả năng vay nợ bằng hình
thức phát hành trái phiếu chính phủ của họ không cao.
Tuy nhiên, trong quá khứ, khủng hoảng nợ công cũng đã được biết đến vào đầu

thập kỷ 80 của Thế kỷ XX. Năm 1982, Mê-hi-cô là quốc gia đầu tiên tuyên bố
không trả được nợ vay IMF. Đến tháng 10/1983, 27 quốc gia với tổng số nợ lên tới
240 tỷ USD đã tuyên bố hoặc chuẩn bị tuyên bố hoãn trả nợ. Tuy nhiên, đến nay
xung quanh khái niệm và nội hàm của nợ công vẫn còn nhiều quan điểm chưa
thống nhất với nhau.
 Theo Ngân hàng thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF):
Theo nghĩa rộng, nợ công là nghĩa vụ nợ của khu vực công, bao gồm các nghĩa
vụ nợ của chính phủ trung ương, các cấp chính quyền địa phương, ngân hàng trung
ương và các tổ chức độc lập (nguồn vốn hoạt động do ngân sách Nhà nước
(NSNN) quyết định hay trên 50% vốn thuộc sở hữu nhà nước, và trong trường hợp
vỡ nợ nhà nước phải trả nợ thay).
Theo nghĩa hẹp, nợ công bao gồm nghĩa vụ nợ của chính phủ trung ương, các
cấp chính quyền địa phương và nợ của các tổ chức độc lập được chính phủ bảo
lãnh thanh toán.
Trang 16
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
 Tùy thuộc thể chế kinh tế và chính trị, quan niệm về nợ công ở mỗi quốc
gia cũng có sự khác biệt. Tại hầu hết các nước trên thế giới, Luật Quản lý nợ công
đều xác định nợ công gồm nợ của chính phủ và nợ được chính phủ bảo lãnh. Một
số nước, nợ công còn bao gồm nợ của chính quyền địa phương (Bungari,
Rumani…), nợ của doanh nghiệp nhà nước phi lợi nhuận (Thái Lan,
Macedonia…).
III. Tác động của nợ công đối với nền kinh tế
1. Mặt tích cực
Chính phủ các quốc gia có thể sử dụng nợ công như là một công cụ để tài trợ
vốn, đáp ứng nhu cầu đầu tư cho các dự án, công trình trọng điểm quốc gia,
khuyến khích phát triển sản xuất, kích thích tăng trưởng kinh tế. Giải pháp tăng nợ
công để bù đắp thâm hụt ngân sách do cắt giảm thuế có thể sẽ góp phần kích thích
tiêu dùng, tăng sản lượng, việc làm, tăng tổng sản phẩm quốc dân trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, trong dài hạn, một khoản nợ chính phủ lớn cũng là

nguyên nhân khiến cho lãi suất tăng, đầu tư giảm, tiết kiệm giảm và khuyến khích
luồng vốn từ nước ngoài chảy vào, từ đó làm cho sự tăng trưởng sản lượng tiềm
năng quốc gia chậm lại.
2. Mặt tiêu cực
a. Nợ công làm giảm tích lũy vốn tư nhân(private saving), dẫn đến hiện
tượng thoái lui đầu tư tư nhân
Khi chính phủ tăng vay nợ, đặc biệt là vay trong nước, lúc này mức tích lũy vốn
tư nhân sẽ được thay thế bởi tích lũy nợ chính phủ. Thay vì sở hữu cổ phiếu, trái
phiếu doanh nghiệp hay gửi tiết kiệm ngân hàng, dân chúng lại sở hữu trái phiếu
chính phủ làm cho cung về vốn giảm trong khi cầu tín dụng của chính phủ lại tăng
Trang 17
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
lên, từ đó đẩy lãi suất tăng, chi phí đầu tư tăng và có thể dẫn đến hiện tượng “thoái
lui đầu tư” khu vực tư nhân (crowding-out effect). Để làm rõ vấn đề này, chúng ta
xét mối quan hệ cung- cầu trên thị trường tín dụng.
Xoay xở với vấn đề thâm hụt ngân sách và nhu cầu chi trả cho các khoản nợ
công ngày càng tăng cao, thị trường tài chính của các quốc gia Hy lạp, Italy, Tây
Ban Nha đang đứng trước những cơn sốt khi lãi suất trái phiếu chính phủ của các
quốc gia này liên tục tăng cao và đạt đến mức kỷ lục kể từ khi tham gia vào khu
vực đồng tiền chung Euro. Thời điểm tháng 8/2011, lãi suất trái phiếu Chính phủ
Tây Ban Nha kỳ hạn 10 năm tăng lên tới 6,45%, tại Italy lãi suất trái phiếu kỳ hạn
10 năm cũng lên tới 6,18% gần bằng lãi suất trái phiếu Chính phủ Hy Lạp (TPCP
kỳ hạn 10 năm với lãi suất hơn 7,8%) tại thời điểm quốc gia này phải cầu cứu các
khoản cứu trợ quốc tế bởi nguy cơ vỡ nợ công.
Trang 18
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Các đợt trái phiếu được phát hành liên tục với lãi suất ngày càng tăng cao đã
làm các nhà đầu tư lo ngại về khả năng thanh toán khi đáo hạn, nhiều nhà đầu tư đã
ồ ạt bán rẻ trái phiếu của các quốc gia này khi nguy cơ khó khăn về nợ công đang
ngày càng trở nên trầm trọng hơn.

Bên cạnh đó, để cứu trợ cho khủng hoảng nợ công của Hy Lạp, khu vực tư
nhân đã đóng góp 50 tỉ euro trong tổng gói cứu trợ thứ hai trị giá 109 tỉ euro (155 tỉ
USD) của IMF nhằm tái cấu trúc các khoản nợ, ngăn chặn sự lây lan sang các nền
kinh tế Châu Âu khác, củng cố lại giá trị của đồng Euro
b. Nợ công làm giảm tiết kiệm quốc gia(national saving)
Thu nhập quốc gia (Y) được xác định tương đương với tổng sản lượng quốc dân
(GDP) theo công thức: Y = C + S + T = C + I + G + NX = GDP (1)
Trong đó: Y: thu nhập quốc gia; C: Tiêu dùng tư nhân; S: tiết kiệm tư nhân; T:
thuế trừ đi các khoản thanh toán; I: đầu tư nội địa, G: Chi tiêu của chính phủ, NX:
Xuất khẩu ròng.
Như vậy: S + (T-G) = I + NX (2) Hay: T- G = I + NX - S (3)
Trang 19
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Phương trình (3) chỉ ra rằng, khi ngân sách nhà nước thâm hụt (T-G<0) tức I + NX
< S, như vậy, những khả năng có thể xảy ra là: Tiết kiệm tư nhân (S) tăng, đầu tư
nội địa (I) giảm và xuất khẩu ròng (NX) giảm. Khi chính phủ tăng vay nợ để bù
đắp thâm hụt, chúng ta lần lượt xem xét những khả năng này có thể xảy ra và sự
tác động của nó đến tiết kiệm quốc gia:
(1) Tiết kiệm tư nhân tăng (S): Trong thực tế, một số nhà kinh tế học lập luận rằng,
tiết kiệm tư nhân sẽ tăng chính xác bằng lượng giảm của tiết kiệm của chính phủ.
Tuy nhiên trong trường hợp này, chúng ta tạm thời giả định tiết kiệm tư nhân tăng
ít hơn phần tiết kiệm của chính phủ giảm, chính vì vậy mà tiết kiệm quốc gia giảm.
(2) đầu tư nội địa giảm (I): đầu tư nội địa giảm dẫn đến đầu ra là tổng vốn nội địa
giảm. Lượng vốn ít, lãi suất tăng, chi phí biên của sản phẩm trên mỗi đồng vốn sẽ
cao hơn, năng suất lao động sụt giảm, từ đó làm giảm mức lương và thu nhập trung
bình dẫn đến giảm tiết kiệm quốc gia.
(3) Xuất khẩu ròng giảm (NX): Khi chính phủ tăng vay nợ, lãi suất trong nước tăng
tương đối so với lãi suất nước ngoài, dẫn tới luồng tiền từ nước ngoài đổ vào trong
nước tăng khiến cho tỷ giá hối đoái tăng, làm cho giá của hàng hóa sản xuất trong
nước đắt hơn hàng hóa nước ngoài, trở nên kém cạnh tranh hơn trên thị trường

quốc tế, từ đó giảm xuất khẩu ròng.
Xuất khẩu ròng giảm, đầu tư nước ngoài giảm có nghĩa rằng người dân nội địa sẽ
sở hữu ít vốn nước ngoài hơn. Trong trường hợp này, thu nhập người dân nội địa
sẽ giảm, tiết kiệm quốc gia giảm. Giảm xuất khẩu ròng cũng là một trong những
nhân tố dẫn đến thâm hụt cán cân thương mại.
Trang 20
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
Đặc biệt, khi thâm hụt ngân sách và thâm hụt cán cân thương mại cùng xảy
ra sẽ dẫn đến hiện tượng “thâm hụt kép” gây tác động tiêu cực đến sự phát triển
nền kinh tế.
Hậu quả thiên tai đã khiến cho Chính phủ Nhật Bản phải tăng chi ngân sách
để tái thiết đất nước. Những khoản chi này sẽ làm trầm trọng thêm gánh nặng nợ
công vốn đã rất cao của Nhật Bản (95.000 tỷ Yên, tương đương 200% GDP năm
2010). Mặc dù là quốc gia có truyền thống tiết kiệm nội địa cao, nhưng tỷ lệ này
đang có xu hướng ngày càng giảm đi: từ mức 10% tổng thu nhập quốc dân năm
1990 xuống 5% vào cuối thập kỷ 90 và chỉ còn trên 2% vào năm 2009. Khi đối mặt
với vấn đề thiếu vốn, Nhật Bản có thể từ một nước xuất khẩu trở thành nước nhập
khẩu vốn. Dòng vốn nước ngoài đổ vào Nhật tăng khiến cho tỷ giá giữa đồng Yên
và các đồng tiền khác tăng cao, gây bất lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Có
đến 40% doanh nghiệp Nhật Bản sẵn sàng di dời cơ sở sản xuất để tránh tác động
của sự tăng giá đồng Yên này, điều này làm cho mạng lưới công nghiệp và sản
xuất quốc gia bị tổn hại và đe dọa trực tiếp đến việc làm, thu nhập của người dân.
Thâm hụt ngân sách của Nhật Bản ở mức cao (chiếm khoảng 7% GDP), nợ
công ngày càng tăng cùng tỷ lệ tiết kiệm dân cư có xu hướng giảm sẽ sớm dẫn đến
nguy cơ làm cho tiết kiệm quốc dân của Nhật Bản giảm, thậm chí có thể rơi vào
trạng thái âm, cản trở tốc độ tăng trưởng kinh tế.
c. Nợ công tạo áp lực gây ra lạm phát
Lạm phát được tạo ra do hai nguyên nhân chính: Do tổng cầu tăng lên hoặc do
chi phí đẩy. Chính phủ tăng vay nợ bằng phát hành trái phiếu, một mặt làm tiêu
dùng của chính phủ tăng lên, một mặt sẽ tạo áp lực đẩy lãi suất lên cao.

Khi tăng vay nợ trong nước, lãi suất tăng làm tăng chi phí đầu tư, tăng giá thành
và giá bán sản phẩm. Bên cạnh đó lãi suất tăng, người nắm giữ trái phiếu chính phủ
Trang 21
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
cảm thấy mình trở nên giàu có hơn và có thể tiêu dùng nhiều hơn. Tiêu dùng tư
nhân tăng, chi tiêu công của chính phủ tăng dẫn đến cầu hàng hóa, dịch vụ tăng,
tạo áp lực lạm phát trong ngắn hạn, từ đó tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng
thực của nền kinh tế (bằng tốc độ tăng trưởng danh nghĩa trừ tỷ lệ lạm phát).
Khi chính phủ tăng vay nợ nước ngoài, một dòng ngoại tệ lớn sẽ chảy vào trong
nước có thể giảm sức ép cân đối ngoại tệ trong ngắn hạn. Về mặt dài hạn, áp lực
trả nợ cả gốc và lãi bằng ngoại tệ sẽ đẩy cầu ngoại tệ tăng lên, đồng nội tệ giảm giá
làm tăng chi phí đầu vào khi nhập khẩu nguyên liệu, máy móc, thiết bị dẫn tới
nguy cơ lạm phát. Tỷ giá tăng làm chi phí thanh toán nợ trở nên đắt đỏ hơn, nếu
vượt quá sức chịu đựng của ngân sách sẽ dẫn đến nguy cơ vỡ nợ.
d. Nợ công làm méo mó các hoạt động kinh tế, gây tổn thất phúc lợi xã hội.
Dù chính phủ lựa chọn phương án vay nợ trong nước hay vay nước ngoài thì
đều có tác động làm méo mó các hoạt động kinh tế, gây tổn thất phúc lợi xã hội.
Nếu vay nước ngoài, nguồn để trả nợ cả gốc và lãi chỉ có thể lấy từ các khoản
thu thuế. Người dân phải chịu một khoản thuế cao hơn trong tương lai để trả lãi
cho các đối tượng ngoài quốc gia sẽ làm giảm thu nhập, giảm tiêu dùng từ đó
giảm chất lượng cuộc sống.
Vay trong nước có thể được coi là ít tác động hơn bởi lý do chính phủ nợ chính
công dân nước mình và cũng chính họ là người được hưởng thụ các lợi ích do các
khoản chi tiêu công tạo ra. Tuy nhiên, ngay cả khi một người bị đánh thuế để trả lãi
cho chính họ do đang sở hữu trái phiếu chính phủ thì vẫn có những tác động khiến
cho các hoạt động kinh tế của người đó bị bóp méo. Dù cho Chính phủ dùng loại
thuế nào (thuế thu nhập, thuế tiêu dùng, thuế tài sản…), đánh thuế dưới hình thức
nào (trực tiếp, gián tiếp) cũng sẽ dẫn đến những sai lệch trong các hoạt động kinh
tế của một cá nhân như thay đổi hành vi tiết kiệm, tiêu dùng, từ đó ảnh hưởng đến
Trang 22

Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
các hoạt động kinh tế vi mô, vĩ mô khác như: sản xuất, việc làm Bên cạnh đó,
việc tăng thuế để trả lãi vô hình chung đã tạo ra sự phân phối lại thu nhập giữa
những người nộp thuế và người sở hữu trái phiếu chính phủ, theo đó người nộp
thuế chắc chắn phải gánh chịu sự suy giảm về thu nhập, tiêu dùng hoặc tiết kiệm.
Để tránh nguy cơ vỡ nợ, sức ép cắt giảm nợ công đã buộc nhiều quốc gia Châu
Âu phải cam kết thực hiện hàng loạt các chính sách “thắt lưng buộc bụng” nhằm
đổi lấy các gói cứu trợ từ phía các tổ chức tài chính quốc tế, từ liên minh Châu Âu,
IMF Trong khi Bồ đào Nha phải cắt giảm chi tiêu công đến mức “không thể chịu
đựng được” nhằm mục đích kéo nợ công về số không trong vòng 05 năm tới, thì
Hy Lạp cũng đang phải đối diện với những chính sách hà khắc như: Cắt giảm các
khoản thưởng khu vực công, những người có thu nhập 3.000 Euro/tháng, cắt giảm
8% trợ cấp và 3% chi tiêu cho khu vực công; không tăng lương cho khu vực công
trong vòng 3 năm; chi trả tối đa 800 Euro cho khoản thưởng tháng 13 và 14 đối với
những người về hưu. Ngoài ra, để tăng nguồn thu cho ngân sách, Chính phủ Hy
Lạp cũng phải nâng thuế VAT, thuế đánh vào các mặt hàng xa xỉ và các mặt hàng
không khuyến khích tiêu dùng Những chính sách này sẽ ảnh hưởng lớn lên một
bộ phận khá lớn người dân Hy Lạp, đặc biệt là những người nghèo- những người
sẽ bị gánh chịu sự tổn thất phúc lợi xã hội nặng nề mà nguyên nhân của nó xuất
phát từ các khoản nợ công.
e. Những tác động khác
Bên cạnh những tác động về mặt kinh tế, một quốc gia với khoản nợ công lớn
có thể phải đối mặt với những hệ quả khác do nó gây ra như: Làm thay đổi quy
trình quản lý Nhà nước do phải thay đổi chính sách tài chính quốc gia để trang
trải các khoản nợ; làm tổn hại đến hệ số tín nhiệm quốc gia; nguy cơ suy giảm
chủ quyền, giảm sự độc lập về c
h
í
nh
t

r
ị hoặc khả năng lãnh đạo quốc gia Các
quốc gia phải chịu sức ép từ phía chủ nợ và các tổ chức tài chính quốc tế
v
ề việc
Trang 23
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
phải thắt chặt chi tiêu, tăng thuế, giảm trợ cấp xã hội, và xa hơn nữa là những
yêu cầu về cải cách thể chế, thay đổi bộ máy quản lý, thay đổi các định hướng
kinh tế Ngoài ra, việc lệ thuộc quá nhiều vào các khoản vay nợ nước ngoài
cũng sẽ làm giảm vị thế của quốc gia trong các mối quan hệ song phương, đa
phương với các đối tác là các nước chủ nợ.
IV. Gánh nặng nợ công lên thế hệ tương lai
Một số nhà kinh tế học cho rằng gánh nặng của nợ công không thể chuyển giao
lên thế hệ tương lai nhưng có thể đè nặng lên chính thế hệ hiện tại. Bởi khoản vốn
tích lũy và việc tiêu dùng của họ đã bị thay thế bởi các khoản nợ của chính phủ.
Nhưng thực tế chúng ta đều nhận thấy rằng, họ làm điều đó một cách tự nguyện, họ
mua trái phiếu chính phủ chỉ với kỳ vọng sẽ được nhận được một khoản lãi- một
cơ hội tiêu dùng lớn hơn trong tương lai.
Giả định rằng thế hệ tương lại phải đóng thuế để trả lãi cho các khoản nợ, như
vậy họ phải chịu đựng một sự giảm thật sự của thu nhập mà không có sự bù đắp
bởi sự tiêu dùng được tăng lên trong tương lai. Gánh nặng của nợ công chính là sự
giảm trợ cấp cho những người đóng thuế trong tương lai- họ sẽ phải đóng nhiều
thuế hơn để trả lãi thay vì nhận được các hàng hóa và dịch vụ từ phía chính phủ
cho những khoản thuế này.
Thế hệ tương lai cũng phải chịu đựng sự sụt giảm về chất lượng cuộc sống do
những hệ quả của nợ công gây ra. Nợ công làm lãi suất tăng và giảm đầu tư tư
nhân, tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hơn, cơ hội việc làm cũng như thu nhập
trong khu vực tư nhân cũng sẽ bị giảm đi.
Gánh nặng của nợ công cũng có thể được bù đắp nếu các khoản vay nợ được sử

dụng để tài trợ cho các dự án có khả năng sinh lời trong tương lai. Như vậy, việc
đánh giá đúng tình trạng của nợ công và sự tác động của nó lên nền kinh tế không
Trang 24
Đề tài: Tóm lược lý thuyết về mối quan hệ giữa lạm phát mục tiêu và nợ công
chỉ dựa vào quy mô khoản nợ (nợ công/GDP) mà còn cần phải xét đến cơ cấu nợ;
chất lượng, hiệu quả của các dự án đầu tư công được tài trợ bằng vốn vay; năng lực
kinh tế, tài chính và khả năng trả nợ của quốc gia trong tương lai.
Dù cho mức nợ công có thể vẫn đang trong ngưỡng an toàn, chính phủ các quốc
gia vẫn không nên chủ quan mà cần phải quan tâm đến bản chất của khoản nợ,
tránh nguy cơ dẫn đến hiện tượng “thâm hụt kép” gây tác động tiêu cực đến nền
kinh tế.
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng, nợ công vẫn thật sự cần thiết cho nền kinh tế
mọi quốc gia. Bài toán về nợ công vốn phức tạp và hiệu ứng của nó vẫn luôn là
khó lường, chính vì vậy mỗi quốc gia cần phải đánh giá đúng quy mô, năng lực của
mình để có thể hấp thụ một luồng vốn tín dụng tương ứng, để từ đó chủ động nhận
thức, kiểm soát, quản lý việc vay- sử dụng nợ một cách hợp lý cả trong ngắn hạn
và dài hạn, đảm bảo khả năng thanh toán và xử lý các vấn đề phát sinh từ nợ công
một cách hiệu quả, giảm thiểu các tác động tiêu cực, giữ vững sự ổn định và phát
triển nền kinh tế.
PHẦN 3: MỐI QUAN HỆ GIỮA LẠM PHÁT MỤC TIÊU VÀ NỢ CÔNG
Việc đánh giá đúng nợ công và “thực chất” nợ công của một nền kinh tế, một
quốc gia là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong những thời điểm nhạy cảm. Khi nợ
công tăng cao, vượt quá xa giới hạn được coi là an toàn, nền kinh tế rất dễ bị tổn
thương và chịu nhiều sức ép cả bên trong và bên ngoài. Con số tỷ lệ nợ công cao
một cách thuần túy sẽ gây nên hiệu ứng tâm lý hoang mang, kích động, thiếu tin
tưởng, làm gia tăng căng thẳng xã hội, bị giới đầu cơ lợi dụng tấn công, dễ gây rối
loạn nền kinh tế, thậm chí dẫn nền kinh tế đến bên bờ vực phá sản. Ngược lại, nếu
yên tâm với tỷ lệ nợ công còn trong giới hạn an toàn, mà không phân tích cẩn
trọng, chú ý đúng mức đến khoản nợ đó được hình thành như thế nào, bằng cách
Trang 25